17.02.2025: THỨ HAI TUẦN VI THƯỜNG NIÊN

 

17/02/2025

 Thứ Hai tuần 6 thường niên

 

Bài Ðọc I: (Năm I) St 4,1-15.25

“Cain xông vào giết Abel em mình”.

Trích sách Sáng Thế.

Ađam ăn ở với vợ là Evà; bà mang thai, sinh ra Cain, và nói rằng: “Nhờ ơn Chúa, tôi sinh được người con”. Bà sinh ra Abel là em. Abel thì chăn chiên, còn Cain thì làm ruộng. Sau một thời gian, Cain lấy hoa trái đồng ruộng dâng lên cho Chúa. Abel cũng bắt các con vật đầu đàn và lấy mỡ mà dâng lên cho Chúa. Chúa đoái nhìn đến Abel và của lễ ông dâng. Còn Cain và của lễ của ông, thì Chúa không nhìn đến, nên Cain quá căm tức và sụ mặt xuống. Chúa nói với Cain: “Tại sao ngươi căm tức, tại sao ngươi sụ mặt như thế? Nếu ngươi làm lành, sao ngươi không ngẩng mặt lên; còn nếu ngươi làm dữ, thì tội đã kề ở cửa ngươi. Lòng ganh tị thúc đẩy ngươi, ngươi phải chế ngự nó”.

Cain nói cùng em là Abel rằng: “Chúng ta hãy ra ngoài”. Và khi hai anh em đã ra tới đồng, thì Cain xông vào giết Abel em mình. Chúa phán cùng Cain rằng: “Abel, em ngươi đâu?” Cain thưa: “Tôi đâu có biết! Tôi có phải là người giữ em tôi đâu?” Chúa phán: “Ngươi đã làm gì? Tiếng máu em ngươi từ đất kêu thấu đến Ta. Bây giờ, ngươi bị chúc dữ trên phần đất đã mở miệng hút máu em ngươi do tay ngươi làm đổ ra. Khi ngươi trồng tỉa, đất sẽ không sinh hoa trái cho ngươi. Ngươi sẽ đi lang thang khắp mặt đất”. Cain thưa cùng Chúa rằng: “Tội ác tôi quá nặng nề, đâu tôi còn đáng tha thứ. Hôm nay Chúa đuổi tôi ra khỏi mặt đất, tôi sẽ ẩn trốn khỏi mặt Chúa và tôi sẽ đi lang thang trên mặt đất, nhưng ai gặp tôi, sẽ giết tôi”. Chúa bảo: “Không có vậy đâu, hễ ai giết Cain, thì sẽ bị phạt gấp bảy lần”. Rồi Chúa ghi trên Cain một dấu, để ai gặp hắn, sẽ không giết hắn.

Ađam còn ăn ở với vợ, bà sinh một con trai đặt tên là Seth, bà nói: “Thiên Chúa đã ban cho tôi một đứa con trai khác thế cho Abel mà Cain đã giết”.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 49, 1 và 8. 16bc-17. 20-21

Xướng: Chúa là Thiên Chúa đã lên tiếng kêu gọi địa cầu, từ chỗ mặt trời mọc lên tới nơi lặn xuống. Ta không khiển trách ngươi về chuyện dâng lễ vật, vì lễ toàn thiêu của ngươi đặt ở trước mặt Ta luôn.

Ðáp: Hãy hiến dâng Thiên Chúa lời khen ngợi

Xướng: Tại sao ngươi ưa kể ra những điều huấn lệnh, và miệng ngươi thường nói về minh ước của Ta? Ngươi là kẻ không ưa lời giáo huấn và ném bỏ lời Ta lại sau lưng?

Xướng: Ngươi ngồi đâu là buông lời nói xấu anh em, làm tủi nhục cho người con cùng mẹ với ngươi. Ngươi làm thế, mà Ta đành yên lặng? Ngươi đã tưởng rằng Ta giống như ngươi? Ta sẽ bắt lỗi, sẽ phơi bày trước mặt ngươi tất cả.

 

Alleluia

Alleluia – Alleluia – Chúa phán: “Thầy gọi các con là bạn hữu, vì tất cả những gì Thầy đã nghe biết nơi Cha Thầy, thì Thầy đã cho các con biết – Alleluia.

 

PHÚC ÂM: Mc 8, 11-13

“Tại sao thế hệ này lại xin điềm lạ?”

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Marcô.

Khi ấy, các người biệt phái xuất hiện và bắt đầu tranh luận với Chúa Giêsu. Họ xin Người một điềm lạ trên trời để thử Người. Người thở dài mà nói: “Tại sao thế hệ này lại xin điềm lạ? Quả thật, Ta bảo các ông hay: Sẽ chẳng cho thế hệ này điềm lạ nào”. Rồi bỏ họ đó, Người lại xuống thuyền sang bờ bên kia.

Ðó là lời Chúa.

 

Chú giải về Sáng thế ký 4,1-15.25

Câu chuyện về tội tổ tông tiếp tục với một số câu chuyện đều chỉ ra nguồn gốc của nỗi đau và sự đau khổ của con người—sự xa lánh của họ khỏi các con đường của Chúa. Ngày nay, câu chuyện nói về bạo lực và giết chóc quá phổ biến, mang đến cái chết, sự tức giận, nỗi sợ hãi và sự chia rẽ trong cuộc sống của con người.

Cuốn Kinh thánh Jerusalem Mới giới thiệu câu chuyện theo cách này:

“Câu chuyện này giả định một nền văn minh phát triển, một hình thức thờ cúng đã được thiết lập, sự tồn tại của những người khác có thể giết Cain và sự tồn tại của một gia tộc sẽ tập hợp lại với anh ta. Có thể câu chuyện ban đầu không đề cập đến con cái của Người đàn ông đầu tiên, mà là tổ tiên cùng tên của Cainites (xem Dân số ký 24:21). Truyền thống Gia-vít đã đưa câu chuyện trở lại thời kỳ đầu, do đó mang lại cho nó một ý nghĩa phổ quát: sau cuộc nổi loạn chống lại Chúa, giờ đây chúng ta có xung đột huynh đệ tương tàn; chống lại hai điều xấu này là lệnh truyền kép tóm tắt toàn bộ Luật pháp—tình yêu của Chúa và tình yêu của người lân cận (xem Mt 22.40).”

Bây giờ bị đuổi khỏi Vườn Địa đàng, Người đàn ông quan hệ tình dục với vợ mình, Eva, và họ có một đứa con trai tên là Cain:

Tôi đã sinh ra một người đàn ông với sự giúp đỡ của Chúa.

Tên tiếng Do Thái qayin (“Cain”) và thuật ngữ qaniti (“Tôi đã sinh ra” hoặc “Tôi đã có được”, tức là ‘có được’) thể hiện một cách chơi chữ. Có nhiều ví dụ trong đó việc đặt tên cho trẻ em hoặc địa điểm trong Kinh thánh liên quan đến việc chơi chữ về các sự kiện chính. Câu nói này cũng thể hiện sự thích thú của Người phụ nữ đầu tiên, mặc dù chịu ‘quyền cai trị’ của chồng mình, nhưng đã sinh ra thứ mà Người đàn ông muốn, nhưng không thể tự mình sinh ra—một đứa con trai. Chúa đứng sau việc sinh con trai nhiều hơn chồng bà.

Do đó, Cain được coi là một món quà từ Chúa. Có một yếu tố sáng tạo trong mọi hành động sinh sản. Cain sớm được tiếp nối bởi một người em trai, A-ben. A-ben (có nghĩa là “trống rỗng hoặc vô ích” trong từ nguyên dân gian Do Thái), là từ hoàn hảo tương ứng với “Sự tiếp nhận”. Trong Kinh thánh, các cặp anh em thường được thấy đối lập về tính khí, cách sống và số phận (ví dụ: Gia-cốp và Ê-sau).

A-ben là một người chăn cừu trong khi Ca-in là một người nông dân cày ruộng. Sự đối lập lịch sử giữa người chăn cừu và người nông dân được chỉ ra ở đây. Chúa ưu ái người chăn cừu, nhưng sự lựa chọn nào cũng sẽ gặp rắc rối. Đây cũng là trường hợp đầu tiên của một chủ đề chung trong Kinh thánh—người trẻ được ưu tiên hơn người lớn tuổi (trong số những người khác, Y-sa-ác được ưu tiên hơn Ishmael, Gia-cốp được ưu tiên hơn E-sau, Ra-chên được ưu tiên hơn Lê-a). Những sở thích như vậy cho thấy sự tự do trong sự lựa chọn của Chúa, Ngài bỏ qua các tiêu chuẩn trần thế về sự vĩ đại và sự tôn trọng của Ngài đối với những người thấp hèn (xem lời dạy của Chúa Giê-su với các môn đồ của Ngài về việc ai thực sự vĩ đại trong Vương quốc: Mát-thêu 18.1-5; Lu-ca 9.46-48; Mác-cô 10.35-45).

 

Theo thời gian, Cain đã mang theo hoa lợi từ nghề nông của mình và dâng lên Chúa. Aben cũng mang những con cừu đầu tiên trong bầy của mình và dâng phần mỡ của chúng lên Chúa. Chúa hài lòng với lễ vật của Aben, nhưng không quan tâm đến lễ vật của Cain. Điều này khiến Cain rất tức giận và oán giận. Chúng ta có thể có xu hướng thông cảm hoặc hỏi lý do cho sự phân biệt đối xử này.

Có lẽ Cain đang được bảo rằng điều thực sự làm Chúa hài lòng là sự công chính và hành vi tốt. Điều này sẽ trở nên rõ ràng hơn vào thời của các tiên tri, khi các nghi lễ tôn giáo chỉ được coi là có giá trị khi chúng đi kèm với cuộc sống quan tâm đến anh chị em, đặc biệt là những người đang gặp khó khăn.

Chúa hỏi Cain tại sao anh ta tức giận và chán nản. Nếu anh ta làm tốt, liệu anh ta có được Chúa chấp nhận không? Nếu anh ta có thái độ không tốt với cách đối xử của Chúa đối với mình, thì chẳng phải là "tội lỗi... đang rình rập ở cửa" sao? Đây là điều anh ta phải vượt qua, nhưng anh ta đã không làm được. Anh ta mời em trai mình ra ngoài trang trại của mình và ở đó Cain đã giết Aben. Tội ác trở nên trầm trọng hơn bởi sự lừa dối (“Chúng ta hãy ra đồng.”), và chống lại một người anh em cùng huyết thống và một người đàn ông tốt không làm gì để gây ra bạo lực như vậy.

Sau đó, Chúa hỏi Cain rằng em trai mình đã đi đâu. Giống như trường hợp của Người đàn ông và Người phụ nữ sau khi phạm tội, Chúa biết rất rõ điều gì đã xảy ra, nhưng Người muốn cho Cain một cơ hội để thú nhận tội ác của mình. Tuy nhiên, Cain đã lùi lại. Anh ta nói rằng mình không biết, và sau đó đặt câu hỏi nổi tiếng:

…tôi có phải là người giữ em trai tôi không?

Tất nhiên, đây là một câu hỏi tu từ trong Kinh thánh.

Bây giờ, Chúa nói thẳng:

Ngươi đã làm gì? Nghe này, máu của em trai ngươi đang kêu lên với ta từ dưới đất!

Vì vậy, Cain bị nguyền rủa từ dưới đất, chính là đất đã tiếp nhận máu của Aben từ tay Cain. Từ giờ trở đi, mảnh đất mà anh ta canh tác sẽ không còn màu mỡ, trong khi bản thân Cain sẽ là kẻ chạy trốn và lang thang trên trái đất. Anh ta sẽ không được hưởng bất kỳ quyền công dân nào, ít nhất là ở quê hương ban đầu của mình.

Hình phạt của Cain là phải cày ruộng với rất nhiều khó khăn, và bị kết án sống cuộc đời của một kẻ du mục lang thang. Trên thực tế, đây là cuộc sống của nhiều người vào thời tiền nông nghiệp, và vẫn còn nhiều người sống theo cách này, bao gồm cả người Bedouin ở sa mạc.

Cain cảm thấy hình phạt của mình quá sức chịu đựng: anh ta đã bị đuổi khỏi mảnh đất đã cung cấp cho anh ta cuộc sống và tệ hơn, anh ta phải ẩn mình khỏi Chúa, trong khi phải chạy trốn và lang thang trong suốt quãng đời còn lại. Bất kỳ ai nhìn thấy anh ta đều sẽ cảm thấy có lý khi giết anh ta. Đối mặt với tội ác của mình, Cain không hề tỏ ra ăn năn, mà chỉ đơn giản là tràn đầy lòng tự thương hại. Trớ trêu thay, sau đó, anh ta cầu xin Chúa đừng gặp phải số phận giống như em trai mình, đó là bị giết.

Anh ta không cần phải sợ, Chúa nói với anh ta, bởi vì bất kỳ ai giết Cain sẽ bị trừng phạt nghiêm khắc hơn gấp bảy lần. Thông điệp rất rõ ràng: giết người, ngay cả khi trả thù đều bị loại trừ (xem thêm lời của Chúa Giê-su về điều này trong Mát-thêu 5.21-26). Sau đó, Chúa đã đánh dấu Cain để ngăn không cho bất kỳ ai đánh anh ta. Đây không phải là một dấu hiệu của sự xấu hổ, mà là một dấu hiệu bảo vệ; nó cho thấy Cain (cùng với Aben) thuộc về một gia tộc sẽ đòi máu đền máu.

Việc sử dụng hình xăm để đánh dấu bộ lạc luôn phổ biến trong số những người du mục ở các sa mạc Cận Đông. Cũng trong thời cổ đại, một số tội phạm được cấp quyền tị nạn có giới hạn khi những cuộc trả thù không kiểm soát gây ra mối nguy hiểm xã hội lớn hơn chính những tên tội phạm.

Cain bị bỏ lại trong địa ngục trần gian—không sống cũng không chết. Nhưng những gì anh ta đã làm chỉ là khởi đầu của một chuỗi giết người và đổ máu khổng lồ trong lịch sử thế giới. Đối với các tác giả của Sáng thế, đây là vụ giết người đầu tiên được ghi lại, nhưng bạo lực như vậy vẫn tiếp tục như một thực tế của cuộc sống, một phần trong tội lỗi của con người ngay từ đầu. Trong một câu thơ là một phần của câu chuyện này, nhưng không có trong bài đọc của chúng ta, Lamech, một hậu duệ của Adam, khoe khoang với các bà vợ của mình rằng:

Adah và Zillah, hãy nghe tiếng tôi;

các bà vợ của Lamech, hãy nghe lời tôi nói:

Tôi đã giết một người vì đã làm tôi bị thương,

một thanh niên vì đã đánh tôi.

Nếu Cain được báo thù bảy lần,

thật sự Lamech được báo thù bảy mươi bảy lần. (Sáng thế 4:23-34)

Người ta tự hỏi liệu câu trả lời của Chúa Giê-su cho Phê-rô về số lần ông nên tha thứ có phải là tiếng vang của lời khoe khoang của Lamech không? (Xem át-thêu 18.22).

Vào cuối bài đọc, chúng ta được kể rằng sau đó Adam lại quan hệ tình dục với vợ mình và họ sinh ra một đứa con trai tên là Seth:

Thiên Chúa đã chỉ định cho tôi một đứa con khác thay cho Abel, vì Cain đã giết nó.

Từ tiếng Do Thái có nghĩa là 'chỉ định' (shat) nghe rất giống 'Seth'. Aben đã chết, và Cain đã bị từ chối, vì vậy cần có một người con trai khác để dòng dõi gia đình (thực ra là dòng dõi loài người) tiếp tục. Chúng ta biết rất ít về Seth ngoại trừ rằng—theo thuật ngữ Kinh thánh—ông đã sống một cuộc đời rất dài và có nhiều con cháu (Sáng thế 5,6-7).

Ngày nay, chúng ta đang sống trong một thế giới đầy rẫy bạo lực và giết chóc. Chúng ta đừng trở thành kẻ xúi giục bạo lực theo bất kỳ cách nào—trong hành động, lời nói hoặc thậm chí trong suy nghĩ.

 

Chú giải về Mác-cô 8,11-13

Những người Pha-ri-siêu, bối rối trước những gì Chúa Giê-su nói và làm, đòi một “dấu hiệu từ trời” để chỉ ra rằng thẩm quyền của Người đến từ Thiên Chúa. Người từ chối chấp nhận yêu cầu của họ; họ sẽ không nhận được dấu hiệu theo điều kiện của họ.

Điều trớ trêu là toàn bộ cuộc đời của Chúa Giê-su là một dấu hiệu, một dấu hiệu về sự hiện diện đầy yêu thương của Thiên Chúa giữa chúng ta. Trong sách Mác-cô, những người bình thường có thể thấy rõ điều này. Chỉ có những người lãnh đạo và (trong sách Mác-cô) các môn đồ của Chúa Giê-su mới chậm học.

Trong đoạn văn ngay trước đó, Chúa Giê-su vừa cho 4.000 người ăn bằng bảy chiếc bánh và một ít cá. Các dấu hiệu có rất nhiều, nhưng những người Pha-ri-siêu không thể nhìn thấy vì họ không muốn nhìn thấy. Sự mù quáng của họ là chủ đề chính trong phần này của sách Mác-cô, như chúng ta sẽ thấy. Chúng ta cũng cần nhận thức được sự mù quáng của chính mình và sự thất bại của chúng ta trong việc nhìn thấy các dấu hiệu về tình yêu của Thiên Chúa đang hoạt động trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.

https://livingspace.sacredspace.ie/

 

Suy Niệm: Dấu lạ của tình thương

Thánh Marcô đặt cuộc tranh luận giữa Chúa và những người Biệt phái, sau một loạt phép lạ Chúa Giêsu đã thực hiện khi bắt đầu sứ vụ công khai của Ngài. Phép lạ mới nhất là việc hóa bánh và cá ra nhiều cho đám đông theo Ngài. Những người Biệt phái đã bắt đầu nghe nói đến hoặc chính mắt họ chứng kiến các phép lạ của Chúa Giêsu, nhưng họ không tin.

Ở đây, chúng ta thấy rõ tương quan giữa phép lạ và lòng tin của con người. Chúa Giêsu không làm phép lạ như một trò ảo thuật; Ngài làm phép lạ trước hết là để biểu lộ quyền năng của Thiên Chúa, loan báo những dấu chỉ của Nước Trời và kêu gọi lòng tin nơi con người, do đó phép lạ là một lời mời gọi hơn là một cưỡng bách.

Khi những người Biệt phái đòi hỏi một dấu lạ, thái độ đó gợi lại sự thử thách mà người Do thái trong thời kỳ lang thang trong sa mạc cũng đã đòi hỏi nơi Thiên Chúa; thái độ đó cũng tương tự thái độ của Satan khi đến cám dỗ Chúa Giêsu. Thật thế, Satan đã bảo Chúa Giêsu hãy gieo mình xuống từ thượng đỉnh Ðền thờ như một cử chỉ vừa ngoạn mục vừa cả thể. Nhưng Chúa Giêsu đã mượn lời của chính Thiên Chúa nói với dân Do thái trong Cựu Ước để khước từ cám dỗ của Satan: "Ngươi chớ thử thách Thiên Chúa là Chúa của ngươi". Trước sự cứng lòng tin của những người Biệt phái, Chúa Giêsu đã khước từ mọi phép lạ, hay đúng hơn, Ngài không làm phép lạ nào để nói với họ hơn là cái chết của Ngài trên Thập giá, bởi vì chỉ cái chết ấy mới có thể lôi kéo mọi người về với Thiên Chúa.

Giáo Hội tiếp tục công cuộc cứu rỗi của Chúa Kitô; qua cuộc sống của mình, Giáo Hội cũng đang lặp lại những phép lạ của Chúa Giêsu như một lời mời gọi. Thế nhưng, đâu là dấu chỉ đáng tin cậy nhất mà Giáo Hội có thể chứng tỏ cho con người thời nay? Với những phát minh mỗi ngày một tân tiến, con người thời nay dường như vẫn đang tự hào thực hiện được nhiều phép lạ trong mọi địa hạt. Do đó, đối với con người ngày nay, không một dấu lạ nào đáng tin hơn nơi Giáo Hội cho bằng chính cái chết của Chúa Giêsu trên thập giá mà Giáo Hội có thể lặp lại nơi chính mình. Giáo Hội chỉ đáng tin cậy khi Giáo Hội khước từ vẻ hào nhoáng bên ngoài, để mặc lấy thái độ vâng lời và phục vụ của Chúa Kitô; Giáo Hội chỉ đáng tin cậy khi Giáo Hội là thể hiện của một tình yêu vô vị lợi, một tình yêu của Ðấng sẵn sàng hy sinh và chết cho người mình yêu.

Dấu lạ cả thể mà có lẽ con người thời nay đang chờ đợi nơi Giáo Hội chính là dấu lạ của tình thương. Nói như Staline, thế giới này chỉ cần mười người như thánh Phanxicô Assisi, thì cũng đủ để thay đổi bộ mặt. Người ta mãi mãi vẫn nhớ khuôn mặt từ tốn, nhân hậu của một Gioan XXIII; hoặc chỉ như một ánh sao băng, người ta khó mà quên được nụ cười hiện thân của lòng nhân từ nơi Ðức Gioan Phaolô I; lòng hy sinh quảng đại của Mẹ Têrêsa Calcutta cũng là một dấu lạ cả thể mà con người thời đại đang tìm thấy nơi Giáo Hội.

Trong sự đóng góp khiêm tốn của mình trong cuộc sống hiện tại, xin Chúa cho mỗi Kitô hữu chúng ta luôn ý thức rằng mình đang là một dấu hỏi, một lời mời gọi đối với những người chưa nhận biết Chúa Kitô.

(‘Mỗi Ngày Một Tin Vui’)