21/09/2020
Thứ Hai tuần 25
thường niên
THÁNH MÁTTHÊU, TÔNG ĐỒ,
TÁC GIẢ SÁCH TIN MỪNG.
Lễ kính
* Thánh nhân là một
nhân vật quen thuộc trong số các Tông Đồ. Câu chuyện người thu thuế ở
Ca-phác-na-um là một trong những đoạn văn quen thuộc nhất trong phần nói về sứ
vụ của Đức Giêsu ở Galilê. Người đã biên soạn sách Tin Mừng bằng tiếng
Híp-ri.
Sách Tin Mừng hiện
nay mang tên thánh nhân cho thấy sự liên tục giữa Cựu và Tân Ước.
Tương truyền người đã đi giảng ở Đông Phương.
BÀI ĐỌC I: Ep 4, 1-7.
11-13
“Chu toàn chức vụ, xây dựng
thân thể Chúa Kitô”.
Trích thư Thánh
Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Êphêxô.
Anh em thân mến, tôi
là tù nhân trong Chúa, tôi khuyên anh em hãy ăn ở xứng đáng với ơn kêu gọi anh
em đã lãnh nhận. Anh em hãy hết lòng khiêm nhượng, hiền hậu, nhẫn nại, chịu đựng
nhau trong đức ái; hãy lo bảo vệ sự hợp nhất tinh thần, lấy bình an hoà thuận
làm dây ràng buộc: Chỉ có một thân thể và một tinh thần, cũng như anh em đã được
kêu gọi đến cùng một niềm hy vọng. Chỉ có một Chúa, một đức tin, một phép rửa.
Chỉ có một Thiên Chúa là Cha hết mọi người, Đấng vượt trên hết mọi người, hoạt
động nơi mọi người, và ở trong mọi người.
Nhưng mỗi người trong
chúng ta đã được ban ơn tuỳ theo lượng Đức Kitô ban cho. Và chính Người đã ban
cho kẻ làm Tông đồ, người làm Tiên tri, còn kẻ khác thì rao giảng Tin Mừng, kẻ
khác nữa làm chủ chăn và thầy dạy, để tổ chức các thánh nhân nên hoàn bị hầu
chu toàn chức vụ, xây dựng thân thể Đức Kitô, cho đến khi mọi người chúng ta hợp
nhất trong đức tin và trong sự nhận biết Con Thiên Chúa, trở nên người trưởng
thành, đạt đến tầm vóc của Đức Kitô viên mãn. Đó là lời Chúa.
ĐÁP CA: Tv 18, 2-3. 4-5
Đáp: Tiếng chúng đã
vang cùng trái đất (c. 5a).
Xướng:
1) Trời xanh tường thuật
vinh quang Thiên Chúa, thanh không kể ra sự nghiệp của Người. Ngày này nhắc nhủ
cho ngày khác, đêm này truyền tụng cho đêm kia. – Đáp.
2) Đây không phải lời
cũng không phải tiếng, mà âm thanh chúng không thể lọt tai. Nhưng tiếng chúng
đã vang cùng trái đất, và lời chúng truyền ra khắp cõi địa cầu. – Đáp.
ALLELUIA:
Alleluia, alleluia!
– Chúng con ca ngợi Chúa là Thiên Chúa; chúng con tuyên xưng Chúa là chúa tể. Lạy
Chúa, ca đoàn vinh quang các Tông đồ ca ngợi Chúa. – Alleluia.
PHÚC ÂM: Mt 9, 9-13
“Hãy theo Ta”. – Và ông ấy đứng
dậy đi theo Người.
Tin Mừng Chúa Giêsu
Kitô theo Thánh Matthêu.
Khi ấy, Chúa Giêsu đi
ngang qua, thấy một người ngồi ở bàn thu thuế, tên là Matthêu. Người phán bảo
ông: “Hãy theo Ta”. Ông ấy đứng dậy đi theo Người. Và xảy ra khi Người ngồi
dùng bữa trong nhà, thì có nhiều người thu thuế và tội lỗi đến ngồi đồng bàn
cùng Chúa Giêsu và các môn đệ của Người. Những người biệt phái thấy vậy, liền
nói với các môn đệ Người rằng: “Tại sao Thầy các ông lại ăn uống với những người
thu thuế và tội lỗi như vậy?” Nghe vậy, Chúa Giêsu bảo rằng: “Người lành mạnh
không cần đến thầy thuốc, nhưng là người đau yếu! Các ông hãy đi học xem lời
này có ý nghĩa gì: Ta muốn lòng nhân từ, chớ không phải hy lễ. Vì Ta không đến
để kêu gọi người công chính, nhưng kêu gọi người tội lỗi”. Đó là lời Chúa.
SUY NIỆM : Kêu gọi người
tội lỗi
Người làm công lau kiếng
mà chỉ nhận lau những tấm kiếng sạch thì quả là một người đãng trí, một cơ quan
từ thiện bác ái mà chỉ đi giúp cho những người giàu có thì quả là một trò hề
đáng trách; một nhà thương mà chỉ nhận săn sóc cho người mạnh khỏe thì quả thật
là một nhà thương không thể nào chấp nhận được.
Bài Phúc Âm hôm nay kể
lại việc Chúa Giêsu kêu gọi người thu thuế tội lỗi tên là Lêvi (sau này là tông
đồ Mátthêu) theo Chúa nhắc chúng ta nhớ lại sự thật: Chúa Giêsu không còn là
Chúa, là Ðấng cứu thế nữa, nếu Ngài chỉ muốn tiếp xúc với những con người tự phụ
cho mình là công chính không cần đến Thiên Chúa.
Lời xác nhận của Chúa
Giêsu không ngừng vang dội và mang lại hy vọng cho con người. Ai là kẻ công
chính hoàn toàn vô tội trước nhan Thiên Chúa đến độ không cần tới ân sủng của
Thiên Chúa, không cần đến Thiên Chúa. Thiên Chúa là Ðấng nhân từ hay thương
xót, giàu lòng từ ái, chậm bất bình và hết sức khoan dung nhưng chúng ta đừng
vì đó mà lạm dụng và ngồi lì trong tật xấu, trong những tội lỗi của mình.
Chúa Giêsu kêu gọi người
tội lỗi để chữa lành, để đưa họ ra khỏi cảnh nô lệ tội lỗi, được sống trong tự
do thật của những con cái Thiên Chúa. Chỉ mình Chúa là Ðấng yêu thương vô cùng
và quyền năng vô biên mới có thể đối xử đại lượng được như vậy với những tật xấu,
những tội lỗi của con người.
Lạy Chúa,
Con cảm tạ Chúa vì đã
thương con, đã cho con nhiều dịp canh tân đời sống. Xin cho con khiêm tốn mở rộng
tâm hồn đón nhận sự tha thứ của Chúa và cũng đừng có thái độ giả hình hẹp hòi
muốn Chúa trừng phạt thẳng tay những tội lỗi của anh chị em chung quanh, không
phải vì con sốt sắng muốn bảo vệ Chúa nhưng có thể là vì con ganh tị muốn trả
thù anh chị em, không muốn anh chị em được ơn ăn năn trở lại và nhận sự tha thứ
của Chúa. Xin cho con có tâm hồn quảng đại như Chúa, biết vui mừng với Chúa vì
người anh chị em đã xa lìa Chúa nay ăn năn trở về.
Lạy Chúa,
Xin tình thương đầy sức
mạnh tha thứ của Chúa tác động nơi con và nơi mọi anh chị em.
Lời Chúa Mỗi Ngày
Lễ Kính Thánh Matthew TĐ và Thánh Sử.
Bài đọc: Eph
4:1-7, 11-13; Mt 9:9-13.
GIỚI THIỆU CHỦ ĐỀ: Hãy sống và làm cho mọi người trở thành con Thiên Chúa.
Nhiều người, tuy chẳng
tốt lành gì, nhưng hay tìm cơ hội để phê bình và luận tội tha nhân. Họ muốn
giam hãm tha nhân trong quá khứ tội lỗi, và không cho tha nhân một cơ hội để
làm lại cuộc đời. Án tử hình là một ví dụ. Ngược lại, Thiên Chúa luôn tìm cách
tha thứ, và cho con người nhiều cơ hội để làm lại cuộc đời như trường hợp của:
Phaolô, Phêrô, Matthew, Mary Magdalene, Augustin, và hầu như tất cả mọi người.
Lý do đơn giản, vì tất cả mọi người đều là con của Ngài.
Các Bài Đọc hôm nay
cung cấp cho chúng ta niềm hy vọng làm lại cuộc đời. Trong Bài Đọc I, thánh
Phaolô khuyên các tín hữu Ephesô hãy biết sống cho đúng với ơn gọi mà họ đã được
kêu mời và trang bị. Họ cần biết bảo vệ sự hiệp nhất và xây dựng Nhiệm Thể của
Đức Kitô, theo như quà tặng đã được Thánh Thần ban cho họ. Trong Phúc Âm, Chúa
Giêsu chẳng những không kết tội và giam hãm Matthew trong ngục tù tội lỗi; Ngài
còn cho ông cơ hội để làm lại cuộc đời và để trở thành môn đệ của Ngài. Khi bị
chất vấn bởi các biệt-phái tại sao ngồi ăn uống với những người thu thuế và tội
lỗi, Chúa thẳng thắn tuyên bố mục đích khi xuống trần gian của Ngài: ”Tôi không
đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi.”
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: Hãy sống cho xứng đáng với ơn kêu gọi mà Thiên Chúa đã
ban cho anh em.
1.1/ Ơn gọi là Kitô hữu:
Thánh Phaolô viết cho các tín hữu Ephesô từ nơi lao tù: “Hãy sống cho xứng với
ơn kêu gọi mà Thiên Chúa đã ban cho anh em. Anh em hãy ăn ở thật khiêm nhường, hiền
từ và nhẫn nại; hãy lấy tình bác ái mà chịu đựng lẫn nhau.”
(1) Bốn đức tính cần
thiết để sống ơn gọi Kitô hữu: Để có thể sống chung với nhau, một người cần tập
luyện để có những đức tính như sau:
+ Khiêm nhường
(tapeinofrosune): để biết mình trong mối tương quan với Thiên Chúa và với tha
nhân. Người không có đức tính này sẽ dễ dàng kiêu ngạo, khinh thường, và dễ
dàng kết án anh chị em của mình.
+ Hiền từ (prauthe): để
dễ dàng kiểm soát tính nóng giận của mình. Người tín hữu không tranh đua để
dành phần thắng lợi cho mình; nhưng tìm mọi cách thích hợp để đưa mọi người về
cho Thiên Chúa.
+ Kiên nhẫn
(makrothumia): để chịu đựng những điều xảy ra trái với ý định của mình. Người
kiên nhẫn không dễ nản chí khi gặp thử thách hay đòi phải nhìn thấy kết quả ngay;
nhưng kiên trì chịu đựng trong gian khổ và cầu nguyện cho đến khi nhìn thấy kết
quả.
+ Bác ái (agape): Đây
là nhân đức đặc biệt chỉ có trong đời sống Kitô hữu. Với nhân đức này, người
tín hữu có thể làm được những điều mà người ngoài Kitô Giáo không làm được,
như: yêu thương và làm ơn cho kẻ thù, cầu nguyện cho những người bách hại mình,
tha thứ không có giới hạn là bao nhiêu lần.
(2) Bảo vệ sự hiệp nhất:
Anh em hãy thiết tha duy trì sự hiệp nhất mà Thần Khí đem lại, bằng cách ăn ở
thuận hoà gắn bó với nhau.” Người Kitô hữu có rất nhiều lý do để bảo vệ sự hiệp
nhất trong Giáo Hội: Họ chỉ có một thân thể là Giáo Hội, Nhiệm Thể của Đức
Kitô, một Chúa Thánh Thần, một niềm hy vọng là được sống đời đời. Họ chỉ có một
Chúa và một niềm tin vào Đức Kitô, một phép rửa. Họ chỉ có một Thiên Chúa, Cha
của mọi người, Đấng ngự trên mọi người, qua mọi người và trong mọi người.
1.2/ Mỗi người được
Thánh Thần ban cho quà tặng khác nhau để xây dựng Nhiệm Thể: Mỗi người tín
hữu là chi thể của một thân thể là Đức Kitô, và lãnh nhận ân sủng khác nhau từ
cùng một Thánh Thần, để cùng nhau xây dựng thân thể của Đức Kitô. Ơn gọi làm
Kitô hữu là ơn gọi chung của tất cả các tín hữu; tuy nhiên, mỗi tín hữu còn có
những ơn gọi riêng khác nhau như: kẻ này làm Tông Đồ, người nọ làm ngôn sứ, kẻ
khác làm người loan báo Tin Mừng, kẻ khác nữa làm người coi sóc và dạy dỗ.
Nhờ những ơn gọi khác
nhau này, dân thánh được chuẩn bị để làm công việc phục vụ, là xây dựng thân thể
Đức Kitô, cho đến khi tất cả chúng ta đạt tới sự hiệp nhất trong đức tin và
trong sự nhận biết Con Thiên Chúa, tới tình trạng con người trưởng thành, tới tầm
vóc viên mãn của Đức Kitô.
2/ Phúc Âm: “Người khoẻ mạnh không cần thầy thuốc, người đau ốm mới
cần.”
2.1/ Chúa Giêsu gọi
Matthew: Bỏ nơi ấy, Đức Giêsu đi ngang qua trạm thu thuế, thì thấy một người
tên là Matthew đang ngồi tại trạm. Người bảo ông: “Anh hãy theo tôi!” Ông đứng
dậy đi theo Người.
(1) Lý do Chúa Giêsu gọi
Matthew: Trước khi gọi, Chúa biết Matthew đang hành nghề thu thuế, một nghề mà
người Do-thái xếp loại tội nhân công khai; vì làm tay sai cho ngoại bang để bóc
lột dân chúng của mình bằng việc thu thuế. Chúa biết nguy hiểm của dư luận khi
thu nhận ông vào hàng ngũ tông-đồ. Tuy nhiên, Chúa không giam ông trong ngục tù
tội lỗi; nhưng muốn cho ông một cơ hội để mời gọi ông hướng tới tương lai. Hơn
nữa, Chúa còn biết sẽ dùng ông vào việc gì trong việc rao giảng Tin Mừng: ghi
nhận các sự kiện và viết Tin Mừng truyền lại cho mọi người.
(2) Phản ứng của
Matthew: Lập tức, ông đứng dậy đi theo Ngài. Ông có lẽ rất ngạc nhiên vì không
ngờ Chúa Giêsu không khinh thường ông như những người Do-thái khác, lại còn can
đảm kêu gọi ông làm môn đệ. Phản ứng của Matthew cũng không kém can đảm: ông
quyết định bỏ một nghề hái ra tiền để đi theo một người không có gì bảo đảm vật
chất cho đời mình.
2.2/ Tranh luận giữa
Chúa Giêsu với các người Pharisees: Đức Giêsu không chỉ gọi Matthew, Ngài còn
chấp nhận dùng bữa công khai tại nhà ông ấy, cùng với nhiều người thu thuế và tội
lỗi kéo đến, cùng ăn với Người và các môn đệ.
(1) Phản ứng của những
người Pharisees: Thấy vậy, những người Pharisees nói với các môn đệ Người rằng:
“Sao Thầy các anh lại ăn uống với bọn thu thuế, và quân tội lỗi như vậy?”
Họ có lý do để chất vấn,
như cha mẹ Việt-nam vẫn đề phòng con cái: “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.”
Làm bạn với phường tội lỗi không sớm thì muộn cũng lây những tội lỗi của họ.
(2) Câu trả lời của
Chúa Giêsu: Ngài nói với họ: “Người khoẻ mạnh không cần thầy thuốc, người đau ốm
mới cần. Hãy về học cho biết ý nghĩa của câu này: “Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần
lễ tế. Vì tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi.””
Hai điều chính Chúa muốn nhấn mạnh:
+ Sứ vụ của Ngài là đến
chữa lành những tội nhân: Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu
gọi người tội lỗi. Chúa có đủ bản lãnh để hoán cải những tâm hồn chai đá.
+ Tất cả mọi người đều
có tội và đều cần đến Chúa, chứ không phải chỉ có Matthew và bạn bè của ông.
Các biệt-phái không chịu cẩn thận xét mình, nên họ nghĩ họ không cần Chúa.
ÁP DỤNG TRONG CUỘC
SỐNG:
– Chúng ta phải cố gắng
sống đúng với ơn gọi là Kitô hữu và ơn gọi riêng của mỗi người. Là môn đệ của Đức
Kitô, chúng ta có bổn phận bảo vệ sự hiệp nhất của mọi thành phần.
– Chúng ta phải có
lòng thương xót mọi người. Đừng bao giờ giam hãm anh/chị/em trong ngục từ tội lỗi;
nhưng luôn cho họ cơ hội và mời gọi họ hướng tới tương lai.
Linh mục Anthony
Đinh Minh Tiên, OP
21/09/2020 – THỨ HAI TUẦN 25 TN
Th. Mát-thêu, tông đồ
Mt 9,9-13
CHỌN TÌNH YÊU HAY CỦA LỄ?
Chúa Giê-su nói: “Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lễ tế. Vì Ta
không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi.” (Mt 9,13)
Suy niệm: Thường ngày ta có nhiều dịp cầu nguyện cho người tội
lỗi ăn năn trở lại. Nhưng lắm khi chúng ta giống những người Do thái hôm nay:
có một người nào trong cộng đoàn sống khô khan nay ăn năn trở lại, chúng ta xì
xào y như thể ta chưa hết hoài nghi về việc người ấy có từ bỏ hành tung của
mình hay không; có khi ta chưa thực sự chấp nhận người anh chị em chúng ta như
là đối tượng của lòng Chúa thương xót. Ở điểm này, Chúa nói Ngài cần tình yêu
bao dung của ta chứ không phải lễ vật.
Mời Bạn: Tiếng chào cao hơn mâm cỗ, tình yêu trọng hơn của lễ
là lẽ thường. Thế nhưng đôi khi bạn và tôi lại thích của lễ hơn là tấm lòng,
chúng ta đang đánh tráo các giá trị mà ta đang buộc phải giữ. Có của lễ đi kèm
với lòng thống hối như thánh Mát-thêu thật đáng quí, nhưng giả như có đủ mọi thứ
lễ vật lỉnh kỉnh mà lòng thống hối không có, liệu bạn thấy đã đủ phép chưa? Mà
thực ra, Chúa không đòi hỏi ta lễ mễ nhiều thứ, chỉ cần ta chứng tỏ tình yêu bằng
cách dứt khoát từ bỏ cuộc sống bất chính và đi theo Ngài là đủ.
