Giáo huấn của Đức Giáo Hoàng Benedict XVI về luyện ngục
Vũ Văn An 03/Nov/2025
Đức Giáo Hoàng
Benedict XVI - Pentling (2006). © WOLFGANG RADTKE / POOL / AFP
Kathleen N. Hattrup, trong bản tin- ngày 11/02/25 của
Aleteia, cho hay: Spe Salvi, thông điệp của Đức Giáo Hoàng Benedict
XVI về hy vọng, bao gồm tám đoạn về chủ đề cuộc phán xét chúng ta, "như một
bối cảnh để học hỏi và thực hành hy vọng."
Một phần trong những gì Đức Giáo Hoàng người Đức minh họa trong phần đó là luyện
ngục. Ngài nói: "Sự phán xét của Thiên Chúa là hy vọng, vì nó vừa là công
lý vừa là ân sủng."
Dưới đây xin trích dẫn bốn đoạn của phần này, đặc biệt phù hợp cho lời cầu
nguyện và suy niệm của chúng ta trong tháng các Linh Hồn.
__
45. Quan niệm Do Thái giáo sơ khai về trạng thái trung gian này bao gồm quan điểm
cho rằng những linh hồn này không chỉ đơn thuần bị giam giữ tạm thời mà, như dụ
ngôn về người giàu minh họa, đã bị trừng phạt hoặc đang trải nghiệm một hình thức
hạnh phúc tạm thời. Cũng có quan điểm cho rằng trạng thái này có thể bao gồm sự
thanh tẩy và chữa lành, giúp linh hồn trưởng thành để hiệp thông với
Chúa. Giáo hội sơ khai đã tiếp thu những khái niệm này, và trong Giáo hội
phương Tây, chúng dần dần phát triển thành giáo lý Luyện ngục. Chúng ta không cần
phải xem xét ở đây những con đường lịch sử phức tạp của sự phát triển này; chỉ
cần hỏi nó thực sự có nghĩa là gì. Với cái chết, lựa chọn cuộc sống của
chúng ta trở nên dứt khoát - cuộc đời chúng ta đứng trước tòa án. Lựa
chọn của chúng ta, trong suốt cuộc đời mang một hình dạng nhất định, có thể có
nhiều hình thức khác nhau. Có thể có những người đã hoàn toàn hủy hoại khát vọng
chân lý và sẵn sàng yêu thương, những người mà đối với họ mọi thứ đều trở thành
dối trá, những người đã sống vì hận thù và đã kìm nén mọi tình yêu trong chính
mình. Đây là một suy nghĩ đáng sợ, nhưng những gương mặt đáng báo động
kiểu này có thể được nhìn thấy ở một số nhân vật trong lịch sử của chính chúng
ta. Ở những người như vậy, mọi thứ sẽ vô phương cứu chữa và sự hủy diệt điều thiện
sẽ không thể đảo ngược: đây là điều chúng ta muốn nói đến khi nói đến từ Địa ngục
[37]. Mặt khác, có thể có những người hoàn toàn trong sạch, được Thiên
Chúa thấm nhuần trọn vẹn, và do đó hoàn toàn cởi mở với tha nhân - những
người mà sự hiệp thông với Thiên Chúa ngay từ bây giờ đã định hướng toàn bộ con
người họ và hành trình hướng đến Thiên Chúa chỉ mang lại sự viên mãn cho chính
con người họ vốn đã là [38].
46. Tuy nhiên, chúng ta biết từ kinh nghiệm rằng cả hai trường hợp đều
không bình thường trong đời sống con người. Đối với đại đa số mọi người -
chúng ta có thể cho rằng - trong sâu thẳm con người họ vẫn còn một sự cởi mở nội
tâm tối thượng đối với chân lý, tình yêu, đối với Thiên Chúa. Tuy nhiên, trong những
lựa chọn cụ thể của cuộc sống, nó bị che phủ bởi những thỏa hiệp ngày càng mới
mẻ với cái ác - nhiều thứ ô uế che phủ sự trong sạch, nhưng nỗi khao
khát sự trong sạch vẫn còn đó và nó vẫn liên tục tái hiện từ tất cả những
gì thấp hèn và vẫn hiện diện trong linh hồn. Điều gì sẽ xảy ra với những cá
nhân như vậy khi họ ra trước Đấng Phán Xét? Liệu tất cả những điều ô uế mà họ
đã tích tụ trong suốt cuộc đời có đột nhiên không còn quan trọng nữa không? Điều
gì khác có thể xảy ra? Trong Thư thứ nhất gửi tín hữu Cô-rin-tô,
Thánh Phaolô cho chúng ta một ý niệm về tác động khác nhau của sự phán xét của
Thiên Chúa tùy theo hoàn cảnh cụ thể của mỗi người. Ngài làm điều này bằng cách
sử dụng những hình ảnh, theo một cách nào đó, cố gắng diễn tả điều vô hình, mà
chúng ta không thể khái niệm hóa những hình ảnh này - đơn giản vì chúng ta
không thể nhìn thấy thế giới bên kia cái chết và chúng ta cũng không có bất cứ
kinh nghiệm nào về nó. Thánh Phaolô bắt đầu bằng cách nói rằng đời sống Kitô hữu
được xây dựng trên một nền tảng chung: Chúa Giêsu Kitô. Nền tảng này tồn tại
mãi mãi. Nếu chúng ta đã đứng vững trên nền tảng này và xây dựng cuộc sống của
mình trên đó, chúng ta biết rằng nó không thể bị tước đoạt khỏi chúng
ta ngay cả trong cái chết. Sau đó, Thánh Phao-lô viết tiếp: “Nếu ai
dùng vàng, bạc, đá quý, gỗ, cỏ khô, rơm rạ mà xây trên nền ấy, thì công việc của
mỗi người sẽ được bày tỏ ra; vì Ngày của Chúa sẽ phơi bày công việc ấy, vì nó sẽ
được tỏ lộ trong lửa, và lửa sẽ thử nghiệm công việc của mỗi người. Nếu công việc
của ai xây trên nền ấy còn tồn tại, thì người ấy sẽ được thưởng. Còn nếu công
việc của ai bị thiêu hủy, thì người ấy sẽ phải chịu thiệt hại, mặc dù chính người
ấy sẽ được cứu, nhưng dường như phải qua lửa” (1 Cô-rinh-tô 3:12-15).
Trong đoạn văn này, dù sao đi nữa, rõ ràng là sự cứu rỗi của chúng ta có thể có
nhiều hình thức khác nhau, rằng một số công trình đã xây dựng có thể bị thiêu rụi,
rằng để được cứu rỗi, bản thân chúng ta phải trải qua “lửa” để hoàn
toàn mở lòng đón nhận Chúa và có thể ngồi vào bàn tiệc cưới vĩnh cửu.
47. Một số nhà thần học gần đây cho rằng ngọn lửa vừa thiêu đốt vừa cứu rỗi
chính là Chúa Kitô, Đấng Phán Xét và Cứu Độ. Cuộc gặp gỡ với Người là hành động
phán xét quyết định. Trước ánh mắt Người, mọi dối trá tan biến. Cuộc gặp gỡ với
Người, như thiêu đốt chúng ta, biến đổi và giải thoát chúng ta, cho
phép chúng ta thực sự trở thành chính mình. Tất cả những gì chúng ta xây dựng
trong cuộc đời mình có thể chỉ là rơm rạ, chỉ là lời khoác lác, và rồi sụp đổ.
Nhưng trong nỗi đau của cuộc gặp gỡ này, khi Sự ô uế và bệnh tật trong cuộc sống
của chúng ta trở nên rõ ràng với chúng ta, thì ở đó có sự cứu rỗi. Ánh mắt của
Người, sự chạm đến của trái tim Người chữa lành chúng ta qua một sự biến đổi
đau đớn không thể chối cãi “như qua lửa”. Nhưng đó là một nỗi đau được
chúc phúc, trong đó quyền năng thánh thiện của tình yêu Người thiêu đốt
chúng ta như ngọn lửa, cho phép chúng ta trở nên hoàn toàn là chính mình và do
đó hoàn toàn thuộc về Thiên Chúa. Theo cách này, mối quan hệ qua lại giữa
công lý và ân sủng cũng trở nên rõ ràng: cách chúng ta sống cuộc đời
mình không phải là vô nghĩa, nhưng sự ô uế của chúng ta không làm vấy bẩn chúng
ta mãi mãi nếu chúng ta ít nhất tiếp tục vươn tới Chúa Kitô, hướng tới chân lý
và hướng tới tình yêu. Thật vậy, nó đã được thiêu đốt qua Cuộc Khổ Nạn của Chúa
Kitô. Vào giây phút phán xét, chúng ta trải nghiệm và hấp thụ sức mạnh áp đảo của
tình yêu Người trên mọi điều ác trên thế gian và trong chính chúng ta. Nỗi đau
của tình yêu trở thành sự cứu rỗi và niềm vui của chúng ta. Rõ ràng là chúng ta
không thể tính toán “thời gian” của sự thiêu đốt biến đổi này theo các phép đo
thời gian của thế gian này. “Khoảnh khắc” biến đổi của cuộc gặp gỡ này vượt
ngoài sự tính toán của thời gian trần thế—đó là thời gian của trái tim, là
thời gian “chuyển tiếp” để hiệp thông với Thiên Chúa trong Thân Thể Chúa
Kitô[39]. Sự phán xét của Thiên Chúa chính là hy vọng, bởi vì đó vừa là công
lý, vừa là ân sủng bởi vì đó. Nếu chỉ là ân sủng, khiến mọi sự trần thế không
còn quan trọng nữa, thì Thiên Chúa vẫn nợ chúng ta một câu trả lời cho câu hỏi
về công lý—câu hỏi then chốt mà chúng ta đặt ra cho lịch sử và cho Thiên Chúa.
Nếu chỉ là công lý, cuối cùng nó chỉ có thể mang lại nỗi sợ hãi cho tất cả
chúng ta. Sự nhập thể của Thiên Chúa trong Chúa Kitô đã liên kết chặt
chẽ hai điều này—sự phán xét và ân sủng—đến nỗi công lý được thiết lập vững
chắc: tất cả chúng ta đều thực hiện ơn cứu độ của mình “với lòng kính sợ và run
rẩy” (Pl 2:12). Tuy nhiên, ân sủng cho phép tất cả chúng ta
hy vọng và tin tưởng đến gặp Đấng Phán Xét, Đấng mà chúng ta biết là
“Đấng Bào Chữa”, hay parakletos (x. 1 Ga 2:1).
48. Một điểm nữa cần được đề cập ở đây, bởi vì nó rất quan trọng cho việc thực
hành niềm hy vọng Kitô giáo. Tư tưởng Do Thái thời kỳ đầu bao gồm ý tưởng này:
người ta có thể giúp đỡ người đã khuất trong trạng thái trung gian của họ
thông qua lời cầu nguyện (ví dụ, xem 2 Mcb 12:38-45;
thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên). Thực hành tương đương đã được các Kitô hữu
dễ dàng áp dụng và phổ biến trong Giáo hội Đông phương và Tây phương. Đông
phương không công nhận sự thanh tẩy và đau khổ chuộc tội của linh hồn ở thế giới
bên kia, nhưng họ thừa nhận nhiều cấp độ phúc lành và đau khổ khác nhau ở trạng
thái trung gian. Tuy nhiên, linh hồn của người đã khuất có thể nhận được
"sự an ủi và tươi mới" thông qua Bí tích Thánh Thể, cầu nguyện và bố
thí. Niềm tin rằng tình yêu có thể vươn tới thế giới bên kia, rằng việc cho và
nhận lẫn nhau là có thể, trong đó tình cảm của chúng ta dành cho nhau vẫn
tiếp tục vượt ra ngoài giới hạn của cái chết - đây là một niềm tin nền
tảng của Kitô giáo qua các thời đại và vẫn là nguồn an ủi cho đến ngày nay. Ai
mà không cảm thấy cần phải truyền đạt cho những người thân yêu đã khuất của
mình một dấu hiệu của lòng tốt, một cử chỉ biết ơn hoặc thậm chí là một lời cầu
xin tha thứ? Bây giờ, một câu hỏi khác được đặt ra: nếu “Luyện ngục” chỉ đơn giản
là sự thanh luyện qua lửa trong cuộc gặp gỡ với Chúa, Đấng Phán xét và Đấng Cứu
Độ, thì làm sao một người thứ ba có thể can thiệp, ngay cả khi người đó đặc biệt
gần gũi với người kia? Khi đặt câu hỏi như vậy, chúng ta nên nhớ rằng không
ai là một hòn đảo, hoàn toàn tách biệt. Cuộc sống của chúng ta liên quan đến
nhau, thông qua vô số tương tác, chúng được kết nối với nhau. Không ai
sống một mình. Không ai phạm tội một mình. Không ai được cứu rỗi một mình.
Cuộc sống của người khác liên tục tràn vào cuộc sống của tôi: trong những gì
tôi nghĩ, nói, làm và đạt được. Và ngược lại, cuộc sống của tôi tràn vào cuộc sống
của người khác: dù tốt hay xấu. Vì vậy, lời cầu nguyện của tôi cho người khác
không phải là điều gì đó xa lạ với người đó, một điều gì đó bên ngoài, ngay cả
sau khi chết. Trong sự liên kết qua lại của Hữu thể, lòng biết ơn của tôi đối với
người khác - lời cầu nguyện của tôi cho họ - có thể đóng một vai trò nhỏ trong
quá trình thanh luyện của họ. Và vì vậy, không cần phải biến thời gian trần thế
thành thời gian của Thiên Chúa: trong sự hiệp thông của các linh hồn, thời
gian trần thế đơn giản đã bị thay thế. Không bao giờ là quá muộn để chạm đến
trái tim người khác, và cũng không bao giờ là vô ích. Bằng cách này, chúng ta
làm sáng tỏ thêm một yếu tố quan trọng trong khái niệm hy vọng của Kitô
giáo. Hy vọng của chúng ta về cơ bản luôn là hy vọng cho người khác;
chỉ có điều như vậy nó mới thực sự là hy vọng cho chính tôi[40]. Là Kitô hữu,
chúng ta đừng bao giờ giới hạn bản thân vào việc tự hỏi: làm thế nào tôi có thể
cứu mình? Chúng ta cũng nên tự hỏi: tôi có thể làm gì để người khác được cứu và
để ngôi sao hy vọng cũng có thể mọc lên cho họ? Khi đó, tôi cũng đã làm hết sức
mình cho sự cứu rỗi của chính mình.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét