18-09-2016 : (phần I) CHÚA NHẬT XXV THƯỜNG NIÊN năm C

18/09/2016

Chúa Nhật tuần 25 thường niên năm C

(phần II)

SCĐ CHÚA NHỰT XXV TN C

Chủ đề :

Cách quản lý tiền của

"Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của được"

(Lc 16,13)

Sợi chỉ đỏ :

- Bài đọc I : Ngôn sứ Amos nặng lời khiển trách những kẻ giàu có bóc lột người nghèo.

- Đáp ca : Thiên Chúa yêu thương những người nghèo khổ.

- Tin Mừng : Qua dụ ngôn "người quản lý bất trung", Chúa Giêsu khuyên hãy dùng tiền của vật chất để mua lấy tình nghĩa.

I. Dẫn vào Thánh lễ

Anh chị em thân mến

Trong thời đại kinh tế thị trường và văn minh hưởng thụ ngày nay, tiền bạc là một cám dỗ rất lớn, tiền bạc có thể làm cho người ta quên mất tình nghĩa với anh em và xa rời tình yêu Thiên Chúa.

Trong Thánh lễ này, chúng ta hãy nghe lời Chúa dạy chúng ta biết sử dụng tiền bạc như thế nào để nó luôn là đầy tớ phục vụ mình, chứ không bao giờ là ông chủ bắt ta nô lệ nó.

II. Gợi ý sám hối

- Chúng con quá mải mê kiếm tiền đến nỗi nhiều khi lơ là bổn phận đối với Chúa.

- Chúng con quá coi trọng tiền bạc đến nỗi nhiều lần lỗi công bình và bác ái.

- Chúng con chưa yêu mến Chúa trên hết mọi sự.

III. Lời Chúa

1. Bài đọc I (Am 8,4-7)

Ngôn sứ Amos mạnh mẽ lên án những tội lỗi của người giàu :

- Họ mê kiếm thêm tiền đến nỗi ngay trong những ngày lễ như mồng một và sabát họ chỉ mong cho ngày lễ ấy chóng qua để họ tiếp tục làm ăn kiếm thêm tiền.

- Khi làm ăn, họ dùng đủ cách gian lận "làm cho cái đấu nhỏ lại, cho quả cân nặng thêm".

- Đặc biệt họ khai thác và bóc lột những người nghèo.

2. Đáp ca (Tv 112)

Ca ngợi Chúa vì đã cứu giúp và nâng đỡ những người nghèo.

3. Tin Mừng (Lc 16,1-13)

Trong đoạn Tin Mừng này, Chúa Giêsu dạy môn đệ mình cách xử dụng tiền bạc của cải vật chất. Trước tiên Ngài dùng một dụ ngôn (người quản gia), và sau đó nói về cách xử dụng tiền của.

a. Dụ ngôn người quản gia : đối với dân Do Thái, quản gia không phải chỉ là một trong những người làm mướn ăn lương của chủ, mà là một nhân vật rất có thế lực. Quản gia là người thay mặt chủ để lo những chuyện tài sản trong nhà. Do đó có quyền thu xếp tài sản của chủ cách nào tùy ý miễn sao có lợi cho chủ thôi. BJ nói quản gia không có lương, nên thường tìm thu nhập thêm bằng cách kê thêm số của cho vay. Thí dụ cho vay 100 kê thành 120.

- Chúa Giêsu nói người quản gia trong dụ ngôn này là "bất lương". Các nhà nghiên cứu Thánh Kinh còn bàn cãi nhau về sự "bất lương" này (ăn gian tiền của chủ ? cho vay ăn lời cắt cổ ? hay là sửa đổi giấy nợ ?...).

- Nhưng điều Chúa Giêsu muốn ta noi gương nơi người quản gia này là cách xử dụng tiền của : Người quản gia này là "con cái thế gian", thế mà còn biết sử dụng của cải một cách khôn khéo bằng cách cho đi của cải hiện tại để đổi lấy sự bảo đảm cho tương lai. "Con cái của sự sáng" phải noi gương đó, phải biết dùng của cải thế gian mà mua sắm của cải trên trời.

b. Những điểm đáng chú ý trong lời Chúa Giêsu dạy về tiền của :

- Ngài đánh giá tiền của là "gian dối".

- Ngài khuyên dùng tiền của đời này để mua lấy những giá trị đời sau.

- Phải coi tiền của là đấy tớ phục vụ mình, chứ đừng coi chúng là ông chủ mà mình phải làm nô lệ.

- Chính những người được coi là đạo đức như biệt phái mà cũng mang tính tham lam.

4. Bài đọc II (1 Tm 2,1-8) (Chủ đề phụ)

Thánh Giacôbê khuyên tín hữu mình đừng ganh tị tranh chấp với nhau :

- Nguồn gốc của tranh chấp là lòng tham

- Thay vì tranh chấp, hãy tích cực xây dựng hòa bình.

IV. Gợi ý giảng

* 1. Dùng tiền của hiện tại để mua bảo đảm cho tương lai

Dụ ngôn này nói tới một người quản gia kia bị tố cáo là phung phí tài sản của chủ nên bị chủ báo tin là sẽ cho thôi việc. Anh ta lo sợ trước viễn tượng một tương lai bấp bênh nên đã tìm cách xoay sở, để sau này khi anh mất việc thì có nhiều người giúp đỡ anh.

Mấu chốt của câu chuyện là cách xoay sở của anh : anh gọi những người thiếu nợ đến và sửa lại giấy nợ, nghĩa là giảm bớt phần nợ mà họ phải trả. Làm như thế họ sẽ biết ơn anh và sau này sẽ giúp anh để đền ơn.

Thế nhưng cách xoay sở bằng cách sửa lại giấy nợ như thế có lương thiện hay không ? Hiện có hai lối giải thích :

- Giải thích thứ nhất cho rằng anh ta không lương thiện : lẽ ra con nợ thứ nhất phải trả cho chủ 100 thùng dầu thì anh bớt đi chỉ còn phải trả 50 thùng thôi ; con nợ thứ hai lẽ ra phải trả 1000 thùng lúa thì anh bớt đi chỉ còn 800. Như thế là làm thiệt hại cho chủ. Anh ta lấy một phần tài sản của chủ để mua lấy tình cảm cho bản thân anh. Nói nôm na hơn, anh ta "mượn đầu heo nấu cháo".

- Giải thích thứ hai cho rằng anh lương thiện : Theo tục lệ do thái, người quản gia không được trả lương, nhưng bù lại, chủ thường uyển chuyển hoặc làm ngơ để cho người quản gia dùng tài sản của chủ mà kiếm ăn riêng, miễn sao không hại đến tài sản của chủ thôi. Người quản gia này đã lấy 50 thùng dầu của chủ để cho người ta vay nhưng trong giấy nợ anh ghi là 100 thùng, tức là có thêm 50 thùng mà anh ta sẽ hưởng ; cũng thế anh lấy 800 thùng lúa của chủ để cho vay nhưng trong giấy nợ lại ghi là 1000 nghĩa là có phần của anh 200 thùng. Đến lúc cần mua lòng người ta, người quản gia này đã hy sinh phần lời mà anh được hưởng, anh dùng phần đó để mua tình cảm của những người thiếu nợ. Nói nôm na, anh này đã "bỏ con tép để bắt con tôm". Như thế, anh xoay sở cách lương thiện.

Hai giải thích trên, giải thích nào cũng có phần đúng. Chúng ta không biết chọn theo giải thích nào. Nhưng điều đáng chúng ta lưu ý, mà cũng là điều chính Chúa Giêsu bảo chúng ta học theo, đó là anh biết dùng của cải vật chất hiện tại để mua sắm những thứ bảo đảm cho tương lai : đối với người quản gia này, để mua lấy bảo đảm cho tương lai, anh không tiếc phải hy sinh tài sản hiện tại. Hiện tại, anh làm ơn cho những người thiếu nợ anh, để sau này những người đó sẽ trả ơn cho anh.

* 2. Những việc nhỏ dẫn đến việc lớn

Người ta không phạm một tội lỗi tày trời ngay trong một sớm một chiều ; người ta cũng không làm một việc tốt vĩ đại ngay trong một sớm một chiều. Việc lớn là hậu quả hay kết quả của những việc nho nhỏ mà người ta đã bắt đầu làm từ rất lâu trong quá khứ.

Như người quản gia trong dụ ngôn này, có lẽ khi mới được chủ chọn làm người coi sóc tài sản, anh đã làm rất tốt. Dần dần đồng tiền có sẵn trong tay cám dỗ anh ăn bớt ăn xén, khởi sự là một số tiền nhỏ, dần dần lớn hơn… Rất có thể đôi khi lương tâm anh cũng sống lại, khiến anh biết điều mình làm là sai trái. Nhưng vì đã quen ham tiền và quen kiếm tiền cách bất chính nên anh không dừng lại được, trái lại càng ngày càng lún sâu hơn trong tội lỗi. Cho đến một ngày kia, sự việc đổ bể, chủ gọi anh đến và cất chức anh.

Tục ngữ có câu "Túi tham không đáy". Chúng ta đừng tự lừa dối mình rằng "Chỉ một ít này thôi, chỉ một lần này thôi", bởi vì một khi đã dùng cách bất chính để bỏ vào túi tham của mình một ít tiền thì cái túi ấy chẳng những không đầy, trái lại nó càng sâu thêm, lòng tham của mình đói khát thêm và lại đòi ăn thêm nữa.

Hằng ngày đọc báo, nghe đài và xem truyền hình, chúng ta thấy nhiều người phải ra tòa rồi vào tù vì tội ăn cắp tài sản của người khác hoặc của công. Đáng chú ý là thủ phạm của những vụ ăn cắp lớn không phải là những người nghèo mà là những người giàu. Họ đâu có túng thiếu, họ còn dư thừa nữa là đàng khác. Nhưng căn bệnh nguy hiểm của họ là tiền bạc họ có thay vì thỏa mãn họ thì lại làm cho họ thèm khát hơn.

Cách tốt nhất để không bị đồng tiền làm hại là hãy kiếm tiền cách chân chính và đừng bao giờ bắt đầu một hành vi gian tham dù rất nhỏ nhặt.

* 3. Nhận lãnh để trao ban

Có một nhà kia tính mời vài đạo sĩ tới lập đàn giải trừ tai nạn. Một đạo sĩ nọ tham lam, muốn một mình hưởng trọn số tiền chủ nhà trả ông, liền nhận bao thầu hết việc lập đàn cúng bái.

Ông ta chẳng kể ngày đêm. Làm việc luôn tay luôn chân, không hề ngơi nghỉ. Cứ như thế đến ngày thứ ba thì kiệt sức, đơ tay, ngã vật ra đất. Chủ nhà sợ ông ta chết, mang hoạ, liền thuê người khiêng ông về miếu. Đạo sĩ nghe vậy, cố ngước đầu lên thì thào :

Ông hãy đưa tiền thuê người cho tôi, tôi tự mình lần về miếu cũng được.

*

Những người coi đồng tiền to hơn mạng sống của mình, rốt cuộc cũng chẳng được gì. Thấu hiểu lòng ham mê tiền bạc của con người, Chúa Giêsu đã kể dụ ngôn người quản gia khôn khéo. Người khen ông quản gia khôn khéo không phải vì hành động bất lương của ông, nhưng vì ông biết lo xa cho tương lai của mình. Ông khôn khéo vì ông biết dùng tiền của tạm bợ để mua lấy bạn hữu.

Nếu "con cái đời này" biết phải làm gì và làm cách nào đối với tiền của để to liệu cho ngày mai, thì tại sao "con cái sự sáng" lại không biết sử dụng ơn Chúa ban trong hiện tại để lo cho phần rỗi của mình ở tương lai ?

Nếu người quản gia bất lương biết dùng tiền của bất chính để mua lấy bạn hữu, sao người tín hữu lại không biết sử dụng của cải phù dù, chia sẻ cho người nghèo khó để mua lấy bạn hữu Nước Trời.

Nếu người ta căn cứ vào cách dùng tiền của để biết được lòng người có trung tín hay không, thì tại sao chúng ta lại không "trung tín trong việc nhỏ" là sử dụng tiền của để bảo đảm cho ta của cải chân thật đời sau ?

Thật vậy, chúng ta không trở nên giàu có với những điều mình đã nhận lãnh, mà là với những điều mình đã trao ban. Tác giả Augier còn viết : "Trong dự tính của Thiên Chúa, người giàu chỉ là viên thủ quĩ của người nghèo". Vì thế, chỉ khi nào biết quảng đại trao ban cho những kẻ thiếu thốn, chúng ta mới thực là những quản gia biết làm theo ý chủ, những quản gia trung tín và khôn ngoan. Chỉ khi nào biết coi tiền của là phương tiện phục vụ cho cùng đích là Nước Trời chúng ta mới thực sự "làm tôi Thiên Chúa".

*

Lạy Chúa, trong khi chúng con đang bôn ba tìm kiếm những của cải tạm bợ đời này, xin cho chúng con cũng biết khôn ngoan tích trữ cho mình gia tài vĩnh cửu là hạnh phúc Nước Trời. Amen. (TP)

4. Chuyện minh họa

a/ Cửa sổ hoặc tấm gương

Một người do thái giàu có nhưng rất keo kiệt đến gặp một vị giáo trưởng để xin một lời hướng dẫn cho cuộc sống của mình. Vị giáo trưởng đưa anh đến bên cửa sổ và nói : "Ông hãy nhìn qua cửa sổ và tôi biết ông thấy gì." Không một chút do dự, người giàu có trả lời : "Tôi thấy nhiều người đi qua đi lại." Sau đó vị giáo trưởng bảo người giàu có quay mặt vào trong nhà và nhìn vào một tấm gương treo trên tường. Rồi ông cũng đặt câu hỏi tương tự : "Nào, bây giờ ông thấy gì trong tấm gương ?" - "Dĩ nhiên tôi chỉ thấy tôi".

Bấy giờ vị giáo trưởng mới rút ra một bài học : "Này nhé, tấm gương được làm bằng kính, phía sau phủ một lớp bạc mỏng. Bao lâu lớp bạc mỏng còn dính chặt đàng sau tấm kính thì nhìn vào đó ông sẽ không còn thấy người nào khác nữa mà chỉ thấy có mình ông thôi. Trái lại khi nhìn qua tấm kính trong suốt ở cửa sổ, ông đã thấy được những người khác. (Trích "Món quà giáng sinh")

b/ Loại tiền cho đi

Một người kia suốt đời chỉ lo thu gom tiền bạc, cho nên rất giàu. Khi chết, ông còn ôm túi vàng theo mình đi sang cuộc sống bên kia. Đi một hồi ông thấy đói. Bỗng ông thấy một quán ăn bên đường, liền ghé vào. Vì hà tiện, ông hỏi người chủ quán :

- Tô cơm nhỏ này giá bao nhiêu ?

- Chỉ một đồng thôi.

- Còn tô lớn kia ?

- Cũng chỉ một đồng thôi.

Thấy rẻ, ông gọi luôn hai tô lớn. Nhưng người chủ quán bảo :

- Ở đây chỉ xài loại tiền-cho-đi thôi. Ông có không ?

Người hà tiện chỉ vào túi vàng của mình. Nhưng chủ quán nói :

- Đó chỉ là thứ tiền-lấy-vào. Ở đây không xài được.

- Thế tiền-cho-đi là tiền gì ?

- Khi còn sống, mỗi lần ông cho ai bao nhiêu đồng thì ông được ban lại bấy nhiêu đồng loại tiền-cho-đi.

Ông nhà giàu lục lọi khắp nơi trong mình nhưng chẳng có đồng nào thuộc loại tiền-cho-đi cả. Thế là ông phải nhịn đói.

Bao nhiêu đồng tiền cho đi là bấy nhiêu đồng tiền để dành cho đời sau vậy.

c/ Đạo một mắt

Bác sĩ A.J. Gordon kể : ngày nọ, có một ông nhà giầu nhưng keo kiệt đến xin chữa mắt. Sau khi khám nghiệm, bác sĩ cho biết phải chữa cả hai mắt, nếu không có nguy cơ bị mù. Ông hỏi :

- Nhưng giá bao nhiêu ?

- Chữa mỗi mắt là 100 đô.

Ông nhà giầu phân vân giữa tiền bạc và mù loà. Rồi ông nói với bác sĩ : "Tôi chỉ chữa một mắt thôi, vì một mắt cũng đủ thấy tiền và đếm tiền. Lại đỡ tốn !"

Nhiều người vẫn cầu nguyện : "Xin mở mắt con để thấy kì công của Chúa..." Nhưng xem ra nhiều Kitô-hữu chỉ muốn Chúa mở cho mình một mắt để thấy công trình của Chúa mà thôi, một mắt còn phải để mà trông coi gia sản !

d/ Đổi tiền

Đến nước khác, việc đầu tiên mà du khách phải làm là đổi tiền của mình thành tiền đang lưu hành tại nước đó. Tiền của ta trên trái đất chẳng có giá trị gì trên trời, nếu nó không đổi thành việc lành. Đó là ý nghĩa Lời Chúa nói với chàng thanh niên giầu có : cho đi gia sản của anh để mua Nước Trời.