Chia sẻ: Cộng đoàn tôi có thái độ nào có thể cản trở người tội
lỗi hối cải không?
Sống Lời Chúa: Với tấm lòng chân thành, bạn âm thầm cầu nguyện cho
một người đang sống trong tội lỗi.
Cầu nguyện: Lạy Chúa, Chúa nhận thánh Mát-thêu vào hàng các
tông đồ dù dưới mắt nhiều người Mát-thêu chẳng ra gì, bởi vì đối với Chúa, Chúa
nhìn tấm lòng, chẳng cần lễ vật. Xin cho con sống quảng đại bao dung với anh chị
em nhất là đối với những người bị coi là tội lỗi.
(5 Phút Lời Chúa)
SUY NIỆM : Đứng dậy
đi theo
Suy niệm:
Thầy Giêsu gọi bốn môn
đệ đầu tiên khi họ đang làm việc.
Người thì đang quăng
lưới ngoài khơi,
kẻ thì đang vá lưới
trong thuyền (Mt 4, 18-22).
Khi Thầy gọi Matthêô,
anh cũng đang làm việc ở trạm thu thuế.
Anh đang ngồi, vững
vàng trong nghề nghiệp của mình,
dù nghề của anh thường
bị coi là nghề rất xấu.
Thầy Giêsu như tình cờ
đi ngang qua bàn làm việc của anh.
Ngài chỉ nói một câu rất
ngắn: “Anh hãy theo tôi!”
Matthêô không đáp lại,
nhưng anh trả lời bằng hành động.
Từ vị thế đang ngồi,
anh bỏ dở công việc để đứng lên và theo Thầy.
Từ vị thế vững vàng,
anh bắt đầu bước vào cuộc phiêu lưu bấp bênh.
Từ vị thế của tội
nhân, anh trở thành người môn đệ thân thiết.
Matthêô nằm trong danh
sách nhóm Mười Hai (Mt 10, 3).
Thầy Giêsu không sợ mất
tiếng khi nhận anh vào nhóm.
Nhóm của Thầy không chỉ
gồm những người thánh thiện,
nhưng có cả những tội
nhân giàu lòng hoán cải.
Matthêô có đóng góp gì
cho nhóm Mười Hai không?
Nghề thu thuế với giấy
bút có giúp gì cho các ngư phủ ít học không?
Hôm nay chúng ta mừng
lễ Tông đồ Matthêô,
người thu thuế trở nên
Tác giả sách Tin Mừng.
Matthêô làm nghề bị đồng
bào của ông khinh miệt,
vì nghề này dễ dẫn người
ta đến chỗ lạm thu, bỏ tiền vào túi riêng.
Nghề này còn là một sỉ
nhục vì cộng tác với ngoại bang bóc lột dân,
đụng chạm đến đồng tiền
ô uế và tiếp xúc với dân ngoại.
Khi trở nên môn đệ của
Thầy, Matthêô đã trở nên người phục vụ đồng bào.
Ông dùng khả năng của
mình mà viết sách Tin Mừng.
Đây là Tin Mừng lớn mà
ông loan báo: Đức Giêsu chính là Đấng Mêsia.
Không phải chờ gì nữa,
Đấng Mêsia đã đến rồi!
Ngài làm trọn những lời
đã được loan báo trong Cựu Ước.
Matthêô đã tìm ra ngôn
ngữ để nói với Dân Chúa, sao cho họ hiểu được.
Ông đã trình bày dung
mạo Đức Giêsu cho người cùng thời với ông.
Chúng ta cũng phải có
khả năng giới thiệu Đức Giêsu cho người thời nay,
nghĩa là biết, hiểu và
nói được ngôn ngữ của thế giới,
để thế giới nghe và hiểu
được.
Chúng ta vẫn phải tiếp
tục viết các sách Tin Mừng cho thời đại hôm nay,
phù hợp với não trạng
và tâm thức của họ, với nền văn hóa đương đại.
Đâu là khuôn mặt Đấng
Cứu độ mà con người hôm nay ngóng chờ?
Con người thời nay khỏe
mạnh về nhiều mặt,
nhưng vẫn là người đau
ốm cần đến thầy thuốc (c. 12).
Họ mong mình được giải
phóng khỏi điều gì?
Đức Giêsu Kitô có thể
đáp ứng được những khao khát đó không?
Lời rao giảng và cuộc
sống của chúng ta phải cho thấy
Đức Giêsu có thể chữa
lành và đem lại một thế giới hạnh phúc.
Ước gì chúng ta có
lòng nhân và sự bao dung như Đức Giêsu,
dám đồng bàn với con
người hôm nay để dẫn họ đến bàn tiệc thiên quốc.
Cầu nguyện:
Lạy Chúa Giêsu,
xin sai chúng con lên
đường
nhẹ nhàng và thanh
thoát,
không chút cậy dựa vào
khả năng bản thân
hay vào những phương
tiện trần thế.
Xin cho chúng con làm
được những gì Chúa đã làm:
rao giảng Tin Mừng, trừ
quỷ,
chữa lành những người ốm
đau.
Xin cho chúng con biết
chia sẻ Tin Mừng
với niềm vui của người
tìm được viên ngọc quý,
biết nói về Ngài như
nói về một người bạn thân.
Xin ban cho chúng con
khả năng
đẩy lui bóng tối của sự
dữ, bất công và sa đọa.
Xin giúp chúng con lau
khô những giọt lệ
của bao người đau khổ
thể xác tinh thần.
Lạy Chúa Giêsu,
thế giới thật bao la
mà vòng tay chúng con
quá nhỏ.
Xin dạy chúng con biết
nắm lấy tay nhau
mà tin tưởng lên đường,
nhẹ nhàng và thanh
thoát. Amen.
(Lm. Ant. Nguyễn Cao
Siêu SJ.)
Hãy Nâng Tâm Hồn Lên
21 THÁNG CHÍN
Được Dìm Trong Cái
Chết Của Đức Kitô
Qua Bí Tích Phép Rửa –
là bí tích cứu độ đầu tiên do Đức Giêsu thiết lập – con người được tháp nhập với
Đức Kitô và được liên kết vào trong gia đình của Thiên Chúa hằng sống. Thánh
Phaolô lặp lại cho chúng ta điều ngài viết cho các Kitô hữu tại Rôma vào thời của
ngài: “Anh em không biết rằng: khi chúng ta được dìm vào nước thanh tẩy, để thuộc
về Đức Kitô Giêsu, là chúng ta được dìm vào trong cái chết của Người sao? Vì được
dìm vào trong cái chết của Người, chúng ta đã cùng được mai táng với Người. Bởi
thế, cũng như Người đã được sống lại từ cõi chết nhờ quyền năng vinh hiển của
Chúa Cha, thì chúng ta cũng được sống một đời sống mới. Thật vậy, vì chúng ta
đã nên một với Đức Kitô nhờ được chết như Người đã chết, thì chúng ta cũng sẽ
nên một với Người, nhờ được sống lại như Người đã sống lại” (Rm 6,3-5).
Tông đồ Phaolô dạy
chúng ta rằng Phép Rửa là một hình ảnh diễn tả cuộc Khổ Nạn của Đức Kitô. Thực
vậy, trong Phép Rửa chúng ta được dìm vào trong cái chết của Đức Kitô, được
thanh tẩy những dấu vết tội lỗi, được đưa vào sự sống mới của Chúa Phục Sinh,
và được trở nên đền thờ sống động của Chúa Thánh Thần. Nhờ Phép Rửa chúng ta được
hội nhập vào sự sống của Hội Thánh. Đây là cộng đoàn của Chúa Kitô, được thiết
lập và được nuôi dưỡng bởi tình yêu. Đây là cộng đoàn của đức tin và của sự sống
mới; cộng đoàn này đồng hành với chúng ta trong cuộc sống và nâng đỡ chúng ta
vượt qua những sự yếu đuối của mình. Như vậy chúng ta không còn là nô lệ cho sự
dữ ghê gớm nhất trong tất cả các sự dữ – là tội lỗi. Chúng ta có thể bắt đầu sống
một cuộc sống hoàn toàn tự do của con cái Thiên Chúa.
– suy tư 366 ngày của
Đức Gioan Phaolô II –
Lm. Lê Công Đức dịch từ nguyên tác
LIFT UP YOUR HEARTS
Daily Meditations
by Pope John Paul II
Lời Chúa Trong Gia Đình
NGÀY
21/9: Thánh Mátthêu, Tông Đồ
Tác giả Sách Tin Mừng
Ep 4, 1-7. 11-13;
Mt 9, 9-13.
LỜI SUY NIỆM: “Đức Giêsu đi
ngang qua trạm thu thuế, thì thấy một người tên là Mátthêu đang ngồi tại trạm,
Người bảo ông: ‘Anh hãy theo tôi!’ Ông đứng dậy đi theo Người.”
Trong mọi xã hội, người dân thường căm ghét người thu thuế. Bởi những người
này, họ gian trá, chẳng những bóc lột đồng bào mình mà con dùng đủ mọi cách lừa
gạt cả chính phủ; họ có lợi tức rất lớn bằng cách nhận hối lộ của những người
giàu trốn thuế. Đặc biệt đối với Mátthêu còn mang tội phản quốc vì thu thuế cho
ngoại bang. Nhưng đối với Chúa Giêsu khi Người tuyển chọn và kêu gọi Mátthêu trở
thành Tông Đồ của Chúa; bởi vì Người không chỉ biết một người như thế nào mà
Người còn thấy được họ sẽ trở nên như thế nào.
Lạy Chúa Giêsu. Chưa ai từng dám tin về khả năng thay đổi bản chất con người
cho bằng Chúa. Xin Chúa thương đến chúng con như Chúa đã thương đến Tông Đồ
Mátthêu.
Mạnh Phương
Gương Thánh Nhân
NGÀY 21-09 THÁNH
MATTHÊÔ – TÔNG ĐỒ THÁNH SỬ
Ít có ai chuộng người
thu thuế. Vào thế kỷ thứ I tại Palestine điều này còn rõ hơn nữa, khi mà họ thủ
lợi được nhờ dọa dẫm và gian dối. Nhưng dù có lương thiện đi nữa nhân viên thu
thuế cũng không được cấp lãnh đạo Do thái chấp nhận vì họ làm việc cho lương
dân. Họ là người nhơ uế theo luật pháp và bị loại khỏi xã hội. Khi nhận một người
thu thuế vào môn đồ của Người, Chúa Giêsu quả đã khinh thường tiên kiến của dân
chúng.
Điều cần ghi nhận là
Matthêô không phải đi từ cửa nhà này tới cửa nhà khác để thu thuế. Ông có một
văn phòng tại Capharnaum, thành phố quê hương của Phêrô và đại bản doanh của
Chúa Giêsu khi thi hành sứ vụ tại Galilê.
Đi ngang qua, Ngài thấy
Lêvi con của Alphê ngồi nơi sở thu thuế và Ngài nói: “Hãy theo Ta” và ông đứng
dậy đi theo Ngài” ( Mc 2,14)
Đó là lời mời gọi làm
tông đồ, rất giống lời gọi dành cho Simon và Anrê (Mc 1,16t). Dầu vậy Lêvi
không có tên trong danh sách mười hai (Mc 3,16; Mt 10,3; Lc 6,14t; Cv 113). Ơn
gọi người thu thuế được ghi lại trong Tin Mừng thứ nhất, trong đó ông được gọi
là Matthêô (Mt 9,9t). Như vậy tông đồ đồng hoá mình với Mathêô có trong danh
sách các tông đồ. Lời giải thích tự nhiên được tiếp nhận rộng rãi là Matthêo với
Lêvi chỉ là một người với hai tên gọi khác nhau. (Chẳng hạn anh em Macabê, IMcb
2,2-5). Cũng có thể chính Chúa Giêsu đã đặt tên cho Matthêô như đã đặt tên
Phêrô cho Simon (Mattai theo tiếng Aramêô có nghĩa là ấn bản của Thiên Chúa).
Từ đó Matthêô bỏ sổ
sách và học theo hoa đồng và chim trời, những thứ không thể tính toán cho đời sống
mình (Mt 6,25t). Chủ nhân của ông không còn là Antipas, con cáo gian xảo (Lc
13,32) mà là một Đấng khác hẳn loài cáo, lại chẳng có lấy một căn nhà (Mt
8,20). Sự thay đổi đã hủy diệt trọn tương lai trần gian của Matthêô. Simon và
Andrê còn có thể trở lại với nghề chài lưới, còn Matthêô bị tống khứ khỏi nghề
cũ và không thể trở lại được nữa. Trong cộng đoàn tông đồ không phải ông mà là
Giuda giữ quĩ của nhóm (Ga 13,29).
Sau khi được gọi,
Matthêô biến dạng khỏi Tân ước và chỉ còn để lại tên trong danh sách các vị
tông đồ. Ngài đã ra thế nào ? Chúng ta có được một câu văn của giám mục Papias
trong cuốn giải thích Lời Chúa (khoảng năm 125): “Matthêô viết một tường thuật
có thứ tự về lời Chúa, theo năng khiếu của Ngài” (Eusebiô lịch sử Giáo hội
III,39). Cuốn Tin Mừng Matthêô viết bằng tiếng Aramêô cho người Do thái trở lại.
Khi thời thế đòi hỏi, con người Matthêô bị xã hội loại bỏ ấy đã cầm lấy viết để
trước tác cuốn “Tin Mừng theo thánh Matthêô”.
Theo bản văn tiếng Hy
lạp còn lại, chúng ta thấy tính khí theo toán học với những con số rõ rệt: 7 dụ
ngôn về nước trời, 7 lời nguyền rủa bọn biệt phái, 7 lời cầu trong kinh Lạy Cha
và có lẽ 7 mối phúc thật. Cả con số 5 nữa: 5 cuộc tranh luận với biệt phái, 5
chiếc bánh, 5 lượng vàng, nhất là 5 phần của cuốn sách. Sau cùng như chúng ta
mong đợi có dấu chỉ về sự hiểu biết tinh tường về phương diện tài chánh như đồng
bạc nộp thuế thay vì đồng “denarius” trong Mc và Lc hay như thuế đền thờ, với
những loại thuế gián thu, thuế phân…
Như vậy Matthêô đã
chuyển nghề nghiệp cũ vào một việc phụng sự mới, từ người kế toán thành người
viết Tin Mừng. Thật không ngạc nhiên gì khi một mình Ngài ghi lại lời này của
Chúa : – “Phàm ký lục nào đã được thụ giáo về nước Trời thì cũng giống như gia
chủ biết rút từ trong kho của ông ra điều mới và điều cũ” (Mt 13,52).
Không có khí cụ hèn hạ
nào của chúng ta mà lại không được dùng một cách hoàn hảo và xứng đáng vào việc
phụng sự Chúa.
Cuốn Tin Mừng thứ nhất
là một kỷ vật của thánh Matthêô được Giáo hội ưa chuộng. Nhưng công cuộc tông đồ
sau này của Ngài lại bị mai một. Ngài đã rao giảng Tin Mừng cho người Do thái tại
Palestina có lẽ trong 15 năm (Eusebiô, Lịch sử Giáo hội III, 24,265) nhưng sự lầm
lẫn giữa tên Ngài với thánh Matthias (Cv 1,26) làm chúng ta luõng lự giữa những
truyền thống khác nhau. Ethiopia, Parthia, Macedonia và cả những xứ của những kẻ
ăn thịt người đều được ghi nhận là nơi thánh nhân đã làm việc tông đồ.
Thường người ta cho rằng
: Ngài chịu tử đạo, nhưng ý kiến cũng không được đồng nhất. Điều chắc chắn là
Ngài đã sống đời của một vị tử đạo và thế là đủ. Đối với chúng ta Ngài luôn
luôn là một người đã biết được tiền của là gì, lẫn việc không có tiền của là
gì.
(daminhvn.net)
21 Tháng Chín
Vị Thánh Là Ai?
Ngày kia một em bé
được theo mẹ đi chợ. Từ nhà đến chợ, hai người phải đi qua một thánh đường nguy
nga, to lớn. Em bé ngước mắt nhìn thánh đường, chợt em giơ tay chỉ cho mẹ và
nói: “Mẹ xem kìa, những cửa kiếng màu bị đóng đầy bụi, xem thật dơ bẩn và không
đẹp tí nào”.
Bà mẹ không nói
không rằng về nhận xét của con, nhưng tiếp tục nắm lấy tay dẫn em tiến vào bên
trong nhà thờ. Tại đây, những cửa kiếng bên ngoài xem ra dơ bẩn, xấu xí lại trở
nên sáng chói và rực rỡ nhiều màu sắc lộng lẫy.
Em bé ngạc nhiên mở
to đôi mắt nhìn những cửa kiếng màu diễn tả nhiều hình ảnh đẹp mắt. Bỗng mắt em
dừng lại ở cửa kiếng sau bàn thờ diễn tả hình của bốn thánh sử viết Phúc Âm
trong lúc ánh mặt trời đang chiếu rọi qua. Em bé hỏi mẹ đó là những thánh nào
và được mẹ giải thích vắn tắt về từng vị thánh.
Vài ngày sau, trong
một lớp giáo lý, tình cờ giáo lý viên hỏi các em: “Này, trong các em có ai trả
lời được: một vị thánh là ai?” Trước một câu hỏi có vẻ không có ý nghĩa, cả lớp
giáo lý thinh lặng, chỉ có em bé được mẹ dẫn vào bên trong nhà thờ để nhìn ngắm
các cửa kiếng giơ tay xin trả lời. Em nói: “Vị thánh là một người để cho ánh
sáng mặt trời chiếu thấu qua”.
Kinh nghiệm và câu trả
lời của em bé trên có lẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn phần nào về cuộc đời của
thánh Matthêu, vị thánh Giáo Hội mừng kính hôm nay, trước và sau khi được Ðức
Giêsu kêu gọi, như được chính thánh nhân vắn tắt thuật lại như sau: Ði khỏi đấy,
Ðức Giêsu thấy một người ngồiở bàn thâu thuế, tên là Matthêu. Chúa bảo ông rằng:
“Hãy theo Ta”. Ông Matthêu liền đứng dậy và đi theo Chúa.
Một tiếng gọi và một
hành động đáp trả được diễn tả vắn gọn trong những dòng trên đây có thể nói được
chỉ là bề mặt của trận chiến nội tâm diễn ra từ lâu nơi ông Matthêu. Một trận
chiến giằng co để suy tính thiệt hơn, để cân nhắc cái lợi và cái bất lợi, để đắn
đo nhưng cái mình phải mất với những cái mình sẽ đạt được, khi ông bỏ mọi sự để
theo Chúa:
– Ông phải mất một nghề
hái ra bạc nhưng tìm được một số mệnh và sứ mệnh thật sự có giá trị vĩnh viễn.
– Ông phải mất một gia
tài to lớn nhưng tìm lại được danh dự.
– Ông phải mất sự bảo
đảm xây dựng trên của cải vật chất để đi theo Ðức Giêsu trong một cuộc hành
trình dẫn đến sự sống mà trước đó ông chưa bao giờ mơ ước.
Về phần Ðức Giêsu, khi
chọn lựa và kêu gọi ông Matthêu, một người hành nghề thâu thuế, bị các người đồng
hương thời đó coi như là người phản quốc, nối giáo cho giặc, bóc lột đồng bào để
làm lợi cho dân ngoại xâm, cũng như bị lên án là kẻ tội lỗi, biển thủ, gian lận
và bị nhóm biệt phái kết án là kẻ tội lỗi, Ðức Giêsu không nhìn những lỗi lầm,
những vết nhơ bên ngoài, nhưng Ngài nhìn sâu thẳm tận tâm hồn, nhìn tận bên
trong và nhất là Ngài đã lấy ánh sáng của tình yêu thương, lòng nhân hậu, quảng
đại và tha thứ của Thiên Chúa để chiếu sáng và chiếu thấu, biến ông Matthêu từ
một người thâu thuế thành một tông đồ và một thánh sử viết Phúc Âm.
(Lẽ Sống)
Lectio Divina:
Thánh Mátthêu Tông Đồ, Phúc Âm Thánh Sử – Mt 9:9-13
Thứ Hai 21 Tháng Chín,
2020
Thánh Mátthêu Tông
Đồ, Phúc Âm Thánh Sử
Mùa Thường
Niên
1. Lời nguyện mở đầu
Lạy Cha,
Cha kêu gọi các con
cái Cha
Bước đi trong ánh sáng
của Đức Kitô.
Xin Cha hãy giải thoát
chúng con khỏi sự tối tăm
Và gìn giữ chúng con
trong ánh hào quang của chân lý Cha.
Chúng con cầu xin nhờ
Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng con, Con Cha,
Đấng hằng sống hằng trị
cùng với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần,
Một Thiên Chúa, đến
muôn thuở muôn đời. Amen.
2. Bài Đọc Tin Mừng – Mátthêu 9:9-13
Khi ấy, Chúa Giêsu đi
ngang qua, thấy một người ngồi ở bàn thu thuế, tên là Mátthêu. Người phán
bảo ông: “Hãy theo Ta.” Ông ấy đứng dậy đi theo Người.
Và xảy ra khi Người ngồi
dùng bữa trong nhà, thì có nhiều người thu thuế và tội lỗi đến ngồi đồng bàn
cùng Chúa Giêsu và các môn đệ của Người.
Những người Biệt Phái
thấy vậy, liền nói với các môn đệ Người rằng: “Tại sao Thầy các ông lại
ăn uống với những người thu thuế và tội lỗi như vậy?”
Nghe vậy, Chúa Giêsu bảo
rằng: “Người lành mạnh không cần đến thầy thuốc, nhưng là người đau yếu!
Các ông hãy đi và học xem lời này có ý nghĩa gì: Ta muốn lòng nhân từ, chớ
không phải hy lễ. Vì Ta không đến để kêu gọi người công chính, nhưng kêu
gọi người tội lỗi.”
3. Suy Niệm
– Bài Giảng Trên Núi được viết trong các chương 5,
6, và 7 của sách Tin Mừng Mátthêu. Mục đích phần tường thuật của các
chương 8 và 9 là để cho thấy cách Chúa Giêsu đem vào thực hành những gì Người
đã giảng dạy. Trong Bài Giảng Trên Núi, Người dạy về lòng chấp nhận (Mt
5:23-25, 38-42, 43). Bây giờ, Chúa đưa nó vào thực dụng là chấp nhận những
người bị phong cùi (Mt 8:1-4), những khách ngoại kiều (Mt 8:5-13), các phụ nữ
(Mt 8:14-15), người ốm đau (Mt 8:16-17), kẻ bị quỷ ám (Mt 8:28-34), kẻ bị bại
liệt (Mt 9:1-8), người thu thuế (Mt 9:9-13), kẻ ô uế (Mt 9:20-22), v.v… Chúa
Giêsu phá vỡ các quy tắc và phong tục đã chia rẽ và hắt hủi người ta, đó là vì
sợ hãi và thiếu lòng tin (Mt 8:23-27) vì lề luật thanh sạch (Mt 9:14-17), và
Người nói rõ ràng đó là những điều kiện cho những ai muốn đi theo Người.
Họ cần phải có can đảm để từ bỏ nhiều thứ (Mt 8:18-22). Trong thái độ và
cũng như trong cách thực hành của Chúa Giêsu, chúng ta nhìn thấy được những gì
trong Vương Quốc Nước Trời và việc tuân giữ hoàn hảo Lề Luật Thiên Chúa gồm có
những điều gì.
– Mt
9:9: Lời mời gọi đi theo
Chúa Giêsu. Những người đầu tiên được gọi đi theo Chúa Giêsu là bốn
ngư dân, tất cả đều là người Do Thái (Mt 4:18-22). Bây giờ, Đức Giêsu gọi
một người thu thuế, kẻ bị coi như là tội lỗi và bị những người tuân giữ lề luật
triệt để của nhóm Biệt Phái đối xử như kẻ ô uế. Trong các sách Tin Mừng
khác, người thu thuế này tên là Lêvi. Ở đây, tên ông ấy là Mátthêu, có
nghĩa là Ân Sủng của Thiên Chúa hay do Thiên Chúa ban
cho. Các cộng đoàn, thay vì hắt hủi kẻ thu thuế và xem ông ta là kẻ
nhơ bẩn, mà phải nên xem người ấy như là một Ân Sủng của Thiên Chúa ban cho cộng
đoàn, bởi vì sự hiện diện của ông làm cho cộng đoàn trở thành một dấu chỉ của
ơn cứu rỗi cho tất cả mọi người! Giống như bốn người đầu tiên được gọi,
ông Mátthêu, kẻ thu thuế, cũng được gọi theo cùng một cách, bỏ lại tất cả mọi
thứ ông sở hữu và đi theo Chúa Giêsu. Việc đi theo Chúa Giêsu đòi hỏi phải
lìa bỏ nhiều thứ. Mátthêu rời khỏi phòng thu thuế, nguồn lợi tức của mình
và đi theo Chúa Giêsu!
– Mt 9:10: Chúa Giêsu ngồi cùng bàn với người tội lỗi
và kẻ thu thuế. Vào thời ấy, người Do Thái sống tách biệt khỏi phường
thu thuế và kẻ tội lỗi, và họ không ngồi ăn cùng bàn với những người ấy.
Người Kitô hữu Do Thái phải nên thoát khỏi lối sống cô lập này và ngồi chung
bàn với những người thu thuế và tội lỗi, theo như giáo huấn của Chúa Giêsu
trong Bài Giảng Trên Núi, diễn đạt tình yêu phổ quát của Chúa Cha (Mt
5:44-48). Nhiệm vụ của cộng đoàn là cống hiến một nơi chốn cho những ai
không có nó. Thế nhưng lề luật mới này đã không được tất cả mọi người chấp
nhận. Trong một số cộng đoàn, người ta đến từ việc sùng bái các ngẫu tượng,
ngay cả khi họ đã là Kitô hữu, đã không được chấp nhận cho ngồi cùng bàn (xem
Cv 10:28; 11:3; Ga 2:12). Bài Tin Mừng hôm nay cho chúng ta thấy Chúa Giêsu đã
ngồi với người thu thuế và kẻ tội lỗi trong cùng một căn nhà, cùng một bàn ăn.
– Mt 9:11: Thắc mắc của người Biệt Phái.
Người Do Thái bị cấm ngồi chung bàn với những kẻ thu thuế và tội lỗi, nhưng
Chúa Giêsu đã không tuân theo điều cấm kỵ này. Thay vào đó Người còn trở
nên bạn hữu của họ nữa. Người Biệt Phái trông thấy thái độ của Chúa như
thế, liền chất vấn các môn đệ của Người: “Tại sao Thầy các ông lại ăn uống
với những người thu thuế và tội lỗi như vậy?” Câu hỏi này có thể được hiểu
như là một biểu hiện lòng ước ao của họ để biết lý do tại sao Chúa Giêsu lại
hành động theo cách ấy. Những người khác giải thích câu hỏi ấy như lời chỉ
trích về hành vi của Chúa Giêsu, bởi vì qua hơn năm trăm năm, từ thời gian lưu
đày ở Babylon cho đến thời Chúa Giêsu, người Do Thái đã tuân giữ luật thanh sạch.
Giới răn thế tục này đã trở thành một dấu chỉ mạnh mẽ về bản sắc. Đồng thời,
đó là yếu tố phân cách họ giữa các dân tộc khác. Như thế, bởi vì lề luật
thanh sạch, họ đã không thể cũng như không được phép ngồi chung bàn để cùng ăn
uống với những người thu thuế. Ăn uống với những người thu thuế có nghĩa
là sẽ bị nhiễm ô uế, trở nên không thanh sạch. Các giới răn về luật thanh
khiết đã được tuân giữ một cách triệt để, tại vùng Paléstine cũng như các cộng
đồng Do Thái sống ngoài đất Israel. Vào thời Chúa Giêsu, có hơn năm trăm
giới luật về sự thanh sạch. Vào những năm của thập niên 70, khi mà thánh
Mátthêu đang viết sách Tin Mừng, cuộc xung đột này rất có thật.
– Mt 9:12-13: “Ta muốn lòng nhân từ, chớ không phải hy lễ.”
Chúa Giêsu nghe thấy câu hỏi của những người Biệt Phái nói với các môn đệ và
Người trả lời với hai lời minh xác: lời thứ nhất được chọn lọc từ ý thức
thông thường: “Người lành mạnh không cần đến thầy thuốc, nhưng là người
đau yếu!” Lời minh xác thứ hai được trích từ Kinh Thánh: “Các ông
hãy đi và học xem lời này có ý nghĩa gì: Ta muốn lòng nhân từ, chớ không
phải hy lễ.” Qua những lời minh xác này, Chúa Giêsu làm cho rõ ràng và
minh định sứ vụ của Người ở giữa chư dân: “Ta không đến để kêu gọi người
công chính, nhưng kêu gọi người tội lỗi.” Chúa Giêsu phủ nhận lời
chỉ trích của người Biệt Phái; Người không chấp nhận lập luận của họ, bởi vì
chúng xuất phát từ ý tưởng sai lầm về Lề Luật Thiên Chúa. Chúa đã trích lời
Kinh Thánh: “Ta muốn lòng nhân từ, chớ không phải hy lễ.” Đối với
Chúa Giêsu, lòng nhân từ thì quan trọng hơn là sự thanh sạch theo đúng luật.
Chúa nhắc đến truyền thống tiên tri để nói rằng đối với Thiên Chúa lòng thương
xót có giá trị hơn tất cả mọi hy lễ (Hs 6:6; Is 1:10-17). Thiên Chúa có
lòng thương xót thăm thẳm, và đã thổn thức bồi hồi trước những bội bạc của dân
Người (Hs 11:8-9).
4. Một vài câu hỏi gợi ý cho việc suy gẫm cá nhân
– Ngày nay, trong xã hội chúng ta, kẻ đang chịu thiệt
thòi và bị khinh miệt là những ai? Tại sao? Trong cộng đoàn chúng
ta, chúng ta có các định kiến hay thiên kiến không? Các định kiến hay
thiên kiến đó là gì? Những thách đố mà Lời Chúa Giêsu trao cho cộng đoàn
chúng ta là gì?
– Chúa Giêsu đòi hỏi người ta đọc và hiểu lời Cựu Ước
đã viết: “Ta muốn lòng nhân từ, chớ không phải hy lễ.” Qua điều
này, Chúa Giêsu muốn nói gì với chúng ta ngày nay?
5. Lời nguyện kết
Hạnh phúc thay kẻ tuân
hành ý Chúa,
Hết lòng hết dạ kiếm
tìm Người.
Họ không làm điều ác,
Nhưng cứ đường lối
Chúa mà đi.
(Tv 119:2-3)
https://dongcatminh.org/event/lectio-divina-thanh-mattheu-tong-do-phuc-am-thanh-su-mt-99-13/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét