24.07.2025: THỨ NĂM TUẦN XVI THƯỜNG NIÊN

 24/07/2025

 Thứ Năm tuần 16 thường niên

 

Bài Ðọc I: (Năm I) Xh 19, 1-2. 9-11. 16-20b

“Chúa ngự xuống trên núi Sinai trước mặt toàn dân”.

Trích sách Xuất Hành.

Trong ngày ấy, vào tháng thứ ba, sau khi dân Israel ra khỏi xứ Ai-cập, họ đến núi Sinai. Họ rời bỏ đất Raphiđim, đi đến hoang địa Sinai, đóng trại tại đây, và dựng nhà xếp ở miền núi. Và Chúa phán cùng Môsê rằng: “Ngay bây giờ Ta đến cùng ngươi trong đám mây dày đặc, để dân chúng nghe Ta nói với ngươi và tín nhiệm ngươi mãi mãi”. Vậy Môsê trình lên Chúa những lời dân chúng đã nói, và Chúa phán cùng ông rằng: “Ngươi hãy đến cùng dân chúng, thánh hoá họ hôm nay và ngày mai, chúng phải giặt áo sạch sẽ và ngày thứ ba phải sẵn sàng. Vì trong ngày thứ ba, Chúa sẽ ngự xuống trên núi Sinai trước mặt toàn dân”.

Sáng sớm ngày thứ ba, có sấm chớp, và một đám mây dầy đặc bao phủ khắp núi, rồi tiếng kèn vang lên khiến dân chúng trong trại phải kinh sợ. Bấy giờ Môsê dẫn dân chúng ra ngoài trại đứng dưới chân núi nghinh đón Thiên Chúa. Cả núi Sinai đều bốc khói, vì Chúa ngự xuống trên núi trong ngọn lửa, từ trên ngọn núi, khói bốc lên như từ hoả lò, và núi rung chuyển dữ dội. Tiếng kèn thổi mạnh lên dần dần và vang dội thật xa. Môsê thân thưa, và Chúa đáp lại bằng những tiếng sấm sét.

Chúa ngự xuống trên ngọn núi Sinai, và gọi Môsê lên đỉnh núi.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Ðn 3, 52. 53. 54. 55. 56

Ðáp: Chúa đáng ca ngợi và tôn vinh muôn đời 

Xướng: Lạy Chúa là Thiên Chúa cha ông chúng con, Chúa đáng chúc tụng, đáng ca ngợi, tôn vinh và tán tụng muôn đời. Chúc tụng thánh danh vinh quang Chúa, đáng ca ngợi, tôn vinh và tán tụng muôn đời. 

Xướng: Chúa đáng chúc tụng trong đền thánh vinh quang Chúa, đáng ca ngợi và tôn vinh muôn đời.

Xướng: Chúc tụng Chúa ngự trên ngai vương quyền Chúa, đáng ca ngợi và tôn vinh muôn đời. 

Xướng: Chúc tụng Chúa, Ðấng nhìn thấu vực thẳm và ngự trên các Thần Vệ Binh, đáng ca ngợi và tôn vinh muôn đời. 

Xướng: Chúc tụng Chúa ngự trên bầu trời, đáng ca ngợi và tôn vinh muôn đời.

 

Alleluia: Ga 15, 15b

Alleluia, alleluia! – Chúa phán: “Thầy gọi các con là bạn hữu, vì tất cả những gì Thầy đã nghe biết nơi Cha Thầy, thì Thầy đã cho các con biết”. – Alleluia.

 

Phúc Âm: Mt 13, 10-17

“Về phần các con, đã cho biết những mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không cho biết”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Khi ấy, các môn đệ đến gần thưa Chúa Giêsu rằng: “Tại sao Thầy dùng dụ ngôn mà nói với họ?” Người đáp lại: “Về phần các con, đã cho biết những mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không cho biết. Vì ai đã có, thì ban thêm cho họ được dư dật; còn kẻ không có, thì cái họ có cũng bị lấy đi. Bởi thế, Thầy dùng dụ ngôn mà nói với họ: vì họ nhìn mà không thấy, lắng tai mà không nghe và không hiểu chi hết. Thế mới ứng nghiệm lời tiên tri Isaia nói về họ rằng: “Các ngươi lắng tai nghe mà chẳng hiểu, trố mắt nhìn mà chẳng thấy gì. Vì lòng dân này đã ra chai đá, họ đã bịt tai, và nhắm mắt lại, kẻo mắt thấy được, tai nghe được, và lòng chúng hiểu được mà hối cải, và Ta lại chữa chúng cho lành”.

“Phần các con, phúc cho mắt các con vì được thấy; và phúc cho tai các con vì được nghe. Quả thật, Thầy bảo các con: Nhiều vị tiên tri và nhiều đấng công chính đã ao ước trông thấy điều các con thấy, mà không được thấy; mong ước nghe điều các con nghe, mà không được nghe”.

Ðó là lời Chúa.

 

Chú giải về Xuất Hành 19,1-2.9-11.16-20

Hôm nay, chúng ta bắt đầu câu chuyện về cuộc gặp gỡ vĩ đại với Đức Chúa trên núi Si-nai—một ngọn núi mà vị trí chính xác vẫn còn là một dấu hỏi. Tầm quan trọng của nó nằm ở sự thánh thiện chứ không phải ở vị trí địa lý. Theo chú giải Kinh Thánh Jerusalem:

“Truyền thống xác định vị trí của nó ở khu vực phía nam của bán đảo Sinai tại Jebel Musa (2.500 m), vách đá phía bắc của nó bao trùm một đồng bằng cằn cỗi được bao quanh bởi núi non. Vị trí này hoàn toàn phù hợp với dữ liệu của văn bản. Chính tại Sinai, còn được gọi là Horeb hay ‘Núi của Chúa’, Moses đã nhận được ơn gọi của mình và có cuộc gặp gỡ thứ hai với cha vợ Jethro. Tại Sinai, Luật pháp được ban hành và Giao ước được ký kết. Tại Sinai, Thiên Chúa đã đặt mình làm người dẫn đầu dân Người trong cuộc hành trình đến Đất Hứa. Chính tại Sinai, tiên tri Ê-li-a đã trở về với nguồn suối tinh khiết của sự mặc khải thiêng liêng. Sinai cũng tượng trưng cho Giao ước Cũ mà cuối cùng đã bị thay thế (xem Ga-lát 4,24).”

Ba tháng sau khi rời Ai Cập, dân Israel đã đến sa mạc Sinai và dựng trại ở đó. Trong một đoạn bị lược bỏ trong bài đọc của chúng ta, Thiên Chúa đã phán với Moses một thông điệp cho dân tộc. Ngài nhắc nhở họ về tất cả những gì Ngài đã làm cho họ:

Các ngươi đã thấy điều Ta đã làm cho người Ai Cập, và Ta đã chở các ngươi trên cánh chim ưng và đem các ngươi đến với Ta như thế nào. (Xuất Hành 19,4)

Mặc dù toàn thể trái đất đều thuộc về Đức Chúa Trời, nhưng nếu người Do Thái lắng nghe tiếng Ngài và tuân giữ giao ước Ngài đã lập với họ, thì họ sẽ là sản nghiệp riêng của Ngài, được Ngài yêu quý hơn mọi dân tộc khác.

…đối với Ta, các ngươi sẽ là một vương quốc tư tế và một dân tộc thánh. (Xuất Hành 19,6)

Trong bối cảnh này, “thánh” có nghĩa là ‘được biệt riêng’.

Khi Môi-se truyền đạt sứ điệp cho dân chúng, họ đồng thanh đáp lại:

Chúng tôi sẽ làm theo mọi lời Đức Chúa đã phán. (Xuất Hành 24,3)

Đáng buồn thay, đây là một lời hứa mà họ sẽ liên tục hứa hẹn—và rồi lại thất hứa.

Bây giờ chúng ta trở lại với bài đọc của mình. Đức Chúa Trời phán với Môi-se rằng Ngài sẽ đến với ông trong một đám mây dày đặc. Khi dân chúng, những kẻ đã từng phàn nàn rất nhiều về Mô-sê, được nghe Chúa phán với ông (nhưng không thể thấy gì), họ sẽ lấy lại được lòng tin nơi Mô-sê. Đồng thời, dân chúng được bảo phải chuẩn bị cho ngày hôm đó và ngày hôm sau. Họ phải giặt quần áo và sẵn sàng cho ngày thứ ba, nhưng không được quan hệ tình dục trong những ngày này. Họ được bảo:

...vào ngày thứ ba, Chúa sẽ ngự xuống trên núi Si-nai trước mặt toàn dân.

Vào ngày này, sự hiển linh vĩ đại diễn ra. Người ta không nhìn thấy Chúa trực diện, nhưng sự hiện diện của Ngài được thể hiện qua tất cả các dấu hiệu tượng trưng của sấm sét, một đám mây đen và tiếng kèn vang lên.

Không có gì ngạc nhiên khi dân chúng tràn ngập sợ hãi và run rẩy. Cơn giông bão là bối cảnh được Chúa chọn để tự biểu lộ; cơn gió mạnh là tiếng kèn của sứ giả, sấm sét là tiếng nói của Ngài, đám mây và ngọn lửa là dấu hiệu của sự hiện diện của Ngài. (So sánh cuộc gặp gỡ giữa Ê-li-a và Chúa trong 1 Các Vua 19,11-12.) Mục đích của sự hiển linh này không chỉ để thể hiện sự làm chủ thiên nhiên của Chúa, mà còn cả sự uy nghi, sự cao cả và lòng kính sợ tôn giáo mà Ngài khơi dậy.

Sau đó, Môi-se dẫn dân chúng xuống chân núi. Chúa đã chỉ ra trước đó giới hạn cho họ đến gần. Bất cứ ai chạm vào chính ngọn núi thánh cũng không được chạm vào, mà phải bị giết từ xa bằng cách ném đá hoặc bắn tên. Điều này cũng áp dụng cho các loài động vật của họ.

Núi Sinai phủ đầy khói, vì Chúa ngự xuống trong lửa. Khói bốc lên như từ lò lửa, và cả ngọn núi rung chuyển dữ dội, như thể có một trận động đất. Tiếng kèn càng lúc càng lớn, trong khi Mô-sê trò chuyện với Chúa và Chúa đáp lại bằng những tiếng sấm rền. "Sấm" ở đây có thể ám chỉ tiếng nói của Chúa, nghe như sấm.

Cuối cùng, khi Chúa ngự xuống núi, Ngài mời Mô-sê lên đỉnh núi và Mô-sê lên gặp Ngài. Chúng ta đang chuẩn bị cho khoảnh khắc có lẽ là tuyệt vời nhất trong toàn bộ Kinh Thánh Do Thái. Bối cảnh giờ đây đã sẵn sàng để Chúa truyền đạt Luật pháp của Ngài cho dân chúng, Luật pháp sẽ niêm phong giao ước giữa hai bên. Ở đây, chúng ta thấy sự xa cách đầy nghịch lý của Chúa siêu việt, đồng thời cũng thấy sự gần gũi của Ngài khi trò chuyện thân mật với Mô-sê.

Rõ ràng, những hình ảnh ở đây không nên được hiểu theo nghĩa đen. Chúng nhằm mục đích truyền tải sự tuyệt vời, sự không thể tiếp cận và không thể nhận biết của Chúa, sự siêu việt và hiện hữu đồng thời của Ngài.

Kỳ lạ thay, những người nhận thức rõ nhất về điều này lại là những người gần gũi nhất với Người—những nhà thần bí vĩ đại như Thánh Teresa thành Avila, Thánh Gioan Thánh Giá hay Thánh I-nhã Loyola. Họ càng đến gần Chúa, thì nhận thức của họ về sự siêu việt toàn diện của Người càng sâu sắc hơn. Thánh Thomas Aquinas cũng sẽ nói rằng mọi lời tuyên bố về Chúa phải bị phủ nhận ngay lập tức—Chúa là Chân lý, nhưng không phải là chân lý mà chúng ta có thể đạt tới; Chúa là Tình yêu, nhưng là tình yêu vượt xa trải nghiệm mãnh liệt nhất của chúng ta về nó. Đồng thời, Chúa gần gũi với chúng ta hơn cả hơi thở, và thâm nhập vào những ngóc ngách sâu thẳm nhất trong con người chúng ta. Đối với Chúa, sự quen thuộc tạo ra sự kính sợ—nhưng không phải sợ hãi. Nó cũng tạo ra một tình yêu không thể diễn tả được.

 

Chú giải về Mát-thêu 13,10-17

Đoạn văn hôm nay tiếp nối từ Dụ ngôn Nước Trời và tạo thành một đoạn xen kẽ giữa dụ ngôn người gieo giống và phần giải thích. Các môn đồ hỏi Chúa Giê-su tại sao Ngài lại dùng dụ ngôn để nói chuyện với dân chúng. Điều này ngụ ý rằng Ngài không dùng dụ ngôn để nói chuyện với chính các môn đồ của mình.

Có thể hiểu câu trả lời của Chúa Giê-su có nghĩa là Ngài nói chuyện rõ ràng với các môn đồ, nhưng lại dùng ẩn dụ để nói chuyện với dân chúng, bởi vì họ là những người ngoài cuộc. Điều này dường như mâu thuẫn với mục đích của việc dùng dụ ngôn, đó là sử dụng những hình ảnh hữu ích và quen thuộc để dẫn đến việc hiểu rõ hơn một thông điệp sâu sắc hơn (dụ ngôn người gieo giống là một ví dụ điển hình).

Bản Kinh Thánh Jerusalem lại nhìn nhận vấn đề này theo một cách khác:

“Những ai nhìn thấy lờ mờ như vậy có thể bị che mắt hơn nữa bởi ánh sáng của sự mặc khải trọn vẹn. Do đó, Chúa Giê-su không tiết lộ một cách rõ ràng hoàn toàn bản chất thực sự của vương quốc thiên sai vốn không phô trương. Thay vào đó, Ngài lọc ánh sáng qua các biểu tượng; tuy nhiên, ánh sáng nửa vời thu được lại là một ân sủng từ Chúa, một lời mời gọi cầu xin điều gì đó tốt đẹp hơn và chấp nhận điều gì đó vĩ đại hơn.”

Dường như chúng ta lại đang bàn đến sự khác biệt giữa “người trong cuộc” và “người ngoài cuộc”. “Người trong cuộc” là những người sẵn sàng lắng nghe Chúa Giê-su. Đương nhiên, họ cởi mở hơn để lắng nghe về “những mầu nhiệm” của Vương quốc và tiếp thu những gì họ nghe. Mặt khác, “người ngoài cuộc” chính xác là như vậy bởi vì họ có tâm trí khép kín; họ không sẵn sàng lắng nghe.

Trong bối cảnh cụ thể của Phúc Âm Mát-thêu, những người từ chối lắng nghe là những người đã tự trói buộc mình một cách cứng nhắc trong những giới hạn của Luật Môi-se và từ chối lắng nghe sứ điệp của Chúa Giê-su. Sứ điệp của Ngài là một “sự ứng nghiệm” cũng như là một sự tái khẳng định triệt để Luật pháp và là lời công bố một giao ước hoàn toàn mới trong con người Chúa Giê-su là Đấng Mê-si-a. Hay như Kinh Thánh Jerusalem đã viết:

“Những kẻ bất mãn thậm chí sẽ mất đi những gì họ đang có, tức là Luật pháp Do Thái, mà nếu không có sự hoàn hảo mà Chúa Kitô mang đến, thì chắc chắn sẽ trở nên lỗi thời.”

Điều này mang lại ý nghĩa cho những lời Chúa Giê-su sử dụng. Khi nói về “những người trong cuộc”, Ngài nói:

Vì những ai có, sẽ được cho thêm, và họ sẽ có dư dật; còn những ai không có, ngay cả những gì họ đang có cũng sẽ bị lấy đi.

Những ai đã mở lòng đón nhận Lời Chúa sẽ thấy mình ngày càng được phong phú hơn, trong khi những ai thậm chí chưa bắt đầu đón nhận Lời Chúa sẽ rơi vào tình cảnh còn tồi tệ hơn hiện tại. Tương tự như vậy, những người mà các dụ ngôn nhắm đến:

… nhìn mà không thấy, lắng nghe mà không nghe thấy hay hiểu được.

Điều này xảy ra, không phải vì các dụ ngôn khó hiểu, mà vì người nghe không sẵn sàng lắng nghe. Trên thực tế, chúng gần như là những phiên bản giản lược và dễ hiểu hơn của toàn bộ thông điệp.

Và Chúa Giê-su trích dẫn lời của I-sai-a (9,13) mà không có ý định hiểu là Chúa cố tình ngăn cản Lời Ngài đến với con người vì điều này sẽ vô nghĩa. Tốt hơn nên hiểu lời tiên tri này với giọng điệu mỉa mai mạnh mẽ:

Các ngươi sẽ lắng nghe nhưng không hiểu,

các ngươi sẽ nhìn nhưng không thấy.

Vì lòng dân này đã chai lì,

tai chúng đã nặng,

mắt chúng đã nhắm lại,

kẻo mắt chúng thấy,

tai chúng nghe,

lòng chúng hiểu mà quay lại—

và Ta sẽ chữa lành cho chúng.

Đó chính là vấn đề. Nếu chúng ta sẵn sàng nhìn và lắng nghe, điều đó sẽ có nghĩa là một sự thay đổi triệt để trong cuộc sống, trong thái độ, trong các giá trị và ưu tiên, trong các mối quan hệ của chúng ta. Nhiều người chưa sẵn sàng để cuộc sống của họ bị đảo lộn. Họ thà mù quáng và điếc.

Ngược lại, Chúa Giêsu nói với những người “trong cuộc”:

Nhưng phúc cho mắt các con, vì mắt các con được thấy [tức là hiểu và chấp nhận], và phúc cho tai các con, vì tai các con được nghe. Quả thật, Thầy bảo các con, nhiều ngôn sứ và người công chính đã mong ước thấy điều các con thấy mà không được thấy, nghe điều các con nghe mà không được nghe [tức là lắng nghe, chấp nhận và thực hiện].

Và khi chúng ta trở thành “người trong cuộc” với Chúa Kitô, chúng ta cũng được ban phước vô cùng. Nhưng chúng ta cần phải nhạy cảm với những khuynh hướng không thấy hoặc không lắng nghe của chính mình vì chúng ta chưa sẵn sàng đi hết con đường theo Chúa Giêsu, hoặc vì chúng ta ngần ngại buông bỏ và thực hiện những thay đổi trong cuộc sống mà Người đang đòi hỏi.

https://livingspace.sacredspace.ie/o1165g/

 

Suy Niệm: Tại Sao Dùng Dụ Ngôn

Kitô giáo là đạo từ trời xuống, vì những giáo lý và niềm tin Kitô do chính Thiên Chúa truyền xuống. Chúa Giêsu Kitô, Ngôi Lời Thiên Chúa chính là mạc khải về Thiên Chúa cho con người.

Trong lời rao giảng của Ngài, Chúa Giêsu thường dùng dụ ngôn để nói về Nước Trời, một thực tại không thể diễn tả được bằng ngôn ngữ loài người, và nếu có diễn tả được, thì con người cũng không thể hiểu nổi vì nó vượt khỏi thế giới khả giác này, hay nói như thánh Phaolô, đó là thực tại mà mắt con người chưa từng thấy, tai chưa từng nghe, lòng người chưa từng cảm nghiệm được. Thực tại ấy không thể thu hẹp trong một vài câu định nghĩa, mà phải diễn tả bằng dụ ngôn, vì cách diễn tả này không giới hạn, nhưng tạo thuận lợi cho việc tìm hiểu sâu xa hơn.

Dụ ngôn là một thứ ngôn ngữ nói với những người trong cuộc, những người sống trong tình thân với nhau. Ðể hiểu được dụ ngôn, cần phải có hai đức tính quan trọng, đó là tâm hồn rộng mở và ước muốn tìm hiểu. Trong Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu đã nói với các môn đệ: "Về phần các con đã được ơn hiểu biết các mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không". Nói khác đi, các môn đệ đã được chấp nhận vào cộng đoàn của những kẻ tin vào Chúa Giêsu, vì thế, các ông có thể hiểu rõ những mầu nhiệm. Còn những kẻ ở bên ngoài, nhất là những kẻ ở bên ngoài vì kiêu hãnh, vì khép kín, vì định kiến, như các Luật sĩ và Biệt phái, thì khi nhìn vào các mầu nhiệm họ chỉ thấy bí ẩn và khó hiểu. Chính cách trả lời của Chúa là tiêu chuẩn để biết được ai là người thuộc về Chúa và ai là người ngoài cuộc: "Nếu Thầy dùng dụ ngôn mà nói với họ, là vì họ nhìn mà không thấy, lắng tai mà không nghe. Còn các con, mắt các con thật có phúc vì được thấy, tai các con có phúc vì được nghe".

Ước gì chúng ta được vào số những người mà Chúa Giêsu cho là có phúc, tức là những người thấy, nghe và hiểu được Lời Chúa cũng như nhận ra ý Chúa trong mọi biến cố cuộc sống.

(‘Mỗi Ngày Một Tin Vui’)