VATICAN, MỘT LẦN NỮA, LÊN ÁN VIỆC CÔNG BỐ DANH SÁCH GIÁO SĨ BỊ BUỘC TỘI ĐÁNG TIN CẬY

 

Vatican, một lần nữa, lên án việc công bố danh sách giáo sĩ bị buộc tội đáng tin cậy

Vũ Văn An2  7/Feb/2025

 

Tạp chí The Pillar, ngày 26 tháng 2 năm 2025, cho hay: Năm ngoái, Bộ Văn bản Lập pháp đã ban hành hướng dẫn cho các giám mục, trong đó nêu rằng luật giáo luật cấm công bố danh sách ghi rõ giáo sĩ "bị buộc tội đáng tin cậy" về tội lạm dụng tình dục.

Trong một lá thư có khả năng gây ra phản ứng dữ dội từ một số người ủng hộ nạn nhân, bộ này cho biết rằng những danh sách như vậy có thể vi phạm các quyền pháp lý cơ bản khi được công bố.

Bộ Văn bản Lập pháp, trước đây là Hội đồng Giáo hoàng về Văn bản Lập pháp, Rome.

Bộ phận Vatican, chịu trách nhiệm ban hành các giải thích pháp lý có thẩm quyền cho Giáo hội hoàn vũ, đã ban hành các chỉ thị của mình trong một lá thư vào tháng 9 năm 2024 được công bố trực tuyến bởi bộ phận này vào ngày 22 tháng 2.

Bộ Văn bản Lập pháp là bộ phận gần đây nhất của Vatican chỉ trích hoặc cấm việc các giáo phận công bố danh sách các giáo sĩ "bị buộc tội một cách đáng tin cậy". Cả Bộ Giáo lý Đức tin và Bộ Giáo sĩ — và cá nhân Đức Giáo Hoàng Phanxicô — trước đây đã cảnh báo về việc này.

Nhiều giáo phận ở Hoa Kỳ đã áp dụng việc công bố danh sách sau các vụ bê bối lạm dụng tình dục của giáo sĩ trong 25 năm qua, đặc biệt là trong bối cảnh các cuộc điều tra cấp nhà nước về lạm dụng tình dục của giáo sĩ và việc thông qua luật "nhìn lại" cho phép các vụ kiện dân sự liên quan đến lạm dụng được đệ trình sau thời hiệu hiện hành.

Trong lá thư tháng 9, bộ đã trả lời yêu cầu làm rõ từ một giám mục giấu tên viết để xin hướng dẫn vào tháng 7 năm 2024.

Trong hướng dẫn, tổng giám mục và thư ký của bộ, Tổng giám mục Filippo Iannone và Juan Ignation Arrieta, đã viết rằng hướng dẫn của Vatican được đưa ra sau khi "xem xét cẩn thận câu hỏi tế nhị" về các danh sách đã công bố và cho biết bộ đã tham khảo ý kiến của "hai chuyên gia giáo luật đáng kính là chuyên gia trong vấn đề này".

Lưu ý về sự bảo vệ chung của giáo luật đối với danh tiếng tốt của một người khỏi tác hại "bất hợp pháp", bộ giải thích rằng trong khi "trong một số trường hợp, tác hại của danh tiếng tốt có thể được hợp pháp hóa, ví dụ như để tránh mọi nguy hiểm hoặc mối đe dọa đối với cá nhân hoặc cộng đồng", thì nó "hoàn toàn không hợp pháp khi rủi ro như vậy có thể được loại trừ một cách hợp lý, như trong trường hợp tội phạm được cho là đã chết, khi không thể có lý do hợp pháp hoặc tương xứng cho việc gây tổn hại đến danh tiếng của họ".

Bộ này cũng nói thêm rằng không được phép công bố danh sách các giáo sĩ bị buộc tội “vì những lý do được cho là minh bạch hoặc bồi thường (trừ khi chủ thể đồng ý và do đó một lần nữa loại trừ những người đã khuất)”.

Lá thư nhấn mạnh rằng sự phản đối của Vatican đối với việc công bố danh sách các giáo sĩ bị buộc tội không chỉ giới hạn ở việc các giáo sĩ đã khuất không có khả năng tự bảo vệ mình trong thực tế.

Theo bộ này, các vấn đề cốt lõi thay vào đó là các nguyên tắc pháp lý cơ bản: giả định vô tội và tính bất hợp pháp khi buộc tội bất cứ ai về một tội ác chưa được luật pháp xử lý [codified] tại thời điểm bị cáo buộc phạm phải: “Ví dụ, liên quan đến cái gọi là sự thiếu sót trong các nghĩa vụ cảnh giác chung”, lá thư cho biết.

“Những nguyên tắc như vậy”, bộ này cho biết, “không thể hợp lý bị phủ nhận bởi một ‘quyền thông tin’ chung chung khiến bất cứ loại tin tức nào trở thành phạm vi công cộng, dù có đáng tin đến đâu, gây tổn hại cụ thể và thiệt hại hiện sinh cho những người liên quan trực tiếp, đặc biệt là nếu không chính xác, hoặc thậm chí vô căn cứ hoặc sai sự thật, hoặc hoàn toàn vô dụng như đối với những người đã khuất”.

Bức thư cũng lưu ý rằng các quyết định của giáo phận về việc liệu một lời buộc tội có đáng tin cậy hay "có căn cứ" hay không thường được đưa ra mà không quan tâm đến các tiêu chuẩn pháp lý đã được thiết lập và "yêu cầu tiêu chuẩn chứng minh tương đối thấp" và "không được hưởng lợi từ bất cứ quyền bào chữa nào" đối với bị cáo.

Bức thư của Bộ Văn bản Lập pháp là bức thư mới nhất trong một loạt các bản lên án của Vatican về việc công bố danh sách tên của các giáo sĩ, còn sống và đã chết, những người đã đưa ra các cáo buộc "đáng tin cậy" hoặc "có căn cứ".

Trong hội nghị thượng đỉnh hoàn cầu năm 2019 về lạm dụng tình dục của giáo sĩ và trách nhiệm giải trình của giám mục, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã đặc biệt loại trừ các hành vi như vậy trong "Những điểm cần suy gẫm" do chính ngài công bố, trong đó nêu rõ rằng "quyền bào chữa, nguyên tắc của luật tự nhiên và luật giáo luật về giả định vô tội cho đến khi có bằng chứng về tội lỗi của bị cáo cũng phải được bảo vệ".

"Do đó, cần phải tránh công bố danh sách những người bị cáo buộc, ngay cả bởi các giáo phận, trước khi có cuộc điều tra trước đó và bản lên án cuối cùng", Đức Giáo Hoàng viết.

Vào năm 2022, Bộ Giáo lý Đức tin, có thẩm quyền đối với các trường hợp giáo sĩ lạm dụng tình dục trẻ vị thành niên, đã ban hành các bản cập nhật cho sổ tay pháp lý của mình về các thủ tục xử lý các cáo buộc như vậy.

Ban đầu, theo giáo luật, Bộ Giáo lý Đức tin giải thích, giám mục chỉ được cho là xác định xem cáo buộc là “rõ ràng là sai hoặc phù phiếm” — rằng nó không cáo buộc một người phạm tội ở một địa điểm vào thời điểm rõ ràng là không thể. Nếu không rõ ràng là không thể, giám mục sẽ mở một cuộc điều tra sơ bộ theo giáo luật để xác định xem cáo buộc có “mức độ chân thực tối thiểu” hay không.

“Luôn phải ghi nhớ rằng cuộc điều tra sơ bộ không phải là một phiên tòa, cũng không nhằm mục đích đạt được sự chắc chắn về mặt đạo đức về việc các sự kiện bị cáo buộc có xảy ra hay không”, Bộ Giáo lý Đức tin cho biết.

Trong khi các giám mục có thể, khi họ cho là khôn ngoan, loại bỏ một linh mục bị cáo buộc khỏi chức thánh trước hoặc trong giai đoạn sơ bộ, thì cả luật giáo luật và Bộ Giáo lý Đức đều nhấn mạnh đến nhu cầu tránh ấn tượng rằng phán quyết đã được đưa ra trước khi quá trình pháp lý thực sự bắt đầu.

Trong hướng dẫn năm 2022 của mình, Bộ Giáo lý Đức tin đặc biệt cảnh báo về bất kỳ tuyên bố công khai nào “có thể gây phương hại đến các cuộc điều tra liên tiếp hoặc tạo ấn tượng rằng sự thật hoặc tội lỗi của giáo sĩ đang bị nghi ngờ đã được xác định một cách chắc chắn”.

“Các tuyên bố phải ngắn gọn và súc tích, tránh các thông báo ồn ào, hoàn toàn tránh mọi phán đoán vội vàng về tội lỗi hoặc sự vô tội của người bị buộc tội”, tài liệu nêu rõ.

Tuy nhiên, nhiều giáo phận Hoa Kỳ vẫn tiếp tục công bố và duy trì danh sách công khai các cáo buộc “có thể tin cậy” hoặc “có căn cứ” đối với các giáo sĩ chưa phải chịu bất kỳ quy trình pháp lý nào, theo giáo luật hay dân sự.

Năm 2002, sau các vụ bê bối lạm dụng tình dục mới nổi trong năm, các giám mục Hoa Kỳ đã thông qua Hiến chương Dallas và Các chuẩn mực thiết yếu cho các chính sách của Giáo phận/Giáo phận Đông phương giải quyết các cáo buộc lạm dụng tình dục trẻ vị thành niên của Linh mục hoặc Phó tế, sau này trở thành luật cụ thể tại Hoa Kỳ.

Phù hợp với các chuẩn mực đó, các giám mục được yêu cầu thành lập các hội đồng xét duyệt giáo phận — các cơ quan tư vấn độc lập do giáo dân lãnh đạo, bao gồm các chuyên gia từ các lĩnh vực như thực thi pháp luật, các ngành tâm thần và trị liệu, và những người ủng hộ nạn nhân sống sót — để hoạt động như một "cơ quan tư vấn bí mật cho giám mục" về chính sách cũng như đánh giá các cáo buộc cá nhân về việc lạm dụng trẻ vị thành niên.

Mặc dù các hội đồng xét duyệt đóng vai trò quan trọng đối với những nỗ lực của Giáo hội tại Hoa Kỳ nhằm xây dựng lại lòng tin sau những vụ bê bối trong những thập niên gần đây, nhưng thường không rõ chính xác chúng phù hợp như thế nào với quy trình giáo luật.

Nhưng các hội đồng xét duyệt được giao nhiệm vụ đưa ra các khuyến nghị cho các giám mục về việc liệu các cáo buộc có "giống sự thật" hay không — ngưỡng thấp được cho là sẽ kích hoạt một phiên tòa giáo luật chính thức.

Khi truyền đạt các phát hiện của mình, đôi khi các hội đồng xét duyệt đưa ra các tuyên bố công khai có vẻ như đi ngược lại quy trình giáo luật của Bộ Giáo lý Đức tin hoặc thậm chí có vẻ như đi đến kết luận đã được giải quyết về các cáo buộc trước khi quy trình giáo luật chính thức bắt đầu.

Đáng chú ý nhất là các hội đồng xét duyệt tại Hoa Kỳ đã chuẩn hóa việc sử dụng các thuật ngữ như "có thể tin cậy" và "có căn cứ" để mô tả các cáo buộc, vốn bị những người ủng hộ biện hộ chỉ trích là tạo ra ấn tượng rằng các cáo buộc đã được chứng minh, ngay cả trước khi bất cứ quy trình pháp lý chính thức nào bắt đầu.

Các danh sách giáo sĩ bị buộc tội do giáo phận công bố, đặc biệt là khi sử dụng ngôn ngữ về độ tin cậy, đã được các tòa án Hoa Kỳ sử dụng làm bằng chứng về hành vi sai trái, mặc dù không có quy trình pháp lý hoặc xác định tội lỗi nào được đưa ra.

Tại New Orleans, một thẩm phán phá sản đã ra lệnh cho tổng giáo phận ngừng trả lương cho các giáo sĩ trong danh sách "bị buộc tội có thể tin cậy" công khai vào năm 2020 và năm ngoái đã gia hạn lệnh này thêm nữa để bao gồm cả những người có cáo buộc không được coi là "có thể tin cậy" — ngay cả khi những linh mục đó không trải qua bất cứ loại quy trình pháp lý nào.

Những người chỉ trích cũng cảnh báo rằng khi một lời buộc tội không được chứng minh, thì việc tên của một linh mục có trong danh sách có thể khiến giám mục khó khăn - đôi khi là không thể - đưa linh mục đó trở lại mục vụ, tạo ra một nhóm linh mục "không thể điều động" chưa bị kết tội, nhưng không thể thực sự tham gia vào mục vụ.

Nhưng những người khác lại cho rằng việc nêu tên các giáo sĩ bị buộc tội là một phần thiết yếu để thừa nhận nỗi đau khổ của những người sống sót. Mặc dù việc công bố tên của một giáo sĩ đã chết có vẻ không công bằng, nhưng họ cho rằng, đó thường là cách gần nhất với công lý mà nạn nhân của họ có thể nhận được.

Hơn nữa, một số người ủng hộ những người sống sót cũng cho rằng danh sách các giáo sĩ "bị buộc tội đáng tin cậy" từ giáo phận có thể giúp các nạn nhân lên tiếng - họ nói rằng việc nhìn thấy tên của kẻ ngược đãi họ trong danh sách của giáo phận có thể giúp họ tin tưởng rằng họ sẽ được coi trọng, và đảm bảo với họ rằng họ không đơn độc.

Trong khi nhiều giáo phận và giám mục Hoa Kỳ đã áp dụng việc công bố các danh sách như vậy như một vấn đề chính sách — bất chấp các chỉ thị ngược lại của Vatican — một số ít giám mục Hoa Kỳ đã từ chối làm như vậy và phải chịu sự chỉ trích đáng kể.

Năm 2023, Giám mục Robert McManus của Worcester, Mass., đã công bố một báo cáo cập nhật về tình trạng lạm dụng tình dục của giáo sĩ trong giáo phận của mình, có từ những năm 1950.

Báo cáo không bao gồm tên của các giáo sĩ bị tố cáo các hành vi lạm dụng trong lịch sử, và giáo phận không duy trì danh sách công khai các giáo sĩ "bị buộc tội đáng tin cậy".

"Tôi đã được hỏi trong nhiều năm qua tại sao giáo phận của chúng tôi không công bố danh sách các linh mục bị buộc tội như một số giáo phận khác trong cả nước", ĐC McManus cho biết. "Tôi tin rằng một danh sách duy nhất sẽ không phản ảnh chính xác các mối quan tâm và kết quả khác nhau".

"Không có tiền lệ nào khác về việc công bố danh sách những người bị buộc tội trong xã hội - ngay cả những người bị buộc tội ở các vị trí đáng tin cậy khác như y tế, giáo dục hoặc thực thi pháp luật", giám mục cho biết vào thời điểm đó.

"Những danh sách như vậy có thể là nguyên nhân gây ra sự chia rẽ sâu sắc giữa nhiều thành viên trong Giáo hội của chúng tôi, những người coi đây là việc công khai dán nhãn có tội cho những người chưa bao giờ bị cơ quan thực thi pháp luật buộc tội hoặc có cơ hội tự bào chữa tại tòa án", ĐC McManus cho biết.

Thay vào đó, giáo phận Worcester công khai tên của các giáo sĩ bị buộc tội trên cơ sở cá nhân, khi một giáo sĩ bị cách chức sau khi bị cáo buộc có hành vi sai trái.

 

http://vietcatholic.net/News/Html/294446.htm