14.07.2025: THỨ HAI TUẦN XV THƯỜNG NIÊN

 14/07/2025

 Thứ Hai tuần 15 thường niên

 

Bài Ðọc I: (Năm I) Xh 1, 8-14. 22

“Chúng ta hãy đàn áp Israel, kẻo nó sinh sản ra nhiều”.

Trích sách Xuất Hành.

Trong những ngày ấy, nhà vua mới lên ngôi cai trị nước Ai-cập, ông không biết Giuse, nên nói với dân chúng rằng: “Kìa, dân tộc con cái Israel nhiều và hùng mạnh hơn chúng ta. Nào, chúng ta hãy khôn khéo đàn áp chúng, kẻo chúng gia tăng lên nhiều. Và nếu xảy ra chiến tranh, chúng sẽ tiếp tay quân thù đánh lại chúng ta, rồi rút lui khỏi xứ chúng ta”.

Vậy vua truyền lệnh cho các trưởng dịch bắt họ làm việc cực nhọc hơn, bắt họ xây những thành Phithom và Ramsê làm kho tàng cho Pharaon. Nhưng người ta càng đàn áp họ, thì họ lại càng sinh sản và bành trướng nhiều hơn. Các người Ai-cập càng ghen ghét con cái Israel và càng bắt họ làm việc khổ cực hơn. Người ta làm cho đời sống họ thêm cay cực, bắt họ làm những việc nặng nhọc, nhồi đất, đúc gạch và làm mọi công việc đồng áng. Bấy giờ vua Pharaon truyền lệnh cho toàn dân của vua rằng: “Bất cứ con trai (Do-thái) nào mới sinh, thì hãy ném nó xuống sông, chỉ để lại những trẻ gái mà thôi”.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 123, 1-3. 4-6. 7-8

Ðáp: Ơn phù trợ chúng tôi ở nơi danh Chúa 

Xướng: Nếu như Chúa không che chở chúng tôi – Israel hãy xướng lên – nếu như Chúa không che chở chúng tôi, khi thiên hạ cùng chúng tôi gây hấn, bấy giờ người ta đã nuốt sống chúng tôi rồi, khi họ bầng bầng giận dữ chúng tôi. 

Xướng: Bấy giờ nước cả đã lôi cuốn mất, trào lưu đã ngập lút con người chúng tôi; bấy giờ sóng cả kiêu hùng đã ngập lút chúng tôi! Chúc tụng Chúa vì Người đã không để chúng tôi nên mồi trao đưa vào răng chúng. 

Xướng: Hồn chúng tôi như cánh chim non thoát khỏi lưới dò của người gài bẫy bắt chim. Lưới dò đã đứt gãy, và chúng tôi đã thoát thân. Ơn phù trợ chúng tôi ở nơi danh Chúa, là Ðấng tạo thành trời đất!

 

Alleluia: 1 Sm 3, 9

Alleluia, alleluia! – Lạy Chúa, xin hãy phán, vì tôi tớ Chúa đang lắng tai nghe: Chúa có lời ban sự sống đời đời. – Alleluia.

Hoặc đọc: Alleluia, alleluia! – Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ. – Alleluia.

 

Phúc Âm: Mt 10, 34 – 11, 1

“Thầy không đến để đem hòa bình, nhưng đem gươm giáo”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các Tông đồ rằng: “Các con chớ tưởng rằng Thầy đến để mang hoà bình cho thế gian: Thầy không đến để đem hoà bình, nhưng đem gươm giáo. Vì chưng, Thầy đến để gây chia rẽ con trai với cha mình, con gái với mẹ mình, nàng dâu với mẹ chồng mình: và thù địch của người ta lại là chính người nhà mình. Kẻ nào yêu mến cha mẹ hơn Thầy, thì chẳng xứng đáng với Thầy. Kẻ nào yêu con trai con gái hơn Thầy, thì chẳng xứng đáng với Thầy. Kẻ nào không vác thập giá mình mà theo Thầy, thì không xứng đáng với Thầy. Kẻ nào cố tìm mạng sống mình thì sẽ mất, và kẻ nào đành mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ tìm lại được nó.

Kẻ nào đón tiếp các con là đón tiếp Thầy, và kẻ nào đón tiếp Thầy, là đón tiếp Ðấng đã sai Thầy. Kẻ nào đón tiếp một tiên tri với danh nghĩa là tiên tri, thì sẽ lãnh phần thưởng của tiên tri; và kẻ nào đón tiếp người công chính với danh nghĩa người công chính, thì sẽ lãnh phần thưởng của người công chính. Kẻ nào cho một trong những người bé mọn này uống chỉ một bát nước lã mà thôi với danh nghĩa là môn đệ, thì quả thật, Thầy nói với các con: người ấy không mất phần thưởng đâu”.

Sau khi Chúa Giêsu truyền dạy xong các điều ấy cho mười hai tông đồ, Người rời khỏi đó để đi dạy dỗ và rao giảng trong các thành phố của các ông.

Ðó là lời Chúa.

 

Chú giải về Xuất Hành 1,8-14.22

Ngay sau khi kết thúc sách Sáng Thế, chúng ta chuyển sang đọc sách tiếp theo của Ngũ Kinh, sách Xuất Hành (tiếng Hy Lạp: Exodos) hay “Đi Ra”. “Đi Vào” được thực hiện một phần bằng việc vượt qua sông Jordan vào Đất Hứa, nhưng chỉ hoàn tất trọn vẹn với sự phục sinh và thăng thiên của Chúa Giê-su Ki-tô bị đóng đinh.

Sách kể về sự ra đi của dân Ít-ra-en khỏi cuộc sống nô lệ ở Ai Cập. Chúng ta đã thấy từ cuối cùng trong sách Sáng Thế là “Ai Cập”. Tuy nhiên, một thời gian dài đã trôi qua kể từ cái chết của Giu-se và hoàn cảnh hiện tại của Dân Chúa dưới thời các Pha-ra-ôn. Sách Xuất Hành thuật lại sự áp bức của người Ai Cập đối với dòng dõi ngày càng đông đảo của Gia-cốp, sau đó là sự giải cứu kỳ diệu của Đức Chúa Trời thông qua Môi-se, người đã dẫn họ vượt qua Biển Đỏ đến Núi Si-nai, nơi họ lập một giao ước đặc biệt với Chúa.

Những sự kiện này có tầm quan trọng hàng đầu đối với Dân Được Chọn, những người đã trở thành một quốc gia độc lập có mối quan hệ độc nhất với Thiên Chúa. Qua Môi-se, Thiên Chúa đã ban cho dân Israel tại Núi Sinai “Luật pháp”: luật lệ đạo đức, dân sự và nghi lễ, qua đó họ trở thành một dân thánh, nơi lời hứa về một Đấng Cứu Thế cho toàn thể nhân loại sẽ được ứng nghiệm.

Chúng ta sẽ dành ba tuần tới để đọc kỹ cuốn sách này. Có hai chủ đề chính:

1. chế độ nô lệ và sự giải thoát khỏi ách nô lệ ở Ai Cập (Xuất Hành 1,1—15,21) và

2. Giao ước trên Núi Sinai (Xuất Hành 19,1—40,38).

Kết nối hai chủ đề này là chủ đề phụ là Hành trình qua Hoang mạc (Xuất Hành 15,22—18,27).

Nhân vật trung tâm là Môi-se, được cho là nhà tiên tri vĩ đại nhất của Israel. Chính ông là người sẽ dẫn dắt dân tộc mình thoát khỏi ách nô lệ ở Ai Cập đến chân Núi Sinai. Ở đó, trong một khung cảnh hùng vĩ và ấn tượng, Thiên Chúa đã lập một giao ước long trọng với dân Người và ban hành luật pháp, luật pháp cốt lõi trong đời sống của dân Israel, và toàn bộ Cựu Ước xoay quanh luật pháp đó.

Cuối sách Sáng thế, chúng ta thấy Giuse đã đưa dân mình đến sống ở Ai Cập trong những điều kiện rất thuận lợi. Đoạn mở đầu của sách Xuất hành đã tạo nên mối liên hệ giữa thời điểm đó và hiện tại. 11 người anh em của Giuse, các con trai của Gia-cóp Ít-ra-en, đã định cư ở Ai Cập và chúng ta được biết rằng Gia-cóp có tổng cộng 70 hậu duệ trực hệ (theo nghĩa đen là 'xuất thân từ xương sườn của Gia-cóp'), có lẽ là từ nhiều bà vợ.

 

Giờ đây, khoảng 400 năm sau, tình hình đã thay đổi:

...một vị vua mới lên ngôi cai trị Ai Cập, người không biết Giuse.

Pharaoh, trong tiếng Ai Cập, là Per-aa, có nghĩa là 'Ngôi nhà vĩ đại' và là cách gọi thông thường của Cung điện hoặc Triều đình, nhưng từ Vương triều thứ 18 trở đi, được dùng để chỉ chính nhà vua.

Ông phẫn nộ trước số lượng ngày càng tăng và quyền lực ngày càng lớn mạnh của người Do Thái trong vương quốc của mình:

Ông nói với dân chúng: "Hãy xem, dân Ít-ra-en đông đảo và hùng mạnh hơn chúng ta. Hãy đến, chúng ta hãy khôn ngoan đối phó với họ, kẻo họ sẽ gia tăng và, nếu xảy ra chiến tranh, họ sẽ liên kết với kẻ thù của chúng ta, chống lại chúng ta và trốn khỏi đất nước."

Điều này ngụ ý rằng một nguồn lao động nô lệ quan trọng sẽ bị mất. Trớ trêu thay, thực tế là họ sẽ rời khỏi đất nước, nhưng với sự giúp đỡ của một đồng minh mà Pharaoh đã không tính đến.

Đó là khởi đầu của câu chuyện dài và buồn về chủ nghĩa bài Do Thái và đủ loại phân biệt chủng tộc và sắc tộc - không phải là chuyện của quá khứ, khoảng 3.000 năm sau.

Pharaoh đã thực hiện hai bước để khuất phục người Do Thái: thứ nhất, họ bị bắt làm lao động cưỡng bức dưới quyền cai quản của các đốc công Ai Cập. Các vị vua thời đó nói chung luôn sử dụng lao động cưỡng bức để thực hiện những công trình đồ sộ. Ở Ít-ra-en, Đa-vít đã phải làm như vậy (2 Sa-mu-ên 20,24) và Sa-lô-môn thậm chí còn làm nhiều hơn nữa trong việc xây dựng Đền thờ. Người Do Thái tham gia vào các dự án xây dựng lớn, cụ thể là việc xây dựng các thành phố cung cấp hoặc kho chứa hàng là Pithom và Rameses. Rameses là nơi cư trú của Pharaoh Rameses II ở đồng bằng sông Nile. Ngày nay, nó được xác định là thị trấn Tanis hoặc Qantir đương thời.

Tuy nhiên, sự áp bức càng lớn, dân số Do Thái càng tăng. Kết quả là, điều kiện làm việc càng trở nên khắc nghiệt hơn, và người Do Thái gần như bị biến thành nô lệ và phải làm những công việc khó khăn nhất.

Đây là một phần trong bài đọc của chúng ta, nhưng điều thú vị cần lưu ý là Pharaoh đã nói với các bà đỡ người Do Thái:

Khi các ngươi đỡ đẻ cho phụ nữ Do Thái và thấy họ trên bệ đỡ, nếu là con trai, hãy giết chết, nhưng nếu là con gái, thì sẽ sống.

Tuy nhiên, các bà đỡ “sợ Chúa” và không tuân theo phán quyết. Khi bị gọi ra để giải trình, họ trả lời:

…phụ nữ Do Thái không giống như phụ nữ Ai Cập, vì họ khỏe mạnh và sinh con trước khi bà đỡ đến.

Cuối cùng:

Pharaoh ra lệnh cho toàn thể dân chúng: “Mọi con trai của người Do Thái sinh ra, các ngươi hãy ném xuống sông Nile, nhưng mọi con gái đều được sống.”

Bối cảnh đang được chuẩn bị cho sự ra đời của một cậu bé cụ thể—Môi-se—và sự can thiệp của Chúa vì dân tộc đang đau khổ của Ngài.

 

Chú giải Mát-thêu 10,34—11,1

Hôm nay, chúng ta đến với phần cuối cùng trong bài giảng của Chúa Giê-su trong chương 10. Trong bài đọc thứ nhất, đoạn văn hôm nay có thể gây bối rối, nếu không muốn nói là rất khó hiểu đối với một số người. Chúa Giê-su dường như mâu thuẫn với tất cả những gì Người đã nói và làm cho đến nay.

Đừng nghĩ rằng Ta đến để mang lại hòa bình cho trái đất; Ta đến không phải để mang lại hòa bình, mà là để mang lại gươm giáo.

Nhưng chẳng phải chúng ta gọi Chúa Giê-su là Hoàng Tử Hòa Bình sao? Chẳng phải Chúa Giê-su đã nói trong bài giảng Bữa Tiệc Ly trong Phúc Âm Gio-an (14,27) rằng Người đến để ban bình an cho các môn đệ, một bình an mà không ai có thể cướp mất khỏi họ sao?

Và Chúa Giê-su tiếp tục áp dụng cho chính mình một đoạn trong sách ngôn sứ Mi-Kha (7,6):

Vì Ta đến để gây chia rẽ con trai với cha,

con gái với mẹ,

con dâu với mẹ chồng,

và kẻ thù của người ta chính là người nhà của người ta.

Nghe có vẻ thật khủng khiếp khi Chúa Giê-su, Đấng Cứu Thế, nói ra điều này. Nhưng nó không diễn tả điều Người muốn xảy ra, mà là điều Người coi là kết quả tất yếu của thông điệp tình yêu của Người. Nó nói về chúng ta nhiều hơn là về Người.

 

Thật không may, những gì Chúa Giê-su nói chỉ được xác nhận hết lần này đến lần khác. Chúng ta đã đề cập trước đây về nghịch lý rằng thông điệp của Chúa Giê-su về chân lý, tình yêu, công lý và tự do cho mọi người ở khắp mọi nơi bị một số người coi là cực kỳ phản động và nguy hiểm. Và những người chấp nhận quan điểm này của Chúa Giê-su và cố gắng áp dụng nó vào cuộc sống của họ có thể sẽ gặp phải sự phản đối gay gắt từ những người có quan điểm hoàn toàn khác về cuộc sống và coi quan điểm của Chúa Giê-su là mối đe dọa thực sự đối với lợi ích của họ. Trong một thế giới với những hệ tư tưởng, triết lý, văn hóa, truyền thống, bản sắc dân tộc và tôn giáo xung đột, việc tuyên bố rằng một người đang lựa chọn Con Đường của Chúa Giê-su thường dẫn đến sự chống đối, bắt bớ và thậm chí là cái chết.

Những gì Chúa Giê-su nói ở đây là một sự thật—và đã là một trải nghiệm được biết đến khi Phúc Âm này được viết ra. Ki-tô giáo đã chia rẽ các gia đình, và ở một số nơi, điều này vẫn tiếp diễn. Nhưng những ai nhìn thấy, hiểu và chấp nhận viễn cảnh cuộc sống mà Chúa Giê-su ban tặng đều biết rằng họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc bước theo, ngay cả khi những người thân trong gia đình phản đối. Đi theo Chúa Giê-su là bước vào một gia đình mới, với những mối liên kết mới - một gia đình mà về phần mình, không hề từ chối những người từ chối mình. Người Ki-tô có thể bị gia đình săn đuổi, ghét bỏ và xua đuổi, nhưng đó không phải là cách họ phản ứng lại. Ngược lại, mong muốn tha thiết nhất của người Ki-tô mới là các thành viên trong gia đình có thể nhìn thấy những gì họ nhìn thấy, và cho đến khi họ nhìn thấy, người Ki-tô mới sẽ cầu nguyện cho họ, ban phước và yêu thương họ.

Sau đó, Chúa Giê-su đặt ra những điều kiện cần thiết để trở thành một môn đồ chân chính.

Ai yêu cha mẹ hơn Thầy thì không xứng đáng với Thầy…

Trong nhiều nền văn hóa, đây là một câu nói khó nghe và dường như đi ngược lại với lòng hiếu thảo và sự tôn trọng quyền bính của người lớn tuổi, vốn là cốt lõi của những xã hội như vậy.

Thực ra, đây không phải là một mâu thuẫn. Tình yêu thương và sự tôn trọng các thành viên trong gia đình là một giá trị rất cao đối với người Ki-tô, nhưng có những giá trị thậm chí còn cao hơn có thể được ưu tiên hơn. Lòng hiếu thảo và quyền bính của cha mẹ có thể rất hướng nội, quá tập trung vào nhóm người này. Bản sắc chủng tộc, quốc gia và tôn giáo cũng có thể rất hạn hẹp và không khoan dung trong cách hiểu của nó.

Ki-tô giáo hướng ngoại và nhận ra rằng có những người ngoài kia có nhu cầu thậm chí còn cao hơn nhu cầu của gia đình tôi. Đối với người Ki-tô, gia đình huyết thống của họ chỉ là một số ít trong số rất nhiều anh chị em cần được yêu thương, phục vụ và chăm sóc. Người ta cũng không bao giờ bị ràng buộc phải tuân theo những yêu cầu của gia đình, những điều đi ngược lại các giá trị như chân lý, tình yêu thương, công lý và sự trung thực. Là một Ki-tô hữu, tôi không thể vâng lời cha mẹ hoặc thành viên gia đình nào đó gian dối trong kinh doanh, lừa đảo, lạm dụng tình dục, phân biệt chủng tộc, chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, v.v. và thúc giục tôi làm theo.

Chúa Giê-su, với tư cách là Lời của Đức Chúa Trời, đại diện cho một mức độ chân lý, chính trực và tình yêu thương, là thước đo tối thượng cho tất cả những gì tôi làm và nói. Tôi không thể chiều theo ý muốn của bất kỳ ai, dù gần gũi đến đâu, mà không đạt được thước đo đó. Nhưng tình yêu thương và sự quan tâm theo tinh thần Ki-tô của tôi dành cho người đó sẽ không hề suy giảm, bất kể tôi bị đối xử như thế nào.

Sống như vậy đôi khi có thể dẫn đến đau khổ, chia ly, đau khổ tột cùng và thậm chí là cái chết. Tôi nghĩ, đây chính là điều Chúa Giê-su muốn nói khi Ngài nói rằng tôi không xứng đáng với Ngài trừ khi tôi sẵn lòng vác thập tự giá mình và bước đi cùng Ngài. Có một cái giá phải trả cho sự chân thật, yêu thương và công bằng. Đây cũng chính là điều Ngài muốn nói khi nói đến việc "tìm thấy" sự sống và "mất" sự sống. "Tìm thấy" sự sống là chọn con đường dễ dàng của sự thỏa hiệp và thỏa hiệp, chưa kể đến lợi ích vật chất và lạc thú; “Mất” là buông bỏ và để Chúa Giê-su nắm quyền. Dĩ nhiên, như Chúa Giê-su đã chỉ ra, về lâu dài, chính “kẻ mất” mới tìm thấy và “kẻ tìm thấy” mới mất.

Bài giảng kết thúc bằng một số lời khuyên về việc tìm thấy Chúa Giê-su nơi người khác, đặc biệt là nơi những người theo Ngài. Bất cứ ai chào đón một người theo Chúa Giê-su, dù người đó là một “nhà tiên tri” (một nhà truyền giáo) hay một “người thánh thiện” (một Ki-tô hữu bình thường), đều chào đón chính Chúa Giê-su và cũng chào đón Chúa Cha. Ngay cả việc cho một Ki-tô hữu một cốc nước lạnh cũng sẽ được đền đáp.

Bài giảng sau đó được kết thúc rõ ràng bởi Mát-thêu, khi nói rằng:

...sau khi Chúa Giê-su dạy dỗ mười hai môn đồ xong, Ngài rời khỏi đó để giảng dạy và rao giảng sứ điệp của Ngài trong các thành phố của họ.

 

https://livingspace.sacredspace.ie/o1152g/

 

 

Suy Niệm: Chúa Sẽ Ðền Bù

Có thể nói, bài Tin Mừng hôm nay cho hệ quả của bước đường theo Chúa. Theo Chúa, người môn đệ phải chấp nhận nhiều thua thiệt: họ có thể bị chống đối từ ngoài xã hội đến trong gia đình, và một cách nào đó, Chúa Giêsu cũng bị xem là nguyên cớ của các tranh chấp, chống đối. Thật thế, làm sao không có đối nghịch giữa ánh sáng và bóng tối, giữa Chúa Giêsu và thế gian, giữa quyền lực Thiên Chúa và quyền lực thế gian. Bước theo Chúa, người môn đệ phải chọn lựa, và chỉ chọn lựa tình yêu Chúa mới cho họ xứng đáng được gọi là môn đệ Ngài.

Chắc chắn, khi chọn lựa như vậy, người môn đệ không tránh khỏi những mất mát, thua thiệt. Tuy nhiên, Thiên Chúa sẽ không để họ phải thất vọng, Ngài sẽ đền bù vượt quá sự chờ đợi của họ. "Ðón tiếp một tiên tri, sẽ nhận được phần thưởng dành cho một tiên tri; đón tiếp người công chính, sẽ nhận được phần thưởng dành cho người công chính; đón tiếp kẻ rao giảng, sẽ nhận được phần thưởng dành cho kẻ rao giảng". Người môn đệ của Chúa đừng sợ mất phần thưởng, nhưng hãy sợ mình chưa trung thành trong bổn phận của mình mà thôi.

Với Thiên Chúa, dù công khai hay âm thầm, sứ mệnh kẻ rao giảng bao giờ cũng cần thiết. Thiên Chúa luôn cần đến những người ngày đêm nhiệt thành rao giảng và làm chứng cho Ngài bằng đời sống hoạt động tông đồ, nhưng Ngài cũng cần đến những người hỗ trợ cho công việc tông đồ bằng đời sống âm thầm cầu nguyện và hy sinh. Lịch sử chỉ nhớ đến những vĩ nhân, chứ lịch sử không đủ giấy bút để ghi lại hết những khuôn mặt đã góp phần vào đời sống của các vĩ nhân. Lịch sử không nhớ, nhưng Thiên Chúa lại ghi nhớ tất cả, Ngài không bỏ sót một khuôn mặt nào, và phần thưởng của họ cũng có giá trị như của các vĩ nhân.

Xin Chúa cho chúng ta biết biểu lộ lòng trung thành với Chúa và Giáo Hội bằng những đóng góp nhỏ bé trong đời sống hằng ngày của chúng ta. Dù chỉ là những việc nhỏ bé, âm thầm, không được ai biết đến, nhưng chúng ta hãy tin rằng chúng vẫn hiện diện và có giá trị trước mặt Chúa.

 (‘Mỗi Ngày Một Tin Vui’)