5. Mảnh suy tư

a/ Tiền

                        Người công nhân đồ mồ hôi để có được nó

                        Kẻ hoang phí thì đốt nó

                        Chủ ngân hàng đem nó cho vay

                        Đàn bà xài nó

                        Kẻ lưu manh làm giả nó

                        Nhân viên thuế vụ lấy nó

                        Người hấp hối lìa bỏ nó

                        Kẻ thừa kế tiếp thu nó

                        Người tiết kiệm để dành nó

                        Người keo kiệt thèm khát nó

                        Kẻ ăn trộm chộp lấy nó

                        Người giàu gia tăng nó

                        Người cờ bạc bị mất nó

                        Phần tôi thì dùng nó (Quote)

b/ Khả năng thật của tiền bạc

Tiền có thể mua được cái vỏ nhưng không mua được cái nhân

Nó có thể mang đến cho bạn thức ăn, nhưng không mang đến khẩu vị

Nó giúp bạn có nhiều người quen, nhưng không giúp bạn có bạn bè

Nó giúp bạn có những đầy tớ, nhưng không giúp bạn có được lòng trung thành của họ.

Nó ban cho bạn những tháng ngày hưởng thụ, nhưng không cho bạn bình an và hạnh phúc (Henrik Ibsen)

c/ Những thứ mà tiền không mua được

Có tiền và có những cái mua bằng tiền là tốt. Nhưng biết dùng tiền và đừng để mất những thứ tiền không mua được còn tốt hơn.

            Có thể kể những thứ sau đây tiền không mua được :

            Tiền không mua được tình bạn chân thực.

            Tiền không mua được lương tâm trong sạch.

            Tiền không mua được niềm vui lành mạnh.

V. Lời nguyện cho mọi người

Chủ tế : Anh chị em thân mến, Thiên Chúa là Đấng yêu thương và muốn cứu độ hết thảy mọi người. Chúng ta cùng cảm tạ Chúa và dâng lời cầu xin :

1. Hội thánh là dấu chỉ ơn cứu độ cho muôn dân / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho mọi thành phần trong Hội thánh / biết luôn quan tâm đến việc rao giảng Tin mừng cho mọi nước mọi dân.

2. Hiện nay / vẫn còn có biết bao người không nhà không cửa / nghèo khổ cùng cực / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho việc xóa đói giảm nghèo / mang lại hiệu quả thiết thực cho những người bất hạnh trong xã hội.

3. Tiền bạc là một người đầy tớ tốt / nhưng luôn luôn là một ông chủ xấu / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho các Kitô hữu / biết sử dụng của cải Chúa ban theo đúng tinh thần nghèo khó của Tin mừng.

4. Giúp mọi người sống xứng với nhân phẩm của mình / là bổn phận cao quý của người Kitô hữu / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho cộng đoàn giáo xứ chúng ta / biết rộng rãi giúp đỡ những ai thật sự khó nghèo / để họ có thể sống xứng với thân phận con người.

Chủ tế : Lạy Chúa Giêsu, Chúa dạy chúng con : Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được. Xin cho chúng con chỉ biết tôn thờ một mình Thiên Chúa, và chỉ sử dụng tiền của như một phương tiện Chúa ban để nuôi sống bản thân và gia đình, đóng góp vào việc công ích và chia sẻ cho những người nghèo khổ. Chúa hằng sống và hiển trị muôn đời.

VI. Trong Thánh Lễ

- Trước kinh Lạy Cha : Chúng ta sắp nói với Chúa Cha rằng "Xin cho chúng con hôm nay lương thực hằng ngày". Lời nguyện này không nhằm xin cho có của ăn cho bằng xin có tinh thần phó thác vào Chúa quan phòng thay vì óc tham lam tích trữ.

- Sau kinh Lạy Cha : "Lạy Cha, xin cứu chúng con khỏi mọi sự dữ, đặc biệt xin cứu chúng con khỏi tính tham lam và sự nô lệ tiền của, xin đoái thương cho những ngày chúng con đang sống được bình an…"

VII. Giải tán

Trước khi ra về, chúng ta hãy ôn lại một lời Chúa nói hôm nay "Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của được". Trong tuần này, chúng ta hãy cố gắng làm chủ tiền của và làm tôi Thiên Chúa.

Lm. Carolo HỒ BẶC XÁI

Lectio Divina: Chúa Nhật XXV Thường Niên (C)

Chúa Nhật, 18 Tháng 9, 2016

Dụ ngôn về người quản lý bất trung

Trung tín cùng Thiên Chúa như chỉ một Chúa

Lc 16:1 – 13

1.  Lời nguyện mở đầu

Lạy Chúa, Cha của con, hôm nay con sấp mình trước mặt Chúa với sự yếu đuối của con, sự hổ ngươi của con, sự xa cách của con với Chúa; con không còn giấu diếm lòng gian dối và thiếu chung thủy của con nữa, vì Chúa thông biết và nhìn thấy mọi sự, trong sâu thẳm, với đôi mắt tình yêu và lòng lân tuất của Chúa.  Con cầu xin Chúa, Người Thầy Thuốc nhân lành, xin đổ lên các vết thương của con niềm an ủi của Lời Chúa, của tiếng Chúa nói với con, gọi con và dạy con.  Xin đừng cất đi món quà của Chúa đó là Chúa Thánh Thần: xin hãy để Chúa Thánh Thần thổi hơi trên con, như hơi thở của sự sống, từ gió bốn phương; Người bao phủ lấy con như ngọn lửa và nhận chìm con như nước cứu độ; xin sai Chúa Thánh Linh từ Thiên Đàng đổ xuống con như chim bồ câu của chân lý, để công bố rằng hôm nay Chúa đang và vẫn mãi đợi con, và cuối cùng Chúa sẽ đưa con đến với Chúa, như ngày đầu tiên, khi Chúa tạo dựng nên con và gọi con.

2.  Bài Đọc

a)  Bối cảnh của bài Phúc Âm: 

Đoạn Tin Mừng này thuộc về phần tường thuật tường tận của Luca trong đó bao gồm cuộc hành trình dài của Chúa Giêsu tiến về Giêrusalem; nó bắt đầu từ câu Lc 9:51 và kết thúc ở câu Lc 19:27.  Phần này lần lượt được chia thành ba phần, như ba giai đoạn trong cuộc hành trình của Chúa Giêsu, mỗi một giai đoạn được giới thiệu bởi một chú thích gần như là lời lặp lại:  “Chúa Giêsu nhất quyết đi về Giêrusalem” (9:51); “Trên đường lên Giêrusalem, Ðức Giêsu đi ngang qua các thành thị và làng mạc mà giảng dạy” (13:22); “…Trên đường lên Giêrusalem, Ðức Giêsu đi qua biên giới giữa hai miền Samaria và Galilê” (17:11); để đi đến kết luận trong câu 19:28  “Ðức Giêsu nói những lời ấy xong, Người đi đầu, tiến lên Giêrusalem”, khi Chúa Giêsu tiến vào Thành Thánh.

Chúng ta thấy chính mình trong phần thứ hai, từ câu Lc 13:22 đến câu 17:10, trong đó bao gồm những giáo lý đa dạng, mà Chúa Giêsu cống hiến cho những kẻ đối thoại với Người:  đám đông, những người Biệt Phái, Kinh Sư, các môn đệ.  Trong sự hiệp nhất này, Chúa Giêsu nhập vào cuộc đối thoại với các môn đệ và dạy cho họ một dụ ngôn, để cho họ biết cách phải xử dụng của cải thế gian như thế nào cho đúng và đời sống riêng của họ phải sống cụ thể như thế nào, chen vào giữa là một sự liên hệ tôn kính với Thiên Chúa.  Sau đó là ba “câu nói” hoặc các ứng dụng phụ của cùng một dụ ngôn trong những hoàn cảnh khác nhau, hầu giúp cho các môn đệ dọn chỗ cho đời sống mới trong Chúa Thánh Thần, mà Chúa Cha đã ban cho họ.

b)  Phân đoạn bài Tin Mừng để trợ giúp cho bài đọc:

Các câu 1-8:  Chúa Giêsu nói về dụ ngôn người quản lý khôn ngoan và sắc sảo:  một người đàn ông bị tố cáo đã tham lam quá độ, đã trở thành người không ai chịu nổi, kẻ thấy mình ở trong lúc khó khăn và cần phải quyết định cho cuộc đời của mình, nhưng cũng là kẻ đã thành công trong việc dùng các nguồn nhân lực của mình để chuyển sự thất bại hổ ngươi thành chuyện tốt đẹp.  Giống như con cái thế gian này biết cách tạo ích lợi cho riêng mình, vì thế con cái sự sáng cũng nên học để nhận thức được thánh ý về tình yêu và ân huệ của Chúa Cha, để sống giống như Người.

Câu 9:  Chúa Giêsu cho chúng ta hiểu rằng tiền của bất chính và sự giàu có bất lương thu nhặt được từ thế gian này, nếu được xử dụng cho việc lợi ích, như một món quà, thì có thể đưa đến sự cứu rỗi.

Các câu 10-12:  Chúa Giêsu giải thích rằng những của cải thế gian này không phải để bị chúc dữ, mà nên được hiểu theo giá trị của chúng.  Chúng được cho là “tối thiểu”, là “bé nhỏ” trong đời sống của chúng ta, nhưng chúng ta được gọi để quản lý chúng một cách trung thực và chu đáo, bởi vì chúng là những phương tiện để tham gia vào sự hiệp thông với các anh chị em và do đó với Đức Chúa Cha.       

Câu 13:  Chúa Giêsu ban cho chúng ta một giáo lý căn bản: cứu cánh duy nhất và độc nhất đời chúng ta là Thiên Chúa, là Chúa.  Tìm kiếm để phục vụ bất cứ điều gì khác trên thực tế có nghĩa là trở thành kẻ nô lệ, tự ràng buộc mình vào gian dối và sự chết, ngay cả ngày nay.

c)  Phúc Âm:

 ₁ Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng:  “Một người phú hộ kia có một người quản lý và người này bị tố cáo đã phung phí của chủ.  ₂ Ông chủ gọi người quản lý đến và bảo rằng:  “Tôi nghe nói anh sao đó?  Anh hãy tính sổ công việc quản lý của anh, vì từ nay, anh không thể làm quản lý nữa.”  ₃ Người quản lý nghĩ thầm rằng:  “Tôi phải làm thế nào, vì chủ tôi cất chức quản lý của tôi?  Cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổ ngươi.  ₄ Tôi biết phải liệu thế nào, để khi mất chức quản lý, thì sẽ có người đón tiếp tôi về nhà họ.”  ₅ Vậy anh gọi từng con nợ của chủ đến và hỏi người thứ nhất rằng:  “Anh mắc nợ chủ tôi bao nhiêu?”  ₆ Người ấy đáp:  “Một trăm thùng dầu.”  Anh bảo người ấy rằng:  “Anh hãy lấy văn tự, ngồi xuống mau mà viết lại năm mươi.”  ₇ Rồi anh hỏi người khác rằng:  “Còn anh, anh mắc nợ bao nhiêu?”  Người ấy đáp:  “Một trăm dạ lúa miến.”  Anh bảo người ấy rằng:  “Anh hãy lấy văn tự mà viết lại tám mươi.”  ₈ Và chủ khen người quản lý bất lương đó đã hành động cách khôn khéo.  Vì con cái đời này khi đối xử với đồng loại thì khôn khéo hơn con cái sự sáng.” 

₉ Phần Thầy, Thầy bảo các con:  “Hãy dùng tiền của gian dối mà mua lấy bạn hữu để khi mất hết tiền bạc, thì họ sẽ đón tiếp các con vào chốn an nghỉ đời đời. 

₁₀ Ai gian dối trong việc nhỏ, thì cũng gian dối trong việc lớn.  ₁₁ Vậy nếu các con không trung thành trong việc tiền của gian dối, thì ai sẽ giao phó của chân thật cho các con?  ₁₂ Và nếu các con không trung tín trong việc sử dụng của cải của người khác, thì ai sẽ ban cho anh em của cải dành riêng cho anh em? 

₁₃ Không đầy tớ nào có thể làm tôi hai chủ:  hoặc vì nó ghét chủ này và mến chủ kia, hoặc phục vụ chủ này và khinh chủ nọ.  Các con không thể làm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được.”

3.  Giây phút thinh lặng cầu nguyện 

Con nhận lãnh sự im lặng trong lúc này, của thời khắc thiêng liêng được gặp gỡ Chúa.  Con là kẻ khó nghèo, không tiền bạc, không của cải, không nhà cửa và không sức mạnh của riêng con, bởi vì con chẳng tạo nên được sự gì cả, nhưng mọi thứ đều từ Chúa, chính là Người, con xin dâng lên Chúa bản thân con, xin Chúa đón nhận con với đầy lòng bác ái và thương xót.                                                                                             

4.  Một vài câu hỏi gợi ý

a)  Giống như bất kỳ một Kitô hữu nào, tôi cũng là một người “quản lý” của Chúa, Chúa là người Phú Hộ của sự hiện hữu của chúng ta, Đấng Duy Nhất sở hữu các của cải và sự giàu có.  Điều gì đã kiểm soát các ý nghĩ hằng ngày của tôi, và do đó ảnh hưởng tới các quyết định, các hành động, các mối quan hệ của tôi?

b)  Đời sống, của cải, những món quà mà Chúa Cha đã ban cho tôi, những của cải vô định này thì có giá trị hơn bất kỳ một thứ gì trên thế gian, tôi có đang lãng phí chúng không?  Tôi có ném chúng như ném những viên ngọc trai cho các con heo không?

c)  Người quản lý bất trung, nhưng khôn ngoan và xảo quyệt, bất ngờ thay đổi lối sống, các mối liên hệ, các suy tính và ý nghĩ của anh ta.  Hôm nay là một ngày mới, đó là sự khởi đầu của một đời sống mới, sắp đặt theo lý lẽ của sự miễn trừ, ân xá, phân phối: tôi có biết rằng sự khôn ngoan đích thực được ẩn dấu trong lòng thương xót của Chúa không?

d)  “Hoặc là các con sẽ mến chủ này và ghét chủ kia …”  Tôi muốn làm đầy tớ cho người chủ nào?  Tôi muốn sống trong nhà của người chủ nào?  Tôi muốn sống chung với chủ nào trong cuộc sống của tôi? …           

5.  Ý chính của bài Tin Mừng                                                     

• “Ai là người quản lý của Chúa?”

Trong bài dụ ngôn, thánh Luca dùng thuật ngữ “người quản lý” hoặc “việc quản lý” bảy lần, và do đó nó trở thành chữ chính của đoạn Tin Mừng và của sứ điệp mà Chúa muốn ban cho tôi.  Sau đó, tôi cố gắng tìm trong Kinh Thánh một số dấu vết, hoặc một tia sáng sẽ giúp tôi hiểu cặn kẽ hơn và minh xác cuộc đời tôi, việc quản lý mà Chúa đã giao phó cho tôi.

Trong Cựu Ước, nhiều lần thực tế này đã được tái diễn, đặc biệt nói về sự giàu có của các vua chúa hoặc sự thịnh vượng của thành phố hoặc của các đế chế: ví dụ, trong sách Sử Biên Niên, có nói về các viên chức phụ trách tài sản của Vua Đa-Vít (1Sb 27:31; 28:1) và trong các sách Étte (3:9), Đanien (2:49; 6:4) và Tôbia (1:22) cuộc gặp gỡ của các viên quản lý cho các vị vua và hoàng tử.  Đó là việc quản trị hoàn toàn thuộc về thế gian, liên quan đến tài sản, tiền bạc, giàu có, quyền lực; vì thế, bị ràng buộc vào một thực tế tiêu cực, chẳng hạn như sự tích lũy tài sản, tiếm quyền, bạo lực.  Nói một cách ngắn gọn, một chính quyền mà kết thúc, đó là một thời gian ngắn ngủi và dối trá, bất luận nó được công nhận hay không, điều này trong một cách nào đó, thì cần thiết cho guồng máy xã hội.

Mặt khác, sách Tân Ước lập tức giới thiệu tôi vào trong một chiều hướng đa dạng, cao siêu hơn, bởi vì nó liên quan tới những thứ về tinh thần, linh hồn, và những thứ không chấm dứt, không thay đổi với thời gian và với con người.  Thánh Phaolô nói rằng:  “Mỗi người nên tự xem mình như một người tôi tớ của Đức Giêsu, người quản lý được trao phó với các sự mầu nhiệm của Thiên Chúa.  Trong vấn đề như vậy, những người quản lý được đòi hỏi phải chứng tỏ lòng trung thành của mỗi người” (1Cr 4:1) và theo thánh Phêrô:  “Ơn riêng Thiên Chúa đã ban, vì vậy, như những người quản lý khéo có trách nhiệm về tất cả những ân sủng của Thiên Chúa, phải dùng mà phục vụ kẻ khác” (1Pr 4:10).  Do đó, tôi hiểu rằng tôi cũng là một người quản lý các mầu nhiệm và ân sủng của Thiên Chúa, qua khí cụ đơn sơ và nghèo khó, đó là đời sống của chính tôi; trong đó tôi được kêu gọi  trở nên trung tín và tốt lành.  Nhưng tĩnh từ “tốt lành” này, giống như Gioan đã dùng để đề cập đến Người Mục Tử, đến Đức Giêsu:  “kalòs” có nghĩa là đẹp và tốt.  Và, tại sao?  Một cách đơn giản, bởi vì Người dâng chính mạng sống của Người lên Chúa Chacho đoàn chiên.  Đây là sự độc đáo, sự quản lý đích thực đã được giao phó cho tôi trong thế gian này, cho thế giới ngày sau.

•  Sự sắc sảo của người quản lý của Chúa là gì?

Đoạn Kinh Thánh này nói rằng ông chủ khen người quản lý bất lương, vì hắn đã hành động với “sự tinh ranh” và ông lập lại chữ “sắc sảo” sau đó.  Có lẽ nên dịch sát nghĩa hơn một chút là “khôn ngoan” hoặc “khôn khéo”, hay “thận trọng”.  Đó là sự khôn ngoan kết quả từ sự suy nghĩ sâu xa chu đáo, từ sự phản tỉnh, từ sự học hỏi và ứng dụng của trí óc, của sự ảnh hưởng đến điều gì đó được quan tâm sâu xa.  Chữ này được tìm thấy như một tĩnh từ, ví dụ như trong Phúc Âm Mátthêu 7:24 nơi mà sự khôn ngoan thực sự được biểu hiện khi một người xây nhà trên đá chứ không phải trên cát, đó là người tìm được sự hiện hữu của mình trên Lời của Chúa hoặc cũng như trong Mátthêu chương 25, nơi ông nói rằng các cô trinh nữ, cùng với đèn của họ, có đầy dầu là người khôn ngoan, để các cô sẽ không bị chìm vào bóng tối, nhưng là người biết cách luôn chờ đợi với một tình yêu thuần khiết và bất diệt với người Phối Ngẫu của họ và với Chúa, khi Người trở lại.  Vì vậy, người quản lý này khôn ngoan và khéo léo, không phải vì anh ta lợi dụng người khác, nhưng vì anh ta biết cách điều chỉnh và biến đổi đời anh ta theo mẫu mực và hình thức đời sống của Chúa mình:  anh ta đã tự cam tâm hoàn toàn, với tất cả thể xác, tâm trí, con tim, ý chí, sở nguyện bắt chước theo Đấng anh ta phục vụ.

  

•  Gian dối và bất công

Một chữ khác cũng được lặp lại nhiều lần là “bất lương”, “gian dối”; người quản lý bị cho là bất lương và vì thế cũng giàu có.  Gian dối là một cá tính có thể soi mòn con người, trong những việc lớn, việc to nhất, và cũng trong việc tối thiểu, việc nhỏ.  Kinh Thánh bằng chữ Hy Lạp không xử dụng chính xác chữ “bất lương”, nhưng viết là “người quản lý bất công”, “sự giàu có bất công”, và “không  công bằng trong việc tối thiểu”, “không công bằng trong việc lớn”.  Bất công là sự phân phối tồi tệ, thiếu khách quan hoặc thiếu xứng đáng, không công bằng; nó thiếu hài hòa, nó thiếu một tâm điểm mà sẽ thu hút tất cả năng lượng, tất cả sự chăm sóc và ý định của nó; nó gây ra các rạn nứt, vết thương, đau khổ chồng chất đau khổ, nó tích tụ về một phía và tất cả các phía khác thì thiếu thốn.  Tất cả chúng ta, một cách nào đó, đã tiếp xúc với thực tế của sự bất công, vì nó thuộc về thế gian này.  Và chúng ta cảm thấy bị giằng co giữa hai bên, chúng ta đánh mất sự hài hòa, quân bình và vẻ đẹp; và chúng ta không thể phủ nhận điều đó vì nó là như thế.  Phúc Âm chính xác kết án việc thiếu hài hòa hiển nhiên này, là sự tích trữ, giữ những thứ sang một bên, để họ luôn thu nhặt của cải nhiều hơn, sự chiếm hữu, và nó cho chúng ta thấy cách để có được sự chữa lành, đó là quà tặng hoặc sự cho đi, chia sẻ, cho đi với một trái tim rộng mở, với lòng nhân từ, như Chúa Cha đã làm với chúng ta, không mệt mỏi, không có việc trở thành ít hơn hay nghèo hơn.

•  Và, tiền của là gì?

Danh từ tiền của xuất hiện trong toàn bộ Kinh Thánh, trong chương này của sách Tin Mừng Luca (các câu 9, 11, và 13) và trong Mátthêu 6:24.  Cổ ngữ Do-Thái tương ứng với “giàu có”, “của cải”, “lợi lộc”, nhưng nó trở nên gần như là hiện thân của thần-tiền mà loài người phục vụ nó một cách ngu xuẩn, nô lệ cho “lòng tham không đáy đó cũng là sự tôn thờ ngẫu tượng” (Col 3:5).  Ở đây mọi thứ trở nên rõ ràng, hoàn toàn sáng tỏ.  Bây giờ, tôi biết rõ câu hỏi nào tôi cần phải trả lời, sau khi gặp gỡ với Lời này của Chúa:  “Tôi, tôi muốn làm tôi cho chủ nào?”  Chỉ có một sự lựa chọn, duy nhất, cụ thể.  Tôi giữ trong lòng tôi động từ kỳ diệu, tuyệt vời và ngọt ngào này, động từ “làm tôi” và tôi ngẫm nghĩ về nó, và rút ra từ nó tất cả các sự thật mà nó chứa đựng.  Những lời mà ông Giô-Suê nói với dân chúng hiện ra trong tâm trí tôi:  “Nếu phụng thờ Đức Chúa dường như là một điều xấu cho anh em, thì hôm nay anh em cứ tùy ý chọn thần mà thờ!” (Yôs 24:15).  Tôi biết rằng tôi không công bằng, rằng tôi là một người quản lý bất trung, ngu ngốc; tôi biết rằng tôi không có gì, nhưng hôm nay tôi sẽ chọn, với tất cả lòng thành, tôi phụng thờ Thiên Chúa.  (Cv 20:19; 1Th 1:9; Ga 1:10; Rm 12:11).

6.  Giây phút Cầu Nguyện:  Thánh Vịnh 49

Phản ảnh của sự Khôn Ngoan lên lòng trí

mà tìm thấy việc giàu có trong sự hiện diện của Thiên Chúa 

Đáp ca: Phúc cho anh em có lòng nghèo khó: vì Nước Trời sẽ là của anh em.

Hãy nghe đây, ngàn muôn dân hỡi,
lắng tai nào, hết thảy thế nhân,

cả thường dân lẫn người quyền quý,
hạng phú gia với kẻ cơ bần!
Miệng tôi nói lời hay lẽ phải,
lòng gẫm suy câu khéo điều khôn,
tai lắng nghe nhịp câu ngạn ngữ,
mượn phím đàn giải nghĩa nhiệm mầu.  (Đáp ca)

Ngày vận hạn cớ chi phải sợ,
lúc bọn gian manh theo sát bủa vây tôi?
Chúng cậy vào của cải,
lại vênh vang bởi lắm bạc tiền.
Nhưng nào có ai tự chuộc nổi mình
và trả được giá tiền chuộc cho Thiên Chúa?
Mạng người dù giá cao mấy nữa,
thì rồi ra cũng chấm dứt đời đời.
Nào phàm nhân sống mãi được sao
mà chẳng phải đến ngày tận số?  (Đáp ca)

Kìa thiên hạ thấy người khôn cũng chết,
kẻ ngu đần dại dột cũng tiêu vong,
bỏ lại tài sản mình cho người khác.
Tuy họ lấy tên mình mà đặt cho miền này xứ nọ,
nhưng ba tấc đất mới thật là nhà,
nơi họ ở muôn đời muôn kiếp.
Dù sống trong danh vọng,
con người cũng không thể trường tồn;
thật nó chẳng khác chi
con vật một ngày kia phải chết.
Nhưng Chúa Trời sẽ chuộc mạng tôi,
gỡ tôi ra khỏi quyền lực âm phủ.   (Đáp ca)

Đừng sợ chi khi có kẻ phát tài,
hoặc cửa nhà tăng thêm vẻ phong lưu,
vì khi chết, nó đâu mang được cả,
kiếp vinh hoa chẳng theo xuống mộ phần.
Lúc sinh thời, nó tự hào tự đắc:
"Mình làm nên, thiên hạ tán dương mình! "
Nhưng rồi nó cùng tổ tiên về chung kiếp,
chẳng bao giờ còn được thấy ánh dương!  (Đáp ca)

“Thiên Chúa muốn một tình yêu cho không, đó là một tình yêu thuần khiết … Thiên Chúa tràn ngập các cõi lòng, không phải tủ sắt hoặc kho bạc.  Sự giàu có thì ích gì nếu trái tim của anh em trống rỗng?”  (Thánh Augustinô).

7.  Lời nguyện kết

Lạy Chúa, con xin cảm tạ thì giờ Chúa đã dành cho con, lắng nghe tiếng Chúa nói với con với tình yêu và lòng thương xót vô biên; con cảm thấy đời con chỉ được chữa lành khi con ở gần bên Chúa, trong Chúa, khi con để cho Chúa dẫn dắt con.  Chúa đã đón nhận trong tay Chúa lòng tham lam của con đã khiến con khô khan và cằn cỗi, nó cô lập con và khiến con trở nên u sầu và cô đơn; Chúa đã đón nhận lòng tham lam vô độ của con, nó đã tạo cho con sự trống vắng và đau khổ; Chúa đã chấp nhận và đón nhận sự bất nhất và lòng bất trung của con, sự khập khiễng và mỏi mệt của con.  Lạy Chúa, con hạnh phúc khi con mở lòng con cho Chúa và cho Chúa xem thấy tất cả các vết thương của con!  Con cảm tạ Chúa niềm an ủi của Lời Chúa và về sự im lặng của Chúa.  Con xin cảm tạ hơi thở của Thần Khí Chúa đã đem con rời xa khỏi hơi thở của sự dữ và của kẻ thù nghịch.

Lạy Chúa, con đã tiếm đoạt, con biết thế, con đã lấy đi những gì không thuộc về con, con đã giấu diếm nó, con đã lãng phí nó; từ giờ trở đi con muốn bắt đầu quay về, cho lại, con muốn sống đời con như một món quà luôn được hóa ra nhiều và san sẻ với những người khác.  Cuộc đời con là một vật hèn mọn, nhưng trong tay Chúa nó sẽ trở thành những thùng dầu, những giạ lúa, sự ủi an và thức ăn cho các anh chị em con.

Lạy Chúa, con không có lời gì khác để nói trước một tình yêu tuyệt vời và dư tràn, đó là lý do tại sao con chỉ làm được một điều:  con mở cửa trái tim con với một nụ cười, con sẽ chấp nhận tất cả những ai mà Chúa sẽ gửi đến cho con … (Cv 28:30)

www.dongcatminh.org