Huấn quyền truyền giáo của Đức cố Giáo Hoàng Phanxicô
Ngay từ những tháng đầu tiên của triều Giáo hoàng, Đức cố
Giáo Hoàng Phanxicô đã trao cho Giáo hội một huấn quyền về tình yêu Tin Mừng và
khích lệ một “Giáo hội đi ra”, tái khám phá lòng can đảm để làm chứng cho niềm
vui đến từ tình yêu Chúa và tha nhân.
Vatican News
Tông huấn Niềm vui Tin Mừng - Evangelii Gaudium,
được công bố vào ngày 24/11/2013, chắc chắn là một văn kiện cho thấy ý muốn
mang đến cho Giáo hội một sự năng động truyền giáo mới của Đức cố Giáo Hoàng.
Ngay từ những hàng đầu tiên của Tông huấn, được công bố vào cuối Năm Đức tin do
Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI tuyên bố trước khi từ nhiệm, Đức cố Giáo Hoàng
Phanxicô đã gợi lên Giáo hội này trong sự “đi ra”, một cụm từ sẽ xuất hiện thường
xuyên trong các bài diễn văn và giáo lý của ngài.
Ngài viết trong Tông huấn: “Giáo hội đi ra là cộng đoàn các
môn đệ truyền giáo, những người chủ động, dấn thân, đồng hành, sinh hoa trái và
cử hành. Cộng đoàn truyền giáo này biết chủ động không lo sợ, ra đi gặp gỡ, tìm
kiếm những người ở xa và đến ngã ba đường để mời gọi những người bị loại trừ”.
Trong câu nói đặc biệt của năm 2013 này, có nhiều yếu tố gợi ý về hướng đi của
Đức cố Giáo Hoàng, bắt đầu với “những người ở xa và bị loại trừ”.
Các linh mục và giáo dân truyền giáo
Đức cố Giáo Hoàng xác tín rằng, do bởi Bí tích Rửa tội, truyền
giáo là ơn gọi đầu tiên của tất cả Kitô hữu. Tại buổi đọc kinh Truyền Tin Chúa
nhật 23/10/2022, ngài nói: “Phải có nơi cho tất cả những người đã được rửa tội,
ước muốn tham gia vào sứ vụ phổ quát của Giáo hội, qua việc làm chứng và loan
báo Tin Mừng”. Khía cạnh này đã được ngài nhấn mạnh trong sứ điệp năm 2014, gửi
đến Đại hội của Giáo phận Roma về chủ đề “Sứ vụ của giáo dân nơi các phố phường”.
Ngài viết: “Khi gia nhập vào Giáo hội, mỗi thành viên của Dân Chúa đều là môn đệ
và nhà truyền giáo”.
Đối với các mục tử, nhiều lần ngài nhấn mạnh sự cần thiết của
lòng nhiệt thành truyền giáo, mời gọi các linh mục trở thành những mục tử của một
Giáo hội ra đi vào giữa đàn chiên, là người “có mùi chiên”. Hai tuần sau khi được
bầu chọn Giáo hoàng, dịp Thánh lễ khai mạc triều Giáo hoàng, ngài đã mời gọi
các linh mục mang lấy “mùi chiên”, ra đi đến các vùng ngoại biên, nơi có đau khổ,
đổ máu, bởi vì với “đức tin, chúng ta ra đi để trao ban chính mình cho người
khác”.
Đức cố Giáo Hoàng đã thực hiện những điều ngài nhắn nhủ mọi
người, qua nhiều cuộc viếng thăm đến các vùng ngoại vi của thế giới. Mỗi
chuyến đi của ngài đều phản ánh lòng nhiệt thành truyền giáo mà ngài “mơ” cho tất
cả Giáo hội.
Lòng nhiệt thành truyền giáo
Vào tháng 01/2023, tại các buổi tiếp kiến chung thứ Tư hàng
tuần, Đức cố Giáo Hoàng đã bắt đầu một loạt bài giáo lý mới về “sự say mê truyền
giáo” dành cho các tín hữu. Một chủ đề cấp bách và mang tính quyết định. Bởi
vì cộng đoàn các môn đệ Chúa Giêsu được sinh là do bởi việc loan báo Tin Mừng,
không chiêu dụ, và ngay từ đầu chúng ta phải phân biệt điều này: là những nhà
truyền giáo, các tông đồ, những người loan báo Tin Mừng, không phải là những
người đi chiêu dụ tín đồ. Ngài giải thích: “Chiêu dụ tín đồ là ngoại giáo, đó
không phải là hoạt động tôn giáo, không phải là hoạt động loan báo Tin Mừng.
Truyền giáo là có những lời tốt đẹp dành cho những người đã xa đàn chiên”.
Khi dạy về ý nghĩa của truyền giáo, ngài nói: “Thiên Chúa
đau khổ khi chúng ta rời xa trái tim Người. Người đau khổ vì chúng ta không biết
đến vẻ đẹp và sự ấm áp tình thương của Người. Nhưng, đáp lại nỗi đau này, Thiên
Chúa không rút lui, nhưng trái lại, sẵn sàng chấp nhận rủi ro: để lại chín mươi
chín con chiên đang được an toàn và mạo hiểm đi tìm con chiên bị lạc mất, làm một
điều mạo hiểm, thậm chí là phi lý, nhưng lại phù hợp với trái tim mục tử của
Người, một trái tim mang nỗi nhớ thương những ai đã rời xa. Nỗi nhớ thương những
người đã bỏ đi luôn hiện diện nơi Đức Giêsu […]. Chúa Giêsu khao khát chúng ta,
và đó chính là lòng nhiệt thành của Thiên Chúa”.
Chứng tá
Chứng tá là một khía cạnh cơ bản khác của sứ vụ, điều đã được
Đức cố Giáo Hoàng nhấn mạnh trong “Hiến chương nền tảng của công cuộc loan báo
Tin Mừng trong thế giới ngày nay”.
Trong buổi tiếp kiến chung ngày 22/3/2023, trích Tông huấn Evangelii
Nuntiandi của Thánh Giáo hoàng Phaolô VI, ngài nói “Chúng ta không thể
loan báo Tin Mừng nếu không làm chứng. Bởi vì con người ngày nay sẵn sàng lắng
nghe những chứng nhân hơn là những thầy dạy. Và làm chứng cho Chúa Kitô là
phương tiện đầu tiên của hoạt động loan báo Tin Mừng”.
Ngài nói thêm: “Chúng ta không thể tách rời chứng tá với những
điều chúng ta tin, loan báo và chúng ta sống. Người ta không thể tin chỉ với lời
loan báo về một giáo thuyết hay một ý tưởng. Người ta sẽ tin chúng ta nếu nơi
chúng ta có sự hài hoà giữa điều chúng ta tin và những gì chúng ta sống”.
Trong buổi đọc Kinh chiều I ngày 01/10/2019, bắt đầu
tháng truyền giáo, Đức cố Giáo Hoàng đã liên kết chứng tá với truyền giáo:
“Chúng ta trở thành nhà truyền giáo bằng việc sống chứng tá” và “các chứng nhân
sống bằng cách loan truyền sự bình an và niềm vui, vì tình yêu Chúa Giêsu yêu
thương mọi người, ngay cả kẻ thù”.
Niềm vui truyền giáo
Về niềm vui truyền giáo, Đức cố Giáo Hoàng viết ở phần mở đầu
của văn kiện Evangelii Gaudium: “Niềm vui Tin Mừng làm tràn ngập
trái tim và cuộc sống của những ai gặp gỡ Chúa Giêsu”. Theo ngài, nếu tất cả những
người rửa tội được kêu gọi làm chứng cho Chúa Kitô, thì họ cũng được kêu gọi
loan truyền niềm vui này.
Thế giới mà ngài mô tả trong Tông huấn là một thế giới có
quá nhiều sự tiêu thụ đang đứng trước nguy cơ về một “nỗi buồn cá nhân”. Ngài
viết: “Khi vì lợi ích cá nhân, đời sống nội tâm khép mình lại, người ta không
còn chỗ cho người khác, người nghèo không thể bước vào, người ta không còn lắng
nghe tiếng Chúa, không còn hưởng nếm niềm vui ngọt ngào của tình yêu Thiên
Chúa, lòng nhiệt thành làm điều tốt không còn”.
Trước thực tế này, ngài khuyên các tín hữu hãy để cho niềm
vui đức tin được thức tỉnh. Như thế niềm vui truyền giáo tràn ngập cộng đoàn
các môn đệ phải không ngừng làm sống động cả nơi những người mang và cả những
người lãnh nhận Lời Chúa. Nếu Lời được sống nơi người lãnh nhận thì đó là “một
dấu chỉ” cho thấy Tin Mừng được loan báo sinh hoa trái.
Vào tháng 4/2022, tiếp một nhóm các bạn trẻ truyền giáo, Đức
cố Giáo Hoàng đã trao cho họ chìa khoá cơ bản để tiếp tục sứ vụ loan báo Tin Mừng:
“Trỗi dậy”, để tái khởi động một tương lai đầy niềm hy vọng và bác ái cho anh
chị em chúng ta. Theo gương người Samari nhân hậu chăm sóc những người bị đánh
trọng thương, ngày nay chúng ta cần những người, đặc biệt những người trẻ có
đôi mắt nhìn thấy những nhu cầu của những người yếu đuối nhất và một trái tim rộng
mở có khả năng dâng hiến chính mình, và làm chứng cho sự Phục sinh đời đời, một
hồng ân mà Kitô hữu nhận được khi lãnh nhận Thánh tẩy để sống như một người đã
được phục sinh. Một hồng ân có thể chia sẻ với mọi người. Một chứng tá Tin Mừng
qua chính cuộc sống sẽ có khả năng mở ra trái tim chai đá.
Trong Tông sắc Spes non confundit, Đức cố Giáo
Hoàng nhắc lại việc thiết lập “các thừa sai thương xót” vào năm 2016, là dấu chỉ
về sự quan tâm từ mẫu của Giáo hội dành cho Dân Chúa. Ngài kêu gọi tất cả những
người đã được rửa tội làm chứng cho đức tin và tình yêu mà mỗi người đang mang
trong tâm hồn, để đức tin có thể biến thành niềm vui, bác ái và lòng nhiệt
thành, để mọi người có thể trao tặng một nụ cười, một cử chỉ thân thiện, một
cái nhìn huynh đệ, một sự lắng nghe chân thành và một sự phục vụ nhưng không.
Nhiều nhà truyền giáo được phong thánh
Ngay từ những tháng đầu tiên của triều Giáo hoàng, Đức cố
Giáo Hoàng đã nhấn mạnh đến ưu tiên truyền giáo, bằng cách, vào vào tháng
5/2013, phong thánh cho sơ Laura Montoya, sáng lập Dòng các Nữ tu Thừa sai Đức
Mẹ Vô Nhiễm, người đã dâng hiến cuộc đời cho người bản địa ở châu Mỹ Latinh. Và
vào năm 2016, ngài đã phong thánh cho Mẹ Têrêsa, sáng lập Dòng các Nữ thừa sai
Bác ái. Trong mắt ngài, vị nữ tu này là mẫu gương lòng nhiệt thành truyền giáo,
vì “đã chăm sóc những người bị bỏ rơi chết bên vệ đường”. Ngài cũng ca ngợi vị
Giám mục tiên khởi của Québec, Thánh François de Laval, người đã bảo vệ phẩm
giá của những người bản địa; thánh José de Anchieta, tu sĩ Dòng Tên người Tây
Ban Nha, một trong những nhà thừa sai đầu tiên ở Brazil; và Thánh Junipero
Serra, tu sĩ Dòng Phanxicô người Tây Ban Nha, vị sáng lập Tổ chức Truyền giáo ở
Hoa Kỳ. Trong lễ phong thánh cho tu sĩ Dòng Phanxicô tại Washington, ngày
23/11/2015, ngài nói: “Thánh Junipero Serra đã biết sống ‘một Giáo hội đi ra’,
bằng cách rời bỏ quê hương, phong tục, can đảm mở đường. Thánh nhân đã biết ra
đi gặp gỡ nhiều người, học cách tôn trọng phong tục và sự khác biệt của người
khác”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét