11-02-2025: THỨ BA TUẦN V THƯỜNG NIÊN

 

11/02/2025

 Thứ Ba tuần 5 thường niên

 

Bài Ðọc I: (Năm I) St 1, 20 – 2, 4a

“Chúng ta hãy dựng nên con người theo hình ảnh giống như Ta”.

Trích sách Sáng Thế.

Thiên Chúa phán: “Nước hãy sản xuất những sinh vật bò sát và loài chim bay trên mặt đất, dưới vòm trời”. Vậy Thiên Chúa tạo thành những cá lớn, mọi sinh vật sống động mà nước sản xuất theo loại chúng, và mọi chim bay tuỳ theo giống. Thiên Chúa thấy chúng tốt đẹp. Thiên Chúa chúc phúc cho chúng rằng: “Hãy sinh sôi nảy nở cho nhiều, đầy nước biển; loài chim hãy sinh cho nhiều trên mặt đất”. Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ năm.

Thiên Chúa lại phán: “Ðất hãy sản xuất các sinh vật tuỳ theo giống: gia súc, loài bò sát và dã thú dưới đất tuỳ theo loại”. Và đã xảy ra như vậy. Thiên Chúa đã dựng nên dã thú dưới đất tuỳ theo loại, gia súc và mọi loài bò sát dưới đất tuỳ theo giống. Thiên Chúa thấy chúng tốt đẹp; và Thiên Chúa phán: “Chúng ta hãy dựng nên con người theo hình ảnh giống như Ta, để chúng làm chủ cá biển, chim trời, dã thú khắp mặt đất, và tất cả loài bò sát di chuyển trên mặt đất”. Vậy Thiên Chúa đã tạo thành con người giống hình ảnh Chúa; Chúa tạo thành con người giống hình ảnh Thiên Chúa. Người tạo thành họ có nam có nữ. Thiên Chúa chúc phúc cho họ và phán rằng: “Hãy sinh sôi nảy nở cho nhiều đầy mặt đất, và thống trị nó, hãy bá chủ cá biển, chim trời và toàn thể sinh vật di chuyển trên mặt đất”. Thiên Chúa phán: “Ðây Ta ban cho các ngươi làm thức ăn mọi thứ cây cỏ mang hạt giống trên mặt đất và toàn thể thảo mộc sinh trái có hạt tuỳ theo giống. Ta ban mọi thứ cây cỏ xanh tươi làm thức ăn cho mọi loài dã thú trên mặt đất, chim trời và toàn thể sinh vật di chuyển trên mặt đất”. Và đã xảy ra như vậy. Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm rất tốt đẹp. Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ sáu.

Thế là trời đất và mọi trang điểm của chúng đã hoàn thành. Ngày thứ bảy Thiên Chúa hoàn tất công việc Người đã làm. Và sau khi hoàn tất công việc Người đã làm, thì ngày thứ bảy Người nghỉ ngơi. Chúa chúc phúc và thánh hoá ngày thứ bảy, vì trong ngày đó, Người nghỉ việc tạo thành.

Ðó là gốc tích trời đất khi được tạo thành.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 8, 4-5. 6-7. 8-9

Ðáp: Lạy Chúa, lạy Chúa chúng con, lạ lùng thay danh Chúa khắp nơi hoàn cầu (c. 2a).

Xướng: Khi con ngắm cõi trời, công cuộc tay Chúa tạo ra, vầng trăng và muôn tinh tú mà Chúa gầy dựng, thì nhân loại là chi mà Chúa nhớ tới? con người là chi mà Chúa để ý chăm nom?

Xướng: Chúa dựng nên con người kém thiên thần một chút, Chúa trang sức con người bằng danh dự với vinh quang, Chúa ban cho quyền hành trên công cuộc tay Ngài sáng tạo, Chúa đặt muôn vật dưới chân con người.

Xướng: Nào chiên nào bò, thôi thì tất cả, cho tới những muông thú ở đồng hoang, chim trời với cá đại dương, những gì lội khắp nẻo đường biển khơi. 

 

Alleluia: Ga 14, 23

Alleluia, alleluia! – Nếu ai yêu mến Thầy, thì sẽ giữ lời Thầy, và Cha Thầy sẽ yêu mến người ấy, và Chúng Ta sẽ đến và ở trong người ấy. – Alleluia.

 

Phúc Âm: Mc 7, 1-13

“Các ngươi gác bỏ một bên các giới răn Thiên Chúa, để nắm giữ tập tục phàm nhân”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Marcô.

Khi ấy, những người biệt phái và mấy luật sĩ từ Giêrusalem tụ tập lại bên Chúa Giêsu, và họ thấy vài môn đệ Người dùng bữa với những bàn tay không tinh sạch, nghĩa là không rửa trước. Vì theo đúng tập tục của tiền nhân, những người biệt phái và mọi người Do-thái không dùng bữa mà không rửa tay trước, và ở nơi công cộng về, họ không dùng bữa mà không tắm rửa trước. Họ còn giữ nhiều tập tục khác nữa, như rửa chén, rửa bình, rửa các đồ đồng. Vậy những người biệt phái và luật sĩ hỏi Người: “Sao môn đệ ông không giữ tập tục của tiền nhân mà lại dùng bữa với những bàn tay không tinh sạch?” Người đáp: “Hỡi bọn giả hình, Isaia thật đã nói tiên tri rất chí lý về các ngươi, như lời chép rằng: “Dân này kính Ta ngoài môi miệng, nhưng lòng chúng ở xa Ta. Nó sùng kính Ta cách giả dối, bởi vì nó dạy những giáo lý và những luật lệ loài người”. Vì các ngươi bỏ qua các giới răn Thiên Chúa, để nắm giữ tập tục loài người: rửa bình, rửa chén và làm nhiều điều như vậy”. Và Người bảo: “Các ngươi đã khéo bỏ giới răn Thiên Chúa, để nắm giữ tập tục của các ngươi. Thật vậy, Môsê đã nói: “Hãy thảo kính cha mẹ”, và “ai rủa cha mẹ, sẽ phải xử tử”. Còn các ngươi thì lại bảo: “Nếu ai nói với cha mẹ mình rằng: Những của tôi có thể giúp cha mẹ được là Corban rồi (nghĩa là của dâng cho Chúa)”, và các ngươi không để cho kẻ ấy giúp gì cho cha mẹ nữa. Như thế các ngươi huỷ bỏ lời Chúa bằng những tập tục truyền lại cho nhau. Và các ngươi còn làm nhiều điều khác giống như thế”.

Ðó là lời Chúa.

 

Chú giải về Sáng thế ký 1:20—2:4

Thiên Chúa hoàn thành công trình sáng tạo mà chúng ta đã xem xét trong bài đọc hôm qua.

Buổi tối và buổi sáng, ngày thứ năm

Vào ngày thứ năm, Thiên Chúa tạo ra các đàn sinh vật sống từ nước (sông và biển, không phân biệt nước mặn và nước ngọt) và các loài chim trên trời. Chúng bao gồm:

…các quái vật biển lớn và mọi sinh vật sống di chuyển, mọi loại, mà nước tràn ngập và mọi loài chim có cánh [tức là mọi thứ bay, bao gồm cả côn trùng].

Từ tiếng Do Thái có nghĩa là 'tạo ra', bara, là một động từ mà chủ ngữ duy nhất có thể là Thiên Chúa. Có ba đối tượng của sự sáng tạo được đề cập: vũ trụ nói chung, quái vật biển kiểm soát các vùng nước và con người, những người kiểm soát đất đai. Và:

Thiên Chúa ban phước cho họ, phán rằng: "Hãy sinh sôi nảy nở và làm đầy dẫy nước trong biển, và hãy để các loài chim sinh sôi nảy nở trên mặt đất."

Và, như trước:

…Thiên Chúa thấy rằng điều đó là tốt.

Buổi tối và buổi sáng, ngày thứ sáu

Vào ngày thứ sáu, đến lượt các sinh vật trên cạn—mọi loại gia súc (gia súc, cừu), các loài bò sát (bò sát, rắn, côn trùng và động vật nhỏ), và động vật hoang dã. Chính Đức Chúa Trời đã tạo ra tất cả những thứ này. Và Ngài thấy rằng chúng tốt lành.

Cũng vào ngày thứ sáu, Ngài tạo ra con người, phán rằng:

Chúng ta hãy làm nên con người theo hình ảnh của chúng ta, giống như chúng ta, để chúng thống trị cá biển, chim trời, gia súc, mọi loài thú dữ trên đất và mọi loài bò sát trên mặt đất.

Từ “chúng ta” trong đoạn văn này chắc chắn không chỉ nhiều vị thần, mà là Đức Chúa Trời cùng với đoàn tùy tùng của triều đình thần thánh. Số nhiều cũng có thể diễn tả sự uy nghiêm và trọn vẹn của bản thể Đức Chúa Trời, và tên gọi thông thường của Đức Chúa Trời trong tiếng Do Thái là elohim, một dạng số nhiều (hãy nhớ rằng, trong quá khứ, giáo hoàng và một số hoàng gia đã sử dụng thuật ngữ “chúng ta” khi nói về chính họ).

Trong khi một số bản dịch Kinh thánh sử dụng từ “con người” thay cho “người”, thì bản dịch gốc của từ được sử dụng là danh từ tập thể cho toàn thể nhân loại, nam và nữ, và vì vậy chúng ta đọc sau đó trong câu, “hãy để họ thống trị”. Phiên bản Kinh thánh Phiên bản Chuẩn mới được sửa đổi (NSRVue, bản dịch được trích dẫn trong các bình luận này) chính xác hơn khi sử dụng thuật ngữ “con người” (lưu ý, sự sáng tạo riêng biệt của người đàn ông và sau đó là người phụ nữ được tìm thấy trong câu chuyện sáng tạo thứ hai).

Theo hình ảnh của chúng ta

Theo một cách nghịch lý nào đó, hình ảnh con người giống với một vị thần không có hình ảnh trực quan—có lẽ trong lời nói, trí thông minh và ý thức đạo đức của ngài. Chúng ta nên lưu ý điều ngược lại, cụ thể là Kinh thánh không ngần ngại mô tả những biểu hiện của thần thánh dưới hình dạng con người. Đức Chúa Trời thậm chí còn được trình bày với những cảm xúc của con người—buồn bã, thất vọng, tức giận, trả thù, v.v.

Mối quan hệ gần gũi này với Đức Chúa Trời phân biệt con người với động vật. Nó cũng bao gồm sự chia sẻ từ xa về bản chất của Đức Chúa Trời: trí tuệ, ý chí, quyền thống trị và thẩm quyền. Chúng ta giống Chúa ở khả năng tiếp cận chân lý và trí tuệ, mặc dù ở cấp độ thấp hơn vô hạn. Chúng ta giống Chúa ở khả năng yêu thương. Tất cả những điều này mở đường cho một hình ảnh thậm chí còn cao hơn: chúng ta chia sẻ bản chất thiêng liêng thông qua món quà ân sủng (tình yêu của Chúa được trải nghiệm và hoạt động trong cuộc sống của chúng ta). Được tạo ra theo hình ảnh của Chúa, loài người được trao quyền thống trị mọi sinh vật khác, bao gồm cả động vật hoang dã—dưới biển, trên cạn và trên không.

Bây giờ chúng ta có tác phẩm thơ đầu tiên trong Kinh thánh—bốn mươi phần trăm trong số đó là thơ:

Vì vậy, Chúa đã tạo ra con người theo hình ảnh của mình,

theo hình ảnh của Chúa, Ngài đã tạo ra họ;

nam và nữ, Ngài đã tạo ra họ.

Nam và nữ Chúa đã tạo ra họ

Cả nam và nữ đều được tạo ra bình đẳng theo hình ảnh của Chúa, người vượt ra ngoài giới tính và bao gồm cả hai. Hãy so sánh điều này với câu chuyện sau này về sự sáng tạo của người phụ nữ (xem bài đọc của Thứ Năm này).

Họ cũng được bảo là phải sinh sôi nảy nở, lấp đầy trái đất và chịu trách nhiệm về nó cũng như tất cả các loài động vật, chim chóc và các sinh vật sống trong đó. Và cả con người và tất cả các loài cá, động vật và chim đều được ban cho trái cây và hạt giống của mọi loại cây và thực vật. Đây là mô tả về một thời đại hoàng kim—và ăn chay—khi con người và động vật sống hòa bình với nhau, tất cả chỉ có thực vật làm thức ăn. Điều đó sẽ thay đổi khi Nô-ê đến (Sáng thế ký 9:3).

Công trình sáng tạo cả trời và đất giờ đã hoàn tất, hoàn thành trong sáu ngày khi công việc được phép:

Đức Chúa Trời thấy mọi vật Ngài đã làm nên, và quả thật, chúng rất tốt lành.

Thiên Chúa nghỉ ngơi vào ngày thứ bảy

Khi công trình của Người đã hoàn tất, Thiên Chúa nghỉ ngơi vào ngày thứ bảy. Và theo cách này, Thiên Chúa đã ban phước cho ngày thứ bảy và làm cho nó trở nên ‘thánh thiện’, bởi vì vào ngày đó, Người đã nghỉ ngơi sau công trình sáng tạo của mình. Trong tương lai, dân Người sẽ làm việc trong sáu ngày nhưng sẽ noi gương Gia-vê, ‘giữ ngày Sa-bát thánh thiện’. Đó sẽ là ngày cầu nguyện, thờ phượng và nghỉ ngơi khỏi mọi loại công việc.

Ngày Sa-bát (tiếng Do Thái là shabbat) là ngày do Thiên Chúa thiết lập, vì vào ngày đó, chính Thiên Chúa đã nghỉ ngơi. Từ shabbat được tránh ở đây vì, theo tác giả là Thầy tế lễ, ngày Sa-bát không được áp dụng cho đến khi ban hành luật pháp trên núi Sinai, khi đó nó trở thành dấu hiệu của giao ước (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:12-17). Tuy nhiên, ngay cả khi sáng tạo, Thiên Chúa đã nêu gương để noi theo.

Câu cuối cùng của đoạn văn khép lại một trong những câu chuyện sáng tạo trong Sáng thế ký, nhưng cũng có thể được đọc như phần mở đầu của phần tiếp theo:

Đây là các thế hệ của trời và đất khi chúng được tạo ra.

Khi suy ngẫm về bài đọc hôm nay, chúng ta không thể không biết rằng trách nhiệm của chúng ta là người quản lý công trình sáng tạo của Chúa thường dẫn đến việc lạm dụng nghiêm trọng môi trường của chúng ta ở mọi cấp độ và là mối quan tâm lớn hiện nay. Chúng ta đã nhầm lẫn giữa quản lý với thống trị và kiểm soát thay vì quản lý tốt.

Toàn bộ công trình sáng tạo được trao vào tay chúng ta để đáp ứng nhu cầu của chúng ta. Nhưng chúng ta ngày càng nhận ra rằng bản thân chúng ta là một phần của công trình sáng tạo đó và có một sự cộng sinh thiết yếu, một sự phụ thuộc lẫn nhau. Từ các thiên hà hùng vĩ đến các hạt hạ nguyên tử, có một chiếc áo choàng liền mạch của sự tồn tại mà chúng ta phải phù hợp, theo cách có lợi cho tất cả mọi người.

 

Chú  giải về Mác-cô 7,1-13

Một nhóm các thầy thông giáo và người Pharisiêu tự cho mình là công chính từ Giêrusalem đến Galilê để quan sát Chúa Giê-su. Rõ ràng, tin tức đã lan đến Giêrusalem về những gì Chúa Giê-su đã làm ở Galilê. Họ ngay lập tức nhận thấy rằng Chúa Giê-su và các môn đồ của Ngài không tuân theo một số "truyền thống của các bậc trưởng lão", đặc biệt là về việc rửa tay trước khi ăn. Những truyền thống này là một tập hợp các luật lệ của con người rất chi tiết nhưng không thành văn, mà các thầy thông giáo và người Pharisiêu coi là có cùng sức ràng buộc như Luật pháp của Môi-se. Phao-lô thừa nhận rằng ông là người ủng hộ cuồng nhiệt các truyền thống này (xem Ga-lát 1,14).

Thật khó để không đi đến kết luận rằng nhiều nghi lễ trong số này ban đầu dựa trên kinh nghiệm thực tế. Ăn mà không rửa tay có thể là nguồn gốc của bệnh tật, mặc dù họ không biết gì về vi trùng hoặc vi khuẩn. Vì đôi khi có thể bị bệnh, nên việc ăn thịt lợn khiến một số người bị bệnh nặng, vì vậy thịt lợn đã bị cấm hoàn toàn. Nhưng để đảm bảo các yêu cầu vệ sinh này được tuân thủ, chúng đã được liên kết với một lệnh trừng phạt tôn giáo. Vi phạm chúng không chỉ có hại cho sức khỏe mà còn vi phạm ý muốn của Thiên Chúa. Trong suy nghĩ của những nhà lãnh đạo Do Thái, việc phớt lờ chúng là không vâng lời Thiên Chúa.

Rõ ràng Chúa Giê-su không phản đối việc rửa tay như vậy, ngay cả khi đó là một nghi lễ tôn giáo. Điều Ngài phản đối là chủ nghĩa duy luật mà theo đó việc chỉ tuân thủ một số hành động bên ngoài được coi là người yêu mến Chúa một cách sùng đạo. Ngài trích dẫn lời tiên tri Isaia:

Dân này tôn kính Ta bằng môi miệng,

nhưng lòng chúng lại xa Ta;

chúng thờ phượng Ta một cách vô ích,

dạy những giáo lý của loài người như giáo lý. (Is 2,:13)

Những điều răn thực sự của Chúa, như tình yêu thương vô điều kiện đối với người lân cận, bị bỏ qua để ủng hộ những gì hoàn toàn là truyền thống của con người. Chúa Giê-su minh họa sự giả hình liên quan bằng cách chỉ ra cách một số người được cho là sùng đạo đã lách luật cơ bản là tôn trọng cha mẹ (mà luật pháp Môi-se yêu cầu) bằng cách tuyên bố rằng họ đã hiến dâng mọi thứ họ sở hữu cho Chúa và đền thờ, trong khi thực tế là giữ lại để sử dụng cho riêng mình. Corban (hay Qorban trong một số bản dịch) được cho là một cách để tặng Thiên Chúa bằng cách dâng lễ vật cho Đền thờ, nhưng theo cách mà người tặng có thể tiếp tục sử dụng cho chính mình và không đưa cho người khác, ngay cả cha mẹ đang cần. Điều này giống như câu chuyện về vị quản xứ đã nói, "Mỗi tuần, tôi tung tất cả số tiền quyên góp lên không trung cho Chúa. Những gì còn lại, Người giữ lại; phần còn lại thuộc về tôi".

Đôi khi chúng ta gặp những người Công giáo nhầm lẫn giữa việc phục vụ thiết yếu của Chúa với một số quy tắc tôn giáo. Họ đánh giá mọi người bằng cách họ có ăn cá vào thứ Sáu hay không. Họ ngoan đạo thực hiện đủ mọi loại bài tập sùng đạo, nhưng cuộc trò chuyện của họ đầy rẫy những lời đồn đại và chỉ trích mang tính hủy hoại người khác.

Những người khác bị trói buộc bởi sự nghi ngờ ("Tôi đã xưng tội sau khi xưng tội chưa?") trong khi câu hỏi quan trọng hơn sẽ là "Tôi đã thay đổi hành vi của mình chưa?" hoặc "Tôi đã giữ lời hứa không tái phạm tội lỗi như thế nào?" Một số người hỏi: "Tôi đã tuân thủ toàn bộ giờ ăn chay trước khi rước lễ chưa?" khi vấn đề quan trọng hơn sẽ là, “Liệu việc tôi đi rước lễ có đưa tôi đến gần Chúa hơn và khiến tôi trở thành người yêu thương người khác hơn không?”

Có thể có một chút người Pharisiêu trong tất cả chúng ta, và đó là chủ đề thực sự của bài học ngày hôm nay. Chúng ta sẽ bị phán xét bởi chiều sâu tình yêu của mình và không có gì khác.

(theo Living Space)

 

Suy Niệm: Tìm cái cốt yếu

Nhiều tôn giáo lấy việc tẩy rửa làm một trong những nghi thức linh thiêng của Ðạo. Chẳng hạn người Ấn giáo tắm ở sông Hằng trước khi vào tế tự ở đền thờ, hoặc các thành viên Cộng đoàn Qumrân thời Chúa Giêsu lấy việc tắm rửa hằng ngày để diễn tả thái độ sẵn sàng của mình cho ngày Ðấng Mêsia đến; ngay cả Gioan Tẩy giả cũng coi việc dìm người xuống dòng sông Giođan rồi trồi lên khỏi nước như cử chỉ nói lên sự hoán cải tâm hồn, sẵn sàng gia nhập đoàn dân mới của Thiên Chúa khi Ngài ngự đến. Người Do thái còn đi xa hơn đến mức đưa nghi thức tẩy rửa ấy vào từng chi tiết đời sống thường ngày, như rửa tay trước khi ăn, rửa chén đĩa, bình lọ...

Tin Mừng hôm nay kể lại cuộc đối chất giữa Chúa Giêsu và những người Biệt phái về vấn đề tập tục của tiền nhân. Ðối với người Do thái, việc rửa tay, rửa chén đĩa, rửa thực phẩm, không chỉ là một biện pháp vệ sinh nhằm phòng bệnh, mà còn là một nghi thức tôn giáo nói lên ước nguyện trở nên thanh sạch để có thể hiệp thông với Thiên Chúa là Ðấng Thánh. Ðây là điều tốt, nhưng người Biệt phái đã quá vụ hình thức mà bỏ quên điều thiết yếu, họ phán đoán một người tốt hay xấu dựa trên những hình thức bên ngoài. Chúa Giêsu đã trả lời cho thái độ vụ hình thức ấy như sau: "Các ông gạt bỏ giới răn của Thiên Chúa qua một bên, mà duy trì truyền thống của người phàm". Chúa Giêsu muốn cho thấy các việc làm bên ngoài ấy, dù có tính cách tôn giáo đến đâu, cũng không thể thay thế cho một việc khác quan trọng hơn. Ðiều quan trọng là sự thanh sạch của tâm hồn, chứ không phải việc rửa tay, rửa vật dụng bên ngoài; đừng lẫn lộn tập tục của truyền thống phàm nhân với lề luật do chính Thiên Chúa ban bố.

Chúa Giêsu nhắc đến trường hợp những người Do thái nhân danh tập tục dâng cúng một số của cải vào Ðền thờ, gọi là copan, nghĩa là lễ phẩm đã dâng cho Chúa, để rồi biện minh cho sự thiếu sót bổn phận đối với cha mẹ. Tập tục dâng cúng là do con người, thảo kính cha mẹ là lệnh truyền của Thiên Chúa, thế nhưng trong trường hợp vừa kể, vì tinh thần sống vụ hình thức, những người Biệt phái đã bỏ luật của Thiên Chúa để tuân giữ tập tục loài người.

Lời Chúa hôm nay mời gọi mỗi người chúng ta trở về với điểm căn bản: hãy đặt Chúa vào chỗ thứ nhất và tuân giữ giới răn của Ngài. Chúa không chủ trương phá bỏ hình thức lễ nghi cơ cấu, nhưng chỉ muốn đặt chúng vào đúng vị trí. Xin cho chúng ta biết trân trọng và thực hiện điều chính yếu mà Chúa đang chờ đợi chúng ta, thay vì cứ loay hoay với những điều phụ thuộc do loài người đặt ra.

(‘Mỗi Ngày Một Tin Vui’)