YÊU THIÊN CHÚA BẰNG CẢ TÂM TRÍ

 

Yêu Thiên Chúa bằng cả tâm trí

Vũ Văn An  09/Jun/2025

 

Giáo sư Robert Royal của tạp chí The Catholic Thing, ngày 9 tháng 6 năm 2025, cho hay: Công Giáo có nghĩa là phổ quát, mọi thứ. Một tuyên bố lớn, một tuyên bố điên rồ đối với thế giới. Và tín hữu khao khát trở thành người Công Giáo hoàn toàn - đặc biệt là trong thời đại phân mảnh như chúng ta - có một ơn gọi đòi hỏi cao. Có lẽ cụm từ phổ biến nhất mà người ta nghe về Đức tin ngày nay là nhu cầu "có mối quan hệ bản thân với Chúa Giêsu Ki-tô". Và điều này là đúng. Và thiết yếu. Có rất nhiều điều được gói gọn trong cụm từ ngắn ngủi đó. Chính Chúa Giêsu đã nói với chúng ta: “Hãy hết lòng, hết linh hồn và hết tâm trí mà yêu mến Chúa là Thiên Chúa ngươi. Đây là điều răn đầu tiên và quan trọng nhất. Còn điều răn thứ hai cũng giống như vậy: Hãy yêu người lân cận như chính mình. Toàn bộ Luật pháp và các Tiên tri đều tùy thuộc vào hai điều răn này.” (Mt 22: 36-40)

Những từ ngữ đơn giản và quen thuộc, nhưng chúng có ý nghĩa gì đối với chúng ta hiện nay?

Bởi vì “hết lòng” ở đây có nghĩa là gì – chỉ là cảm xúc? Hay tâm hồn – một thứ “thuộc về tâm linh” nào đó? Và tâm trí thì sao? Ngoài ra, toàn bộ cụm từ này xuất phát từ truyền thống Do Thái có từ thời Đệ nhị luật. (6:5) Các học giả Kinh thánh có thể giúp ích ở đây. Nhưng có lẽ thuật ngữ khó nhất đối với chúng ta ngày nay là “tâm trí”. Cụm từ về mối quan hệ bản thân với Chúa Giêsu đã được nhấn mạnh rất nhiều trong những thập niên gần đây như một phương thuốc giải độc cho một “Ki-tô giáo tuyên bố [propositional]” đơn thuần, gần như là một loại hệ tư tưởng, mà một số nhà tư tưởng tin rằng đã thay thế tình yêu của Chúa bằng loại phân tích lý trí khô khan mà những người theo phái Tôma được cho là đã thực hành trước Công đồng Vatican II.

Có thể có, có thể không. Tùy thuộc vào nhà triết học và nhà thần học mà bạn đang nói đến vì những nhân vật vĩ đại nhất của thời hiện đại, như chính Thánh Tôma, đã viết các chuyên luận một cách say mê và chính xác xuất phát từ tình yêu của tâm trí dành cho Thiên Chúa. Chứng nhân cho sự kiện: một lần nữa, chính Thiên Chúa đã nói với chúng ta rằng chúng ta phải yêu Người bằng cả tâm trí cũng như trái tim và linh hồn của mình.

Vậy thì ngày nay chúng ta làm điều đó như thế nào?

Chắc chắn là theo nhiều cách. Ngay cả khi chúng ta phát triển mối quan hệ bản thân đó, vẫn còn những việc khác mà chúng ta cần phải làm và không chỉ khi chúng ta là nhà triết học hay nhà thần học. Mọi thứ chúng ta tham gia - khoa học, kỹ thuật, y học, luật pháp, kinh doanh, giáo dục, công việc gia đình, thể thao - mọi thứ đều phải được đánh dấu bằng việc yêu Thiên Chúa bằng cả tâm trí của chúng ta, bất kể điều đó có vẻ khó khăn hay không thể xảy ra. Bởi vì Đức tin hiện diện trong cả những thực hành hàng ngày đơn giản của người tin, nhưng cũng phải hiện diện trong toàn bộ phạm vi của những điều của con người nếu nó muốn trung thành với chính nó khi tuân theo Điều răn lớn thứ nhất.

Chúng ta có một vị giáo hoàng dòng Thánh Augustinô mới và lôi cuốn, và chắc chắn tất cả chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về Thánh Augustinô và chủ nghĩa Augustinô trong những tháng và năm tới. Bất cứ sự đào tạo trí thức Công Giáo đích thực nào cũng đều tốt đẹp trong thời buổi này. Và Thánh Augustinô là một nhân vật vĩ đại như vậy - ngài đã thay đổi toàn bộ hướng đi của tư tưởng Kitô giáo phương Tây và do đó là toàn bộ lịch sử nền văn minh của chúng ta - nghiên cứu sâu về ngài và tác phẩm của ngài sẽ làm giàu cho tất cả chúng ta.

 

Bốn tác giả Tin mừng của Abraham Bloemaert, khoảng năm 1612–15 [Bảo tàng Nghệ thuật Princeton, Princeton, NJ]

 

Tuy nhiên, một lỗi lầm mà chúng ta phải tránh là nghĩ rằng Thánh Augustinô chỉ quan tâm đến trái tim hoặc tâm hồn - chứ không phải cả tâm trí. Ngài đã vướng vào một trào lưu triết học đáng gờm và tai hại vào thời của ngài, những người theo thuyết Manikêô (những người tin rằng có hai vị thần vật lý, một thiện và một ác, với tất cả những hậu quả đi kèm đối với con người và thế giới). Chỉ khi ngài gặp nhóm những người theo chủ nghĩa Platông xung quanh Thánh Ambrôsiô ở Milan, ngài mới thực sự thoát khỏi và hiểu được ý nghĩa của hữu thể tinh thần phi vật chất. Tất cả những điều đó là một phần bối cảnh giúp ngài viết nên câu nói nổi tiếng nhất của ngài, "Chúa đã tạo dựng chúng con cho chính Chúa, và trái tim chúng con luôn khắc khoải cho đến khi được nghỉ ngơi trong Chúa".

Điều này sẽ cảnh cáo chúng ta về sự thật này là tâm trí chưa được đào tạo đúng cách có thể là trở ngại cho trái tim và linh hồn. Và điều đó không chỉ đúng với những nhân vật trong quá khứ như Thánh Augustinô, mà còn đúng với mỗi chúng ta ngày nay trong thời đại bị chi phối bởi chủ nghĩa duy vật, kỹ thuật và chủ nghĩa tương đối.

Kitô giáo là một Đức tin gắn kết những điều cao cả nhất và thấp kém nhất trong chúng ta, những điều đơn giản nhất và phức tạp nhất của con người. Phạm vi của nó lớn đến mức không ai trong chúng ta có thể hiểu được toàn bộ. Nhưng chúng ta có thể thấy được đường nét ý nghĩa của nó. Và Giáo hội đã phát triển một truyền thống phổ quát lan rộng đến mọi nơi trên thế giới và đã biến đổi văn hóa, quốc gia, chủng tộc, giai cấp, mọi sự. Và có thể một lần nữa nếu chúng ta hiểu rõ và tin tưởng vào sự thật của nó.

Charles Péguy, một trong những thiên tài Công Giáo hiện đại, vĩ đại và bị lãng quên, đã từng viết một bài thơ trong đó ông mô tả Chúa Giêsu như thế này:

Chúa Giêsu Ki-tô, con của ta, đã không đến để kể cho chúng ta nghe những câu chuyện.
Trong khoảng thời gian ngắn ngủi mà Người có.
Ba năm trong cuộc đời của một thế giới là gì.
Trong sự vĩnh hằng của thế giới này.
Người không có thời gian để lãng phí, Người không lãng phí thời gian của mình để kể cho chúng ta nghe những câu chuyện và chơi trò đoán chữ để chúng ta phải đoán.
Những trò đoán chữ rất dí dỏm. Rất thông minh. Những câu đố của một phù thủy.
Đầy rẫy những ẩn dụ và mánh khóe và những sự tinh tế và phức tạp ngu ngốc.
Không, Người không lãng phí thời gian của mình và Người không mất công sức,
Người không có thời gian, Những nỗi đau của Người, nỗi đau lớn lao, rất lớn lao của Người...
Người có một việc vặt phải chạy thay cho cha mình.
Người đã làm cho chúng ta những gì Người được sai đến để làm và Người đã trở về.
Người đã đến, Người đã trả (một cái giá thật đắt!), và Người đã ra đi.
Người không đến để kể lại cho chúng ta những câu chuyện phi thường.
Không có gì đơn giản hơn lời Chúa.
Người đã kể cho chúng ta những điều rất bình thường. Rất bình thường.
Sự nhập thể, sự cứu rỗi, sự cứu chuộc, lời Chúa.
Ba hoặc bốn mầu nhiệm.
Cầu nguyện, bảy bí tích.
Không có gì đơn giản như vinh quang của Chúa.

(Cổng Mầu nhiệm Đức Cậy)

Nhưng sự đơn giản của Thiên Chúa – Péguy đang đùa giỡn với ý tưởng ở đây – cũng là một thách thức đối với chúng ta: Sự nhập thể, Sự cứu rỗi, Sự cứu chuộc, Lời Chúa có phải là những điều đơn giản không? có, nhưng chỉ sau khi chúng ta được Chúa Thánh Thần dạy dỗ và nỗ lực hết mình để hiểu và sống chúng.

 

http://vietcatholic.net/News/Html/296303.htm