2014 là năm của Ðức Phanxicô.

2014 là năm của Ðức Phanxicô.

Roma (VietCatholic News 28-12-2014) - Chỉ còn hơn hai ngày nữa ta bước qua năm mới 2015. Giáo Hội vẫn có thói quen xét mình không phải chỉ để thấy lầm lỗi mà còn để nhận ra ơn phúc mà hát bài "Te Deum" (Tạ Ơn Chúa) vào cuối năm. Không ai lại tạ ơn Chúa long trọng như Giáo Hội chỉ vì các lầm lỗi của mình và của con cái mình. Thành thử nhân những ngày cuối năm, năm 2014 được nhiều người đánh giá cả thoái lui lẫn tiến tới.

Âu Châu không còn là Kitô Giáo nữa

Ngày 21 tháng 12 năm 2014, RomeReports có bản tường trình về nhận định của Martin Kugler thuộc Vọng Quan Sát Bất Khoan Dung và Kỳ Thị Kitô Hữu tại Âu Châu. Theo nhà quan sát này, một trong các đặc điểm của Âu Châu là trong nhiều thế kỷ qua, nó vẫn là lục địa Kitô Giáo. Sự vật đã thay đổi khiến ý niệm này đã trở thành ý niệm của quá khứ. Vì nếu tính số người thực hành đạo, thì các Kitô hữu Âu Châu không còn là đa số nữa. Nếu không còn niềm tin trong đời sống thì bạn đâu có lo âu chi khi phải hợp tác với những lối hành động vô đạo đức nữa.

Vọng Quan Sát Bất Khoan Dung và Kỳ Thị Kitô Hữu tại Âu Châu theo dõi các cuộc gây hấn trực tiếp hay gián tiếp chống lại người Kitô hữu. Năm 2013, Vọng này tìm thấy 241 vụ bất khoan dung. Trong số này, có 133 vụ tấn công bạo lực vào các nơi thờ phượng. Các vụ khác liên quan tới kỳ thị tại sở làm và các luật lệ mới.

Martin Kugler cho hay: "Có sự kỳ thị trong lãnh vực luật pháp khi bạn sử dụng tự do lương tâm. Chẳng hạn như khi ta nói về các nhân viên y tế, các bác sĩ y khoa, các dược sĩ, các cô đỡ bó buộc phải cộng tác vào một vụ phá thai hay thụ thai trong ống nghiệm hoặc an tử".

Công Giáo một nửa

Sự xuống dốc trên đây có nguyên nhân ngoại tại. Người Vô Danh trên trang mạng First Things, ngày 17 tháng Mười Hai năm 2014, nhìn vào yếu tố đáng sợ hơn đó là yếu tố nội tại. Kẻ nội thù bao giờ cũng nguy hiểm hơn. Tác giả này cho hay mình có mặt tại một ngôi trường Công Giáo địa phương, tạm gọi là Trường Thánh Dismas (Kẻ Trộm Lành), để huấn luyện các em giúp lễ.

Trường này tọa lạc tại miền nam California, nên phần lớn nam sinh của trường mặc quần cụt quanh năm. Các em được yêu cầu tham dự thánh lễ với nhà trường mỗi tháng một lần. Nhưng không ai yêu cầu các em mặc quần dài tham dự thánh lễ cả. Các nữ sinh thì mặc váy, những chiếc váy mà nếu là năm 1966, người ta sẽ mô tả là "cực kỳ cũn cỡn" (micro-minis). Khi tác giả nói với cha mẹ các trẻ trai rằng các em nên mặc quần dài đồng phục khi giúp lễ, vị hiệu trưởng nhà trường, khoảng ba mươi tuổi, người nằng nặc đòi người ta gọi mình là "tiến sĩ" nhưng thông thường cứ quần thung dép nhật đi làm việc, đẩy tác giả ra một góc phía ngoài văn phòng ông ta để nói chuyện. Ông ta cảnh cáo tác giả nên nhớ "chúng tôi chỉ là một trường Công Giáo một nửa (medium-Catholic) chứ thực sự không Công Giáo như ông tưởng".

Khi bước vào gian chính nhà nguyện của trường Công Giáo một nửa này, không một em nào cúi đầu hay bái gối trước Nhà Tạm. Các em không hề biết đấy là một việc các em nên làm. Các em không biết vì có em nào đi lễ Chúa Nhật đâu. Khi trở thành em giúp lễ, cha mẹ thả các em vài phút trước khi Thánh Lễ bắt đầu rồi đến đón chúng trước khi đàn organ đánh đến nốt cuối bài ca sau lễ! Họ có ở lại trong giờ lễ, thì cũng đứng bên ngoài nhà thờ, tai dán cứng vào chiếc điện thoại di động hay iphone, chờ cho Thánh Lễ kết thúc.

Vì chỉ đi lễ ngày thường mỗi tháng một lần với cả trường, không đi lễ Chúa Nhật, nên phần lớn các em không hề biết Kinh Sáng Danh, Kinh Tin Kính hay bài đọc hai. Ngày huấn luyện đầu tiên, nhiều em làm dấu thánh giá theo kiểu Ðông Phương khiến tác giả phải sửa lại, dù nhà trường xác nhận: ngày học nào, các em cũng làm dấu Thánh Giá đọc kinh buổi sáng! Ðiều này cho thấy không ai lưu tâm sửa lại lối làm dấu Thánh Giá của các em. Tác giả nhận thấy không một giáo viên nào tham dự Thánh Lễ cả, nên việc lưu ý tới những chi tiết như vừa nói đâu có ưu tiên gì đối với họ.

Các em không biết gì về lễ phục, các á bí tích, các kinh trong Giáo Hội ngoại trừ Kinh Kính Mừng và Kinh Lạy Cha; các em cũng không biết gì về ngày lễ và nhất là Ơn Thánh Hóa. Kể từ lần xưng tội đầu tiên, các em chưa bao giờ xưng tội lần thứ hai, nhưng tất cả đều lên rước lễ, không hề thắc mắc. Nếu buộc phải dự lễ, cha mẹ các em cũng không ngần ngại lên rước lễ cách vui vẻ. Các thầy cô không phải là người Công Giáo giữ đạo, cha mẹ không phải là người Công Giáo giữ đạo, còn cha xứ thì không bao giờ dám gợi ý với cộng đoàn rằng họ nên đi xưng tội. Chắc sợ mếch lòng.

Cha xứ nhà thờ Thánh Dismas là một người có khuynh hướng đồng tính. Rất có thể vị linh mục này, cứ gọi ngài là Cha Dave đi, sống cuộc sống độc thân. Không ai hoài nghi ngài về điểm này. Nhưng ngài quả là một vị linh mục truyền thống, tốt bụng, lịch thiệp, được các em thương mến. Ngài làm mọi điều có thể làm để tham dự vào sinh hoạt của Trường, và ngài luôn có những lời nói ấm áp đối với giáo dân, học sinh và phụ huynh. Phong thái của ngài tại tòa giải tội hết sức chính thống, không hề phân tích tâm lý ai, và ra việc đền tội rất thích đáng. Ngài chủ tọa Thánh Lễ cách sốt sắng, không "tạo hoẹt" này nọ, coi Thánh Lễ là việc nghiêm túc và long trọng.

Chỉ có điều, ngài biết nhiều hơn việc chỉ biết khuyên tín hữu sống làm người Công Giáo ra sao. Vì ngài không nói tới tội, không bao giờ. Ngài cũng không thảo luận về các thánh, các việc sùng kính, kinh mân côi hay cầu nguyện các loại, hôn nhân, sự chết, các bí tích, đời sống gia đình Công Giáo, ma qủy, người nghèo, người bệnh, người già, người trẻ, lòng thương xót, sự tha thứ, hay bất cứ khía cạnh Ðức Tin Công Giáo nào khác có ích cho người tín hữu giáo dân. Các bài giảng lễ của ngài áp dụng một cách hết sức nghèo nàn bài đọc Tin Mừng của ngày lễ, nghe chúng như hệt các bài suy niệm Tin Mừng hồi năm 1975. Không giáo dân nào mang các bài giảng này ra thảo luận!

Các hàng ghế không đầy người. Thánh lễ đông người dự nhất là thánh lễ 10 giờ 30 sáng Chúa Nhật, lúc các hàng ghế đầy khoảng 2/3. Tác giả dự lễ Vọng Phục Sinh năm rồi, nhà thờ chỉ đầy một nửa. Những người tham dự Thánh Lễ Chúa Nhật khá đa dạng. Khá đông là giáo dân cao tuổi, họ ngồi chung với nhau và xem ra không quan tâm bao nhiêu tới "luật chữ đỏ": không qùy sau khi rước lễ, nắm tay nhau khi đọc kinh Lạy Cha, nói chuyện to tiếng trước và sau Thánh Lễ, đi lại trong nhà thờ tìm gặp bằng hữu, không biết rằng nhiều người khác cần im lặng để cầu nguyện. Những giáo dân có tinh thần cầu nguyện và tôn kính là một nhóm gia đình Phi Luật Tân. Những nhóm khác là các gia đình trung lưu, người Công Giáo độc thân "lang bang" và một số người Châu Mỹ La Tinh bảo thủ. Sau Thánh Lễ, các người cao niên nán ở lại tìm cách bắt tay cha xứ, những người khác thì lái xe về nhà ngay sau đó. Còn tác giả, vì không quen biết nhiều người trong số này, nên dù muốn nêu các vấn đề này ra với họ, mà không dám.

2014 là năm vĩ đại đối với phong trào phò sự sống

Becky Yeh thuộc phong trào Live Action thì vui mừng nêu ra 9 lý do khiến phong trào lấy làm vui trong năm 2014. Có thể nói năm 2014 là năm phong trào phò sự sống gặt hái được những thành công lớn lao trên khắp đất nước Hoa Kỳ. Nhất là đối với tổ chức Live Action, do Lisa Rose sáng lập lúc cô mới 15 tuổi.

Cuốn video "What is Human?" (Nhân Bản là gì?) của Live Action đã được truyền bá nhanh như vi khuẩn (go viral) trong năm 2014, hàng triệu người đã coi nó trên Facebook. Cuốn video này cho thấy sự thật xấu xa của việc phá thai vào thai kỳ cuối, căn cứ vào chính lời khai của các tay chuyên môn phá thai. Nó nhằm tố cáo tội ác của kỹ nghệ phá thai, không chịu nhìn nhận nhân tính của các trẻ em chưa sinh ra đời...

Phò sự sống đang trở thành phong trào công bình xã hội của thế hệ này. Nhờ các tiến bộ kỹ thuật và sức mạnh của các phương tiện truyền thông, tâm trí người ta đang thay đổi đối với việc phá thai. Phần lớn khán thính giả của Facebook Live Action thuộc lứa tuổi dưới 25, đông nhất thuộc lớp tuổi từ 13 tới 17. Lớp tuổi này vốn là mục tiêu của tổ chức phò phá thai Planned Parenthood. Nhưng hiện nay Live Action đang nắm được lớp tuổi này trước nhất. Các phương tiện truyền thông của Live Action khắp thế giới đang vận động để lớp tuổi này trở thành tiếng nói phò sự sống.

Mùa xuân 2014, Live Action công bố một tường trình và một cuốn video chi tiết hóa 6 năm điều tra các dối trá, hủ hóa, và tai tiếng của Planned Parenthood, cơ sở cung cấp phá thai lớn nhất Hoa Kỳ. Ðược tài trợ phần lớn bởi người đóng thuế, tổ chức phá thai khổng lồ này cho thấy họ là tổ chức đặt lợi nhuận lên trên sức khỏe và phúc lợi của phụ nữ và trẻ em. Các vi phạm của Planned Parenthood do Live Action vạch trần gồm có: che đậy các lạm dụng về tình dục, sẵn sàng trợ giúp và tiếp tay cho những tổ chức buôn bán tình dục, sẵn sàng thực hiện việc sát nhi và các vụ phá thai căn cứ vào phái tính và chủng tộc, rao bán và thao túng các thông tin sai lạc về y khoa.

Live Action gửi tới mỗi nhà làm luật tại Capitol Hill, một phúc trình về các khám phá của mình qua cuộc điều tra Planned Parenthood kéo dài 6 năm; bản phúc trình nay cung cấp chi tiết liên quan tới các lạm dụng đáng kể đang lan tràn trong liên hợp Planned Parenthood. Từ những cuộc họp báo trình bày các phá hoại của kỹ nghệ phá thai tới các cuộc tụ tập hàng ngàn người trong Cuộc Diễn Hành Phò Sự Sống tại Thủ Ðô Hoa Thịnh Ðốn, Live Action đang đứng lên tranh đấu cho sự sống trong năm 2014.

Sứ điệp phò sự sống đang tới tận tay người trẻ khắp nước Mỹ. Tập san miễn phí phò sự sống The Advocate dành cho sinh viên học sinh đã được phân phối tới 250,000 người trong các trường học và cộng đồng toàn quốc. Thực vậy, The Advocate gia tăng 235 phần trăm về in ấn và phân phối trong năm 2014. Ðược chủ tịch Live Action là Lisa Rose sáng lập, tập san này chia sẻ sự thật về phá thai một cách đầy thuyết phục và lôi cuốn về hình ảnh.

Live Action mạnh dạn chia sẻ các sự thật về phá thai và phẩm giá của mỗi con người nhân bản với mọi phương tiện truyền thông, từ các cơ sở cung cấp tin tức địa phương tới CNN, Fox News và The Blaze. Năm 2014, Live Action tạo được tin sốt dẻo nhờ cuộc điều tra bí mật, các bài xã luận mạnh dạn, các cuộc tranh luận và phỏng vấn trên truyền hình, truyền thanh cũng như ấn phẩm toàn quốc. Khiến cho cả những phương tiện truyền thông phò phá thai xưa nay cũng phải tường thuật việc làm của phong trào. Và họ càng tường thuật, nước Mỹ càng thấy phá thai thực sự là một bất công như thế nào.

Chủ tịch của Live Action, Lisa Rose, là khách thường xuyên trên các chương trình truyền hình The O'Reilly Factor, Hannity, The Laura Ingraham Show, và nhiều đài truyền hình và chương trình phát thanh toàn quốc. Các công trình của cô được trình bầy trên hầu hết các cơ quan tin tức quan trọng, từ CBS tới CNN, từ Los Angeles Times tới the Washington Post.

Trong khi các phương tiện truyền thông chính dòng không chịu tường thuật các sự thật liên quan tới phá thai, thì cơ sở tin tức của Live Action mạnh dạn chia sẻ giá trị và phẩm giá của con người nhân bản. Ấn bản Live Action News tới tay hàng trăm triệu độc giả mỗi tuần. Năm 2014, Live Action News đạt con số kỷ lục độc giả với những chủ đề đầy tính thông tri liên quan tới các biến cố thời sự và tính thánh thiêng của sự sống con người.

Năm 2014, hơn 700,000 người ái mộ Facebook và 25,000 người ái mộ Twitter của Live Action đã vận động bè bạn và gia đình thảo luận về tính thánh thiêng của sự sống và tính tàn bạo của phá thai. Hàng trăm ngàn những người này đang chia sẻ với người khác các nội dung của Live Action, giúp cho sứ điệp của Live Action tới tai hàng triệu người.

Cuộc điều tra của Live Action về giáo dục tính dục (SexEd) đã vạch trần những lời khuyên đầy nguy hiểm của Planned Parenthood trong lãnh vực này: họ đã khuyến khích trẻ vị thành niên 15 tuổi cách "đột nhập" các cửa tiệm tình dục, cách mua các trò chơi tình dục và cách thử nghiệm với BDSM (bondage and discipline, dominance and submission, sadism and masochism [nô dịch và kỷ luật, thống trị và tùng phục, ác dâm và khổ dâm]). Các điều tra của Live Action cũng cho thấy cơ sở này khuyến khích các vị thành niên chơi những trò chơi có tính bạo lực về tình dục.

Sau khi Live Action cho công bố kết quả cuộc điều tra SexEd, bộ trưởng tư pháp của Colorado, John Suthers, công bố sẽ mở cuộc điều tra riêng về vấn đề này.

2014 là năm của Ðức Phanxicô

John L. Allen Jr. thì cho rằng cuối cùng, trong năm 2014, Ðức Phanxicô đã chiếm được cảm tình của dân Mỹ. Không như hồi đầu năm, khi Ðề Xuất Kasper được tung ra và người phản đối mạnh mẽ đầu tiên là Ðức Hồng Y Raymond Burke, vị Hồng Y Mỹ duy nhất nắm một bộ sở của Vatican. Với ngày giờ qua đi sau đó, càng ngày xem ra người Công Giáo Mỹ càng "đứng sau lưng" vị giáo phẩm tại Vatican của họ. Nhất là sau Thượng Hội Ðồng đặc biệt về gia đình, nơi vị Hồng Y này tỏ ra cương quyết và bộc trực hơn hết đến độ gần như thách thức thẩm quyền tối cao của Ðức Phanxicô, tin ngài bị "sa thải" và do đó, không còn một vị giáo phẩm Mỹ nào tại Vatican nữa, thì dư luận Mỹ gần như tỏ ra thất vọng đến độ có người, như Ross Douthat của tờ New York Times, nói tới bóng ma "ly khai" (xem "The Pope and the Precipice", New York Times, 25 October 2014).

Chính Ðức Hồng Y Raymond Burke, trong cuộc phỏng vấn của Tờ Breitbart News (Áo) ngày 5 tháng 11, năm 2014, cũng cho hay Giáo Hội Công Giáo có nguy cơ ly giáo nếu người ta thấy các giám mục "đi ngược lại" các giáo huấn đã thành nề nếp xưa nay.

John Allen, sau khi thuật lại các nhận định của một số nhân vật tên tuổi như nhà văn và sử gia Ý Roberto de Mattei, Ðức Cha Rogelio Livieres Plano, Paraguay, nói về viễn tượng ly giáo từ ngày Ðức Phanxicô lên cầm quyền, có nhắc tới hai phản ứng "nhẹ nhàng hơn". Theo ông, vì lúc này, chưa thể có một ly giáo. Muốn có ly giáo, một giám mục phải đứng ra thành lập một Giáo Hội song hành. Hiện chưa có một giám mục nào như thế cả. Ngoài ra, các vị giám mục bảo thủ không hài lòng với hiện tượng xa rời tín lý truyền thống hiện nay khó bề ly khai hơn các đối tác cấp tiến của các ngài, vì phe cấp tiến vốn có liên hệ lỏng lẻo với Vatican.

Thành thử, chỉ có thể có hai viễn tượng sau: một số vị bảo thủ sẽ tự giam mình vào thứ lưu đầy nội bộ, nghĩa là chỉ biết chăm lo giáo phận mình, hoàn toàn làm ngơ Vatican. Allen cho hay ngay trong tuần có Bản Tường Trình Tạm Thời của Thượng Hội Ðồng 2014, một nhà bảo thủ nổi tiếng của Mỹ không ngần ngại nói lên quan điểm này: nhất định không hướng về Rôma để tìm sự lành mạnh cho linh hồn!

Thứ hai, thôi không bênh vực Ðức Phanxicô nữa, không dành cho ngài điều mà người Mỹ vẫn gọi là "the benefit of doubt" (tin không cần chứng cớ), tỏ ra ngờ vực đối với bất cứ điều gì ngài tuyên bố và thực hiện. Ðây là thái độ cố hữu của các người Công Giáo cấp tiến suốt thời Ðức Gioan Phaolô II và Bênêđíctô XVI.

Vì là một người Hoa Kỳ trong hoàn cảnh tư duy Hoa Kỳ không được tôn trọng, Allen nêu ra bóng ma "tài chánh" như là hệ luận của hai thái độ trên. Theo ông, người Công Giáo bảo thủ thường là những chi thể tận tụy nhất của Giáo Hội và do đó, đóng góp nhiều nhất về phương diện tài chánh. Ông cho hay: trong tuần lễ gay cấn nhất của Thượng Hội Ðồng về Gia Ðình năm 2014, một vị đứng đầu một cơ quan nghiên cứu chính sách (think tank) ở Rôma cho hay đã nhận được một cú điện thoại của một trong những người tặng dữ cho biết: nếu sự việc cứ tiếp tục như hiện nay, người này sẽ thôi không đóng góp nữa.

Và ông kết luận: "nói rộng hơn, những người Công Giáo bị gán cho nhãn hiệu 'bảo thủ' thường là những người xách nước cho Giáo Hội ở mọi lãnh vực, từ địa phương tới hoàn vũ. Nếu cái nguồn vốn nhân lực này cạn đi, thì quả là khó khăn cho Ðức Phanxicô đẩy mạnh nghị trình của ngài".

Nói thế, nhưng ông tin Ðức Phanxicô "không ngây thơ về chính trị và đã từng chứng tỏ là người có khả năng 'giải giới' những kẻ phê bình mình".

Mà ngài giải giới họ thật, ít nhất đối với Hoa Kỳ. Thực vậy, gần vào cuối năm 2014, ngài đã thực hiện hai việc "kỳ diệu" gần như làm người Công Giáo Hoa Kỳ quên khuấy vết thương "Raymond Burke".

Việc đầu tiên là Phúc Trình Về Các Nữ Tu Hoa Kỳ, kết qủa cuộc điều tra kéo dài 6 năm mà khởi đầu ai cũng tưởng sẽ lâm vào ngõ bí. Nhưng phúc trình 5,000 chữ không những khai thông ngõ bí mà còn trở thành điều một nhà phê bình cho là một cuộc tỏ tình (love fest): đầy lời khen nồng nàn và không một biện pháp kỷ luật!

Liền sau đó, vào ngày hôm sau, tin vui bừng nở thứ hai: Ðức Phanxicô là phương thế chính tái lập bang giao Mỹ - Cuba! Và đây là lời của Tổng Thống Hoa Kỳ: "Tôi muốn cám ơn Ðức Giáo Hoàng Phanxicô, mà gương sáng tinh thần cho ta thấy sự quan trọng của việc theo đuổi thế giới như nó đáng là, chứ không phải thứ thế giới hiện nó đang là". Nghĩa là một con người nhìn xa trông rộng. Obama quả đang nhắn nhủ người bảo thủ Hoa Kỳ: đừng nhìn gần hãy nhìn xa như vị giáo hoàng của qúy vị!

Vũ Van An