NGƯỜI LỮ HÀNH HY VỌNG: Một Giám Mục Bất Khuất Trước Bạo Lực

Thứ Bảy, 19 tháng 8, 2017

Một Giám Mục Bất Khuất Trước Bạo Lực

Một Giám Mục Bất Khuất Trước Bạo Lực

Thảo Nguyen8/18/2017

ĐTGM Oscar Romero

Từ Thủ Đô San Salvador, Nước Cộng Hoà El Salvador, Trung Mỹ, trong thánh lễ ngày 23 tháng 3 năm 1980, Đức TGM Oscar Romero, đã gởi một tín điệp khẩn đến Giới Quân Nhân như sau:
“Nhân danh Thiên Chúa, cũng như nhân danh tất cả những người nghèo khổ mà lời than khóc của họ càng ngày càng thống thiết, và vẫn còn đang vang vọng lên tới tận trời cao, tôi khẩn khoản, tôi van nài, và tôi tha thiết yêu cầu các bạn quân nhân hãy chấm dứt ngay mọi cuộc tàn sát!’”
Trước lời gọi hoà bình của TGM Oscar Romero trên đây, vào chính tối ngày hôm sau, ngày 24 tháng 3 năm 1980, Thiếu Tá Roberto D'Aubuisson, chỉ huy trưởng Biệt Đội Ám Sát, cho người bắn chết TGM ngay trong lúc Ngài đang dâng lễ cầu nguyện cho thân mẫu của một người bạn tại nhà nguyện nhỏ trong Bệnh Viện Divina Providentia. Ngài đã chết vì Đức Tin.

Đức TGM Oscar Romero chịu chết vì đạo ngay trên bàn tiệc thánh, sau những ngày tháng sống cho người nghèo, đã từng can đảm lên tiếng bênh vực người nghèo khổ đang bị ức hiếp, bóc lột, bách hại và bị giết nữa. Ngài không thể yên lặng trước cảnh chính quyền quân phiệt độc tài đàn áp người yếu thế một cách bất nhân. Ngài mạnh dạn lên tiếng thay cho giai cấp nghèo khổ không nói lên được tiếng nói của mình. Ngài là người đem hoà bình đến nơi tranh chấp, và đem chân lý vào chốn lỗi lầm. Ngài dấn thân sống cả đời với tôn chỉ

Ánh Sáng Tin Mừng, trường sinh thuyết
Sứ Mệnh Tông Truyền, bất tử duyên!

ĐTGM Oscar Romero che chở và bảo vệ cho người cùng đinh nghẻo khổ

Đúng vậy! TGM Oscar Romero hiến dâng cả cuộc đời mình vào việc giảng dậy và sống theo ánh sáng chân lý trường sinh của Tin Mừng. Đồng thời Ngài cũng luôn gắn bó với nếp sống dấn thân cho người nghèo. “Chọn người nghèo khổ trước hết” là châm ngôn sống của Ngài. Ngài là ai? Ngài đem chân lý đến nơi cần phải đem tới như thế nào? Ngài chịu chết cho dân tộc của Ngài ra sao?

Oscar Romero Xuất Thân Từ Gia Đình Nghèo Khó

TGM Romero tên thật là Oscar Arnulfo Romero Y Galdamez, sinh ngày 15 tháng 8 năm 1917 ở Ciudad Barrios tại quốc gia El Salvador trong gia đình khá đông anh chị em. Thân phụ ngài là nhân viên làm việc tại Bưu Điện đia phương, chuyên lo chuyển trao điện tín. Đôi khi Oscar cũng phụ cha trao điện tín. Cậu học đến năm 12 tuổi, vì nhà nghèo lại đông anh chi em, nên cậu được thân phụ cho đi học nghề thợ mộc đóng bàn ghế và cánh cửa. Vào thời đó, người có bằng cấp và trí thức mà xuất thân từ giới công nhân hay nông nhân đều khó có thể kiếm được việc làm thích hợp với khả năng chuyên môn của mình. Do đó, việc chuẩn bị cho con trai mình có một nghề sinh sống đều là mong ước khôn ngoan của người làm cha trong gia đình.

ĐTGM Oscar Romero được người dân El Salvador ngưỡng mộ

Oscar Romero Trở Nên Linh Mục Của Người Nghèo

Học được nghề nuôi thân tưởng đâu cậu Oscar sẽ an vui với số phận. Thế nhưng khi lên 14 tuổi, cậu Oscar muốn theo học tại chủng viện vì cậu muốn trở thành linh mục. Trong thời gian theo học tại chủng viện, bà mẹ lâm bệnh và qua đời, khiến gia đình rơi vào cảnh túng thiếu, cậu phải gián đoạn việc học ít tháng để về nhà giúp gia đình vượt qua gian khổ. Cậu đi làm công với tiền công èo ọp dành cho các công nhân vị thành niên. Đến năm 1937, thân phụ qua đời, Cậu Oscar được gới sang Roma để theo học tại Đai Học Công Giáo Gregoriana. Cũng tại Thánh Đô này, thày Oscar tốt nghiệp cử nhân Thần Học, và thụ phong linh mục vào ngày 3 tháng 4 năm 1942.

Sau đó Cha Oscar trở về quê hương El Salvador để bắt đầu dấn thân vào phục vụ cộng đồng Dân Chúa bằng lời nói và việc làm. Cha nổi tiếng với những bài giảng trong các thánh lễ. Các bài giảng bảo vệ quyền con người của Ngài được phát thanh trên Radio công giáo. Cha được trao phó nhiều nhiệm vụ khác nhau. trước hết là quản xứ Anamaros một thời gian ngắn rồi đổi sang giáo xứ San Miguel suốt 20 năm tiếp theo. Kế đến làm Viện trưởng Chủng Viện Liên Địa Phận tại San Salvador. Cha cũng được bổ nhiệm làm Thư Ký Hội Đồng Giám Mục El Salvador. Cha còn kiêm Chủ Nhiệm Tờ Báo Orientacion của Tổng Giáo Phận. Dù đảm nhiệm chức vụ nào đi nữa, Cha Oscar Romero đều luôn tận tâm tận lực. Cha xả thân hoạt động tại các giáo xứ, thăm viếng các tù nhân, tổ chức các lớp giáo lý, cũng như hoà mình làm việc thiện với nhiều nhóm người khác trong công tác giúp đỡ và phân phát thực phẩm cho người nghèo khổ.

TGM Oscar Romero Sống Và Chết Cho Người Nghèo

Càng đảm nhận chức vụ cao, Cha Oscar Romero càng cảm thấy có sứ mệnh phụ vụ cộng đoàn dân Chúa nhiều hơn. Ngày 21 tháng 6 năm 1970, cha Oscar Romero được Toà Thánh Vatican bổ nhiệm làm Giám Mục Phụ Tá Tổng Giáo Phận San Salvador. Cho tới năm 1974, Ngài được bổ nhiệm làm Giám mục một Giáo Phận vùng miền quê là Santiago De Maria, cũng nằm trong tỉnh San Salvador. Tiếp đến là vào ngày 23 tháng 2 năm 1977, Đức Cha Oscar Romero được Toà Thánh Vatican chính thức bổ nhiệm làm Tổng Giám Mục thứ Tư của tổng giáo phận San Salvador, kế nhiệm TGM Luis Chávez y González đến tuổi nghỉ hưu.

Trước khi trở thành GM và TGM, linh mục Oscar Romero vốn là một linh mục truyền thống bình thường, hay mắc cỡ, và không có hào hứng gì với sinh hoạt chính trị. Điều mà Cha Oscar Romero cảm thấy an tâm thoải mái là cứ vui sống bên trong khuôn viên nhà thờ mà thôi. Thế rồi cuối thập niên 60, sau khi Công Đồng Vatican II bế mạc, các GM Châu Mỹ La Tinh nhóm họp tại Medellin nước Colombia nhằm thảo ra đường hướng sống đạo theo tinh thần Công Đồng Vatican II. Các Giám Mục đã quyết định chọn một đối tượng chung là người nghèo để cùng quan tâm và phục vụ. các Ngài đồng lên tiếng kêu gọi mọi người Công Giáo hãy kề vai sát cánh cùng nhau chống lại một cấu trúc xã hội đang đẩy đưa các dân tộc lâm vào cành nghèo khổ. Đồng thời Hội Nghị yêu cầu mọi người hãy giúp người nghèo qui tụ thành những cộng đoàn Kitô Giáo để giúp nhau thảo luận và tranh đấu cho một nếp sống đầy đủ nhân cách của con người. Đáp ứng lời kêu gọi quan tâm đến người nghèo cùng đường hướng hoạt động của Hội Nghị Medellin, ngay sau đó đã có hàng ngàn người gồm cả linh mục và người công giáo dấn thân tiến về các làng quê xa xôi giúp đỡ và làm việc với dân nghèo.

ĐTGM Romero bị bắn lúc đang dâng lễ

Theo trào lưu sống đạo của Công Đồng Vatican II, với chủ đề mục vụ của Hội Nghị Giám Mục Châu My La Tinh năm 1968 tại Medellin, linh mục Oscar, rồi GM Oscar Romero, và nhất là TGM Oscar Romero bị lôi cuốn theo sức hút như nam châm tiến đến với người nghèo. Thế là Ngài sống trọn vẹn cho người nghèo.

¬+ Phục Vụ Người Nghèo Trong Hoàn Cảnh Đất Nước Đầy Biến Loạn

Việc Ngài được bổ nhiệm làm TGM được xã hội El Salvador đón nhận với tâm tình khác nhau. Phía chính quyền thì hoan hỉ chào mừng. Phía Giáo Hội, một số linh mục ngả về Chủ Thuyếr Karl Max tỏ ra thất vọng, vì nghĩ rằng Ngài sẽ là TGM bảo thủ. Còn các linh mục cấp tiến thì lo ngại rằng: Ngài sẽ luôn bảo vệ giá trị truyền thống của Giáo Hội, và Ngài sẽ có thái độ tiêu cực đối với nhóm tự cho mình đang dấn thân cho người nghèo theo phong trào thần học giải phóng.

Chính quyền chào mừng bởi vì họ kỳ vọng vào Ngài như một nhân vật sẽ thay đổi bộ măt Giáo Hội El Salvador do vị tiền nhiệm của Ngài trao lại cho Ngài. Vị tiền nhiệm chính là TGM Luis Chávez y González đã từng nổi tiếng là nhân vật hỗ trợ mạnh mẽ cho giới nông nhân và các tổ chức công nhân. Ngài thuyên chuyển các nữ tu đang điều hành các trường học thuộc các vùng ven thành phố đi đến với người nghèo khổ tận các vùng quê xa xôi. Ngài phổ biến và kêu gọi mọi người dân hãy sống tinh thần Công Đồng Vatican II. Ngài còn mở một văn phóng cố vấn luật pháp ngay tại Thủ Dô San Salvador để bênh vực và giúp đỡ người nghèo. Những hoạt động mục vụ này không làm cho giới thống trị hài lòng nên họ dùng báo chí địa phương phê bình miệt thị Vị TGM tiền nhiệm. Họ coi TGM Luis Chávez y González như một cán bộ cộng sản phá rối quyền lực của họ, là chường ngại vật cản trở chính quyền áp đặt chính sách độc tài bạo lực lên dân chúng. Vì thế khi vị này về hưu họ thở phào, và họ càng vui mừng hơn khi nghe tin TGM Oscar Romero lên thay thế. Họ những tưởng rằng mình sẽ dễ dàng uốn nắn TGM Oscar Romero có sẵn quan điểm bảo thủ để Ngài tạo điều kiện dễ dàng cho họ thi hành đường lối cai trị quân phiệt độc đoán theo giai cấp mình.

Trái với kỳ vọng của giới đầu xỏ chính trị đang nắm quyền lực, TGM Oscar Romero không những vẫn theo đường hướng hoạt động đầy nhân bản của vị tiền nhiệm, mà Ngài cỏn khai phóng thêm nhiều phương cách khác đi ngược lại với đương lối độc tài của nhà cầm quyền Chính vì vậy, giới đầu xỏ chính trị, tức là nhóm thống trị đã từng nắm quyền lực từ năm 1931 vẫn kiên quyết bám chặt lấy quyền lực qua những thủ đoạn khác nhau, như giàn cảnh bầu cử gian lận, hay thẳng tay triệt để đàn áp mọi người dối lập cũng như các phong trào manh động vùng lên đứng về phía dân nghèo đòi tự do dân chủ và nhân phẩm của con người. Chẳng hạn tại những đổn diền trồng Cà Phê do các địa chủ đều hành, là nơi các linh mục luôn đứng đàng sau hỗ trợ cho các phong trào nổi dậy.

Nhận thấy mình không thuyết phục được TGM Oscar Romero đứng về phe mình, chính phủ quân phiệt càng ngày càng gia tăng những cuộc truy lùng bắt giam, không nương tay tra tấn và giết bất cứ ai chống đối, dù người ấy là dân thường, là nam nữ tu sỹ hay linh mục đi nữa. Sau khi nhậm chức khoảng chừng một tháng, một trong những người bạn thân nhất của TGM Oscar Romero là Cha Rutilio Grande, một linh mục Dòng Tên, đang coi sóc một giáo xứ vùng quê đã bị chính quyền sát hại thảm khốc. Cha và hai người giáo dân bị phục kích giết chêt ở một vủng quê. Cái chết của Cha Rutilio Grande tạo thêm nguồn linh ứng mạnh mẽ cho TGM Oscar Romero trở thành một chiến sỹ quả cảm cúa Tin Mừng.

TGM Oscar Romero ra lệnh ngưng cử hành Thánh Lễ Chủ Nhật trên toàn quôc, để mọi người tập trung về Nhà Thờ Chính Toà tham dử Thánh Lễ do chính Ngài cử hành. Trong Thánh Lể, Ngài mạnh bạo lên tiếng chính thức qui lỗi cho chính phủ phải chịu trách nhiệm về cái chết của cha Rutilio Grande và yêu cầu Chính Phủ phải làm sáng tỏ công lý. Ngài là TGM San Salvador đầu tiên từ chối không không nhận lởi mời tham dự lễ nhậm chức Tổng Thống của Tướng Carlos Romero. Ngài tuyên bố thẳng thắn rằng sẽ không tiếp xúc với chính quyền các cấp nếu như họ không chịu điều tra và truy tố những kẻ sát nhân.

+ Phục Vụ Người Nghèo Trong Đất Nước Phân Biệt Giai Cấp Bất Công

ĐTGM Romero vị thánh của người cô thế nghèo khổ

Vào thời điểm TGM Oscar Romero cai quản Tổng Giáo Phận San Salvador tại nước El Salvador thực tế đã phân biệt rõ rệt thành hai giai cấp xã hội, gồm: giai cấp thống trị, và giai cấp bị trị. Nhóm người Thống Trị chỉ là thiểu số xuất phát từ nhóm địa chủ giầu có vì họ sở hữu nhiều đất đai và tài sản quốc gia. Nhóm này chính là giới chủ nhân trong hầu hết mọi lãnh vục kinh tế. Họ dùng tiền của sẵn có trong tay mình để nắm giữ và thao túng chính quyền. Họ vận dụng mọi quyền lực và vũ khí nhằm bảo vệ giai cấp ưu thế của mình. Họ ngang ngược tự tung tự tác, tự tiện ra tay đàn áp dân chúng gồm những thành phần công và nông dân, mà đa số là người thất học và đói nghèo. Nhóm địa chủ giầu có này cấu kết với chính quyền quân phiệt nắm giữ hầu hết các nguồn tài sản và kinh tế quốc gia.

Đối nghịch với Nhóm đầu xỏ chính trị dộc tài trên đây, chính là giới nông dân và công nhân. Họ là giới bị trị và chiếm đại đa số trong dân chúng. Họ sống suốt đời lam lũ tại các vùng quê hay trong các công xưỡng. Dù là công nhân hay nông dân, cuộc sống của họ rất là túng thiếu nghèo khổ. Họ không có đủ dất đai canh tác làm ra lương thực nuôi sống gia đình. Nơi các công xưởng, họ chịu mọi thiệt thòi về các điều kiện làm việc và nơi ăn ở. Vì thuộc giới bị trị, họ trở nên rất yếu kém trước giới chủ nhân là giới tài phiệt nắm mọi quyền lực trong tay. Giới thống trị coi những người bị trị chẳng qua chỉ là dụng cụ sản xuất làm ra của cải cho giai cấp giầu có và đầy quyền lực mà thôi. Bị dối xử như một dụng cụ sản xuất không hơn không kém, giới bị trị phải sống chẳng khác gì người nô lệ.

Nói tóm lại, tại đất nước El Salvador, Nhóm quân phiệt đầu xỏ chính tri luôn luôn tìm cách nắm giữ quyền lực trong tay, và dùng quyền lực này để khống chế dân chúng, Họ quên rằng dân chúng cũng là những con người, có hồn có xác, có nhân vị và nhân phẩm như chính bản thân họ. Giáo Hội phải dấn thân bệnh vực lớp người kém cơ yếu thế này. Chính Đức TGM Oscar Romero đã lên tiếng vào ngày 11 tháng 3 năm 1979 rằng: “Khi nghe thấy những tiếng than khóc của giới bị áp bức, Giáo Hội không thể không lên tiếng và phải tố giác chính các cấu trúc của xã hội liên hệ đang đẩy đưa con người đến thống khổ triền miên, khiến phải cất lên những tiếng than khóc ấy.”

+ TGM Lên Tiếng Nói Thay Cho Người Nghèo Không Tiếng Nói

Đại đa số người dân El Salvador là thành phần trong giới công nhân và nông dân. Họ là những người bị trị, không có tiếng nói, và cũng không dám lên tiếng nói, bởi vì họ luôn luôn bị theo dõi và dễ bị trù dập và tiêu diệt. Giai Cấp Thống Trị kiểm soát người dân như đàn cừu, đòi buộc tất cả phải ngoan ngoãn phục tùng, làm việc như máy móc để thu lợi nhuận càng nhiều càng tốt. Họ cấu kết với nhóm tài phiệt, trở thành lớp người đầu xỏ chính trị, chỉ biết cậy quyền cậy của, rồi tự tung tự tác, ra tay đàn áp giới bị trị là đại đa số dân chúng không có khí giới nào, ngay cả quyên làm người cũng bị tước đoạt.

ĐTGM Romero vị thánh của người cô thế nghèo khổ

Lóp người bị trị xét chung là những người nghèo khổ. TGM Oscar Romero đã chọn chính giai cấp nghèo khồ này để lên tiếng bênh vực. Phương châm sống và hành động của Ngài là: “Chọn người nghèo khổ trước hết.” Đây cũng chính là Chủ Đề theo thành quả của Hội Nghị Các Giám Mục Châu My La Tinh họp bàn từ năm 1968 tại Medellin. Khi được hỏi về ý nghĩa cụm từ của Châm Ngôn đó, TGM Oscar Romero trả lời đơn giản như sau:

“Tôi xin trả lời bằng cách đan cử ví dụ như thế này. Một toà nhà đang bốc cháy, và các bạn đang để mắt theo dõi xem có ai bị chết cháy hay chăng. Thế rồi, có ai đó báo cho bạn biết rằng mẹ và em gái của bạn đang ở bên trong tòa nhà đó. Tôi nghĩ thái đô bàng quang của bạn bỗng biến đổi ngay lập tức. Bạn sẽ hốt hoảng và hối hả làm đủ mọi cách để mau cứu thoát mẹ và em gái mình ra khỏi cảnh nguy tử trong căn nhà bốc lửa ấy, cho dù chính bạn cũng có thể bị chết cháy. Đây là ý nghĩa của sự dấn thân. Vậy nếu chúng ta nhìn sự nghèo khổ như thể chúng ta nhìn ngọn lửa đang bừng cháy giết người kia, thì chúng ta đâu còn phải lý luận chọn lựa giầu nghèo gì nữa. Lập tức chúng ta liền lao vào ngọn lửa với ý thức rằng mẹ và em gái mình sắp bị chết cháy. Thực ra chính Chúa Giêsu Kitô đang hiện diện ở đó, và Ngài đang đói khát và đau khổ.”

TGM Oscar Romero không phải là nhà thần học. Ngài cũng không hề tự coi mình là người theo lập trường Thần Học Giải Phóng là một phong trào Công Giáo cấp tiến nẩy sinh từ ssau Công Đồng Vatican II. Tuy nhiên Ngài có điều chia sẻ với các nhà Thần Học Giải Phóng về cái nhìn mang ý nghĩa Phúc Âm trong việc bảo vệ người nghèo. Ngài tự hỏi và trả lời: “Giữa lớp người giầu có quyền thế và lớp người nghèo khó khổ sở, người mục tử nên đứng về phía nào? Tôi không ngần ngại trả lời ngay rằng người mục tử nên chọn đứng về phía dân nghèo của mình.” Sự lựa chọn này tuy là một quyết định mang tich cách chính trị, nhưng có nền tàng thần học vững vàng. Chính TGM Oscar Romero đã sống theo nếp sống mình đã chọn.

Chính tình yêu Chúa Giêsu Kitô hiện diện trong người nghèo khổ đã thúc bách TGM Oscar Romero yêu thương và dấn thân phục vụ các bạn nghèo của Chúa. Ngài gắn bó và sát cánh với Chúa Kitô đang hiện diện trong người nghèo. Ngài xác tín rằng mọi người, giầu sang cũng như nghèo khổ, đều kết thành những chi thể của nhiệm thể Chúa Kitô là Giáo Hội, mà chính Chúa Kitô là Đầu. TGM Oscar Romero cảm nghiệm được rằng một chi thể nào đó trong Nhiệm Thể mà lâm cảnh yếu đau hay gặp khốn khổ, thì các chi thể khác cũng sẽ phải đau khổ theo. Chính vì vậy Ngài đã sống hoà nhập với người nghèo, vui buồn với họ, lên tiếtng nói thay cho họ, tranh đấu và bênh vực họ thoát ra khỏi cảnh áp bức nghèo khổ.

Nhiều linh mục đã được Ngài sai đi đến các vùng quyê hẻo lánh để nói với các bạn nghèo của Chúa rằng chính hệ thống kinh tế và chính sách bất công đã dẫn đưa dân tộc vào cảnh khốn khổ nghèo đó, chứ không phải Thiên Chúa muốn như vậy. Vì vậy chúng ta không nên than trách Thiên Chúa, bởi vì Thiên Chúa muốn mọi người sống nếp sống an bình nơi trần gian này trước khi lên Thiên Đàng. Giáo Hội đang ở đây để giúp mọi người thay đổi đời sống. Đây chính là một cuộc đổi đời thực sự, và có thể nói chính là cuộc cách mạng xã hội. Người nghèo sẽ có những hỗ trợ cần thiết để thành lập những tổ chức dân sự tương trợ lẫn nhau, giúp nhau bảo vệ mình trước nhóm địa chủ, nhóm đầu xỏ chính trị, nhóm người giầu có nhất, nhưng cũng tàn ác nhất trong một quốc gia đầy bất công nhất thế giới. Đăc biệt là hãy cùng nhau chống lại thế lực quân phiệt chuyên đàn áp giết hại dân chúng.

+ TGM Oscar Romero Gởi Nhiều Sứ Điệp Đến Các Nhà Cầm Quyền

TGM Oscar Romero dùng Đài Phát Thanh Công Giáo để chuyển tải các bài giảng của mình đến Chính Quyền cũng như đến người dân El Salvador (YSAX Radio). Các chương trình phát thanh của Ngài vạch trần ra những cuộc đàn áp của giới thống trị, với những cuộc khủng bố, tra tấn giết người, và rất nhiều người bị bắt đi biệt tích. Tất cả những hành động dã man này đang diễn ra ngay trên quê hương và xảy ra cho các đồng bào thân yêu của Ngài. Dân chúng El Salvador theo dõi thường xuyên các bài giảng của Ngài trên làn sóng Radio với con số đông dảo hơn rất nhiều so với các thính giả của các đài chính phủ. Một cuộc khảo sát cho biết có đến 76% người miền quê, và 37% người thành thị thường xuyên theo dõi tin tức và các bài giảng của Ngài trên các làn sóng Radio. Nếu vì lý do nào đó không thể đi dâng lễ, họ sẽ không quên mở Radio nghe các bài giảng của Ngài. Nhờ vậy mà họ hiểu ra được đời sống của mình đang bị chèn ép ra sao, cũng như nhân quyền của mình bị tước đoạt như thế nào.

Ông Carlos Dada, Chủ nhiệm tờ báo El Faro, là tờ tin tức trên trang mạng đặt trụ sở tại Thủ Đô San Salvador viết về TGM Oscar Romero như sau: “Từ hồi tôi còn nhỏ, vào những năm cuối thập kỷ 70, TGM Oscar Romero đã trở thành gương mặt quen thuộc ỏ rất nhiều nơi: Ngài xuất hiện trên trang nhất của các tờ báo, trên truyền hình và nhất là trên các làn sóng Radio, và ngay cả trong các câu truyện người dân nói với nhau hàng ngày. Mỗi ngày Chủ Nhật, những người dân Salvador nào không đến dự lễ tại Nhà Thờ Chính Toà được, thì họ sẽ mở ngay Radio để nghe những bài giảng phát sóng đi toàn quốc. Từ bục giảng, TGM Oscar Romero giảng giải cho các nhà chính trị, các binh lính, các tổ chức dân sư và các du kích quân, vân vân. Ngài thúc bách họ hãy từ bỏ bạo lực. Ngài yêu cầu cần phải xây dựng công bằng xã hội. Ngài nhắc cho nhóm ưu tú người Salvador hãy nhớ rằng hoà bình không có thể đạt được trong một xã hội bất công. Ngài lên tiếng công kích về việc họ cứ bám víu lấy một đặc quyền “đáng sỉ nhục” qua đường lối đàn áp người khác. Ngài thường liệt kê ra những báo cáo chi tiết về những người bị giết hay bị bắt đem đi biệt tích....”

Song song với các chương trình trên làn sóng Radio, Ngài còn sử dụng tờ báo Orientacion nhằm liệt kê cụ thể những trường hợp tra tấn, bách hại và mất tích là những hành động đi ngược với nhân phẩm của con người. Cơ quan truyền thông của Ngài là nguồn tin tức loan báo chính xác và đầy đủ về những cuộc đàn áp, bắt cóc rồi bị mang đi biệt tích, bị tù đày ra sao. Ngài vạch trần ra hết và yêu cầu những người mệnh danh là lãnh đạo đất nước phải ngưng ngay việc áp bức người dân, phải tôn trọng nhân quyền của người dân, bảo vệ an ninh an toàn cho người dân, sáng tạo các phương thức phát triển đất nước, cũng như thăng tiến nếp sống của người dân.

Khi hiểu được chế độ quân phiệt Sakvador đang được tài trợ bởi Hoa Kỳ, TGM Oscar Romero đích thân viết thơ yêu cầu Tỏng Thống Jimmy Carter phải ngưng việc viện trợ vũ khí và tiền bạc cho chính phủ quân phiệt El Savador. Ngài lý luận rằng các vũ khí viện trợ chỉ đem lại tổn thường cho dân chúng El Sakvador, bởi vì quyền lực chính trị thì nằm trong tay “quân đội thiếu trách nhiệm, chỉ biết tìm cách tàn sát dân chúng vô tội, nhằm phục vụ lợi ích của Nhóm Đầu Xỏ Chính Trị tại đất nước El Salvador mà thôi.” Ngài còn nói tiếp: “Quả thật là bất chính một khi thế lực ngoại bang chỉ đưa đẩy nhân dân El Salvador đến chỗ tuyệt vọng, mang đến những cuộc tàn sát, nhất là tước đoạt khỏi dân tộc này quyền tự quyết”. Tổng Thống Hoa Kỳ Jimmy Carter không hề phúc đáp. Trái lại người ta chỉ thấy một ngày sau khi TGM Oscar Romero bị ám sát, Quốc Hội Mỹ đã biểu quyết chấp thuận viện trợ thêm cho chính quyền quân phiệt El Salvador. Thế là nội chiến trên đất nước này kéo dài dòng dã thêm 12 năm kế tiếp với tài trợ của đế quốc Hoa Kỳ, gây bao nhiêu cảnh tàn khốc cho một dân tộc khốn khổ.

+ Những Khó Khăn Nội Bộ Cản Trở Sinh Hoạt TGM Oscar Romero

Trong cuộc hành trình bênh vực người nghèo khó, TGM Oscar Romero cũng gặp phải không ít chống đối và cản trở bởi chính những nhân vật trong Giáo Hội, khiến cho vai trò mục tử của Ngài càng trở nên cam go trắc trở.

Trước hết phải nói đến Vị Sứ Thân Toà Thánh Vatican tại El Salvador là Đức GM Emmanuele Gerada người Ý, là nhân vật lúc đầu cố gắng vận động bổ nhịệm Giám Mục Oscar Romero trở thành vị TGM thứ tư của Thủ Đô San Salvador. Rồi sau đó, cũng chính Vị Sứ Thần này tỏ ta bất mãn và báo cáo về Vatican rằng TGM Oscar Romero tạo nên trở ngại cho quan hệ giữa Giáo Hội và Chính Quyền địa phương. Nửa số Giám Mục trong Hội Đồng Giám Mục El Salvador cũng lên tiếng tố cáo TGM Oscar Romero về tội danh phản bội, và quyết tâm loại trừ Ngài, trong số đó có cả Tổng Tuyên Uý Quân Đội.

Có nhiều linh mục và một số Giám Mục chưa thấm nhuần tinh thần Vatican II, cũng như chưa muốn hưởng ứng chủ đề Hội Nghị Giám Mục Mỹ Châu La Tinh họp tại Medellin đã nêu ra. Các vị này vẫn theo truyền thống, một truyền thống trải qua nhiều thế kỷ, để rồi tiếp tục giảng dậy cho cộng đoàn dân Chúa biết rằng những nỗi niềm thống khổ nơi cõi đời này đều do Thánh Ý Chúa quan phòng, nên hãy cứ an vui với số phận, không nên than thân trách phận gì cả. Một số GM Salvador đã từng làm phép những chiếc Xe Tăng để quân đội chống lại Giáo Hội, đồng thởi có nhiều báo cáo về Roma kèm theo những ngộ nhận tiêu cực đối với TGM Oscar Romero

Cái thánh giá nặng nề nhất mà TGM Oscar Romero phải vác trên vai đó là việc đối phó với nhóm người trong biệt đội ám sát giết người không gớm tay, với nhóm quân phiệt máu lạnh. Riêng nhóm địa chủ giầu có thì luôn chống lưng và tài trợ cho hai nhóm kia trong việc tàn sát và giết hại dân nghèo vô tội. Tất cả các nhóm người này đều tuyên xưng mình là những người Kitô Hữu. Họ chẳng khi nào bỏ lễ Chủ Nhật. Họ cho con cái mình theo học các trường Công Giáo. Họ thường tự hào là mình hàng ngày vẫn cám ơn Thiên Chúa về các của cải họ đang có (Cho dù của cải là do hối lộ, do đàn áp và bóc lột sức lao động của người nghèo, do việc nắm giữ các chức vụ quan trọng như những người thừa tự của quốc gia. Có điều là họ lạm dụng thế nào đi nữa họ luôn vẫn vô can và an toàn tính mạng). Chính những người mang danh nghĩa Kitô Hữu này đã không phản đối việc giết chết hàng ngàn người muốn vùng lên thách thức quan điểm sống của mình. Một điều đáng lưu ý nữa là họ có “những đòn bẩy” bên Roma dưới triều đại Đức Giáo Hoàng Gioan Phao Lô II, và Đức Giáo Hoàng Bênnêđictô XVI.

Trong một lá thơ mục TGM Oscar Romero nêu rõ tội ác của nhóm thiểu số và đầu xỏ chính trị như sau: “Một thứ bạo hành đã được cơ cấu làm thành yếu tố cần thiết ngay trong hệ thống kinh tế và chính trị đến mức độ giới thống trị lầm tưởng rằng phát triển chỉ có thể thành công qua việc nhóm thiệu số biết sử dụng đa số dân chúng làm công cụ sản xuất cho quyền lợi của mình.” Thế nên, Ngài cảnh báo rằng các thứ bạo động sẽ chẳng bao giờ chấm dứt nếu những sai lầm có cấu trúc này vẫn chưa được điều chỉnh.

TGM Oscar Romero Chịu Tử Đạo Ngay Nơi Bàn Thánh

Trước những lập trường bênh vực giới công nông nghèo khổ, TGM Oscar Romero đã từng bị chính quyền đe doạ đến tính mạng nhiều lần. Chính Biệt Đội Sát Nhân gởi cho Ngài những lời cảnh cáo rằng chính Ngài là người “đang đứng đầu sổ các tu sỹ rồi đây sẽ nhận được ba chục viên đạn bắn thẳng vào mặt và vào ngực bất cứ lúc nào.” Như thế, TGM Oscar Romero biết mình sẽ có thể bị giết bất cứ giờ phút nào như bao nhiêu linh mục khác đã tùng bị giết trước đây. Tuy nhiên Ngài không hề nản lòng hay chịu lùi bước.

Trước ngày chết mấy hôm, chính Ngài nói với một phóng viên nhà báo rằng: “Bạn cứ việc nói cho mọi người biết rằng nếu như họ giết được tôi, thì tôi sằn sàng tha thứ và chúc lành cho những người giết hại tôi. Tôi hy vọng họ sẽ nhận ra rằng điều họ làm chỉ là tốn công sức mà thôi. MỘT GIÁM MỤC SẼ CHẾT, THẾ NHƯNG GIÁO HỘI CỦA CHÚA, TỰC LÀ DÂN CHÚNG SẼ CHẲNG BAO GIỜ DIỆT VONG.”

Thế rồi ngày Định Mệnh của ngài đã đến. Hôm ấy chính là chiều tối ngày 24 tháng 3 năm 1980, chiếc xe hơi màu đỏ dừng lại trên đường phố trước cửa nguyện đường Bệnh Viện Divina Providentia. Tay súng bắn thuê bước ra khỏi xe hăm hở chĩa súng hãm thanh bắn xả vào TGM Oscar Romero đang cử hành thánh lễ. Lúc ấy chính là lúc Ngài mới kết thúc bài giảng và vừa trở lại bàn thờ để tiếp tục Thánh Lễ. Giây phút Ngài bước tới giữa bàn thờ, thì cũng chính là nơi và là lúc Ngài chịu chết cho đàn chiên của mình..

Mấy viên đạn xuyên thấu suốt vào tim, khiến Ngài đã trút hơi thở cuối cùng chỉ mấy phút sau khi bị bắn. Giới nông dân và công nhân vô cùng thương tiếc một người Cha Chung đã hy sinh mạng sống mình bảo vệ quyền làm người của con người. Nhóm sát nhân còn tỏ ra hung hăng tàn bạo hơn trong chính tang lễ TGM Oscar Romero cử hành vào ngày 30 tháng 3 năm 1980. Đúng như vậy, phải nói là ngày đẫm máu của đất nước El Salvador. Có khoảng 250,000 người dân El Salvador và nhiều người trên thế giới tụ tập để tiễn biệt TGM Oscar Romero. Họ muốn tiễn biệt một hiện thân của Tiếng Nói thay cho những người không tiếng nói. Trong khi lễ an táng đang cử hành tại Nhà Thờ Chính Toà San Salvalor, thì giới quân nhân lại ra tay tàn sát người dân lành. Lần này cũng do Thiếu Tá Roberto D'Aubuisson, trưởng Biệt Đội Ám Sát, đứng ra trực tiếp chỉ huy. Họ cho nổ bom khói ngay bên ngoài Nhà Thờ Chính Toà nhằm tạo nên cảnh tượng hỗn loạn. Đồng thời các tay súng từ các cao ốc chung quanh nã súng xối xả xuống đám đông đang chạy nhốn nháo tán loạn trong khói mù. Kết quả hôm đó có tới 40 người thiệt mạng, và khoảng 200 người bị thương. Số người chết hay bị thương phần vì do súng bắn, phần vì do giẵm đạp lên nhau trong lúc hàng ngàn người vô trật tự hoảng sợ điên dảo chạy tìm lối thoát thân. Thật là cảnh thương tâm do nhóm người vô lương tâm chủ động.

Kẻ sát nhân trong hai sự kiện dẫm máu này cũng như bao tội phạm khủng bố tàn ác trên đất nước El Salvador thời đó tất cả đều không bị mang ra xử án. Trái lại sau khi TGM Oscar Romero bị ám sát, thì chính đêm hôm đó tại vùng nhà giầu ở thủ đô San Salvador, người ta mở hội ăn mừng với màn đốt pháo bông nhộn nhịp và vang lừng tiếng súng hả hê. Những người nắm cán cân công lý của đất nước này nghĩ thế nào mà làm ngơ trước bao nhiêu tội phạm xẩy đến cho dân tộc như vậy.

TGM Oscar Romero là Thánh Tử Đạo của Thế Kỷ XX

Cuộc đời Đức TGM Oscar Romero, người El Salvador, đã từng sống vì đàn chiên và cũng đã chết vì đàn chiên của mình, và chết ngay tại bàn thờ. Sau khi Ngài từ trần đất nước của Ngài vẫn còn phân rẽ giữa Cánh Tả Cấp Tiến và Cánh Hữu Bảo Thủ để rồi từ đó nẩy sinh cuộc nội chiến kéo dải trong suốt thập niên 80. TGM Oscar Romero là người đồng hoá với giới nghèo khổ, nên Ngài là Nhân Vât có tầm ảnh hưởng lớn rộng. Ngài nhân danh người nghèo để tuyên chiến với sự bất công, tuyên chiến với cả một chế độ quân phiệt tàn ác. Tiến trình phong thánh TGM Oscar Romero đã từng bị gián đoạn.

ĐTGM Romero người mục tử nhân hậu của đoàn chiên

Lý do gián đoạn vì đã có những nhân tố ảnh hưởng đến Thánh Bộ Đặc Trách Hồ Sơ Phong Thánh. Đức Cha Vincenzo Paglia, Giam Mục giáo phận Terni bên Ý, và cũng là thành viên trong Thánh Bộ Phong Thánh cho biết rằng có ba vị Đại Sứ nước Salvador tại Vatican ra sức vận động chống lại việc phong thánh cho TGM Oscar Romero, với lý loận rằng TGM Oscar Romero chỉ là khuôn mặt chính trị gây chia rẽ cho đất nước, nên việc đưa Ngài lên bàn thờ để tôn kính có thể do Cánh Tả cấp tiến ra tay cổ suý. Trong khi đó, Cánh Hữu thì lập luận Ngài có những lập trường chính trị “nổi bật” trong cuộc nội chiến và chẳng khác gì một giai thoại lịch sử mà thôi. Vì vậy, hồ sơ phong thánh cho Ngài đã được xếp lại với sự đồng ý của Đức Giáo Hoàng Gioan Phao Lô II, và Đức Giáo Hoàng Bênnêđictô XVI.

Sau khi ĐHY Mario José Bergoglio đắc cử Giáo Hoàng lấy biệt hiệu là Phanxicô, hồ sơ phong thánh TGM Oscar Romero được mở ra lại. Chính ĐGH Phanxicô đã giải toả các bế tắc, và cho xúc tiến quy trình phong thánh từng bị gián đoạn trong hai triều đại Giáo Hoàng tiền nhiệm. Thế là sau ngày bị ám sát ba mươi lăm năm,, TGM Oscar Romero được phong thánh vào ngày 23 tháng 5 năm 2015. Lễ phong thánh cử hành ngay tại Thủ Đô San Salvador Nước Cộng Hoà El Salvador, là nơi Ngài đã từng sống, từng phục vụ dân tộc và con chiên của mình.

Sau khi TGM Oscar Romero từ trần, nhiều nhân vật thế giới tỏ lòng ngưỡng mộ Ngài. Trong số đó người ta được biết Tổng Thống Hoa Kỳ Barrack Obama đã đến kính viếng mộ Ngài. Đức Giáo Hoàng Gioan Phao lô II tuyên dương Ngài là “Tôi Tớ của Thiên Chúa.” Đức Giáo Hoàng Phanxicô lên tiếng mệnh danh Ngài là “Đấng Tử Đạo” vì những nỗ lực hoạt động của Ngài trong vai trò Giám Mục khi còn sống nơi dương thế.

Thay Lời Kết Luận

TGM Oscar Romero chết đi nhưng gương sống mục tử của ngài vẫn còn đó. Nhiều người ghi khắc sâu vào tâm hồn mình những giá trị tinh thần của Ngài, một tinh thần thấm nhuần đức tin Kitô Giáo đã được Ngài đem vào nếp sống hàng ngày. Đó chính là Lòng yêu mến Giáo Hội Roma; Tìm thấy Thiên Chúa hiện diện nơi tha nhân; Hiến mình trọn vẹn cho Chúa Giêsu.

TGM Oscar Romero tân tâm tận lực phục vụ người nghèo vì Ngài xác tín rằng Chúa Kitô hịện dịện thực sự nơi người nghèo. Người ta cũng nhận thấy Ngài càng có nhiều và nhận nhiều thì Ngài càng cho đi nhiều. Cái mà Ngài nhận và có để cho đi chính là khả năng phục phụ người nghèo. Khả năng này mỗi ngày mỗi đạt tới mức độ rộng lớn hơn mỗi khi Ngài được nâng lên chức vụ cao hơn. Chính TGM Oscar Romero nghiệm ra rằng mình nhận và có thế lực hơn qua vai trò làm TGM, nên Ngài đã sử dụng chính thế lực mình có nhiều thêm để cho đi nhiều hơn. Ngài sử dựng thế lực mình có để tạo ảnh hưởng lên diễn tiến chính trị của đất nước El Salvador với chủ đích bảo vệ các nạn nhân, và nhất là chống lại nhóm đầu xỏ chính trị luôn sử dụng lực lượng quân phiệt áp đặt lên dân chúng. Cái mà Ngài có nhiều nhất và cũng giá trị lớn lao nhất là chính sự sống của Ngài, và Ngài cũng đã cho đi cả mạng sống của Ngài. Chúa Giêsu giảng dạo ba năm và kết thúc bằng việc tử hình trên thập giá. Theo gương Chúa Giêsu, Thánh Oscar Romero, trong ba năm làm TGM, đã hiến trọn đời mình để phục vụ người nghèo và phục vụ cho đến chết, và chết ngay dưới chân bàn thờ.

Nếp sống mục vụ của Ngài đã biến thành ngọn đuốc sáng ngời chiếu soi vào mọi lương tâm các kitô hữu, các nam nữ tu sỹ, và đặc biệt nhất là các Nhà Lãnh Đạo Tinh Thần cũng như Dân Sự trên thế giới. Dù trong vai trò lãnh đạo thần quyền hay thế quyền, các Vị này được trao phó trong tay khả năng phục vụ hơn những người khác, nên cần phải dấn thân phục vụ nhiều hơn, bởi vì họ có nhiều, nên cũng phải cho đi nhiều. Các vị này tuyệt đối không nên lạm dụng để rồi biến quyền hành và thế lực mình có trở thành dụng cụ áp bức, giết hại dân lành, nhằm thoả mãn một cá nhân hay phe nhóm nào đó. Người có quyền phục vụ cũng không nên bắt chườc người đầy tớ trong Tin Mừng được ông chủ trao cho môt nén bạc rồi thay vì mang đi sinh lời, lại đem chôn giãu. Nhất nữa họ càng không nên sống như người vô cảm, để rồi không lên tiếng, không nghe biết và không nhìn đến đàn chiên của mình đang kêu gào thảm thiết.

Thảo Nguyên

NGƯỜI LỮ HÀNH HY VỌNG

Trang

Thứ Bảy, 19 tháng 8, 2017

Một Giám Mục Bất Khuất Trước Bạo Lực

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét