Trang

Thứ Bảy, 21 tháng 5, 2016

22-05-2016 : (phần I) CHÚA NHẬT CHÚA BA NGÔI - LỄ TRỌNG

22/05/2016
Chúa Nhật tuần 8 thường niên
Chúa Ba Ngôi.
Lễ Trọng
(phần I)


Bài Ðọc I: Cn 8, 22-31
"Khi địa cầu chưa sinh nở, sự khôn ngoan đã được sinh thành".
Trích sách Châm Ngôn.
Ðây sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa phán: "Chúa đã tạo thành nên ta là đầu sự việc của Người, trước cả những sự việc Người đã làm rất xa xưa. Ta đã được thiết lập tự thuở đời đời, ngay tự đầu tiên, khi địa cầu chưa sinh nở. Ta đã được sinh thành khi chưa có vực sâu, khi chưa từng có những dòng suối nước. Trước khi Chúa củng cố những ngọn núi cao, trước khi có những quả đồi, ta đã sinh ra rồi. Khi Người chưa tạo tác địa cầu, đồng ruộng, cũng chưa tạo nên hạt bụi đầu tiên của cõi trần ai. Khi Người xếp đặt muôn cõi trời, có ta ở đó, khi Người vạch ra vòng đai trên mặt vực sâu, khi Người định chỗ cho mây trời trên cõi cao xa, và những suối nước tự vực sâu vọt lên mạnh mẽ, khi Người đặt cương giới cho biển cả để nước đừng có vượt quá cõi bờ, khi Người đặt nền tảng cho trái đất, bấy giờ ta làm việc ở sát bên Người. Và mọi ngày ta làm cho Người sung sướng, luôn luôn nhàn du ở trước nhan Người. Ta nhàn du trên quả địa cầu, và gặp thấy hạnh phúc ở giữa con cái loài người".
Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 8, 4-5. 6-7. 8-9
Ðáp: Lạy Chúa, lạy Chúa chúng con, lạ lùng thay danh Chúa khắp nơi hoàn cầu (c. 2a).
Xướng: 1) Khi con ngắm cõi trời, công cuộc tay Chúa tạo ra, vầng trăng và muôn tinh tú mà Chúa gầy dựng, thì nhân loại là chi mà Chúa nhớ tới? con người là chi mà Chúa để ý chăm nom? - Ðáp.
2) Chúa dựng nên con người kém thiên thần một chút, Chúa trang sức con người bằng danh dự với vinh quang; Chúa ban cho quyền hành trên công cuộc tay Ngài sáng tạo, Chúa đặt muôn vật dưới chân con người. - Ðáp.
3) Nào chiên, nào bò, thôi thì tất cả, cho tới những muông thú ở đồng hoang, chim trời với cá đại dương, những gì lội khắp nẻo đường biển khơi. - Ðáp.

Bài Ðọc II: Rm 5, 1-5
"Thánh Thần ban cho chúng ta lòng mến Chúa".
Trích thư Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Rôma.
Anh em thân mến, khi được đức tin công chính hoá, chúng ta được bình an trong Chúa nhờ Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, Ðấng cho chúng ta dùng đức tin mà tiến đến ân sủng, và đứng vững ở đó, và được hiển vinh trong niềm hy vọng vinh quang của con cái Chúa. Không những thế, chúng ta còn được vinh hiển trong gian nan, khi biết rằng gian nan rèn nhẫn nại, nhẫn nại rèn nhân đức, còn nhân đức rèn cậy trông. Nhưng cậy trông không đưa đến thất vọng, vì lòng mến Chúa được Thánh Thần, Ðấng ban cho chúng ta, đổ xuống lòng chúng ta.
Ðó là lời Chúa.

Alleluia: Kh 1, 8
Alleluia, alleluia! - Sáng danh Ðức Chúa Cha, và Ðức Chúa Con, và Ðức Chúa Thánh Thần; sáng danh Thiên Chúa, Ðấng đang có, đã có và sẽ đến. - Alleluia.

Phúc Âm: Ga 16, 12-15
"Tất cả những gì Cha có, đều là của Thầy; Thánh Thần sẽ lãnh nhận từ nơi Thầy mà loan truyền cho các con".
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Gioan.
Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Thầy còn nhiều điều phải nói với các con, nhưng bây giờ các con không thể lĩnh hội được. Khi Thần Chân lý đến, Người sẽ dạy các con biết tất cả sự thật, vì Người không tự mình mà nói, nhưng Người nghe gì thì sẽ nói vậy, và Người sẽ bảo cho các con biết những việc tương lai. Người sẽ làm vinh danh Thầy, vì Người sẽ lãnh nhận từ nơi Thầy mà loan truyền cho các con. Tất cả những gì Cha có đều là của Thầy, vì thế Thầy đã nói: Người sẽ lãnh nhận từ nơi Thầy mà loan truyền cho các con".
Ðó là lời Chúa.


Suy Niệm: Những Bảo Ðảm Chắc Chắn
Chúa Thánh Thần đã hiện xuống và đã "đưa các tông đồ vào tất cả sự thật", như lời Chúa Giêsu nói trong bài Tin Mừng hôm nay. Nhờ đó ngày nay chúng ta được hiểu biết mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi. Dân Cựu Ước ngày xưa đã không hề hay biết. Các tông đồ khi sống với Ðức Giêsu cũng chưa hiểu rõ lắm. Phải đợi đến khi Chúa Thánh Thần hiện xuống soi sáng và hướng dẫn, dần dần Hội Thánh mới được đưa vào mầu nhiệm cao cả này. Ðiều này nhắc nhở chúng ta phải cầu xin ơn Chúa Thánh Thần và phải nhờ Người giúp đỡ chúng ta mới có thể đến được với Chúa Ba Ngôi. Mà đó là việc mà phụng vụ muốn làm cho chúng ta hôm nay. Trong ba bài đọc Kinh Thánh, phụng vụ đã chọn hai bài về Chúa Thánh Thần để nhờ Người hướng dẫn con cái Hội Thánh hiểu biết Thiên Chúa Ba Ngôi. Nhưng bài đọc Cựu Ước cũng quý hóa vì ít nhất nó cũng làm cho chúng ta thấy rõ hạnh phúc của những người đã được lãnh nhận Chúa Thánh Thần, vì khi Người chưa đến soi sáng tâm hồn, thì con người có nhiều thiện chí cũng hãy còn rất chập chững trên đường hiểu biết sự thật về Thiên Chúa.

1. Những Cố Gắng Khó Khăn Của Cựu Ước
Bài Cựu Ước hôm nay trích trong sách Cách ngôn thuộc bộ sách khôn ngoan. Ðây là bộ sách suy tư thần học của người Do Thái. Những người này đã nhận được ánh sáng mạc khải từ thời Abraham và Môsê. Họ đã đón nhận Lời Chúa và tin như vậy. Có thể nói, họ không suy nghĩ gì thêm nữa. Nhưng từ ngày nhiều người trong họ phải lưu đày sang Babylon, mà nhất là từ khi mất chủ quyền dân tộc, con cái Israel khi bị Ai Cập, lúc bị Hy Lạp đô hộ bó buộc phải tiếp xúc với những nền văn minh và tư tưởng khác lạ. Dù muốn dù không, những cuộc gặp gỡ này cũng làm giao đông nền thần học cổ truyền. Có nhiều đầu óc Do Thái đã suy nghĩ. Phong trào viết các sách Khôn ngoan đã phát triển trong bối cảnh lịch sử ấy, và chúng ta có sách Cách ngôn để đọc hôm nay.
Ðoạn văn chúng ta vừa nghe nói về khôn ngoan của Thiên Chúa trong công việc tạo dựng. Ðiểm nổi rõ trong đoạn văn này là trình bày nhân cách hóa. Sự khôn ngoan lên tiếng nói như một nhân vật. Ðiều này rất mới trong truyền thống Cựu Ước. Nhất nữa là nhân vật khôn ngoan ở đây lại ở gần Thiên Chúa và hầu như là chính Người. Ðiều này không thể nào tưởng tượng được ở thời Môsê và các tiên tri là dạy dỗ và bảo vệ nền tôn giáo độc thần. Israel chỉ được tin một Chúa, chỉ được thờ lạy duy mình Người và phải coi mọi thần dân ngoại tôn thờ là ngẫu tượng, giả trá và hư vô. Israel cũng không được tạc tượng Chúa mình tôn thờ. Họ không được vẽ, họa hình toàn năng... Ðối với chúng ta những đòi hỏi này quá tự nhiên. Nhưng ở thời con cái Israel, đó là những luật hầu như không thể giữ nổi. Do đó Israel đã sa đi ngã lại trong cám dỗ thờ ngẫu tượng. Và câu chuyện họ đúc con bê vàng để hình dung và thờ lạy sức mạnh của Thiên Chúa đã cứu họ ra khỏi Ai Cập, không đáng tức cười như chúng ta có thể nghĩ đâu. Tâm lý người ta thời bấy giờ muốn thờ nhiều thần và muốn có nhiều tượng.
Vậy, để bảo vệ và duy trì chính nghĩa độc thần, Môsê và các tiên tri đã phải có những nỗ lực phi thường. Các người luôn nhắc nhở lại lệnh của Chúa: Không được thờ thần nào khác Giavê, không được nghĩ có nhân vật nào ở bên cạnh Người. Giavê là đấng độc tôn. Ngoài Người ra tất cả đều là hư vô. Vật gì cũng chỉ như cỏ rác đối với Người.
Thế mà hôm nay chúng ta thấy sách Cách ngôn nói về một nhân vật mật thiết với Thiên Chúa như vậy. Việc sách đó không bị cấm, bị đốt mà còn được kể là sách Thánh và được đưa vào kinh quy, làm chứng tâm lý con cái Israel đã thay đổi nhiều. Họ đã trưởng thành khá về mặt tôn giáo. Ðạo độc thần đã chắc chắn đến nỗi người ta có thể viết những bài Cách ngôn này mà không sợ bị hiểu lầm là có khuynh hướng đa thần công nhận có những nhân vật giống như Giavê.
Không, ở đây vẫn là đức tin độc thần. Chỉ có Giavê là Chúa. Sự khôn ngoan chỉ là một tạo dựng, cho dù có là tiên thường, tức là có trước mọi loài đi nữa. Theo tác giả thì từ đời đời, tức là từ xa xưa, trước khi có tạo dựng, đã có sự khôn ngoan được Thiên Chúa sinh ra. Người dựng nên sự khôn ngoan sớm nhất như vậy là để sự khôn ngoan tham dự vào công việc Người sẽ làm khi dựng nên trời đất vạn vật. Thế nên trước khi có hỗn mang, tức là vực thẳm lỏng đã có sự khôn ngoan. Rồi từ vực thẳm này sẽ có núi non mọc lên; mặt đất sẽ nhô ra với đồng nội và cát bụi; trời cũng được chống lên và biển cũng được khoanh lại; còn sông ngòi như là những cánh tay của hỗn mang vươn ra trên mặt đất.
Sự khôn ngoan được chứng kiến tất cả công trình tạo dựng ấy. Hơn nữa còn như đứa trẻ được Thiên Chúa quý mến, sự khôn ngoan và niềm vui thú của Người đang lúc Người làm việc tạo dựng. Có lẽ vì vậy mà người ta có thể nghĩ sự khôn ngoan đã giữ một vai trò tích cực hơn khi vũ trụ được tạo thành. Thiên Chúa đã nhìn ra sự khôn ngoan khi làm việc, thì công trình Người làm ra mang hình ảnh sự sống của sự khôn ngoan. Sự khôn ngoan đồng tạo dựng với Thiên Chúa; vạn vật là công trình, là hình ảnh, là nơi ở của sự khôn ngoan. Tuy nhiên không nơi nào được sự khôn ngoan chiếu cố như nơi con cái loài người. Sự khôn ngoan tìm thấy vui thú ở nơi họ. Sự khôn ngoan đã muốn hiện diện ở nơi họ...
Tất cả những lời này đều đẹp. Tác giả sách Cách ngôn tỏ ra sâu sắc và tài tình. Ít ai có thể ca tụng sự khôn ngoan của Thiên Chúa như ở đây. Những lời nhân cách hóa chúng ta vừa nghe khéo đến nỗi chúng ta như được nhìn tận mắt hiện thân của sự khôn ngoan. Và vì lý do này, bài sách đã được chọn để đọc hôm nay. Nhân vật mật thiết với Thiên Chúa trong việc tạo dựng kia là ai, nếu không phải là Ngôi Lời và Ngôi Hai Thiên Chúa? Người được các sách Tân Ước xưng tụng là sự khôn ngoan của Thiên Chúa. Nhưng nhân vật ấy cũng có thể là Chúa Thánh Thần và Ngôi Ba Thiên Chúa vì Người là thần Chân lý. Phụng vụ không dứt khoát bó buộc chúng ta phải hiểu cách nào. Phụng vụ chỉ muốn chúng ta biết rằng mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi đã không được Cựu Ước nói đến sớm sủa vì sợ có hại cho tôn giáo độc thần; nhưng dần dần chân lý ấy đã được khơi lên trong các sách khôn ngoan để chuẩn bị xa xa cho việc mạc khải toàn diện của Tân Ước. Do đó chúng ta phải nhận ra đặc ân dành cho mình trong Ðức Giêsu Kitô và phải nhờ thần trí của Người mà quý mến. Chúng ta hãy làm công việc này nhờ bài Tin Mừng.

2. Những Mạc Khải An Ủi Của Tân Ước
Ðây là một đoạn trong câu chuyện Ðức Giêsu nói với môn đệ trước khi ra đi chịu chết. Nó là chúc thư Người để lại cho họ. Do đó đây là những lời thắm thiết nhất, an ủi nhất.
Phụng vụ hôm nay chỉ đọc cho chúng ta nghe mấy câu thôi. Những câu này hướng về tương lai, nói đến Ðấng là Thần khí sự thật sẽ đến giúp đỡ các môn đệ. Muốn hiểu đầy đủ về Người phải đọc ít nhất cả bài tường thuật câu chuyện Chúa nói hôm nay. Chúng ta không làm như vậy được. Chúng ta theo ý phụng vụ dừng lại nơi mấy câu vừa nghe.
Trong đoạn này Ðức Giêsu chỉ giới thiệu Ðấng an ủi mà Người sẽ gửi đến từ nơi Chúa Cha cho các môn đệ là Thần Khí Sự Thật. Họ cần phải có Người vì Ðức Giêsu còn nhiều điều nữa muốn nói với họ nhưng lúc này họ không mang nổi. Nói đúng ra không phải Ðức Giêsu chưa nói hết với các môn đệ. Người là mạc khải toàn vẹn. Người đã không tiếc với môn đệ một điều gì. Hơn nữa, Người đã nói không úp mở, như có lần Người đã tuyên bố. Nhưng chính Người đã tự ví như hạt giống và như người gieo giống. Người đã gieo hết Lời Chúa đấy, nhưng các lời này còn phải mọc lên và sinh hoa trái. Vai trò của Ðấng an ủi sẽ đến là "đưa các ngươi vào tất cả sự thật", vì sự thật đã đến, đã nói và đang ở trước mặt các môn đệ, nhưng họ vẫn chưa vào và chưa có khả năng để vào tất cả sự thật. Họ chưa hiểu Người đang nói với họ đủ; họ chưa bắt được hết ý của Người. Họ cần phải được trợ giúp thêm. Và đó sẽ là công việc của Chúa Thánh Thần.
Người được giới thiệu là Thần Khí Sự Thật, không phải vì chỉ nơi Người mới có tất cả chân lý. Sự thật đã có ở nơi Thiên Chúa và được Ngôi Lời mang xuống trần gian trong con người, cuộc đời và giáo huấn của Ðức Giêsu. Thánh Thần không có điều gì mới lạ, vì "không phải tự mình mà Ngài nói, nhưng nghe gì Ngài sẽ nói ra..." "Ngài sẽ lấy của Ta mà thông báo cho các ngươi". Và đó cũng chẳng phải là lời của Ta, nhưng là của Ðấng đã sai Ta vì "mọi sự Cha có, hết thảy là của Ta".
Với những lời lẽ thật đơn sơ ấy, Ðức Giêsu đã dạy chúng ta về sự duy nhất giữa Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Chúa Thánh Thần sẽ đến với Hội Thánh sau Chúa Con, nhưng cũng chỉ để làm việc Chúa Con và đưa công việc này đến chỗ hoàn tất. Ðó là việc mạc khải Lời Chúa, mạc khải chính Thiên Chúa, mạc khải mọi sự Chúa Cha có mà Chúa Con đã nhận được tất cả, để rồi Chúa Thánh Thần sẽ thông ban tất cả cho chúng ta. Ba Ngôi làm việc cho chúng ta trong lịch sử theo thời gian trước sau và theo cách thức khác nhau. Nhưng cũng chỉ là một công việc, một ý chí, một chân lý, một cơ sở chung là chính bản tính Thiên Chúa.
Chính chúng ta vì yếu đuối không thể chấp nhận và mang nổi tất cả ngay từ đầu. Dân Cựu Ước vì mang quan niệm độc thần đã khó nên đã chỉ được mạc khải về một Thiên Chúa. Các môn đệ và người đồng thời với Ðức Giêsu đã thấy, đã nghe, và đã sống với Người; nhưng quan niệm hiểu biết của họ về Người và về Ðấng đã sai Người đến vẫn chưa được rõ ràng. Ấy là chưa kể họ không chịu nổi những lời loan báo về tử nạn, phục sinh. Phải đợi Chúa Thánh Thần đến giúp đỡ, dần dần họ mới nhớ lại và hiểu rõ về Ðức Giêsu. Bấy giờ họ mới tuyên xưng Ðức Giêsu Kitô là Chúa và là Con Thiên Chúa.
Vậy, nếu những điều về chính Ðức Giêsu và cuộc sống của Người mà họ cũng chưa hiểu được, thì huống nữa là những điều mà Người bảo là sẽ đến, tức là về Thánh Thần và Hội Thánh của Người, họ mang nổi lập tức sao được? Nhưng khi Thánh Thần đã đến, lập tức họ thấy ngay Thiên Chúa đã ban cho họ Lời hứa. Lời hứa của Ðức Giêsu trước khi ra đi là sai Thánh Thần đến, lời hứa của Thiên Chúa sẽ đổ đầy Thần Khí xuống trong thời đại mới. Họ thấy ngay Thánh Thần là Thiên Chúa. Rồi nhờ Người, họ biết Ðức Giêsu Kitô là Chúa, đúng như lời Chúa nói hôm nay: Thánh Thần đã làm vinh hiển Người. Và như vậy họ hiểu Thiên Chúa Ba Ngôi; họ rõ những lời Ðức Kitô đã mạc khải về Thiên Chúa Ba Ngôi. Ðang khi ấy dần dần họ hiểu về mầu nhiệm Hội Thánh mà họ cũng nghe Ðức Giêsu nói, nhưng chưa hiểu. Và đó là công việc của Chúa Thánh Thần mà hôm nay Ðức Giêsu đã khẳng định sẽ đến "loan báo cho môn đệ những điều sẽ đến".
Thế là với Chúa Thánh Thần, chúng ta đã được đưa vào tất cả sự thật, không phải sự thật ở trần gian thay đổi này, nhưng là sự thật của Thiên Chúa, của chương trình cứu độ để chúng ta được giải thoát tội lỗi mà đi vào sự sống và hạnh phúc chân thật. Sự thật cứu rỗi là nhận biết Chúa Cha toàn năng đã yêu thương loài người đến nỗi đã ban Con Một Người cho chúng ta; và nhận biết Ðức Giêsu là Ðấng Kitô, Người sai đến là Chúa; và nhận biết Chúa Thánh Thần là Ðấng an ủi đang đưa chúng ta vào tất cả sự thật.
Ðó là sự nhận biết mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi, căn cứ vào lịch sử cứu độ, nên chắc chắn, khác hẳn những hình ảnh và lời lẽ rất đẹp trong các sách Cựu Ước. Ðiều này khiến chúng ta phải tạ ơn và phấn khởi, như lời thư Phaolô hôm nay khuyên bảo chúng ta.

3. Những Bảo Ðảm Chắc Chắn Của Chúng Ta
Ngay từ đầu, thánh Tông đồ xác định chúng ta là những người đã được Thiên Chúa công chính hóa, nhờ đức tin. Thật vậy, đức tin là sự thật cứu độ chứ không phải là chân lý thỏa mãn trí óc con người. Chúng ta tin Chúa Ba Ngôi để thấy Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần cứu độ chúng ta chứ không phải để biết về Thiên Chúa như là mầu nhiệm mà trí tuệ muốn khám phá để thỏa mãn. Nhờ tin vào Chúa và chịu phép rửa nhân danh Ba Ngôi, chúng ta đã được công chính hóa, tức là khỏi tội và được ơn nghĩa với Thiên Chúa. Do đó, chúng ta được sống trong bình an với Người, tức là được ở trong thế giới ân sủng đầy tình thương của Người.
Nhưng hiện tại vẫn chưa là gì sánh với tương lai. Khi chúng ta được với Người diện đối diện. Niềm trông đợi này không hão huyền vì hiện nay Thiên Chúa đã đổ Thánh Thần của Người xuống lòng chúng ta. Người là Lời Hứa của mọi Lời Hứa. Người đã được ban cho ta thì chúng ta đã nắm được phần chắc của mọi Lời Hứa. Niềm trông cậy của chúng ta được đảm bảo chắc chắn nhờ việc Thánh Thần đã hiện xuống. Và hiện nay Người đang từ từ làm việc để biến đổi lòng con người và cả thế giới cho đến ngày Ðức Giêsu Kitô hiện ra trong vinh quang.
Thế nên ngay đến cả những sự đau khổ và thử thách ở đời này cũng trở thành niềm kiêu hãnh cho chúng ta, vì chúng chỉ đem thêm hào quang đến cho định mệnh của chúng ta đã được đảm bảo trong việc chiếm hữu Thánh Thần.
Như vậy tất cả chỉ tùy thuộc ở việc chiếm hữu này. Thiên Chúa đã đổ Thánh Thần của Người xuống. Chúng ta có lãnh nhận và bảo toàn được không? Thánh Lễ là cơ hội để chúng ta vừa lãnh thêm vừa củng cố hơn các ơn Thánh Thần. Không phải chỉ cần dự lễ sốt sắng là đủ. Nhưng như lời sách Cách ngôn nói, phải như có Thánh Thần khi làm các việc thì đó mới là tạo dựng tốt đẹp, và mới là xây dựng thánh thiện. Và khi có Thánh Thần ở bên như vậy, chúng ta sẽ được đưa vào tất cả sự thật về Thiên Chúa Ba Ngôi để chúng ta là những người tôn thờ chân thật. Chúng ta hãy cầu xin sốt sắng cho nhau được thêm ơn Thánh Thần để luôn kính yêu Thiên Chúa Cha tạo dựng, Thiên Chúa Con Cứu Thế và Thiên Chúa Thánh Thần đang làm việc trong Hội Thánh, để khi ở giữa trời đất chúng ta biết yêu mến Chúa, khi làm việc chúng ta biết hợp tác với Người, khi sống trong xã hội chúng ta lấy tình thương của Người mà đối xử, để đời sống chúng ta là của Thiên Chúa Ba Ngôi.

(Trích dẫn từ tập sách Giải Nghĩa Lời Chúa
của Ðức cố Giám Mục Bartôlômêô Nguyễn Sơn Lâm)



LI CHÚA MI NGÀY
Chủ Nhật Lễ Ba Ngôi, Năm C
Bài đọc: Pro 8:22-31; Rom 5:1-5; Jn 16:12-15.

GIỚI THIỆU CHỦ ĐỀ: Mầu nhiệm Ba Ngôi Thiên Chúa
Sách Bổn Việt Nam xưa cho chúng ta sự hiểu biết sai về Ba Ngôi Thiên Chúa: “Chúa Cha dựng nên ta, Chúa Con cứu chuộc ta, và Chúa Thánh Thần thánh hóa ta.” Thực ra, cả Ba Ngôi Thiên Chúa đều hòa hợp trong công trình tạo dựng, cứu chuộc, và thánh hóa con người. Chúng ta có thể tách rời Ba Ngôi để phân tích; nhưng phải tổng hợp cả Ba Ngôi lại để thấu hiểu Mầu Nhiệm, vì chúng ta chỉ có một Chúa.
Làm sao để hiểu mầu nhiệm Ba Ngôi? Các Giáo Phụ dùng hai cách: nghiên cứu thần học và dựa trên những gì Thiên Chúa đã làm cho con người. Các ngài “phân biệt theologia (thần luận) với oikonomia (công trình). Thuật ngữ thứ nhất chỉ mầu nhiệm đời sống nội tại nơi Thiên Chúa Ba Ngôi. Thuật ngữ thứ hai chỉ mọi công cuộc Thiên Chúa dùng để tự mặc khải và thông ban sự sống của Người. Nhờ công trình mà chúng ta được biết thần luận; nhưng đối lại, thần luận soi sáng toàn thể công trình. Các công trình của Thiên Chúa mặc khải cho chúng ta biết Người; và đối lại, mầu nhiệm đời sống nội tại của Thiên Chúa giúp chúng ta hiểu các công trình của Người. Cũng như trong các tương quan nhân loại, con người biểu lộ mình qua hành động; càng biết một người, chúng ta càng hiểu rõ hành động của họ hơn (C 236).
Mỗi Bài Đọc hôm nay giúp chúng ta nhìn những khía cạnh khác nhau của Ba Ngôi Thiên Chúa. Trong Bài Đọc I, tác giả Sách Châm Ngôn nhân cách hóa sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa với mục đích cho chúng ta hiểu về nguồn gốc và sự liên hệ giữa Thiên Chúa và sự Khôn Ngoan. Thiên Chúa “dựng nên” sự Khôn Ngoan từ nguyên thủy, trước khi dựng nên bất cứ một tạo vật nào; sau đó, Thiên Chúa cùng với sự Khôn Ngoan dựng nên muôn vật. Trong Bài Đọc II, thánh Phaolô cho chúng ta thấy công trình cứu chuộc con người là sự cộng tác của Ba Ngôi Thiên Chúa: Chúa Cha sáng tạo Kế Hoạch, Chúa Con thi hành, và Chúa Thánh Thần làm con người nhận ra và tin vào Kế Hoạch Cứu Độ. Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu mặc khải về Chúa Thánh Thần mà Chúa Cha và Ngài sẽ gởi đến cho các môn đệ sau khi Ngài về trời. Chúa Thánh Thần sẽ làm cho các môn đệ thấu hiểu những mặc khải của Chúa Giêsu và sẽ hướng dẫn các ông từ từ đến sự thật toàn vẹn mà các ông không thể thấu hiểu trong một lúc vì trí khôn hạn hẹp của con người.
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: Ta đã được tấn phong từ đời đời, từ nguyên thuỷ, trước khi có mặt đất.
1.1/ Sự liên hệ và nguồn gốc của sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa:
(1) Sự liên hệ: Tác giả Sách Châm Ngôn nhân cách hóa sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa như sau: “Đức Chúa đã dựng nên ta như tác phẩm đầu tay của Người, trước mọi công trình của Người từ thời xa xưa nhất.”
Đây chỉ là một kiểu nói để diễn tả sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa; nhưng kiểu nói này gây nhiều ngộ nhận. Thứ nhất, sự Khôn Ngoan đã phải ở với Thiên Chúa ngay từ đầu. Nói theo kiểu con người: phải có khôn ngoan trước khi có sáng tạo. Thứ hai là động từ “dựng nên:” Nếu sự Khôn Ngoan đã ở với Thiên Chúa ngay từ đầu, động từ “dựng nên” phải hiểu theo nghĩa nào? Chúng ta không thể hiểu như dựng nên vũ trụ muôn loài. Bè rối Arians dựa vào câu này để chứng minh Ngôi Lời được tạo dựng, chứ không tự mình mà có. Tác giả chỉ có ý nói sự Khôn Ngoan đã ở với Thiên Chúa trước khi sáng tạo vũ trụ và con người.
(2) Nguồn gốc của Sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa được tác giả diễn tả như sau: “Ta đã được thành hình từ đời đời, từ nguyên thuỷ, trước khi có mặt đất. Khi chưa có các vực thẳm, khi chưa có mạch nước tràn đầy, ta đã được sinh ra. Trước khi núi non được đặt nền vững chắc, trước khi có gò nổng, ta đã được sinh ra, khi Đức Chúa chưa làm ra mặt đất với khoảng không, và những hạt bụi đầu tiên tạo nên vũ trụ. Đã có ta hiện diện khi Người thiết lập cõi trời, khi Người vạch một vòng tròn trên mặt vực thẳm, khi Người làm cho mây tụ lại ở trên cao và cho các mạch nước vọt lên từ vực thẳm, khi Người định ranh giới cho biển, để nước khỏi tràn bờ, khi Người đặt nền móng cho đất.” Tất cả những câu này tác giả dùng chỉ nhằm diễn tả một điều: sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa có trước tất cả mọi sự.
1.2/ Sự liên hệ của Khôn Ngoan với các tạo vật: “Ta hiện diện bên Người như tay thợ cả. Ngày ngày ta là niềm vui của Người, trước mặt Người, ta không ngớt vui chơi, vui chơi trên mặt đất, ta đùa vui với con cái loài người.”
Từ ngữ “thợ cả=amôn” được dùng để chỉ sự sáng tạo tài khéo của sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa trong việc tạo dựng. Nhờ sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa mà muôn vật được tạo thành; và không có sự Khôn Ngoan, chẳng gì được tạo thành.
Trong lời Giới Thiệu của Tin Mừng Gioan, chúng ta tìm thấy nhiều điểm tương đồng khi so sánh sự Khôn Ngoan của Sách Châm Ngôn với Ngôi Lời của Tin Mừng Gioan: “Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời. Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa. Lúc khởi đầu, Người vẫn hướng về Thiên Chúa. Nhờ Ngôi Lời, vạn vật được tạo thành, và không có Người, thì chẳng có gì được tạo thành” (Jn 1:1-3).
Về sự liên hệ giữa Thiên Chúa và Chúa Giêsu: Khi tông đồ Philíp nói: "Thưa Thầy, xin tỏ cho chúng con thấy Chúa Cha, như thế là chúng con mãn nguyện." Đức Giêsu trả lời: "Thầy ở với anh em bấy lâu, thế mà anh Philíp, anh chưa biết Thầy ư? Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha. Sao anh lại nói: "Xin tỏ cho chúng con thấy Chúa Cha?" Anh không tin rằng Thầy ở trong Chúa Cha và Chúa Cha ở trong Thầy sao? Các lời Thầy nói với anh em, Thầy không tự mình nói ra. Nhưng Chúa Cha, Đấng luôn ở trong Thầy, chính Người làm những việc của mình” (Jn 14:8-10).
Nếu chúng ta nhìn Ngôi Lời như sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa, Ngôi Lời luôn ở với Thiên Chúa và là Thiên Chúa. Chúng ta không thể tách rời sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa ra khỏi Thiên Chúa. Chỉ trong mầu nhiệm Nhập Thể, Ngôi Lời mới mang lấy thân xác loài người để mặc khải cho con người biết sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa.
2/ Bài đọc II: Công trình cứu độ con người là của Ba Ngôi Thiên Chúa
2.1/ Chúa Cha là tác giả của công trình cứu độ: Cả Gioan cũng như Phaolô đều cho chúng ta cái nhìn rất rõ về Kế Hoạch Cứu Độ của Thiên Chúa (Jn 6:35-40; Rom 3:21-24). Chúa Cha là tác giả của Kế Hoạch này. Mục đích của Kế Hoạch là để giải phóng con người khỏi làm nô lệ cho tội lỗi, giao hòa con người với Thiên Chúa, và cho con người được hưởng ơn cứu độ.
2.2/ Chúa Con thực thi công trình cứu độ: Chúa Giêsu được Chúa Cha sai xuống trần gian để mặc khải Kế Hoạch Cứu Độ cho con người, và mang Kế Hoạch tới thành công bằng việc chấp nhận trải qua Cuộc Thương Khó, cái chết, và sự Phục Sinh vinh hiển.
Đứng trước Chúa Giêsu, con người có tự do để lựa chọn: tin hay không tin vào Ngài. Nếu con người chọn để tin vào Đức Kitô, họ sẽ được sạch tội và trở nên công chính. Một khi được trở nên công chính, con người được giao hòa với Thiên Chúa. Đức Kitô đã mở lối cho chúng ta vào hưởng ân sủng của Thiên Chúa, như chúng ta đang được hiện nay; chúng ta lại còn tự hào về niềm hy vọng được hưởng vinh quang của Thiên Chúa.
2.3/ Chúa Thánh Thần giúp chúng ta trung thành với niềm hy vọng vào sự sống đời đời:
Tha tội chỉ là một khía cạnh của Kế Hoạch Cứu Độ, khía cạnh khác là thánh hóa con người bằng ơn thánh của các bí tích và sự hướng dẫn của Thánh Thần.
Đức tin của chúng ta cần được thử thách trong những ngày chúng ta sống trên dương gian này. Trong sự quan phòng của Thiên Chúa, Ngài không để chúng ta chiến đấu một mình, vì Ngài biết chúng ta sẽ không thể chống lại quyền lực của quỉ thần và của thế gian; nên Ngài đã ban ơn thánh và Thánh Thần để hoạt động trong tâm hồn chúng ta. Gian truân cần thiết để thử thách đức tin như vàng cần thử lửa để biết vàng thật. Đức tin được thử thách sẽ giúp người tín hữu quen chịu đựng và kiên trì trong mọi thử thách. Khi người tín hữu kiên trì mong đợi niềm hy vọng vào Nước Trời như thế, họ chứng minh cho Thiên Chúa biết họ xứng đáng được hưởng cuộc sống đời đời.
3/ Phúc Âm: Chúa Giêsu mặc khải Thánh Thần cho các môn đệ.
3.1/ Thánh Thần giúp con người thấu hiểu những mầu nhiệm của Thiên Chúa: Trước Cuộc Thương Khó, Chúa Giêsu biết các môn đệ sẽ chao đảo về sự ra đi của Ngài, nên Ngài mặc khải và nhắc lại những gì cần thiết để các ông vững tin vào Ngài; nhưng Ngài biết trí khôn hạn hẹp của các ông không thể thấu hiểu tất cả những gì Ngài muốn nói.
Một trong những mặc khải tối quan trọng Ngài để lại cho các ông là họ sẽ có sự hiện diện của Thánh Thần mà Chúa Cha và Ngài sẽ gởi đến. Hai điều Thánh Thần sẽ làm được Chúa Giêsu tiên báo hôm nay:
(1) Khi nào Thánh Thần sự thật đến, Ngài sẽ dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn: Thánh Thần là Thần Sự Thật, Ngài sẽ hướng dẫn các môn đệ theo sự thật và sẽ làm cho các ông hiểu tất cả mọi sự thật hay sự thật toàn vẹn.
(2) Người sẽ không tự mình nói điều gì, nhưng tất cả những gì Người nghe, Người sẽ nói lại, và loan báo cho anh em biết những điều sẽ xảy đến: Thánh Thần không nói thêm điều gì mới lạ; nhưng sẽ nhắc lại những gì Chúa Giêsu đã nói và làm cho các môn đệ thấu hiểu những lời này.
3.2/ Sự hòa hợp giữa Ba Ngôi Thiên Chúa: Mỗi ngôi tuy có nhiệm vụ riêng; nhưng đều nhắm tới một mục đích là mang ơn cứu độ cho con người. Không có điều gì gọi là của riêng hay mâu thuẫn bất đồng giữa Ba Ngôi Thiên Chúa. Con người là tài sản chung của Ba Ngôi Thiên Chúa.
- Hòa hợp trong sự thật: Sự thật chỉ có một và đến từ Chúa Cha. Chúa Con thấy và nói những gì từ Chúa Cha. Chúa Thánh Thần thấy và nói những gì từ Chúa Con.
- Hòa hợp trong sự liên hệ: Ai có Chúa Con, người ấy cũng có Chúa Cha và Chúa Thánh Thần. Ai không có một, thì cũng không có cả ba.
- Hòa hợp trong sự chúc tụng: Ai tôn vinh Cha, người đó cũng tôn vinh Con. Ai từ chối Con, người đó cũng từ chối Cha và Thánh Thần.
ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
- Con người chúng ta là đối tượng cứu độ của Ba Ngôi Thiên Chúa. Các Ngài đã hòa hợp để tạo dựng, cứu chuộc, và thánh hóa chúng ta. Hãy sống xứng đáng với tình yêu Thiên Chúa.
- Gia đình chúng ta là biểu hiện của mầu nhiệm Ba Ngôi. Chúng ta cố gắng bắt chước tính luôn yêu thương và hòa hợp của Ba Ngôi trong mọi công việc.
- Trí khôn của chúng ta rất hạn hẹp trong việc hiểu biết các mầu nhiệm của Thiên Chúa, nhất là mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi. Khi chưa hiểu, chúng ta đừng vội nản chí; nhưng hãy biết khiêm nhường cầu nguyện để xin Thánh Thần của Thiên Chúa giúp chúng ta thấu hiểu.
Lm. Anthony ĐINH MINH TIÊN, OP.

22/05/16 CHÚA NHT TUN 8 TN – C
Kính Chúa Ba Ngôi
Ga 16,12-16

Suy nim: Chúa Giê-su khng đnh, mi s Ngài có đu là ca Chúa Cha. Nhưng trước đó Ngài đã cho biết: “Thiên Chúa yêu thế gian đến ni đã ban Con Mt” (Ga 3,16). Như thế Thiên Chúa trao ban chính Ngài cho chúng ta qua Người Con Mt, Đng hiến tế chính mình trên thp giá đ cu đ nhân loi. Hy tế đó, Đc Ki-tô ch hiến dâng mt ln là đ (x. Dt 7,27; 10,10), nhưng hng ân cu đ quá ln đến ni “Anh em không có sc chu ni” (Ga 16,12). Vì thế, Thn Khí phi đến đ tiếp tc công cuc trao ban và s kéo dài cho đến tn thế. Như vy, Thiên Chúa Ba Ngôi được mc khi qua mu nhim tình yêu mà NHN và CHO là nguyên lý căn bn: Tt c nhng gì ca Cha đu là ca Con, và tt c nhng gì ca Con đu được trao ban cho chúng ta nh Thn Khí. Đng thi Mu Nhim y được m ra đ mi gi nhân loi tham d: “Đ tt c nên mt, như Cha trong Con và Con trong Cha” (Ga 17,21).
Mi Bn: Thuc v gia đình Thiên Chúa không phi thuc v mt cơ chế bt đng mà là mt dòng chy s sng, liên tc din ra gia NHN và CHO. Nếu ch nhn lãnh mà không cho đi thì chưa th gi là hip thông trn vn vi Ba Ngôi Thiên Chúa.
Sng Li Chúa: Kim đim đi sng đ biết NHN và CHO như thế nào hu biết mình có đang hip thông trn vn vi Thiên Chúa Ba Ngôi hay không.
Cu nguyn: Ly Chúa, xin cho chúng con tr nên ging Chúa nh biết cho đi nhng gì chúng con đã lãnh nhn, hu qua chúng con, người khác cũng được liên kết nên mt trong Chúa. Amen.


Chúa Ba Ngôi
Mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi muôn đời vẫn là một mầu nhiệm cao vời nhất. Vì Chúa Ba Ngôi không phải là kết quả của việc con người suy luận. Sở dĩ chúng ta biết được là vì Thiên Chúa đã tỏ lộ. Thiên Chúa đã mạc khải, đã nói với con người bằng chính ngôn ngữ nhân loại. Ngôn ngữ đó không đủ khả năng diễn đạt tất cả những thực tại thuộc lãnh vực thần linh. Mầu nhiệm chỉ được mạc khải theo khả năng lĩnh hội của con người trong tương quan với thời gian và không gian.
Để mạc khải về Ngôi Hai, Thiên Chúa đã chuẩn bị hằng mấy mươi thế kỷ bằng việc kén chọn cho mình một dân tộc. Qua dân tộc đó, Ngài biểu dương sức mạnh và tình thương để họ thấy rằng trên trời dưới đất, chính Ngài là Thiên Chúa, chứ không có Chúa nào khác. Chính Chúa của Israel là Thiên Chúa duy nhất, mọi người phải tôn thờ và quy phục. Không có thần linh nào vượt trổi trên Ngài. Ngài là Đấng toàn năng cao cả, mọi giới răn và huấn lệnh của Ngài đem lại sự sống và sức mạnh cho những ai tuân giữ. Thiên Chúa ngự giữa dân Ngài để hướng dẫn chăm sóc bênh vực và nhất là yêu thương họ. Hình ảnh áng mây cột lửa nhà tạm... nói lên sự hiện diện của Ngài. Ngài yêu thương họ bằng tình phụ tử chiến đấu bên cạnh họ, nuôi dưỡng họ bằng mật ngọt và bằng lúa thơm.
Thiên Chúa là Đấng vô hình không ai có thể trông thấy Ngài trừ khi là Ngôi Con tự cung lòng Chúa Cha mà đến, và Người đã đến ở giữa chúng ta. Mầu nhiệm ngôi hiệp chứng tỏ con người có khả năng tuân nhận và thông hiệp với Thiên Chúa. Ngôi Hai làm người đê con người trở thành con Thiên Chúa. Chúa Cha và Chúa Con là một, Chúa Cha yêu mến Chúa Con và Chúa Con yêu mến Chúa Cha. Cả hai ở trong tình yêu và tình yêu ấy chính là Chúa Thánh Thần. Tình yêu liên kết ngôi Cha ngôi Con nên một thân thể. Đến giờ Chúa Giêsu phải về cùng Chúa Cha, nhưng Ngài không để các môn đệ mồ côi. Ngài sẽ xin Chúa Cha ban Thánh Thần cho các ông. Ta đi thì ích lợi cho các con, vì nếu Ta không đi thì Đấng yên ủi sẽ không đến cùng các con, song nếu Ta đi, thì Ta sẽ sai Người đến. Chúa Thánh Thần đã đến trong ngày lễ Hiện Xuống dưới hình lưỡi lửa. Các ông đã lấy cái chết để làm chứng cho niềm tin nơi Thiên Chúa, là Cha, Con và Thánh Thần. Chỉ có một Thiên Chúa, một đức tin, một phép rửa.
Công chúa Luise ngày kia bị một nữ tỳ trách móc. Không cầm nổi tức giận, công chúa bảo: Ngươi hãy nhớ, ta là con của đức vua. Nhưng người nữ tỳ trả lời: Còn tôi, tôi là con Thiên Chúa. Công chúa hiểu và về sau đã trở thành một vị nữ tu dòng Kín.
Qua bí tích Rửa Tội mọi người chúng ta đều được đóng ấn hình ảnh Thiên Chúa Ba Ngôi. Thiên Chúa đến cư ngụ trong linh hồn chúng ta. Hình anh đó phải lớn lên, lớn lên mãi, để mỗi ngày chúng ta càng trở nên giống Thiên Chúa trong tình yêu và trong sự thánh thiện. Yêu Chúa là tuân giữ những điều Chúa dạy. Ai ở trong tình yêu là ở trong Thiên Chúa và Thiên Chúa ở trong người ấy.

Hãy Nâng Tâm Hồn Lên
22 THÁNG NĂM
Trạng Sư Thần Linh Của Chúng Ta
Tông Đồ Gio-an nói với những người nhận thư thứ nhất của ngài bằng những ngôn từ chứa chan tình cảm – ngài gọi họ là “những người con bé nhỏ” và kêu mời họ tránh xa sự tội (1Ga 2, 1). Tuy nhiên, ngài cũng viết: “Nhưng nếu ai phạm tội, thì chúng ta có một Đấng Bảo Trợ trước mặt Chúa Cha: Đó là Đức Giêsu Kitô, Đấng Công Chính. Chính Đức Giêsu Kitô là của lễ đền tội, vì tội lỗi chúng ta – không những vì tội lỗi chúng ta mà thôi, nhưng còn vì tội lỗi cả thế gian nữa” (câu 1 – 2).
Qua những lời ấy trong lá thư được viết vào cuối thế kỷ thứ nhất của ngài, Thánh Gio-an công bố cùng một sự thật mà Phê-rô rao giảng chỉ ít lâu sau cuộc Thăng Thiên của Chúa. Đó là chân lý nền tảng về sự hoán cải và về ơn tha thứ nhờ năng lực của cái chết và cuộc Phục Sinh của Đức Kitô.
- suy tư 366 ngày của Đức Gioan Phaolô II -
Lm. Lê Công Đức dịch từ nguyên tác
LIFT UP YOUR HEARTS
Daily Meditations by Pope John Paul II


22 Tháng Năm
Thiên Chúa Tạo Dựng Con Người

Người Ấn Ðộ thường kể câu chuyện ngụ ngôn về việc sáng tạo con người như sau: Một hôm Thiên Chúa quyết định tạo dựng con người, nghĩa là làm một tạo vật đẹp nhất giữa các tạo vật. Dĩ nhiên, khi Thiên Chúa vừa công bố quyết định, các Thiên thần đã tỏ ra không mấy hồ hởi, một phần vì ganh tị, một phần vì không thể chấp nhận được một ý tưởng xem ra quá kỳ cục ấy. Làm sao tưởng tượng được một thụ tạo vừa thuộc về hạ giới, lại vừa tham dự vào đời sống thần linh. Làm sao có được một hữu thể vừa là một mảnh của thời gian, lại vừa mang tính vĩnh cửu? Làm sao chấp nhận được giữa vật chất và tinh thần?
Các Thiên Thần không thể tưởng tượng được rằng Thiên Chúa có thể tạo dựng được một tạo vật như thế. Các vị e ngại rằng ý tưởng ấy sẽ hạ giảm quyền năng và sự khôn ngoan thượng trí của Thiên Chúa.
Ðể ngăn chặn Thiên Chúa trong ý định của Ngài, các Thiên Thần mới bầu ra một ủy ban. Sau nhiều ngày ráo riết làm việc, ủy ban đã soạn xong một kiến nghị đệ trình lên Chúa gồm những điểm như sau: tinh thần không thể kết hợp với vật chất, bản tính thiên thần không thể kết hợp với bản tính thú vật, cái có cùng không thể hòa hợp với cái không cùng, cái chóng qua đi không thể đi đôi với điều vĩnh hằng, do đó yêu cầu Thiên Chúa hãy từ bỏ ý định điên rồ của Ngài.
Sau khi đọc kỹ bản kiến nghị, Thiên Chúa đưa ra phán quyết như sau: "Tất cả những góp ý của các người đều hợp lý. Nhưng điều ta sắp thực hiện không phải là một vấn đề triết học". Các Thiên Thần đều nhao nhao hỏi: "Vậy thì vấn đề đó là gì?". Sau một hồi thinh lặng, Thiên Chúa chậm rãi đáp: "Con người là vấn đề của Niềm Tin". Ngài thinh lặng, rồi phán quyết: "Con người là vấn đề của Niềm Tin".
Trong một xã hội được xây dựng trên luật của cá lớn ăn hiếp cá bé, trong một xã hội mà nền tảng đã bị đục khoét bởi lọc lừa, gian trá, phản bội, đố kỵ, hận thù, con người dễ mất đi niềm tin nơi con người, bởi vì khi không tin ở người, con người cũng không còn tin ở chính mình. Một cuộc sống như thế chẳng khác nào một cuộc tự hủy, một cuộc tự sát tập thể.
Thiên Chúa yêu thương mọi người. Ngài tiếp tục tin tưởng nơi con người, Ngài cũng mời gọi chúng ta tin tưởng nơi con người... Thay vì tự giam hãm trong khép kín, trong đố kỵ, chúng ta hãy ra khỏi chính mình để đến với người... Ðến với người bằng sự thông cảm tha thứ, cho dẫu chúng ta chỉ gặp toàn những lừa đảo phản bội. Ðến với người bằng những san sẻ sớt chia, cho dẫu chúng ta chỉ toàn gặp những bội bạc, vong ân. Ðến với người bằng tiếng cười rộn rã, cho dẫu chúng ta chỉ gặp toàn đắng cay, sầu muộn.
Lẽ Sống


Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét