22-09-2019 : (phần I) CHÚA NHẬT XXV THƯỜNG NIÊN năm C

22/09/2019

 Chúa Nhật 25 Thường Niên năm C

(phần I)

BÀI ĐỌC I: Am 8, 4-7

“Chống lại những kẻ lấy tiền mua người nghèo”.

Trích sách Tiên tri Amos.

Hãy nghe đây, hỡi những ai đàn áp kẻ nghèo khó, và muốn tiêu diệt hết những kẻ bần cùng trong cả nước. Các ngươi bảo: “Bao giờ qua tuần trăng mới để chúng tôi bán hàng? Khi nào hết ngày Sabbat để chúng tôi bán lúa mạch. Chúng tôi sẽ giảm lường đong, tăng giá và làm cân giả. Chúng tôi sẽ lấy tiền mua người nghèo, lấy đôi dép đổi lấy người túng thiếu. Chúng tôi sẽ bán lúa mục nát”. Vì Giacóp kiêu căng, Chúa đã thề rằng: “Ta sẽ không bao giờ lãng quên tất cả các việc chúng làm cho đến cùng”. Đó là lời Chúa.

ĐÁP CA: Tv 112, 1-2. 4-6. 7-8

Đáp: Hãy ngợi khen Chúa, Đấng nâng cao kẻ túng thiếu (c. 1a & 7b).

Xướng:

1) Hãy ngợi khen, hỡi những người tôi tớ Chúa, chư vị hãy ngợi khen danh Chúa. Nguyện danh Chúa được chúc tụng từ bây giờ và cho đến muôn đời. – Đáp.

2) Chúa siêu việt trên hết thảy chư dân, trên muôn cõi trời là vinh quang của Chúa… và Người để mắt nhìn coi khắp cả trên trời dưới đất. – Đáp.

3) Người nâng cao kẻ túng thiếu từ chỗ bụi tro, và cất nhắc bạn cơ bần từ nơi phẩn thổ, hầu cho họ ngồi với những bậc quân vương, với những bậc quân vương của dân Người. – Đáp.

BÀI ĐỌC II: 1 Tm 2, 1-8

“Cầu nguyện cùng Thiên Chúa cho mọi người. Ngài muốn cho mọi người được cứu độ”.

Trích thư thứ nhất của Thánh Phaolô Tông đồ gởi Timôthêu.

Trước tiên, cha khuyên hãy cầu xin, khẩn nguyện, kêu van và tạ ơn cho mọi người: cho vua chúa, và tất cả những bậc vị vọng, để chúng ta được sống bằng yên vô sự, trong tinh thần đạo đức và thanh sạch. Đó là điều tốt lành và đẹp lòng Đấng Cứu Độ chúng ta là Thiên Chúa. Người muốn cho mọi người được cứu rỗi và đến nhận biết chân lý.

Vì chỉ có một Thiên Chúa, và một Đấng Trung Gian giữa Thiên Chúa và loài người, là Đức Giêsu Kitô, cũng là con người. Người đã phó mình làm giá cứu chuộc thay cho mọi người, để nên chứng tá trong thời của Người, mà vì chứng tá đó, cha đã được đặt lên làm kẻ rao giảng, làm Tông đồ (cha nói thật chứ không nói dối), và làm Thầy dạy dân ngoại trong đức tin và chân lý. Vậy cha muốn rằng những người đàn ông cầu nguyện trong mọi nơi, hãy giơ lên hai tay thanh sạch, không oán hờn và cạnh tranh. Đó là lời Chúa

ALLELUIA: Ga 17, 17b và a

Alleluia, alleluia! – Chúa phán: “Lời Cha là chân lý; xin hãy thánh hoá chúng trong sự thật”. – Alleluia. 

PHÚC ÂM: Lc 16, 10-13 hoặc 1-13

“Các con không thể làm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: Œ”Một người phú hộ kia có một người quản lý, và người này bị tố cáo đã phung phí của chủ. Ông chủ gọi người quản lý đến và bảo rằng: ‘Tôi nghe nói anh sao đó? Anh hãy tính sổ công việc quản lý của anh, vì từ nay, anh không thể làm quản lý nữa’. Người quản lý nghĩ thầm rằng: ‘Tôi phải làm thế nào, vì chủ tôi cất chức quản lý của tôi? Cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổ ngươi. Tôi biết phải liệu thế nào, để khi mất chức quản lý, thì sẽ có người đón tiếp tôi về nhà họ’.

“Vậy anh gọi từng con nợ của chủ đến và hỏi người thứ nhất rằng: ‘Anh mắc nợ chủ tôi bao nhiêu?’ Người ấy đáp: ‘Một trăm thùng dầu’. Anh bảo người ấy rằng: ‘Anh hãy lấy văn tự, ngồi xuống mau mà viết lại: năm mươi’. Rồi anh hỏi người khác rằng: ‘Còn anh, anh mắc nợ bao nhiêu?’ Người ấy đáp: ‘Một trăm giạ lúa miến’. Anh bảo người ấy rằng: ‘Anh hãy lấy văn tự mà viết lại: tám mươi’. Và chủ khen người quản lý bất lương đó đã hành động cách khôn khéo: vì con cái đời này khi đối xử với đồng loại thì khôn khéo hơn con cái sự sáng.

“Phần Thầy, Thầy bảo các con: Hãy dùng tiền của gian dối mà mua lấy bạn hữu, để khi mất hết tiền bạc, thì họ sẽ đón tiếp các con vào chốn an nghỉ đời đời.

“Ai trung tín trong việc nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn; ai gian dối trong việc nhỏ, thì cũng gian dối trong việc lớn. Vậy nếu các con không trung thành trong việc tiền của gian dối, thì ai sẽ giao phó của chân thật cho các con?

“Không đầy tớ nào có thể làm tôi hai chủ: vì hoặc nó ghét chủ này và mến chủ kia; hoặc phục chủ này và khinh chủ nọ. Các con không thể làm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được”. Đó là lời Chúa.

Suy Niệm: Chúa Ðòi Chúng Ta Phải Lựa Chọn

Mặc dù câu chuyện người quản lý bất lương muốn chúng ta xem xét lại cẩn thận, chúng ta vẫn không được quên câu chuyện ấy nằm trong cả một văn mạch và hơn nữa còn ở trong cả phần Phụng vụ Lời Chúa hôm nay. Ðặt nó lại vào giữa các bài đọc Kinh Thánh mà chúng ta vừa nghe, có lẽ ý nghĩa của nó sẽ dễ nhận ra hơn. Vì thế chúng ta cứ theo tổ chức của Phụng vụ, bắt đầu tìm hiểu bài sách Amos trước, rồi đến bài Tin Mừng và sau cùng đến bài thư gửi Timôthê. Chúng ta sẽ thấy giáo huấn của Phụng vụ hôm nay dạy chúng ta đừng thờ tiền, nhưng hãy thờ Chúa; đừng tìm của cải nhưng hãy tìm Nước Trời. Và giáo huấn này đã nằm ngay trong bài sách Amos.

1. Chúa Nhớ Hết Các Hành Ðộng Của Kẻ Tham Lam

Sách Amos không dày như các sách Isaia, Giêrêmia, Ðanien và Êzêkien, nên tác giả được liệt vào sổ các tiên tri nhỏ. Nhưng thực ra, uy tín của ông không bé. Nó đã làm rung động cả miền Bắc nước Do Thái. Và ngày nay đọc sách của ông, người ta vẫn thấy tư tưởng của ông còn rất mạnh mẽ và hợp thời. Là vì ông nói nhiều về nếp sống xã hội.

Amos quê ở miền Nam đất Do Thái, làm nghề chăn chiên. Ðược Chúa chọn làm tiên tri, ông lên tiếng tuyên sấm ở miền Bắc. Ở đây nếp sống xã hội khác hẳn miền Nam. Kinh tế đang phát triển mạnh, nhưng là thứ kinh tế xây trên buôn bán bóc lột, chứ không tựa vào sản xuất nông nghiệp. Quen với cảnh thanh bình nông thôn, Amos chẳng bao giờ chấp nhận được nếp sống chạy đua với tiền bạc. Không phải vì ông không biết thích nghi, nhưng vì ông thấy căn bản của sinh hoạt buôn bán không còn đạo đức gì cả. Chúng ta chỉ cần nghe ông trong đoạn sách hôm nay.

Amos tuyên sấm đối với hạng người tham lam của cải: "Hãy nghe điều này, hỡi quân chà đạp kẻ khó nghèo và muốn tận diệt những người khiêm tỵ trong xứ". Nếu được dùng các danh từ thời đại, chúng ta có thể đơn sơ viết rằng: Amos coi hạng buôn bán là phường bóc lột. Và các nạn nhân chính là những thành phần khó nghèo, khiêm hạ trong xã hội.

Amos đã dẫn chứng như sau: bọn con buôn sốt ruột khi thấy tôn giáo có những ngày sóc, tức là ngày đầu tháng; và các ngày Sabát. Ðó là những ngày hưu lễ, phải đóng cửa tiệm, không được buôn bán. Dân làm ăn ghét những ngày như vậy. Họ bị thiệt vì không buôn bán được gì. Họ sốt ruột chờ những ngày ấy qua đi để mở lại cửa tiệm. Rõ ràng họ không còn tôn giáo gì nữa. Họ chỉ ao ước có một sự: tiền! Và đồng tiền chỉ vào nhiều khi buôn bán gian lận.

Nào là họ bóp nhỏ đấu đong lại, thêm nặng quả cân và làm sai các cán cân giả mạo. Ðó là những cách gian lận trong nghề buôn bán nhỏ. Chưa chắc ngày nay đã hết! Và ngày nay có cách gian lận khôn ngoan hơn, nhưng bóc lột hơn!

Với những xảo kế như vậy, người thời xưa làm cho những người nghèo cứ nghèo hơn đến nỗi có ngày phải bán thân làm nô lệ, như Amos viết: người ta tậu lấy người nghèo bằng giá bạc. Và đau lòng hơn nữa người ta còn mặc cho việc mua bán bóc lột ấy một hình thức pháp luật đàng hoàng. Người Do Thái có tục lệ dứt khoát các vấn đề đổi chác bằng bên này cởi dép trao cho bên kia (xem chuyện bà Rút 4,2). Thế nên Amos viết: "Người ta tậu lấy người khó với một đôi dép".

Nhưng đây là phán quyết của nhà tiên tri ở trước những cảnh bóc lột gian lận và trắng trợn này, cho dù chúng có được ngụy trang hợp thức hóa đi nữa. Nói đúng hơn, đây là phán quyết của Thiên Chúa, Ðấng thấu suốt mọi sự. Người thề nhân danh Người rằng: "Sẽ không bao giờ Ta quên các việc làm của chúng".

Lời tuyên án vang như tiếng sấm trên núi Sinai. Nó còn nằm mãi trong Kinh Thánh và sách của Amos. Người mọi thời sẽ còn nghe thấy mãi. Có kẻ sẽ bỉu môi không muốn để ý. Nhưng nghe một lần rồi, lời ấy sẽ còn vang mãi trong lương tâm và chờ ngày thi hành.

Nhưng chúng ta cũng đừng gán cho lời sấm của Amos những giá trị quá đáng. Ông không phải là nhà kinh tế xã hội học. Ông chỉ nhìn thấy kiểu cách của các con người buôn gian bán lận. Ông thấy họ trước tiên là những kẻ không còn tôn giáo gì nữa. Họ chỉ thờ tiền; và vì thế họ bóc lột kẻ khó nghèo. Là tiên tri của Chúa, Amos ghét thứ tôn giáo tiền bạc ấy. Quan điểm của ông là quan điểm tôn giáo. Ông không chấp nhận cho một tôn giáo nào khác được phổ biến trong dân mà Chúa đã chọn làm kỷ phần riêng của Người. Thế mà phường buôn bán lại khó chịu khi có hưu lễ vì lẽ không được buôn bán. Chúng đã coi tiền bạc hơn Chúa. Chúng đã bỏ Chúa mà thờ tiền. Tiền trở thành ngẫu tượng. Các tiên tri phải đập, đập tất cả các thứ ngẫu tượng...

Ðó là quan điểm của Amos, là bài học của đoạn sách hôm nay. Ðoạn sách này đưa chúng ta sang bài Tin Mừng theo thánh Luca. Chúng ta sẽ thấy ở đây bài học chính không phải câu chuyện người quản lý bất lương, nhưng là lời khuyên về thái độ đối với tiền bạc.

2. Chúa Ðòi Chúng Ta Phải Lựa Chọn

Thật vậy, tác giả Luca thường hay dùng một câu chuyện để đưa vào một bài học. Câu chuyện là tùy, bài học là chính. Ở đây câu chuyện là sự khéo léo xoay xở của một người quản lý bất lương. Vì là điều tùy, nên Luca không quan tâm kể chuyện đầy đủ mọi chi tiết. Người quản lý này bất lương ở chỗ nào, chúng ta không được rõ. Chỉ biết anh ta bị tiếng phá của nhà chủ. Ông này gọi anh ta đến để báo tin ông ta sẽ cho anh nghỉ việc. Thật là một tin bất ngờ sét đánh. Bỏ nhà này anh sẽ đi đâu? Sinh sống thế nào? Cuốc mướn thì không có sức, đi ăn mày thì xấu hổ. Vậy chỉ còn một cách tìm được người để nhờ vả. Anh vội vàng gọi các con nợ của chủ đến. Anh làm ơn cho họ để sau này họ sẽ giúp đỡ anh. Anh biến họ nên những kẻ đồng lõa. Và thấy lợi trước mắt họ đã làm theo anh.

Cư xử như vậy, đối với chủ là bất lương. Nhưng đó là khôn ngoan thế gian. Ðức Giêsu khen sự khôn ngoan đó vì Người thấy con cái đời này khôn khéo hơn con cái sự sáng. Người đã không khen các việc làm của người quản lý kia, vì anh ta là kẻ bất lương mà! Nhưng Người phải nhận rằng anh ta khôn khéo và mau lẹ. Và Người đau lòng khi nghĩ tới bình diện Nước Trời người ta không mau lẹ và khôn khéo như vậy. Này, Người đã đem ơn cứu độ đến trong lời giảng và gương sáng của Người, nhưng sao người ta hững hờ và chậm chạp đến như vậy! Gioan tẩy giả đã nói rằng: rìu đã được mang đến đặt dưới chân cây, Thiên Chúa sắp phán xét thái độ của loài người, thế mà người ta vẫn lững thững. Họ không lanh lẹ mau trí đối với Nước Trời như người quản lý ở bất lương kia đã mau trí lanh lẹ đối với sự việc ở đời này. Và đó là điều đau lòng và đáng trách!

Nhưng nếu muốn mau trí và lanh lẹ đối với Nước Trời thì phải làm gì? Tác giả Luca tiến sang phần thứ hai của bài Tin Mừng hôm nay. Và đây là phần chủ yếu. Giáo lý chủ yếu nằm trong phần này.

Luca không đưa ra một câu trả lời đầy đủ và toàn diện. Các công việc phải làm để đón nhận Nước Trời đâu có ít! Ðức Giêsu đã giảng biết mấy! Nhưng mỗi lần giảng, Người nêu lên một điều hay một số điều, về một khía cạnh nào đó của mầu nhiệm Nước Trời. Hôm nay đang kể câu chuyện về vấn đề làm ăn, Người muốn giáo huấn chúng ta về vấn đề tiền của. Nói đúng hơn, vì muốn dạy dỗ chúng ta thái độ phải có đối với tiền bạc, Người đã bắt đầu kể câu chuyện trên để làm tiền đề.

Câu chuyện này nói đến một kẻ làm ăn bất lương thì bài học đi theo trước hết muốn khuyên ai nấy hãy bắt chước óc sáng tạo và sự tích cực của kẻ ấy mà lo việc Nước Trời. Cũng phải bắt chước kẻ ấy nữa trong việc tìm cách đảm bảo cho tương lai của mình. Y tìm đảm bảo tương lai đời này, còn con cái sự sáng phải tìm đảm bảo tương lai ở đời sau. Họ phải làm gì? Tiền của đời này có giúp ích được gì cho họ không?

Có chứ! Hãy dùng nó mà tậu của cho mình ở trên trời mai ngày, nơi không có mối mọt đục khoét và không trộm cướp nào có thể ăn cắp được. Ngược lại nếu chỉ dùng tiền của mà làm ăn ở đời này, thì như có lần tác giả Luca đã viết, khốn cho kẻ ngốc như vậy, vì khi chết y có thể mang theo gì không? Nhưng thế nào là dùng của để tậu cho được kho tàng cho mình ở trên trời. Theo giáo huấn của Chúa, và như các tín hữu đầu tiên sau này sẽ thi hành, của cải vật chất được ký thác cho ta không phải để ta giữ làm của riêng và coi nó như thần tượng để tôn thờ nhưng để ta san sẻ với anh em, làm cho không ai còn thiếu thốn. Tất cả vấn đề nằm trong quan điểm đó. Người ta phải lựa chọn; hoặc coi tiền của là đối tượng mình phải tìm kiếm, chất chứa cho thật nhiều thật lớn; hoặc coi nó như của ký thác để san sẻ mà giúp đỡ nhau. Quan điểm trên xây tiền bạc thành thần tượng; còn theo quan điểm dưới nó chỉ là phương tiện xây dựng hạnh phúc chung cho mọi người.

Ðó là giáo huấn Chúa nói với tất cả chúng ta. Thánh Luca không muốn để mất một cơ hội nào để áp dụng giáo huấn của Chúa vào Giáo Hội, vì Hội Thánh là một ưu tư của tác giả khi viết tác phẩm của Người. Luca muốn nói riêng với những người làm việc trong Giáo Hội. Nếu họ không biết dùng của cải đời này như trên, thì không nên giao cho họ kho tàng Nước Trời là các phương tiện cứu rỗi mà Chúa đã ban cho Hội Thánh, kẻo thay vì dùng ơn gọi để phục vụ mọi người, họ sẽ lợi dụng để vinh thân và phì gia.

Do đó trong bài Tin Mừng này luôn luôn thánh Luca muốn đi từ bình diện thế gian sang bình diện Nước Trời; nói đến sự khôn khéo của con cái thế gian mà thúc giục con cái sự sáng hãy lanh lẹ hơn với công việc của Nước Trời; và tựa vào cách người ta sử dụng của cải đời này mà biết được thái độ của người ta đối với những sự thiêng liêng. Tựu trung Luca cũng như Amos không chấp nhận được thái độ tham lam tiền của, biến tiền của nên thần tượng. Ngược lại cả hai đều muốn mọi người dùng của cải để chia sẻ với người khác. Thái độ trước coi tiền của là một thứ tôn giáo; quan điểm sau nhờ tôn giáo thấy phải chia sẻ mọi sự với mọi người.

Nhưng tôn giáo không phải chỉ có vấn đề tiền của. Ðó chỉ là vấn đề nhỏ trong tôn giáo. Còn nhiều vấn đề khác mà tựu trung cũng chỉ là để chia sẻ. Bài thư Timôthê mở cho chúng ta thấy một vài khía cạnh này.

3. Chúng Ta Phải Dâng Lời Cầu Nguyện

Tác giả bức thư không muốn thấy độc giả của mình "chết đắm về đức tin" (1,19) như nhiều người thời bấy giờ. Họ đã hư đi vì "lộng ngôn", tức là có những lời lẽ ăn nói không còn đúng với giáo lý tông truyền. Họ đã ngã theo những thứ lạc giáo nào đó. Vậy, không muốn hư đi như họ, tác giả khuyên người ta hãy sống cầu nguyện. Không phải cầu nguyện cho mình khỏi rơi vào lạc giáo; nhưng, là thay vì coi tôn giáo là vấn đề tư tưởng để đem ra tranh luận và suy nghĩ, người ta hãy thực hành đạo và sống đạo.

Và sống đạo trước hết là cầu nguyện. Không những phải cầu xin cho mình được nhiều ơn cứu độ mà còn phải cầu nguyện cho hết mọi người, và đặc biệt, phải dâng lời tạ ơn Thiên Chúa. Cầu xin, nguyện giúp và tạ ơn là ba hình thức của việc cầu nguyện.

Ở đây tác giả nhấn mạnh hình thức thứ hai, tức là cầu nguyện cho mọi người. Có lẽ vì chung chung, người ta vẫn nghĩ tôn giáo là vấn đề cá nhân. Người ta chỉ lo cho linh hồn mình. Cũng có thể tác giả muốn phi bác một luận điệu lạc giáo, cho rằng chỉ có cứu độ cho một số người, những người có tri thức giác ngộ. Không, tôn giáo không phải là vấn đề tri thức, nhưng là sự sống. Và ơn cứu độ không dành cho một số ít, nhưng cho tất cả mọi người muốn đón nhận.

Những người đang tuyên truyền lạc giáo, gây xáo trộn trong tâm tư và nếp sống của mọi người. Vì thế tác giả khuyên người ta hãy cầu nguyện cho nhà cầm quyền để trật tự an ninh được bảo đảm, cho ai nấy được thư thái. Thiếu nếp sống bình an, người ta khó nhận ra chỉ có một Thiên Chúa là Cha của mọi người và chỉ có một Ðức Giêsu Kitô là trung gian duy nhất đã thí mạng sống mình để cứu chuộc mọi người. Thế nên tác giả kết luận: tôi muốn người ta cầu nguyện ở mọi nơi, giang lên những bàn tay lành thánh, không nóng giận, không cãi cọ.

Rõ ràng tác giả đã trở đi trở lại ý tưởng đạo đức thì phải hòa hợp và hợp nhất. Phải hợp nhất trong đức tin một Thiên Chúa và một Ðấng trung gian. Nhưng nhất là phải thi hành sự hợp nhất đức tin ấy trong tâm tình hòa hợp, luôn biết cầu nguyện cho mọi người và sống hòa thuận với mọi người.

Nếu đạo như vậy thì không thể nào còn có thể dung túng nếp sống tham lam, chỉ biết làm giàu cho mình và không sợ bóc lột người khác. Và tham lam như thế để làm gì, nếu chẳng phải để chứng tỏ đã coi tiền của là thần tượng? Ðúng như lời Chúa dạy: không thể làm tôi Thiên Chúa và tiền của được.

Giờ đây chúng ta họp nhau lại nơi đây để thờ phượng Thiên Chúa. Chúng ta sốt sắng trong nhà thờ này, không lẽ rồi sau đó lại sống tham lam? Nếu chúng ta hiểu rõ giáo huấn của Lời Chúa hôm nay, và nếu chúng ta tham dự thánh lễ một cách chân thật, nơi chúng ta hòa hợp với nhau và cầu nguyện sốt sắng cho mọi người, thì nhất định trong đời sống thực tế chúng ta phải có tinh thần chia sẻ, bù đắp cho nhau hơn nữa. Có như vậy mới đẹp đạo và tốt đời.

(Trích dẫn từ tập sách Giải Nghĩa Lời Chúa

của Ðức cố Giám Mục Bartôlômêô Nguyễn Sơn Lâm)

Lời Chúa Mỗi Ngày

Chúa Nhật 25 Thường Niên, Năm C

Bài đọc: Amo 8:4-7; 1 Tim 2:1-8; Lk 16:1-13.

GIỚI THIỆU CHỦ ĐỀ: Cầu nguyện cho mọi người biết quản lý tốt các ơn lành Chúa ban.

Tiền của có sức mạnh làm mọi người ở mọi nơi và mọi thời mờ mắt, đến nỗi họ không còn biết nhận ra đâu là đích điểm của cuộc đời, đâu là thứ tự ưu tiên trong cuộc đời, và đâu là điều tốt phải làm và điều xấu phải tránh. Hiểu biết giá trị tạm thời của tiền của, hình phạt phải chịu cho những người đối xử bất công với tha nhân, và cách quản lý tiền của cách đúng đắn, sẽ giúp mọi người dùng tiền của theo sự quan phòng khôn ngoan của Thiên Chúa.

Các bài đọc hôm nay tập trung trong bài học quan quan trọng là con người phải biết nhận ra giá trị tạm thời của tiền của và biết quản lý nó cách đúng đắn. Trong bài đọc I, ngôn sứ Amos cảnh cáo tất cả những ai tôn thờ tiền bạc và đối xử bất công với dân nghèo. Nếu họ không sửa đổi, Thiên Chúa sẽ trả cho họ theo như từng việc họ làm. Trong bài đọc II, thánh Phaolô khuyên các tín hữu nên cầu nguyện cho vua chúa và các nhà lãnh đạo, để họ biết dùng những ơn lành Thiên Chúa ban mà mưu cầu an bình và mang lại lợi ích cho mọi người. Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu kể câu truyện về cách hành xử khôn ngoan của một người quản gia bất lương, với mục đích khuyên các môn đệ biết dùng đúng những của cải đời này để đạt tới Nước Trời.

KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:

1/ Bài đọc I: Nếu tội nhân không hoán cải, họ sẽ phải lãnh nhận hình phạt tương xứng.

1.1/ Ngôn sứ Amos tố cáo hai tội chính con cái Israel đã xúc phạm đến Đức Chúa.

(1) Bất kính trong khi thờ phượng: Họ tham dự phụng vụ cách miễn cưỡng, trong khi thân xác họ ở trước tôn nhan Thiên Chúa; nhưng tâm hồn của họ chu du mọi nơi. Họ nghĩ đến những việc sắp làm để kiếm tiền, và mong ngày Sabbath chóng qua để họ làm chuyện đó. Họ tin Thiên Chúa bằng môi miệng, và họ nghĩ chỉ cần giữ qua loa những lễ nghi bên ngoài là đủ đẹp lòng Ngài; chứ họ không bao giờ nghĩ đến họ phải hoán cải và thay đổi lối sống bất công với tha nhân. Điều này chứng minh họ chỉ thờ phượng Thiên Chúa bên ngoài, còn tâm hồn họ xa Ngài vạn dặm. Họ không kể chi đến việc tuân giữ Luật “mến Chúa, yêu người” của Ngài.

(2) Lỗi đức công bằng: Họ sáng chế ra những cách để làm giàu và đối xử bất công với những người nghèo hèn khốn khổ như:

– Buôn bán điêu ngoa: Họ “làm cho cái đấu nhỏ lại, cho quả cân nặng thêm, làm lệch cán cân để đánh lừa thiên hạ.” Cái đấu có thể làm nhỏ lại bằng cách bóp méo, quả cân có thể nặng thêm bằng cách hàn thêm chì dưới đáy, cán cân cũng có thể làm lệch bằng cách sửa lại vị trí thăng bằng. Nói tóm, họ có cả trăm cách để thu nhập của cải về cho họ mà không cần để ý đến tình trạng bi đát của người mua là mẹ góa con côi hay kẻ nghèo khổ cơ bần.

– Coi trọng tiền bạc hơn nhân phẩm: Họ dùng “tiền bạc mua đứa cơ bần, đem đôi dép đổi lấy tên cùng khổ.” Truyền thống Do-thái có thói quen người mượn nợ phải trao đôi dép của mình cho chủ nợ; khi con nợ không có tiền chuộc, đôi dép sẽ là bằng chứng. Chủ nợ có thể xiết nợ bằng cách tịch thu tài sản hay bắt con nợ phải làm nô lệ cho họ.

– Lường gạt: Để lường gạt người mua, họ có thể để trong thùng chứa những lúa gạo tốt bên trên trên, trong khi bên dưới toàn lúa nát gạo mục.

Cả hai tội trên đều xúc phạm đến Thiên Chúa vì những gì họ làm cho tha nhân là họ làm cho chính Ngài.

1.2/ Hình phạt tương xứng: Tất cả những ý nghĩ và việc làm của họ, tuy có thể lừa bịp người đời; nhưng không thể đánh lừa được Thiên Chúa. Tiên tri Amos tuyên bố: Nếu họ không biết hối cải, Thiên Chúa sẽ luận phạt mọi tội lỗi của họ. Ngài sẽ chẳng bao giờ quên một hành vi nào của họ.

2/ Bài đọc II: Hãy dâng lời cầu xin, khẩn nguyện, nài van, tạ ơn cho tất cả mọi người.

2.1/ Mọi người đều cần lời cầu nguyện.

Bất công xã hội xảy ra ở mọi nơi và mọi thời vì lòng tham không đáy của con người, những người lãnh đạo thường lạm dụng quyền hành để vơ vét tài sản của dân nghèo. Khi bị đối xử bất công, người nghèo dễ có khuynh hướng dâng lời cầu nguyện xin Thiên Chúa tiêu diệt lũ cường hào ác bá đó. Chỉ trích, ghen ghét và tìm cách trả thù tuy dễ làm, nhưng không phải là cách thức để xây dựng xã hội; vì hết quyền lực chính trị này sẽ đến quyền lực chính trị khác, nhiều khi còn tệ hại hơn. Vì thế, cách tốt hơn là nỗ lực cầu nguyện để xin Thiên Chúa tha thứ và thay đổi tâm lòng mọi người lãnh đạo để có một xã hội an cư lạc nghiệp, đạo đức và xứng nhân phẩm.

Thánh Phaolô xác quyết đó là điều tốt và đẹp lòng Thiên Chúa. Ngài muốn cho mọi người nhận ra chân lý để được cứu độ, và không muốn cho bất cứ một ai phải hư mất. Lời khẩn nguyện của các tín hữu kèm với các hy sinh có sức mạnh để xin Thiên Chúa biến đổi lòng mọi người, cứu vãn các trật tự trong xã hội, và đem lại ơn cứu độ cho mọi người.

2.2/ Hãy cầu nguyện với tâm hồn thánh thiện, không giận hờn, không xung khắc.

Phaolô ý thức rất rõ về tội lỗi và yếu đuối của con người, vì chính ông đã hưởng được lòng Chúa yêu thương khi ông còn là tội nhân trên đường đi Damascus. Ông đã từng hãnh diện về truyền thống Do-thái và khinh thường Dân Ngoại, ông đã từng nghĩ con người có thể tự cứu mình bằng việc giữ cẩn thận các Lề Luật; nhưng cuộc gặp gỡ Đức Kitô trên đường đã đảo lộn tất cả. Đức Kitô đã tỏ cho ông biết con người được cứu độ là nhờ niềm tin vào Đức Kitô, Đấng đã tự hiến làm giá cứu chuộc cho mọi người, và Ngài không muốn một ai phải hư đi. Con người sống bằng ơn thánh của Thiên Chúa ban qua Cuộc Thương Khó của Đức Kitô như Ngài đã ban cho ông, chứ không bằng sức riêng của con người.

Có kinh nghiệm như thế, ông được sai đi để loan báo về sự thật này. Ông xác tín về sứ vụ rao giảng sự thật của ông, và ông khuyên mọi người: “Vậy tôi ước mong những người đàn ông (mọi người) hãy cầu nguyện ở mọi nơi, giơ tay thánh thiện lên trời, không giận hờn, không xung khắc.”

3/ Phúc Âm: Con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xử sự với người đồng loại.

Trước khi phân tích dụ ngôn này, chúng ta cần lưu ý một điều: Khi xử dụng dụ ngôn, tác giả chỉ muốn nêu bật một điều chính, và không bao giờ có ý làm thỏa mãn tất cả mọi điều; vì sẽ rất khó để thực hiện. Điểm Chúa Giêsu muốn nêu bật trong dụ ngôn này là cách hành xử của viên quản lý khi anh biết anh sẽ mất việc.

3.1/ Cách hành xử của người quản gia bất lương: Ngay từ đầu, trình thuật đã cho khán giả biết đây là một quản gia không tốt, và đó là lý do tại sao anh bị thất nghiệp. Một người quản gia tốt không phải chỉ biết cách làm việc mà còn phải biết trung tín với chủ. Người quản gia này có thể rất khôn lanh, nhưng không trung tín; vì anh bị tố cáo đã phung phí tài sản của chủ. Vì thế, chủ mới gọi anh ta đến mà bảo: “Tôi nghe người ta nói gì về anh đó? Công việc quản lý của anh, anh tính sổ đi, vì từ nay anh không được làm quản gia nữa!”

Ông là người quản gia khôn lanh, ông biết dùng tài sản của chủ như một phương tiện để chuẩn bị cho tương lai của ông: “Mình sẽ làm gì đây? Vì ông chủ đã cất chức quản gia của mình rồi. Cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổ ngươi. Mình biết phải làm gì rồi, để sau khi mất chức quản gia, sẽ có người đón rước mình về nhà họ!” Ông nghĩ ra cách dùng tài sản của chủ để thu phục nhân tâm.

Câu 8 có thể gây hiểu lầm, chúng ta cần phân biệt: Câu 8a là lời của ông chủ tên đầy tớ. Ông nhận ra sự khôn lanh của tên quản lý đã qua mặt ông để làm lợi cho nó cách hợp pháp. Ông chủ khen cách cư xử của người quản lý bất lương, chứ không khen tư cách của người quản lý, ông gọi hắn là bất lương từ đầu. Câu 8b là lời của Chúa Giêsu. Ngài không khen tên quản lý bất lương, nhưng nhận ra cách hành xử khôn lanh của anh ta khi đối xử với đồng loại.

Cụm từ “tiền của bất chính” trong câu 9 có thể gây sự hiểu lầm: Chúa có cho phép lấy của người khác để mua bạn bè không? Đó là tội lỗi đức công bằng; và nếu đã lấy, phải trả lại cho chủ của nó. Điều Chúa muốn nói ở đây là của cải Thiên Chúa ban là cho mọi người cùng hưởng; thay vì tiêu xài nó cách xa hoa phung phí, hãy biết dùng nó cho người nghèo hay những nơi cần thiết để “khi hết tiền hết bạc, họ sẽ đón rước anh em vào nơi ở vĩnh cửu.” Câu này cũng phù hợp với lời khuyên của Hội Thánh cho các tội nhân: Nếu không thể trả lại cho chủ, phải dùng nó để giúp đỡ người nghèo, chứ không được dùng nó cho mình.

3.2/ Phải biết quản lý khôn ngoan những gì Thiên Chúa trao ban.

Các câu 10-13 là những lời giảng dạy của Chúa Giêsu, và có thể tự đứng một mình; nhưng Lucas đặt ở đây vì nó liên quan đến việc quản lý. Chúng ta có thể phân tích từng câu:

(1) Quản lý đòi hỏi kinh nghiệm. Chủ nhân thường thử người quản lý trước khi trao cho anh nhiều của cải hơn. Nếu anh không trung thành trong việc nhỏ, không ai tin cậy để trao cho anh việc lớn hơn.

(2) Quản lý của cải thiêng liêng quan trọng hơn của cải vật chất: Trong lãnh vực thiêng liêng cũng thế, ai đã bất trung trong việc xử dụng của cải vật chất, Thiên Chúa sẽ không bao giờ trao cho họ những của cải chân thật; chẳng hạn, việc coi sóc các linh hồn và phân phát ơn thánh qua các bí tích.

(3) Phần thưởng chỉ dành cho người quản lý trung tín: Một người được lãnh nhận phần thưởng là do việc chứng minh lòng trung thành của mình với chủ. Chẳng chủ nào thưởng công cho quản lý bất lương.

(4) Quản lý không thể phục vụ hai chủ: Không giống như thời đại ngày nay, người nô lệ hay gia nhân thời xưa chỉ có thể phục vụ một chủ mà thôi. Cho dẫu ngày nay con người có thể làm tôi hai chủ, mức độ trung thành với hai chủ không bằng nhau: hoặc sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ nọ.

Cũng vậy trong việc phục vụ Thiên Chúa: “Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được.” Rất nhiều người suy nghĩ ngược lại với Chúa Giêsu: họ nghĩ họ có cách để phục vụ cả hai một lúc. Một ví dụ điển hình là người Pharisêu: “Họ vốn ham hố tiền bạc, nên nghe các điều ấy, thì cười nhạo Đức Giêsu.” Cũng có những người vì ham hố kiếm tiền, nên đã không còn thời giờ cho Thiên Chúa, ngay cả việc đi tham dự Thánh Lễ ngày Chủ Nhật.

ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:

– Tiền của chỉ là phương tiện sinh sống trong trần gian. Chúng ta đừng bao giờ để tiền của làm chủ cuộc đời mình, và nhất là để nó thay thế Thiên Chúa.

– Lòng ham muốn tiền của dễ đưa tới những đối xử bất công với người nghèo. Chúng ta phải cẩn thận vì Thiên Chúa sẽ xét xử chúng ta về tất cả những bất công này.

– Cách tốt nhất để có công bằng xã hội là cầu xin Thiên Chúa soi sáng và đổi lòng những nhà lãnh đạo để họ biết cách quản lý đúng tất cả những ơn lành được trao ban.

Linh mục Anthony Đinh Minh Tiên, OP

22/09/2019 – CHÚA NHẬT TUẦN 25 TN – C

Lc 16,1-13

TIỀN BẠC TẠO LẤY BẠN HỮU

“Hãy dùng Tiền Của bất chính mà tạo lấy bạn bè… họ sẽ đón rước anh em vào nơi ở vĩnh cửu.” (Lc 16,9)

Suy niệm: “Tiền bạc không tạo nên thành công, tự do mới tạo nên thành công ấy” (Nelson Mandela, tổng thống Nam Phi). Ta không thể từ bỏ tiền bạc, vì tiền bạc cần thiết cho các sinh hoạt đời sống của ta. Tuy nhiên, ta cũng không để mình bị cuốn hút theo trào lưu mua đồ dùng chất lượng cao, sắm tiện nghi hàng hiệu, để rồi bị áp lực phải kiếm tiền, đến nỗi xao lãng việc thờ phượng Chúa, cũng như sống nhân nghĩa với tha nhân. Ta được Lời Chúa khuyến cáo phải khôn ngoan, nhạy bén, tự do với tiền bạc, sử dụng tiền bạc ấy tạo tình thân, lòng yêu thương, bạn hữu với người khác. Lúc ấy, tiền bạc được coi như người đầy tớ tốt phục vụ cho cùng đích hạnh phúc đời đời của ta.

Mời Bạn: “Người khôn ngoan nên có tiền bạc trong đầu, nhưng không ở trong tim” (Nhà văn J. Swift). Có tiền bạc trong đầu để biết khôn ngoan sử dụng, nhưng không để quả tim quyến luyến, không bị trói buộc với tiền bạc, hầu có thể dễ dàng cho đi mà không cần đền đáp, để quảng đại chia sẻ với những người nghèo khó. Bạn có bị áp lực phải có tiền để thỏa mãn các nhu cầu đời sống tiện nghi, vật chất không? Bạn sẽ phản ứng thế nào trước áp lực ấy, để có thể sống trung tín với Lời Chúa dạy?

Sống Lời Chúa: Mỗi tháng tôi dành một số tiền tiết kiệm để giúp đỡ người nghèo, đóng góp cho các chương trình thiện nguyện.

Cầu nguyện: Lạy Chúa Giê-su, Chúa dạy con không làm tôi hai chủ, không đặt tiền của làm vị thần chi phối đời sống mình. Xin giúp con biết sử dụng tiền bạc để tạo lấy tương quan tốt đẹp với người anh em. Amen.

(5 Phút Lời Chúa)

Khôn khéo (22.9.2019 – Chúa nhật 25 Thường niên năm C)

Suy Niệm

Cuộc đời này tươi hơn nhờ có người say mê nó.
Các vận động viên chịu khổ luyện để phá một kỷ lục.
Các nhà khoa học tận tụy để tìm ra một phát minh.
Các văn nghệ sĩ nhọc nhằn cưu mang một tác phẩm.
Các nhà kinh doanh bù đầu với chuyện nắm bắt thị trường.
Phía sau một tấm huy chương, một bằng khen, một giải thưởng,
có bao là mồ hôi nước mắt.
Say mê cuộc đời này chẳng có gì đáng trách.
Người Kitô hữu cũng sống hết lòng với cuộc đời này,
nhưng họ không say mê như thể chỉ có nó.
Ðúng ra họ say mê đời này vì họ say mê đời sau.
Ðời này chỉ là con đường dẫn đến mục đích tối hậu.

Sau khi kể xong dụ ngôn về người quản gia khôn khéo,
Ðức Giêsu phàn nàn vì chúng ta, những con cái ánh sáng,
lại không khôn bằng những người chỉ biết có đời này.
Người quản gia khôn vì ông dám đối diện với thực tế,
đó là chuyện ông bị chủ cho thôi việc.
Ông khôn vì ông biết giới hạn của mình:
Không đủ sức cuốc đất, không đủ mặt dầy mặt dạn để đi ăn xin.
Ông khôn vì ông biết xoay sở, tìm ra phương án tốt nhất,
biết tận dụng quyền hành còn lại của mình
để đem đến cho tương lai bấp bênh một bảo đảm.
Ðức Giêsu không dạy ta bất lương như người quản gia.
Ngài dạy ta biết khôn khéo như ông
khi gầy dựng cho đời mình tương lai vĩnh cửu.

Có vẻ đời sau thì xa xôi, không có sức thu hút,
không làm chúng ta say mê và dám đánh đổi tất cả.
Chúng ta thừa sôi nổi để xây dựng tương lai đời này,
nhưng lại thiếu táo bạo để xây đắp tương lai đời sau.
Chúng ta biết xoay sở để việc làm ăn khỏi thua lỗ,
nhưng chúng ta lại thiếu cương nghị và dứt khoát
để đầu tư mọi sự mình có cho Nước Trời.

Cái giằng co của đời sống Kitô hữu nằm ở chỗ
vừa say mê cuộc đời này, vừa say mê vĩnh cửu.
Họ say mê cuộc đời này không thua bất kỳ ai,
bởi vì giữa cái mau qua, họ gặp được vĩnh cửu.
Kitô hữu làm việc, vui chơi như mọi người,
nhưng vẫn có cái gì rất khác nơi họ.
Không phải vì họ dành cho Chúa một thời gian ít ỏi
để đọc kinh, cầu nguyện, dự lễ…
nhưng vì họ đã để Chúa đi vào toàn bộ đời mình.

Chúng ta cần giữ một sự thăng bằng trong cuộc sống.
Sự thăng bằng này lại nằm ở chỗ
chúng ta nghiêng về phía Chúa và để Ngài làm chủ đời mình.
Tiền bạc, của cải không phải là điểm tựa,
dù ta rất cần tiền và phải kiếm tiền để sống.
Không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của,
không thể phụng sự hai chủ như nhau, trong cùng một lúc.
Tôi tự hỏi những chủ nào đang thống lĩnh đời tôi.
Ước gì tôi được tự do nhờ biết làm tôi cho Thiên Chúa.

Cầu Nguyện

Lạy Chúa Giêsu,
ai trong chúng con cũng thích tự do,
nhưng mặt khác chúng con thấy mình dễ bị nô lệ.
Có nhiều xiềng xích do chính chúng con tạo ra.
Xin giúp chúng con được tự do thực sự:
tự do trước những đòi hỏi của thân xác,
tự do trước những đam mê của trái tim,
tự do trước những thành kiến của trí tuệ.
Xin giải phóng chúng con khỏi cái tôi ích kỷ,
để dễ nhận ra những đòi hỏi tế nhị của Chúa,
để nhạy cảm trước nhu cầu bé nhỏ của anh em.

Lạy Chúa Giêsu,
xin cho chúng con được tự do như Chúa.
Chúa tự do trước những ràng buộc hẹp hòi,
khi Chúa đồng bàn với người tội lỗi
và chữa bệnh ngày Sabát.
Chúa tự do trước những thế lực đang ngăm đe,
khi Chúa không ngần ngại nói sự thật.
Chúa tự do trước khổ đau, nhục nhã và cái chết,
vì Chúa yêu mến Cha và nhân loại đến cùng.
Xin cho chúng con đôi cánh của tình yêu hiến dâng,
để chúng con được tự do bay cao.

Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu, S.J.

Hãy Nâng Tâm Hồn Lên

22 THÁNG CHÍN

Được Vững Mạnh Nhờ Các Ân Huệ Phong Phú Của Ngài

“Nguyện xin Chúa Thánh Thần dùng các ân huệ dồi dào của Ngài mà làm cho con nên vững mạnh” (Nghi thức Thêm Sức).

Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô mở rộng cửa cho Chúa Ki-tô Đấng là “Chứng Nhân Trung Thành” (Kh 1,5) của Thiên Chúa vô hình, Đấng là “Mục Tử Tốt Lành” (Ga 10,11) của linh hồn chúng ta.

Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô mở rộng cửa cho Chúa Thánh Thần, Đấng được trao ban cho các Tông Đồ để họ có thể dũng cảm làm chứng cho Đức Kitô chịu đóng đinh và đã sống lại.

Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô hoan hỷ chào mừng tất cả những ai đến dự bàn tiệc của Chúa. Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô đặc biệt chào mừng tất cả các bạn trẻ đã lãnh nhận Bí Tích Thêm Sức. Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô chào mừng tất cả các con những người được nên vững mạnh nhờ ân huệ dồi dào của Chúa Thánh Thần. Các con đã được xức dầu thánh hiến. Cha chào tất cả các con với tình cảm dạt dào.

– suy tư 366 ngày của Đức Gioan Phaolô II –

Lm. Lê Công Đức dịch từ nguyên tác

LIFT UP YOUR HEARTS

Daily Meditations by Pope John Paul II

Lời Chúa Trong Gia Đình

NGÀY 22/9

Chúa Nhật XXV thường niên

Am 8, 4-7; 1Tm 2, 1-8; Lc 16, 1-13.

LỜI SUY NIỆM: : “Tôi nghe người ta nói gì về anh đó? Công việc quản lý của anh, anh tính sổ đi, vì từ nay anh không được làm quản gia nữa!”

          Chúa Giêsu đưa ra dụ ngôn người quản gia bất lương, để cảnh tỉnh mỗi người chúng ta cần phải khôn ngoan trong việc thu tích những gì cần thiết cho phần rỗi linh hồn của mình ngay từ bây giờ; chứ đừng khôn ngoan như những người đời chỉ biết mưu cầu sự sống ở đời này mà thôi.

          Lạy Chúa Giêsu. Xin cho chúng con luôn biết khôn ngoan để lựa chọn ngay lúc này những gì đem lại sự sống đời đời cho chúng con.

Mạnh Phương

22 Tháng Chín

Người Lính Mù

 Tại nhà ga Verona, bên Italia năm 1945, dân chúng đang chờ đợi các binh sĩ trở về từ các trại tập trung của Ðức Quốc Xã. Sự xuất hiện của chuyến xe lửa đã khơi dậy những tiếng reo vui tưởng chừng như không bao giờ dứt.

Từ trên xe lửa những tấm thân tiều tụy bắt đầu bước xuống sân ga giữa tiếng cười pha lẫn tiếng khóc của người thân. Cuối cùng, một người lính trẻ mò mẫm bước đi từng bước. Anh từ từ tiến về một người đàn bà già yếu và chỉ đủ sức để thốt lên tiếng “Mẹ”. Hai mẹ con ôm chầm lấy nhau… Người mẹ già xót xa: “Làm sao một người mù như con lại có thể tìm đến với mẹ?” Người lính mù ấy đáp: “Thưa mẹ, con không nhìn thấy mẹ bằng đôi mắt, nhưng trái tim con đã hướng dẫn con”.

Người ta không chỉ thấy bằng đôi mắt, nhưng còn bằng chính tâm hồn của mình. Người ta không chỉ hiểu biết bằng lý trí, nhưng còn bằng cả con tim của mình nữa.

Chúng ta không những hiểu được thế giới và con người bằng trí khôn của mình, nhưng còn bằng chính Ðức Tin nữa. Với ánh sáng Ðức Tin, chúng ta đi vào mầu nhiệm của sự vật bằng chính sự hiểu biết của Thiên Chúa. Hãy để cho ánh sáng của Thiên Chúa hướng dẫn chúng ta. Hãy nhìn vào con người và thế giới bằng chính cái nhìn của Thiên Chúa.

(Lẽ Sống)