Tô Huê Lâm, một phụ nữ Công giáo hiện đại, gương mẫu của Trung Quốc

Tô Huê Lâm, một phụ nữ Công giáo hiện đại, gương mẫu của Trung Quốc

Tô Huê Lâm sinh năm 1897 trong một gia đình quan chức, hậu duệ nhà thơ thuộc triều đại Tống Tổ Triết. Bà của Tô Huê Lâm, xuất thân từ một gia đình nông dân Công giáo ở Trung Quốc, luôn hối tiếc về việc không thể được đi học như anh trai. Chính vì thế bà đã cố gắng làm sao cho tất cả các con của bà đều được giáo dục tốt nhất. Bà đã gửi các con đi học ở Singapore; không đủ tiền trang trải bà đã phải bán đồ trang sức để các con có thể theo học đại học.

Chính nhờ quyết tâm của bà mà Tô Huê Lâm đã có cơ hội tốt hơn. Cô được dạy đọc từ khi còn nhỏ. Khi đã có thể đọc và viết khá cô còn được tự do sử dụng thư viện của ông nội. Sau cuộc cách mạng năm 1911-1912, nhà Thanh bị lật đổ và thay thế bởi nước Cộng hòa Trung Quốc. Tại thời điểm này các thiếu nữ bắt đầu được phép vào các trường Trung Quốc. Tô Huê Lâm là một trong những người đầu tiên được hưởng đặc quyền này. Cô học rất xuất sắc.

Năm 1922 cô sang Pháp để tiếp tục con đường học vấn. Đây cũng là cơ hội cô tìm hiểu đạo Công giáo. Năm 1924, trước khi trở về Trung Quốc cô đã được rửa tội trong Giáo hội Công giáo. Cô là một trong những nhà tiên phong của các nhà văn và giáo viên nữ Trung Quốc giảng dạy tại các trường đại học ở Tô Châu và Vũ Hán, và được coi là người sáng lập về nghiên cứu văn học hiện đại Trung Quốc.

Tô Huê Lâm là một trong bốn người bảo vệ nền văn học mới với tên gọi “Bốn tháng năm”, thời đại hoàng kim của văn học Trung Quốc hiện đại. Phong trào “Bốn tháng Năm” là một phong trào dân túy khởi phát từ các cuộc biểu tình của sinh viên nữ vào năm 1919 chống lại phản ứng yếu ớt của Chính phủ Cộng hòa đối với Hiệp ước Versailles. Nó còn được gọi là Phong trào Văn hoá Mới của năm 1915-1921, trong đó Khổng giáo được thay thế bằng các nguyên lý phương Tây. Thật không may, phong trào Bốn tháng Năm đã kích động cuộc cách mạng cộng sản năm 1946-1949.

Tô Huê Lâm đã phản đối một cách quyết liệt chính quyền mới, và chuyển đến Hồng Kông năm 1949 để làm việc như một nhà báo và dịch giả cho Hiệp hội Catholic Truth Society (CTS). Cô mang ơn rất nhiều linh mục Hứa Tôn Trạch, một trong những học giả Công giáo nổi tiếng nhất của Trung Quốc của thế kỷ XX, người mà cô coi là "người cha thứ hai". Cha Hứa Tôn Trạch là biên tập viên của tờ báo Công giáo Trung Quốc Revue Catholique, đây cũng là tờ báo mà Tô Huê Lâm đóng góp cho các bài viết về văn học. Cha là một nhà thần học nổi tiếng và là chuyên gia trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Cha cố gắng hợp nhất một cách hài hòa giữa Công giáo và truyền thống Trung Quốc. Tô Huê Lâm tìm được nơi cha những tư tưởng mà cô rất tâm đắc, ví dụ, cha nói: "Rao giảng Tin Mừng trong một quốc gia, điều đầu tiên cần là phải để tinh thần của Tin mừng đi vào suy nghĩ và phong tục của dân chúng; chỉ sau đó chúng ta mới có thể đi vào lòng người và hiểu được tâm lý của họ".  Đây cũng là suy nghĩ của cô; theo cô đức tin Công giáo không phải là một điều mà không thể không liên quan đến văn hóa của mọi quốc gia, hơn thế nữa đó là một cuộc gặp gỡ của Thiên Chúa dành cho tất cả mọi người, cho các quốc gia và các nền văn hoá khác nhau.

Cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất của Tô Huê Lâm là Thorny Heart, mục đích đầu tiên là cô viết dành tặng cho mẹ cô. Nội dung tập trung vào mối tương quan giữa một người mẹ truyền thống Trung Quốc và người con gái được giáo dục ở phương Tây. Giống như Tô Huê Lâm, nhân vật chính trong câu chuyện theo học ở Pháp, nơi cô trở thành một người bạn của một nữ tu và một người giáo dân tận hiến cho người nghèo vì tình yêu của Thiên Chúa.

Quan điểm về Đạo Công giáo của cô nhấn mạnh giá trị của công việc khiêm tốn như những công việc âm thầm của một người phụ nữ nội trợ trong gia đình, nhưng thực thi với một tinh thần quảng đại, yêu thương, chăm sóc người khác; điều này tương phản với sự ích kỷ của những người muốn theo đuổi mong muốn của họ một cách tự do, không kiềm chế và cuối cùng trở thành nô lệ. Cô đánh giá cao sự tiết chế và kiểm soát cảm xúc, như giáo lý của Khổng Tử.

Giống như Edith Stein, Tô Huê Lâm đưa ra một cái nhìn sâu sắc về vai trò của phụ nữ trong Giáo Hội và trong xã hội. Trong xã hội hiện đại, phụ nữ thường bị phân chia giữa những công việc khiêm tốn nội chợ và công việc xã hội với những giá trị tự do, Tô Huê Lâm và Stein và những người phụ nữ khác trong Giáo Hội đại diện cho một tiếng nói âm thầm nhưng mạnh mẽ từ thế hệ này sang thế hệ khác. Như Đức Maria đã vâng theo ý Thiên Chúa trong đời, bạn, những người phụ nữ, có thể làm điều đó, dù bạn ở bất cứ nơi đâu và bất cứ công việc gì bạn vẫn có thể tuân phục, có thể hy sinh cho những người mà bạn yêu thương và đồng thời có những lựa chọn mà làm cho bạn được tự do đích thực.

Như Edith Stein, Tô Huê Lâm đưa ra những ý tưởng thú vị về vai trò của phụ nữ trong Giáo Hội và trong xã hội.(Aleteia 05-02- 2018) 

Ngọc Yến

www.vi.radiovaticana.va