Đại diện Tòa Thánh tại LHQ: đáp ứng bạo lực tòan cầu bằng đối thoại và liên đới

Đại diện Tòa Thánh tại LHQ: đáp ứng bạo lực tòan cầu bằng đối thoại và liên đới

Theo tin Zenit ngày 27 tháng Tám, Đức TGM Silvano Tomasi, Đại Diện Thường Trực của Tòa Thánh cạnh LHQ tại Genève vừa tuyên bố rằng các bạo động đang diễn ra tại Iraq đã đánh thức cả thế giới. Ngài thúc giục cộng đồng quốc tế bênh vực và bảo vệ các nhân quyền căn bản của các nạn nhân. 

Trong một cuộc phỏng vấn của Zenit vào hôm thứ Ba, Đức TGM không những phát biểu quan điểm của ngài về việc liệu các bạo động đang leo thang tại Trung Đông có phải là một loại Thế Chiến III hay không, như có lần Đức GH Phanxicô đã nói, ngài còn cho biết điều gì đang được thực hiện và điều gì cần phải thực hiện để chấm dứt các hành động bạo tàn. 
Ngài cũng đề cập tới lời suy đoán TT Obama sẽ gặp các Thượng Phụ Đông Phương và các GM Hoa Kỳ tại Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn, và tác dụng có thể có của chuyến viếng thăm LHQ năm 2015 của Đức Giáo Hoàng. 

***

ZENIT: Tại cuộc họp báo tổ chức hôm qua tại cuộc gặp gỡ Rimini hàng năm, khi được hỏi Tòa Thánh đang làm gì đếp đáp ứng cuộc khủng hoảng tại Trung Đông, Đức TGM đã nói rằng Tòa Thánh đề nghị một cuộc gặp gỡ trong đó, các giám mục của các lãnh thổ bị ảnh hưởng tại Iraq sẽ thông báo cho TT Mỹ Barack Obama về tình hình đang diễn ra. Đức TGM có thể giải thích thêm điều này không?

Đức TGM Tomasi: Tôi không biết sẽ có cuộc gặp gỡ với TT Obama. Nhưng tôi có nghe sẽ có cuộc gặp gỡ giữa các giám mục ở Hoa Thịnh Đốn, trong đó có đại diện của các Giáo Hội Trung Đông và có lẽ các ngài sẽ gặp gỡ các giám mục của Mỹ, nhưng đó là giả thuyết tôi đưa ra. Ngoài việc ấy ra, tôi không có một lịch trình chính thức. Nên chúng ta phải chờ thêm chút nữa xem sự việc sẽ diễn biến ra sao. Tôi nghĩ vào tuần lễ thứ hai của tháng Chín, cuộc gặp gỡ trên dự định sẽ diễn ra và ta cần xem sẽ diễn ra thế nào, thực ra, ai sẽ tham dự, liệu sẽ có cuộc gặp gỡ ấy hay không ngoài việc tuyên bố là có và các mục tiêu chuyên biệt của nó sẽ là gì. 

ZENIT: Theo kinh nghiệm của Đức TGM, ngài có nghĩ điều quan trọng là TT Mỹ nên tham dự, để có được một kết quả cụ thể, một đáp ứng từ phía Hoa Kỳ?

Đức TGM Tomasi: Tôi nghĩ điều hữu ích là bất cứ ai cũng cần lắng nghe những người từng có mặt ngay tại chỗ, những người đem tới kinh nghiệm và nhận thức đúng về những gì đang diễn ra trong các cộng đồng của họ, nhất là các Kitô hữu và các nhóm tôn giáo khác vốn hiện diện tại các khu vực Đồng Bằng Ninivê và Mosul. Nhận thức trực tiếp luôn giúp ta đưa ra được các quyết định cụ thể và khôn ngoan. 

ZENIT: Đức TGM có tin rằng phái viên của Đức Giáo Hoàng tới Iraq, Đức HY Filoni, hay phúc trình của ngài, đề cập tới các vi phạm của Hồi Giáo Trị ISIS mà ngài quan sát được ngay tại chỗ, sẽ được trình cho LHQ hay không?

Đức TGM Tomasi: Dường như … Tại Genève, một cuộc họp đặc biệt của Hội Đồng Nhân Quyền LHQ, sẽ được triệu tập vào ngày 1 tháng Chín. Rất có khả năng sẽ có tiếng nói trực tiếp từ Vatican, có thể là đích thân Đức HY Filoni, người mới thăm viếng các cộng đồng tôn giáo và sắc tộc ở Bắc Iraq và các trại tỵ nạn nơi các nạn nhân của cái gọi là Quốc Gia Hồi Giáo Trị buộc phải trốn chạy tới để sống sót. Cuộc họp này có thể rất hữu ích. Chắc chăn hữu ích khi Cộng Đồng Quốc Tế mạnh mẽ bảo vệ Các Quyền Căn Bản của mọi người tại Bắc Iraq và cung cấp trợ giúp nhân đạo họ rất cần trong tình hình tuyệt vọng hiện nay vì họ trốn chạy với chỉ một mảnh vải che thân. Các Kitô hữu cũng có cùng những nhân quyền như bất cứ công dân nào khác và căn cước tôn giáo của họ không thể là cớ để họ bị kỳ thị. 

ZENIT: Và Đức HY Filoni sẽ nói chuyện với LHQ?

Đức TGM Tomasi: Rất có thể. Các quyết định vẫn còn đang trong diễn trình được đưa ra.

ZENIT: Đức TGM có thể cho biết Đức HY Filoni sẽ nói những gì trong phúc trình của ngài, và nhận xét của Đức TGM về điều này?

Đức TGM Tomasi: Theo các cuộc phỏng vấn của truyền thông và nhiều bình luận công cộng khác, Đức HY nói tới số phận của mọi người tỵ nạn do cái gọi là quốc gia Hồi Giáo trị gây ra, việc giết người vô tội, nhu cầu quốc tế cần can thiệp với những tài nguyên cần thiết như nước và thực phẩm giúp cho các cộng đồng rời cư này sống sót. Ngài cũng kêu gọi phải che chở các cộng đồng này và khả thể hồi hương an toàn cho họ. Cộng Đồng Quốc tế không thể tự giả thuyết là người Kitô Giáo, người Yazidis và các nhóm thiểu số tôn giáo khác đơn thuần muốn di cư chỉ vì bị nhận diện là các nhóm tôn giáo. 

Để kết luận, tôi nghĩ hai nhận xét sau đây là quan trọng hơn cả: trợ giúp nhân đạo khẩn cấp và che chở. Các thượng phụ Đông Phương, cả Chính Thống lẫn Công Giáo, vừa nhận định rằng cần có sự hiện diện của “Mũ Xanh” LHQ tức lực lượng duy trì hòa bình của LHQ, là lực lượng tạm thời can thiệp vào và bình định tình hình để bảo đảm việc hồi hương của người tỵ nạn.

ZENIT: Đức TGM nghĩ Tòa Thánh nên làm những gì để đáp ứng? Và hiện có chăng? Sẽ có chăng? 

Đức TGM Tomasi: Đối diện với nhiều bùng nổ bạo động tại nhiều nơi trên thế giới, nhưng cách riêng tại Trung Đông, Tòa Thánh đã tích cực dấn thân qua tiếng nói của Đức Thánh Cha, Đức Phanxicô, người đã không tiếc bất cứ cố gắng hay lời lẽ nào nhằm nói rằng con đường hợp lý duy nhất cho tương lai là con đường đối thoại và thương thuyết, để người ta có thể sống chung với nhau, tôn trọng nhau, thậm chí nhìn nhận các dị biệt của nhau, nhưng phải thừa nhận nhân tính nền tảng mà tất cả chúng ta đều có.

Bước đầu tiên trong việc đáp ứng nền văn hóa bạo lực này là thừa nhận phẩm giá và sự bình đẳng của nhau, như là các thành viên của gia đình nhân loại. Sau đó, Đức Thánh Cha thêm sự cấp thiết của cầu nguyện và động viên mọi tài nguyên thiêng liêng của cộng đồng thế giới để van xin Thiên Chúa ban ơn hòa bình vì hòa bình quả là một ơn phúc của Thiên Chúa. 

Và điều này nữa, ta cần động viên cộng đồng quốc tế để họ nhận lãnh trách nhiệm, vì khi một quốc gia không thể bảo vệ các công dân của họ vì nhiều lý do, thì điều quan trọng là cộng đồng quốc tế phải nhận lấy nhiệm vụ che chở những người dân này. 

ZENIT: Và nhiệm vụ che chở những người dân này bao gồm cả vũ khí?

Đức TGM Tomasi: Việc chọn các phương thế để che chở sẽ được các quốc gia, các thành viên của cộng đồng quốc tế, quyết định. Giáo Hôi không có trách vụ ấn định các phương thế chuyên biệt nên dùng để che chở các người dân cần được che chở. Giáo Hội sẽ nhắc nhở điều này: ta có bổn phận che chở và trách nhiệm này phải được thi hành qua bộ máy mà cộng đồng quốc tế đã tạo ra cho mình để đương đầu với những tình thế khẩn trương như tình thế ta đang đương đầu hiện nay ở Bắc Iraq. 

ZENIT: Theo Đức TGM, các cộng đồng Kitô Giáo trên thế giới nên làm những gì một cách chuyên biệt để giúp các người dân này?

Đức TGM Tomasi: Đức Thánh Cha đã yêu cầu chúng ta cầu nguyện và tạo một công luận có lợi cho việc che chở những người dân đang gặp nguy cơ này. Cộng đồng quốc tế được kêu gọi phải che chở các nạn nhân của áp bức không được chính phủ họ bảo vệ hay đang gặp nguy cơ diệt chủng bất luận họ là Kitô hữu, Shiite hay Sunni. Các nhân quyền căn bản của bất cứ con người nào cũng đáng được che chở, vì mỗi người chúng ta đều có phẩm giá bằng nhau và giá trị bằng nhau như là thành viên của gia đình nhân loại và là con cái Thiên Chúa. 

ZENIT: Âu Châu đang làm gì để giúp các người dân này?

Đức TGM Tomasi: Là thành viên của cộng đồng quốc tế, Liên Hiêp Âu Châu nên tham gia vào việc tìm ra giải pháp thích đáng cho cuộc khủng hoảng này. 

ZENIT: Nếu Đức Giáo Hoàng tới LHQ, liệu việc này có tạo ra điều gì khác biệt hay không? Nếu có, thì tại sao lại như vậy?

Đức TGM Tomasi: Dạ, các kinh nghiệm quá khứ cho thấy các cuộc viếng thăm LHQ của các Đức Giáo Hoàng luôn phát sinh ra không những chú ý trong giới truyền thông, mà cả nhạy cảm lớn lao, một ý thức trách nhiệm mới mẻ nơi cộng đồng quốc tế đúng nghĩa nữa. Hy vọng rằng, nếu Đức GH Phanxicô quyết định đi thăm LHQ, tôi dám chắc việc này không những sẽ làm người ta lưu ý tới các vấn đề liên quan tới hòa bình và công lý trên thế giới, mà có lẽ ngài còn làm sống lại một cảm thức bổn phận để cộng đồng quốc tế thấy mình có trách nhiệm phải thi hành việc che chở các nạn nhân của bất cứ hình thức bạo lực hay bất công nào. 

ZENIT: Đức GH Phanxicô từng cho hay: tình hình ở Trung Đông là “Thế Chiến III”, dù chỉ xẩy ra “từng mảng”. Đức TGM có đồng ý đây là Thế Chiến III không? Tại sao?

Đức TGM Tomasi: Đức Thánh Cha bắt kịp trí tưởng tượng của thế giới khi nói rằng chúng ta đang đối diện với một Thế Chiến. Kiểu nói này buộc ta phải suy nghĩ tới rất nhiều cuộc tranh chấp trên thế giới từ Cộng Hòa Trung Phi, Libya, Congo tới Syria và Bắc Iraq, ấy là mới chỉ kể một số. Việc bùng nổ bạo lực này đang qui định tình hình thế giới. Đúng vậy, hiện đang có nhiều trung tâm quyền lực với những quyền lợi riêng biệt hay khác biệt, và việc hoàn cầu hóa văn hóa, trong đó người ta chỉ chú trọng tới quyền lợi bản thân hay quốc gia, đang khuyến khích việc sử dụng vũ khí để giải quyết các dị biệt. Đức GH Phanxicô kêu gọi chúng ta ủng hộ thứ văn hóa khác, thứ văn hóa liên đới và đối thoại, làm phương thế duy nhất để xây dựng môt tương lai chung cho hòa bình và tiến bộ. 

Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ

Quan điểm của Đức TGM Tomasi được sự ủng hộ mạnh mẽ của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ. Ủy Ban Đại Kết và Liên Tôn Sụ Vụ của Hội Đồng này, ngày 21 tháng Tám, lên tiếng tái xác nhận sự cam kết đối thoại của mình với các tôn giáo khác, đặc biệt là Hồi Giáo. 

Chủ Tịch Ủy Ban trên, Giám Mục Phụ Tá TGP Baltimore, Denis Madden, liệt kê các căng thẳng giữa người Kitô Giáo và người Hồi Giáo tại nhiều nơi trên thế giới làm lý do chính để tái xác nhận nhu cầu đối thoại. 

Các giám mục Hoa Kỳ tuyên bố rằng mặc dù “chúng tôi muốn nói lên nỗi buồn, thực ra sự giận dữ của chúng tôi, đối với các hành vi bạo động và xách nhiễu bừa bãi và đôi khi có hệ thống, các hành vi, đối với Kitô hữu cũng như người Hồi Giáo, đang đe dọa phá vỡ sự hòa hợp từng nối kết chúng ta trong sự hỗ trợ, thừa nhận và tình bằng hữu hỗ tương”, nhưng các ngài cũng buồn trước việc một số Kitô hữu, cả Công Giáo lẫn không Công Giáo, lên tiếng cố tình bác bỏ lời kêu gọi đối thoại với người Hồi Giáo.

Theo các ngài, cuộc đối thoại này đã và đang đem lại nhiều kết quả tích cực: “Qua đối thoại, chúng ta đã có thể khắc phục được phần lớn sự ngu dốt chung của chúng ta, thói quen không tin tưởng nhau, và nỗi sợ từng làm ta tê liệt”.

Các ngài viết thêm: “giống Đức Giáo Hoàng, chúng ta xác tín rằng gặp gỡ và đối thoại với những người khác với chúng ta đem lại cơ hội tốt nhất để (thực hiện) việc phát triển huynh đệ, làm giầu cho nhau, làm chứng và sau cùng phục vụ hòa bình”. 

Khóc cho các Kitô hữu bị thảm sát, không khóc cho cuộc đối thoại với Hồi Giáo

Nhưng nhiều người Công Giáo không đồng ý đối thoại trong hoàn cảnh này. Một trong những người này là Phil Lawler. Viết trên CatholicCulture.org ngày 29 tháng Tám, Lawler cho rằng có những Kitô hữu như Đức HY Oscar Rodriguez Maradiaga tỏ ý lo sợ cuộc bách hại các Kitô hữu một cách tàn bạo của Hồi Giáo Trị ISIS sẽ đẩy lui “các tiến bộ trong cuộc đối thoại Kitô Giáo - Hồi Giáo”. 

Điều ấy có thực. Nhưng các lãnh tụ Hồi Giáo Trị bất cần. Các tuyên bố công khai của họ không hề nhắc tới ý muốn đối thoại. Và các chính sách tàn bạo của họ rất cân xứng với các tuyên bố hiếu chiến của họ. Chúng không có một ý muốn chia sẻ ý tưởng nào với người Kitô hữu Iraq; chúng chỉ muốn tận diệt họ. Mục tiêu tối hậu của họ không phải đạt tới một hiểu biết hòa bình với thế giới Tây Phương, mà là khuất phục nó. 

Nhắc tới các cố gắng đối thoại trong quá khứ, Lawler tỏ ý tiếc việc người Hồi Giáo đã không tiếp nhận công thức đối thoại sự thật của Đức Bênêđíctô XVI phát biểu tại Regensburg. Chính vì thế mà từ đó đến nay, Hồi Giáo đấu tranh, với chính sách bạo lực, càng ngày càng mạnh hơn. “Ấy thế mà thay vì đẩy mạnh luận điểm của ngài, các nhà lãnh đạo Giáo Hội nói chung đã đạp pêđan ngược để chạy xa khỏi nó. Thay vì đòi các nhà lãnh đạo Hồi Giáo có trách nhiệm tham gia chiến dịch chống khủng bố, các giáo phẩm lại giả vờ cho rằng không có bất cứ nối kết nào giữa đức tin Hồi Giáo và bạo lực khủng bố”. 

Nhắc tới tuyên bố của Ủy Ban Đại Kết và Liên Tôn Sự Vụ của HĐ/GM Hoa Kỳ trên đây, Lawler tỏ ý tiếc: các vị giám mục chỉ nói chung chung, không nhắc gì tới “hàng trăm Kitô hữu đang chết và việc chặt đầu một người Mỹ được trình chiếu trên YouTube. Đây quả là một việc không phục vụ sự thật chút nào”. 

Lawler đề cập tới bài báo mấy ngày qua của Karen House, cựu chủ nhiệm tờ Wall Street Journal, tựa là “Đã tới lúc người Saudis đứng lên”, để nói rằng các nhà lãnh đạo Công Giáo cũng nên có cùng một lập trường như thế trong cuộc đối thoại của mình với các đối tác Hồi Giáo. “Hãy nói với các giáo sĩ Hồi Giáo rằng đã đến lúc họ phải đứng lên. Hãy nói với họ: chúng ta rất muốn đối thoại, nhưng chỉ đối thoại khi họ hoàn toàn tách khỏi những kẻ xúi giục, vi phạm hay biện minh cho bạo lực phe phái”.

Vũ Văn An8/29/2014(vietcatholic)