150 năm Giáo hội Công giáo
Tanzania loan báo Tin mừng
Thánh lễ kỷ niệm 150 năm Tin Mừng loan báo ở Tanzania. |
Từ ngày 02-04/11 vừa qua, Giáo hội Công giáo Tanzania đã kỷ
niệm 150 năm loan báo Tin mừng tại nước này. Trong 150 năm hiện diện, Giáo hội
đã đóng góp rất nhiều vào việc thăng tiến phát triển quốc gia.
Hồng Thủy - Vatican
Cha Faustine Kamugisha, điều phối viên dịp kỷ niệm này và
cũng là tác giả của cuốn sách “150 năm loan báo Tin mừng của Tanzania: Niềm vui
Tin mừng”, chia sẻ: “Chúng tôi cử hành lễ kỷ niệm này để cảm tạ Thiên Chúa và để
hiểu Giáo hội xuất phát từ đâu; và hiện nay chúng tôi đang ở đâu và đang đi về
đâu. Chúng tôi hãnh diện và biết ơn Thiên Chúa bởi vì sự hiện diện của Giáo hội
đã đóng góp thêm những giá trị cho xã hội Tanzania khi loan báo Tin mừng và
thánh hóa dân Chúa qua các bí tích và khi cống hiến những dịch vụ xã hội khác
nhau.”
Lịch sử Giáo hội Công giáo Tanzania
Như phần lớn các nước ở châu Phi, Giáo hội Công giáo
Tanzania có số tín hữu đông đáng kể; khoảng 30% dân số xưng mình là Công giáo;
đây là Giáo hội Kiô lớn nhất ở nước này. Lịch sử truyền giáo của Tanzania ghi
nhận hai làn sóng loan báo Tin mừng. Lần đầu tiên là vào thế kỷ 15, khi các thừa
sai dòng Augustino Bồ đào nha mang Tin mừng đến nước này; cùng với nhà thám hiểm
Vasco da Gama, họ đến Zanzibar vào năm 1499. Nhưng sau đó, do sự chống đối của
Hồi giáo Arập, các thừa sai dòng Augustino đã kết thúc sứ vụ vào cuối những năm
1600. Lần thứ hai, vào thế kỷ 19, vào giữa những năm 1860 và 1870, các nhà truyền
giáo đầu tiên đến Tanzania bắt đầu từ bờ biển Ấn độ dương và cực nam của hồ
Victoria và dần dần lan rộng vào đất liền. Nhiều dòng truyền giáo đến châu Phi
và đặt nền móng ở Tanzania, trong đó có các linh mục dòng Chúa Thánh Thần, các
Thừa sai châu Phi, thường được gọi là các cha dòng Trắng và Hội Thừa sai Phi
châu.
Việc bản địa hóa hàng giáo sĩ phát triển mạnh sau Thế chiến
thứ hai. Vào năm 1961, Tanzania có Hồng y đầu tiên người châu Phi, đó là ĐHY
Laurean Rugambwa (1912-1997). Nhưng tín hữu Công giáo Tanzania nổi tiếng
nhất lại là một chính trị gia, ông Baba Julius Mwalimu
Nyerere (1922-1999), cha đẻ của nước này và là tổng thống đầu tiên sau khi
Tanzania được độc lập. Là một tín hữu thường xuyên tham dự Thánh lễ và tư tưởng
được định hình mạnh mẽ bởi học thuyết về xã hội của Công giáo, ông Nyerere nổi
tiếng về lòng sùng đạo cũng như sự dấn thân loại bỏ thứ tôn giáo bị chính trị
hóa trong đời sống công cộng của Tanzania. Nhiều người đã ghi nhận ông có công
trong việc thành lập một quốc gia kết hợp từ vô số các nhóm sắc tộc của
Tanzania, và Tanzania là một mô hình hòa bình chính trị và ổn định xã hội ở
châu Phi thời hậu thuộc địa. Tanzania được thành lập vào năm 1964 từ sự kết hợp
giữa Tanganica, thuộc địa của Đức cho đến năm 1916 và rồi lãnh thổ được điều
hành bởi Anh cho đến năm 1961 và từ quần đảo Zanzibar do Anh bảo hộ.
Hiện nay Giáo hội Công giáo Tanzania có 9 triệu tín hữu, chiếm
¼ dân số. Trên toàn quốc có 34 giáo phận, chia thành 6 giáo tỉnh. Tâm điểm của
đời sống Công giáo ở địa phương năm ở các cộng đồng Kitô nhỏ, gọi là “jumuiya”,
thường gặp nhau mỗi tuần tại nhà của các tín hữu Công giáo. Vào những năm 1960,
jumuiya bắt đầu tại giáo phận Musoma ở miền bắc Tanzania. Đến nay, khắp miền
đông Phi có gần 90 ngàn cộng đoàn như thế. Các cộng đoàn Kitô nhỏ này giúp biến
đổi Giáo hội Tanzania thành một giáo hội với các điểm truyền giáo thành một
Giáo hội có gốc rễ, có thể tiếp cận cụ thể và có sự tham dự tích cực của giáo
dân hơn. Như phần lớn ở châu Phi, Giáo hội Công giáo là nhân tố chính yếu trong
các hoạt động giáo dục, y tế và các dịch vụ xã hội khác.
Hoạt động giáo dục
Ngoài việc có những trường học tốt nhất tại Tanzania, chính
Giáo hội là tổ chức đầu tiên xây dựng một ngôi trường taị Tanzania. Trong thời
gian Tanganica là thuộc địa của Đức từ năm 1885-1916, các thừa sai đã bắt đầu
xây dựng các trường tiểu học và dạy các trẻ em đọc viết, làm toán, đồng thời
cũng giáo dục tôn giáo cho các em. Bagamoyo là một trong những giáo điểm đầu
tiên thành lập trường học và sau đó nhiều giáo điểm khác trong vùng bờ biển
cũng như vùng Zanzibar cũng thành lập các trường học. Tại Bagamoyo, các thừa
sai đã giúp cho các nô lệ được trả tự do được học hành giáo dục. Sau đó, các thừa
sai cũng đã thành lập các trường trong nội địa của Tanganica. Cho đến năm 1900,
các trường Công giáo đã có 7500 học sinh; đến năm 1911, số học sinh lên đến
86,942, và chỉ 2 năm sau, năm 1913, số học sinh tăng lên 114,651.
Khi Tanzania kỷ niệm 150 năm loan báo Tin mừng, Giáo hội
cũng kỷ niệm các cơ sở giáo dục Công giáo thuộc Hội đồng GM Tanzania. Hầu như mỗi
giáo xứ tại 34 giáo phận đều có trường mẫu giáo, trường tiểu học và trường
trung học, bao gồm cả các tiểu chủng viện. Có tới 235 trường trung học với trên
120 ngàn học sinh, được điều hành bởi Hội đồng GM Tanzania.
Bên cạnh các trường phổ thông, Giáo hội cũng sở hữu 75 trung
tâm dạy nghề có đăng ký, cung cấp kỹ năng kỹ thuật cho giới trẻ và 4 trường đại
học Công giáo là đại học thánh Augustin Tanzania, đại học Công giáo Y tế và
Khoa học, đại học Công giáo Ruaha và đại học Công giáo Mwenge.
Hoạt động y tế
Các bệnh viện, dưỡng đường và trụ sở y tế Công giáo hiện diện
khắp các thành phố ở Tanzania và ngay cả những vùng nông thôn xa xôi hẻo lánh.
Giáo hội nắm giữ vai trò quan trọng trong việc điều trị bệnh sida. Tanzania bị
tấn công bởi dịch sida vào những năm 1990 và hiện nay khoảng 5% dân số bị nhiễm
virus hiv. Các tổ chức Công giáo như tổ chức Hoạt động mục vụ và phục vụ người
dân nhiễm hiv ở tổng giáo phận Dar es-Salaam và nhà chăm sóc Shalom ở Mwanza
cung cấp các thử nghiệm, điều trị, tư vấn và hỗ trợ cho hàng ngàn người dân
Tanzania mỗi năm.
Các nữ tu Công giáo dấn thân hoạt động trong các hoạt động y
tế, đặc biệt là chuyên lo về sản phụ và trẻ em và họ có vai trò quan trọng
trong việc chống lại bệnh sốt rét. Nhiều dòng nữ khác nhau đã gửi các nữ tu
truyền giáo đến Tanzania hoạt động trong ngành y tế, đặc biệt là các nữ tu đến
từ Ai len, Ý và Canada. Từ năm 1954 các nữ tu người Salvador bắt đầu đào tạo
các y tá trong bệnh viện Ndanda. Vào năm 1953 chính quyền thực dân Anh cho phép
Giáo hội tiếp tục chăm sóc sức khỏe. Đến năm 1961 Giáo hội Công giáo đã có 23 bệnh
viện đa khoa và 8 trung tâm y tè. Hiện tại, Giáo hội Công giáo Tanzania điều
hành tổng số 55 bệnh viện, 94 trung tâm y tế và 338 trạm xá.
Các nữ tu Tanzania
Các nữ tu góp phần quan trọng vào việc truyền giáo và phát
triển xã hội ở Tanzania. Khi mà các nhà truyền giáo nam cao tuổi hơn, các nữ tu
cộng tác vào các hoạt động để duy trì hiệu quả. Tại miền nam Tanzania, các nữ
tu dòng thánh Giuse Chambéry đã thành lập và điều hành một trại gà, nhà trẻ và
trường tiểu học tại giáo xứ Công giáo Msalaba Mkuu để tự cung cấp cho cộng đoàn
bé nhỏ và tiếp tục hoạt động.
Tự lực cánh sinh là một vấn đề mà nhiều hoạt đông truyền
giáo phải thực hiện. Cuộc khủng hoảng kinh tế đã khiến cho số các ân nhân đóng
góp cho hoạt động truyền giáo giảm sút. Theo số liệu thống kê mới đây, số ân
nhân người Ý giảm từ 9,75 triệu xuống còn 6 triệu trong vòng 12 năm vừa
qua. Bên cạnh sự giảm sút về tài lực, nhân lực cũng giảm sút trong đó có
sự gia tăng tuổi tác của các nhà truyền giáo. Hiện tại số thừa sai người Ý là
khoảng 10 ngàn, bao gồm các tu sĩ nam nữ và giáo dân, rải rác khắp các châu lục.
Số thừa sai đã giảm đi một nửa trong vòng gần 30 năm; vào năm 1991, có khoảng
20 ngàn thừa sai người Ý. Một điểm đáng lo ngại là theo cuộc khảo sát của tạp
chí "Popoli e Missione" của Hội Truyền giáo Ý, độ tuổi trung bình của
các thừa sai Ý là 63. Điều này đặt vấn đề về nhân lực để tiếp tục sứ mệnh truyền
giáo và cho thấy sự cần thiết của việc tự lực cánh sinh để bảo đảm một tương
lai phục vụ mà đến lúc nào đó, những người dân địa phương chính là nòng cốt.
Nhà trẻ và trường tiểu học ở Msalaba Mkuu được các tu sĩ
dòng Biển đức thành lập năm 1965 và sau đó chuyển sang cho các nữ tu dòng thánh
Giuse. Vì khủng hoảng kinh tế, số tiền tài trợ giảm đi nên vào năm 2016, các nữ
tu quyết định nuôi gà, nuôi heo và trồng trọt vừa để bảo đảm cho sinh hoạt của
cộng đoàn vừa để giúp đỡ cho các trẻ em nghèo vì cha mẹ các em chỉ có thể đóng
góp một phần nhỏ.
Các thừa sai giúp giáo dục giới trẻ
Từ đau khổ đến tốt nghiệp, đó là trường hợp của Upendo, một
thiếu nữ ở Songea, Tanzania, một trong những câu chuyện của tinh thần quyết
tâm, liên đới và cứu trợ xã hội nhờ sự dấn thân của các thừa sai. Cuộc đời của
Upendo như một giấc mơ. Mồ côi cả cha lẫn mẹ, Upendo được dì của minh nhận
nuôi. Còn một người dì khác thì đảm nhận 2 em gái nhỏ hơn của Upendo. Tại châu
Phi, các liên hệ gia đình vẫn còn chặt chẽ và bền vững, và họ có thể chăm sóc
cho các em bé mồ côi. Tuy nhiên sự tương trợ của gia đình cũng có giới hạn. Khả
năng kinh tế ít ỏi của những người họ hàng không thể bảo đảm cho Upendo tiếp tục
theo đuổi việc học. Thật may là cô gái đã gặp được các nữ tu dòng thánh
Giuse, ở Chambery, một hội dòng nữ bé nhỏ từ nhiều năm nay hoạt động
ở đông Phi, và họ đã nhận cô vào nhà trọ thánh Giuse. Nhờ số tiền trợ giúp từ
Ý, các sơ chi trả tiền trọ cho Upendo. Và như thế, từ năm 2009-2012, Upendo
theo học trường trung học và năm 2015 cô đăng ký vào đại học Kampala ở Tanzania
để học y khoa và giải phẫu và đã được chấp thuận.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét