Trang

Thứ Sáu, 6 tháng 3, 2020

07-03-2020 : THỨ BẢY - TUẦN I MÙA CHAY - THÁNH NỮ PERPÊTUA VÀ THÁNH NỮ FÊLICITA, TỬ ĐẠO


07/03/2020
Thứ bảy tuần 1 Mùa Chay.
Thánh nữ Perpêtua và thánh nữ Fêlicita, tử đạo.


* Khi bị bắt, chị Perpêtua còn là một dự tòng. Chị có một cháu bé, lúc chị hai mươi hai tuổi.
Còn chị Fêlicita thì mang thai và sinh con gái trong tù.
Nhưng cả hai không hề tỏ ra yếu đuối khi tiến vào hí trường Carthagô ngày 7 tháng 3 năm 303. Tay nắm tay, hai chị tiến về phía con bò cái hung dữ sắp sửa sát tế hai chị.

Bài Ðọc I: Ðnl 26, 16-19
"Ðể ngươi trở thành dân thánh của Chúa là Thiên Chúa ngươi".
Trích sách Ðệ Nhị Luật.
Môsê đã nói với dân chúng rằng: "Hôm nay Chúa là Thiên Chúa truyền lệnh cho ngươi phải thi hành các lề luật và các huấn lệnh này; ngươi phải tuân giữ và thực thi các điều đó hết lòng và hết tâm hồn. Hôm nay ngươi đã chọn Chúa làm Thiên Chúa, thì hãy bước đi trong đường lối Người, tuân giữ các lề luật, giới răn và huấn lệnh của Người; hãy vâng lệnh Người. Hôm nay Chúa đã chọn ngươi làm dân riêng Chúa, như Người đã phán với ngươi, thì ngươi hãy tuân giữ mọi giới răn của Người. Người sẽ làm cho ngươi được vinh quang, thanh danh và huy hoàng hơn mọi dân tộc Người đã tạo dựng, để ngươi trở thành dân thánh của Chúa là Thiên Chúa ngươi, như Người đã phán".
Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 118, 1-2. 4-5. 7-8
Ðáp: Phúc cho những ai tiến thân trong Luật pháp của Chúa (x. c. 1b).
Xướng: 1) Phúc cho những ai theo đường lối tinh toàn, họ tiến thân trong Luật pháp của Chúa. Phúc cho những ai giữ lời Ngài nghiêm huấn, những người đó tận tâm kiếm tìm Ngài. - Ðáp.
2) Phần Chúa, Ngài ban bố những huấn lệnh, cốt để người ta tuân giữ hết sức ân cần. Nguyện cho đường lối của con vững chắc, để tuân giữ các thánh chỉ của Ngài. - Ðáp.
3) Con ca tụng Chúa với lòng đoan chính, khi học hỏi những thánh dụ của Ngài. Thánh chỉ của Chúa, con tuân giữ, xin Chúa đừng triệt để bỏ rơi con! - Ðáp.

Câu Xướng Trước Phúc Âm: Am 5, 14
Các ngươi hãy tìm điều lành, chớ đừng tìm điều dữ, để các ngươi được sống và Chúa sẽ ở cùng các ngươi.

Phúc Âm: Mt 5, 43-48
"Các ngươi hãy nên trọn lành như Cha các ngươi trên trời".
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.
Khi ấy, Chúa phán cùng các môn đệ rằng: "Các con đã nghe dạy: Ngươi hãy yêu thân nhân, và hãy thù ghét địch thù. Còn Ta, Ta bảo các con: Hãy yêu thương thù địch và làm ơn cho những kẻ ghét các con; hãy cầu nguyện cho những ai bắt bớ và nguyền rủa các con, để như vậy các con nên con cái của Cha các con, Ðấng ngự trên trời: Người khiến mặt trời mọc lên cho người lành kẻ dữ, và cho mưa xuống trên người liêm khiết và kẻ bất lương. Vì nếu các con yêu thương những ai mến trọng các con, thì các con được công phúc gì? Các người thu thuế không làm như thế ư? Nếu các con chỉ chào hỏi anh em mình thôi, thì các con đâu có làm chi hơn? Những người ngoại giáo không làm thế ư? Vậy các con hãy nên hoàn hảo như Cha các con trên trời là Ðấng hoàn hảo".
Ðó là lời Chúa.


Suy Niệm: Hãy Nên Trọn Lành Như Cha Trên Trời
Nữ tu Antoinet vẫn thường nhắc đến bệnh nhân già khó tính nhất trong bệnh viện, gặp ai ông cũng nhăn nhó nạt nộ. Có chuyện gì khó chịu một chút là ông la lớn, rùm beng lên. Ngày kia, đang lúc mải mê phục vụ các bệnh nhân, nữ tu Antoinet đã nghe thấy tiếng bệnh nhân già đó hét lên: "Ðem cho tôi quả trứng". Nữ tu Antoinet vui vẻ đem quả trứng đến cho ông, nhưng bệnh nhân già lại nhăn nhó: "Trứng chưa chín đủ mà lại mang cho tôi ăn à?" và nữ tu Antoinet vui vẻ mang trứng đi luộc lại. Nhưng rồi bệnh nhân lại kiếm lý do khác để gây phiền hà đến nữ tu: "Trứng luộc chín quá, tôi không ăn nổi đâu. Tôi muốn trứng khác".
Nữ tu Antoinet không biết phải làm sao, chị bèn có sáng kiến chế một lò nấu nhỏ kê ở bên giường ông, và trao cho ông một quả trứng để chính ông có thể nấu lấy theo sở thích của mình. Người bệnh nhân thấy thế lại nổi giận lên hơn nữa. Ông đạp đổ bếp, quẳng trứng xuống sàn nhà và quát lớn: "Tôi là bệnh nhân mà đi luộc trứng à!" Nữ tu Antoinet chẳng nói nửa lời, chỉ biết thinh lặng cúi xuống thu sạch và quét dọn. Lát sau, nữ tu đem đến cho bệnh nhân khó tính ấy một quả trứng khác và nhẹ nhàng nói với bệnh nhân: "Ông hãy dùng thử quả trứng này, tôi luộc vừa chín mà thôi". Thái độ của nữ tu Antoinet đã làm cho bệnh nhân cảm động và lập bập nói: "Cám ơn nữ tu. Tôi ăn trứng này và cũng ăn cả lòng tốt của nữ tu nữa. Xin nữ tu tha thứ cho tôi".
Tình thương bác ái phải được trải dài trong mọi giây phút, mọi hành động của cuộc sống. Tình thương đó luôn bị thử thách bởi những thái độ nghi kỵ, đối nghịch, khắt khe, khó thánh, thiếu cảm thông của những người sống xung quanh ta. Khi phải đối diện với những người không thích mình, không hòa hợp, thông cảm với mình; thay vì đối đầu trả đũa, thì hãy tự vấn mình xem có phải vì những tật xấu, những khuyết điểm của mình đã khơi dậy thái độ đối nghịch hay không? Có thể đôi khi chúng ta là thủ phạm đã gây nên những sự chống đối với người khác mà chúng ta lại không hay biết. Cách sống, cách suy tư, cách hành động của ta không phù hợp với những cách thức của anh em, hay cả những xúc phạm đến những anh em xung quanh mà chính mình không hay biết. Chính vì thế mà ta cần phải kiểm điểm lại đời sống của mình luôn để đừng khơi dậy những ngăn cách với người khác.
Nhưng cũng có những trường hợp ta bị đối xử oan ức, bị ghét bỏ cách bất công vì niềm tin của mình vào Chúa. Lúc đó chúng ta không còn gì khác đáp lại hơn là cầu nguyện xin Chúa thêm sức mạnh, để ta có thể tha thứ và yêu thương họ đến cùng như Chúa muốn. Và chúng ta cũng đừng bỏ cuộc, không rút lại điều tốt ta đang thực hiện như nữ tu Antoinet trong câu chuyện kể trên: "Phúc cho kẻ bách hại vì lẽ công chính, vì nước trời là của họ". Tình yêu thương kiên trì của ta chắc chắn sẽ không trở thành vô ích, nhưng sẽ cảm hóa được người làm phiền lòng ta vào lúc chỉ có Chúa biết mà thôi. Phần ta, ta chỉ cần biết một điều là: "Hãy yêu thương cho đến cùng".
Ðức cố Hồng Y Phanxicô Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận, tác giả tập sách "Ðường Hy Vọng" đã chia sẻ như sau: "Bác ái là tu đức liên lỉ. Tu miệng lưỡi, tu quả tim, tu lỗ tai, tu con mắt, tu lá gan, tu bộ óc. Tất cả con người con vùng vẫy, nhưng con phải yêu thương như Chúa Giêsu". Hãy lấy một tờ giấy và bình tĩnh viết trên đó đức tính của người con bất bình, con sẽ thấy họ không hoàn toàn xấu như con nghĩ từ đầu: "Tôi không muốn biết, không muốn nhớ quá khứ của anh em tôi. Tôi chỉ muốn biết hiện tại của anh em để thương nhau, giúp đỡ nhau và biết tương lai để tin nhau, để khuyến khích nhau".
Sống bổn phận hiện tại không phải là thụ động, nhưng là liên lỉ canh tân, là quyết định chọn Chúa hay chối từ, và tìm nước Chúa là tin tưởng ở tình yêu vô bờ bến của Ngài, là hành động với tất cả hăng say. Ðó là việc thể hiện đức mến Chúa và yêu người ngay trong giây phút hiện tại. Ðó là những lời khuyến khích đầy kinh nghiệm giúp mỗi người chúng ta sống sứ điệp Phúc Âm của Chúa xác thực hơn, hiệu quả hơn.
Ðặc biệt Lời Chúa hôm nay nhắc nhở mỗi người chúng ta rằng: "Con hãy yêu thương kẻ thù nghịch và làm ơn cho kẻ ghét con. Hãy cầu nguyện cho tất cả những ai bắt bớ và nguyền rủa con, để các con trở nên giống Cha các con, Ðấng ngự trên trời. Ngài làm ơn cho người lành, kẻ dữ và cho mưa xuống trên người liêm khiết và kẻ bất lương. Các con hãy nên hoàn thiện như Cha các con trên trời là Ðấng hoàn hảo".
Mỗi người Kitô hữu phải như tấm kính phản chiếu sự trọn lành tình yêu của Thiên Chúa Cha. Nói theo mẫu gương của Chúa Giêsu Kitô, mỗi ngày cuộc sống của chúng ta phải chiếu sáng hơn, để anh chị em xung quanh có thể nhìn thấy mà ngợi khen tình thương Thiên Chúa trên trời.
Lạy Chúa, trên Thập Giá Chúa đã nêu gương tha thứ cho những kẻ giết Chúa. Xin thương củng cố tình thương của Chúa trong tim con, để con mỗi ngày được tiến thêm và kiên trì đi trên con đường yêu thương của Chúa cho đến cùng. Amen.

Veritas Asia



Lời Chúa Mỗi Ngày
Thứ Bảy Tuần I MC
Bài đọcDeut 26:16-19; Mt 5:43-48.

GIỚI THIỆU CHỦ ĐỀ: Trở nên hòan thiện bằng yêu thương kẻ thù.
Tự do chọn lựa là hành động căn bản nhất của con người và được làm hằng ngày. Khi phải chọn lựa, con người thường dựa trên một số tiêu chuẩn căn bản như: mục đích, tiện lợi, dễ dàng, bền, rẻ, đẹp … Ví dụ, khi con người chọn những nhà lãnh đạo để điều khiển quốc gia, thành phố, đòan thể, họ thường lựa chọn những cá nhân có khả năng hơn người thường, để có thể chu tòan sứ vụ được trao phó.
Thiên Chúa, Đấng dựng nên tất cả, cũng chọn lựa dân tộc và các cá nhân để thi hành thánh ý của Ngài. Lịch sử của Cựu Ước cũng như Tân Ước thể hiện đầy đủ những sự lựa chọn của Thiên Chúa: chọn Israel, Abraham, Moses, Aaron, Joshua, Vua Saul, các tiên-tri, Chúa Giêsu … Các Bài Đọc hôm nay nhấn mạnh đến lý do tại sao Thiên Chúa chọn dân tộc hay nhóm người. Trong Bài Đọc I, tác giả đưa ra lý do tại sao Thiên Chúa chọn dân tộc Israel là dân tộc riêng của Ngài: để tuân giữ các thánh chỉ và mệnh lệnh của Thiên Chúa. Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu truyền cho các môn đệ phải yêu thương kẻ thù và cầu nguyện cho họ, vì các môn đệ được kêu gọi để trở nên hòan thiện như Cha trên trời là Đấng hòan thiện.

KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: Phải hết lòng tuân giữ và đem ra thực hành các thánh chỉ, mệnh lệnh của Chúa.
1.1/ Israel là dân tộc được Thiên Chúa chọn: Một trong những điều chính yếu Sách Đệ Nhị Luật muốn nhấn mạnh tới là Thiên Chúa chọn Israel. Đức Chúa tuyên bố rằng Người sẽ là Thiên Chúa của anh em, và anh em sẽ là dân thuộc quyền sở hữu của Người. Anh em sẽ là một dân tộc thánh hiến cho Đức Chúa. Tại sao Thiên Chúa chọn Israel trong bao nhiêu những dân tộc khác? Thiên Chúa chọn dân tộc Do-Thái vì họ là con cái của tổ-phụ Abraham. Thiên Chúa chọn và chúc lành cho giòng dõi Abraham, vì Tổ phụ hết lòng tin tưởng nơi Thiên Chúa và bước đi trong đường lối của Ngài.
1.2/ Dân tộc được chọn phải khác với các dân tộc khác: Vì Israel là dân tộc được chọn, nên họ phải phản ánh sự thánh thiện của Thiên Chúa. Tác giả Sách Đệ Nhị Luật liệt kê bổn phận và quyền lợi của dân tộc Israel:
(1) Bổn phận: “Anh em phải đem ra thực hành các thánh chỉ và quyết định này. Anh em phải hết lòng hết dạ tuân giữ và đem ra thực hành các điều ấy.”
(2) Quyền lợi: “Thiên Chúa sẽ cho anh em vượt mọi dân tộc Người đã tạo dựng, xét về vinh dự, danh tiếng, và vinh quang.”
Sự lựa chọn của Thiên Chúa là lựa chọn có điều kiện: Ngài lựa chọn dân tộc Israel để thi hành ý muốn của Ngài. Một cách cụ thể qua Giao Ước Sinai với Moses: Nếu họ giữ các giới luật của Thiên Chúa, họ sẽ là dân riêng của Ngài, và được Ngài che chở và gìn giữ. Nếu không, Thiên Chúa sẽ không nhận và không bảo vệ họ nữa. Các tiên tri của Cựu Ước đã nhiều lần nhắc nhở dân về sự bất trung của họ và cơn giận của Thiên Chúa.
- Amos: Tôi thấy Chúa Thượng đứng bên cạnh bàn thờ. Người phán: "Đập vào đầu trụ cho khung cửa lung lay! Phá khung cửa cho vỡ tan trên đầu cả bọn! Những đứa còn sót lại, Ta sẽ giết bằng gươm. Trong bọn chúng, không một tên trốn nổi, trong bọn chúng, không một đứa thoát thân” (9:1).
- Hosea: “Khốn cho chúng vì chúng đã lìa bỏ Ta. Chúng sẽ bị tiêu diệt, vì đã dám xúc phạm đến Ta. Ta, Ta muốn giải cứu chúng, còn chúng lại nói lời gian dối phạm đến Ta” (7:13).
2/ Phúc Âm: Hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em.
2.1/ Hãy yêu thương kẻ thù: Chúa Giêsu biết rõ những gì Luật dạy: “Hãy yêu đồng loại và hãy ghét kẻ thù.” Nhưng Ngài dạy các môn đệ: “Hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em.” Ngài biết con người không dễ để yêu kẻ thù; nhưng con người có thể làm được chuyện đó nếu họ được thấm nhuần tình yêu Thiên Chúa.
- Điểm đầu tiên chúng ta cần chú ý là động từ “yêu,” đặc biệt dùng ở đây là avgapa,w. Động từ này chỉ được dùng trong khuôn khổ của Kitô Giáo. Hai động từ yêu khác trong tiếng Hy-Lạp là ejréevw và file,w. Con người phải thấm nhuần tình yêu Thiên Chúa trước: “Hãy ở lại trong Thầy như Thầy ở lại trong anh em. Cũng như cành nho không thể tự mình sinh hoa trái, nếu không gắn liền với cây nho, anh em cũng thế, nếu không ở lại trong Thầy” (Jn 15:4). Sau khi thấm nhuần tình yêu Thiên Chúa, họ có thể yêu kẻ thù bằng tình yêu này: “Như Thầy yêu anh em thế nào, anh em cũng hãy yêu thương nhau như vậy” (Jn 13:34).
- Cầu nguyện cho kẻ thù là cách tốt nhất để tha thứ và bắt đầu yêu thương họ. Nếu không cầu nguyện cho họ, cũng không thể tha thứ. Chúa Giêsu không chỉ dạy, nhưng Người đã làm gương cho môn đệ, khi cầu xin cho những người đã bách hại Ngài trên Thập Giá: “Lạy Cha! Xin tha cho chúng vì chúng không biết việc chúng làm” (Lk 23:34). Thánh Stephanô, tử đạo tiên khởi, cũng bắt chước gương Chúa Giêsu: "Lạy Chúa, xin đừng chấp họ tội này" (Acts 7:60).
2.2/ Lý do tại sao phải yêu kẻ thù: Chúa Giêsu đưa ra 2 lý do:
(1) Anh em là con Thiên Chúa: “Con nhà tông chẳng giống lông cũng giống cánh.” Chúa yêu thương mọi người, vì mọi người đều là con cái của Ngài: “Người cho mặt trời của Người mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng như kẻ bất chính.” Chúng ta yêu thương mọi người, vì mọi người đều là anh chị em chúng ta. Hơn nữa,
- Anh em phải khác người thu thuế: “Vì nếu anh em yêu thương kẻ yêu thương mình, thì anh em nào có công chi? Ngay cả những người thu thuế cũng chẳng làm như thế sao?”
- Anh em phải khác người ngọai đạo: “Nếu anh em chỉ chào hỏi anh em mình thôi, thì anh em có làm gì lạ thường đâu? Ngay cả người ngoại cũng chẳng làm như thế sao?”
(2) Được kêu gọi để trở nên hòan thiện: “Anh em hãy nên hoàn thiện, như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện.” Trở nên hòan thiện đòi một luật sống khác với người thường; nếu không chúng ta cũng chỉ là người tầm thường như họ. Nhưng nếu họ nhìn thấy nơi chúng ta một lối sống không tầm thường, họ có thể nhận ra chúng ta là con cái Thiên Chúa: “Mọi người sẽ nhận biết anh em là môn đệ của Thầy ở điểm này: là anh em có lòng yêu thương nhau."

ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
- Chúng ta là những người được chọn để sống cho Thiên Chúa. Vì thế, chúng ta phải sống theo lối sống của Thiên Chúa đề ra.
- Một trong những đòi hỏi của lối sống môn đệ Chúa là phải yêu thương kẻ thù và cầu nguyện cho những người bách hại chúng ta. Từ chối không thi hành điều Chúa Giêsu dạy cũng đồng nghĩa với việc từ chối làm môn đệ Chúa.
- Để có thể thực hiện điều khó khăn này, chúng ta phải được thấm nhuần tình yêu của Thiên Chúa.
Linh mục Anthony Đinh Minh Tiên, OP


07/03/20 THỨ BẢY ĐẦU THÁNG TUẦN 1 MC
Th. Pe-pê-tu-a và Phê-li-xi-ta, tử đạo     
Mt 5,43-48


MỘT BƯỚC NÊN HOÀN THIỆN
“Còn Thầy, Thầy bảo anh em: hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em.” (Mt 5,44)
Suy niệm: Luật xưa dạy yêu đồng loại và ghét kẻ thù. Mà đâu chỉ có “luật xưa” mới vậy, ngay trong thế giới hiện đại cũng thế. Ai yêu mình thì mình yêu lại. Còn kẻ ghét mình, xử tệ hoặc làm hại mình, mình không trả thù là quá tốt rồi. Vẫn có nhiều người, bề ngoài coi nhau là bạn bè thắm thiết, nhưng khi quyền lợi của mình bị đụng chạm, có khi lại trở thành kẻ thù không đội trời chung. Lẽ thường tình ở đời là thế. Còn Chúa Giê-su lại dạy khác. Không chỉ tha thứ mà còn phải yêu thương, mà yêu thì phải yêu cả kẻ thù; thậm chí còn phải cầu nguyện cho họ nữa. Như thế liệu có khả thi, liệu có công bằng, hợp lý không? Chúa Ki-tô đã chứng thực tính “khả thi và hợp lý” của Thiên Chúa nơi sự “điên rồ” của thập giá: “Trên thập giá, Chúa đã tiêu diệt sự thù ghét” (Ep 2,16). Thiên Chúa đòi chúng ta phải yêu như Chúa đã yêu, nghĩa là yêu đến mức tuyệt đối vì mức độ của yêu thương là yêu không mức độ.
Mời Bạn: Mỗi khi thấy mình giận ghét hoặc không thể tha thứ cho ai, bạn hãy nhớ rằng Chúa đã yêu thương và chịu chết thay cho bạn ngay khi bạn còn là tội nhân, nghĩa là còn là “kẻ thù” của Ngài. Nếu bạn đã tin vào Đức Ki-tô, đã làm dấu thánh giá trên mình thì cũng phải yêu thương và tha thứ cho nhau như Chúa Ki-tô đã yêu và tha thứ cho chúng ta vậy.
Sống Lời Chúa: Nói một lời hoặc làm một việc làm hoà với người đang có mối bất hoà với bạn.
Cầu nguyện: Lạy Chúa Giê-su, xin giúp chúng con đừng chỉ yêu thương nơi đầu môi chót lưỡi, mà trái lại biết yêu nhau như Chúa đã yêu chúng con.
(5 phút Lời Chúa)

Yêu kẻ thù (07.3.2020 – Thứ bảy Tuần 1 Mùa Chay)
Chúng ta được mời gọi trở nên hoàn thiện như Cha nhờ yêu kẻ thù như Cha đã yêu họ. Kẻ thù cũng là anh em tôi, vì họ cũng là con được Cha yêu như tôi. 


Suy nim:
“Tại sao anh lại bắn tôi khi cả hai chúng ta đều tin
vào sự hiện hữu của một Thiên Chúa duy nhất.”
Đó là một câu trong lá thư Đức Thánh Cha Gioan Phaolô định gửi
cho anh Ali Agca, người đã ám sát ngài vào ngày 13-5-1981 tại Rôma.
Nhưng ngài đã đích thân thăm anh trong tù năm 1983, và đã tha thứ cho anh.
Vào Đại Năm Thánh 2000, ngài đã xin Tổng Thống Ý cho anh được ân xá.
Điều đáng nói là anh đã chẳng bao giờ công khai xin ngài tha lỗi.
“Hãy yêu đồng loại và hãy ghét kẻ thù” (c.43).
Thật ra Luật Môsê không dạy ghét kẻ thù,
nhưng ghét kẻ thù của Thiên Chúa là chuyện có trong các thánh vịnh.
“Lạy Chúa kẻ ghét Ngài làm sao con không ghét?...
Con ghét chúng, ghét cay ghét đắng,
chúng trở thành thù địch của chính con” (Tv 139, 21-22).
Đức Giêsu dạy các môn đệ yêu kẻ thù (c. 44),
Nhưng vào sau năm 70, kẻ thù của các môn đệ là ai?
Là quân xâm lược Rôma, là thế giới dân ngoại đang bắt đạo (Mt 10, 22).
Là những người đồng hương thuộc hội đường đang ngược đãi các Kitô hữu.
Là những ai không phải là anh em, nghĩa là những ai không tin Đức Giêsu.
Đức Giêsu mời ta vượt qua khuynh hướng tự nhiên là chỉ yêu kẻ yêu mình.
Tình yêu Kitô vươn đến cả những kẻ ghét và làm hại mình nữa.
Hãy yêu kẻ thù, nhưng yêu lại không phải là một tình cảm tự nhiên.
Yêu là một thái độ của lòng nhân được diễn tả bằng những hành động cụ thể.
Yêu là cầu nguyện cho kẻ bách hại, là chào hỏi và chúc bình an cho họ.
“Tôi luôn cầu nguyện cho người anh em đã bắn vào tôi”,
Đức Gioan Phaolô II đã tuyên bố như thế sau khi hồi phục.
Yêu kẻ thù làm chúng ta được ơn trở nên con cái Cha trên trời (c. 45),
trở nên giống Cha là Đấng ban mặt trời và mưa cho kẻ bất chính.
Trở nên con cái Cha là tiến trình dài một đời,
xuyên qua những hành vi yêu thương vượt trên tự nhiên.
Cha yêu mọi người chẳng trừ ai bằng một tình yêu vô điều kiện.
Chúng ta được mời gọi trở nên hoàn thiện như Cha
nhờ yêu kẻ thù như Cha đã yêu họ (c. 48).
Kẻ thù cũng là anh em tôi, vì họ cũng là con được Cha yêu như tôi.
Chúng ta nên nghĩ đến những kẻ thù của mình, ở rất gần mình,
những người mình không muốn chào hỏi hay nhìn mặt, chỉ muốn nguyền rủa.
Tôi sẽ làm gì để bày tỏ tình yêu tha thứ đối với họ trong Mùa Chay này?
Cầu nguyện:

Lạy Chúa là Thiên Chúa của con,
có những ngày
đón nhận những người khác
là điều vượt quá sức con,
vì con kiêu hãnh, tự hào và yếu đuối.

Lạy Chúa là Thiên Chúa của con,
có những ngày
con không thể nào kính trọng kẻ khác được,
vì ý kiến, vì màu da, vì cái nhìn của người ấy.

Lạy Chúa là Thiên Chúa của con
có những ngày
mà yêu mến người khác
làm cho tim con đau nhói,
vì nỗi sợ hãi, nỗi khổ đau
và những giới hạn của bản thân con.

Lạy Chúa là Thiên Chúa của con
trong những ngày khó khăn đó,
xin hãy nhắc cho con nhớ rằng
tất cả chúng con đều là con cái Chúa
và đừng để con quên lời Chúa nói :
“Điều gì chúng con làm cho người bé nhỏ nhất
là làm cho chính Ta.”
(Trích trong PRIER)

Lm Antôn Nguyễn Cao Siêu, SJ

Hãy Nâng Tâm Hồn Lên
7 THÁNG BA
Tình Yêu Thiên Chúa Là Tình Yêu Vô Giới Hạn
Tất cả chúng ta đều rất quen thuộc với dụ ngôn Người Con Đi Hoang. Dụ ngôn này nói lên sự thật về mối quan hệ giữa Thiên Chúa và con người. Đây là một câu chuyện không thể nào quên – một câu chuyện đánh động chúng ta hết sức sâu sắc.
Trong Thông Điệp Dives in misericordia, cũng như trong Tông Huấn Reconciliatio et paenitentia, dụ ngôn này trở thành một điểm qui chiếu nòng cốt của các giáo huấn cho Giáo Hội hôm nay. Những giáo huấn ấy nêu bật một điểm luôn luôn có tầm hết sức quan trọng trong toàn bộ sứ điệp Tin Mừng: việc con người hoán cải và trở về với Thiên Chúa. Theo Thánh Phao-lô, trở về có nghĩa là trở nên một tạo vật mới trong Đức Kitô. Thiên Chúa, giống như người cha trong dụ ngôn, niềm nở tiếp đón tất cả những con trai con gái đi hoang của Ngài. Vì thế, khi một người được sinh lại trong Đức Kitô, người ấy trở thành một con người mới.
Chúa Cha đã trao ban cho chúng ta Con Một Yêu Dấu của Ngài là Đức Kitô, để mỗi người trong chúng ta – dù đi hoang đàng – đều có khả năng trở thành một con người mới trong Đức Kitô. Được đổi mới một cách thâm sâu trong hữu thể mình, chúng ta có thể tìm thấy con đường về nhà Cha. Con đường ấy chính là tình yêu vô điều kiện của Thiên Chúa đối với chúng ta.
- suy tư 366 ngày của Đức Gioan Phaolô II -
Lm. Lê Công Đức dịch từ nguyên tác
LIFT UP YOUR HEARTS
Daily Meditations by Pope John Paul II

Lời Chúa Trong Gia Đình
Ngày 07 – 3
Đnl 26, 16-19; Mt 5, 43-48.

Lời suy niệm: “Ai xin, thì hãy cho; ai muốn vay mượn, thì đừng ngoảnh mặt đi.
Chúa Giêsu đang dạy mỗi người chúng ta cách sống đức ái: Trước hết phải biết yêu thương kẻ thù, chịu đựng không đáp trả, khi họ xúc phạm đến mình, và thực hiện gấp đôi những gì kẻ thù đang đòi hỏi. Còn đối với người anh em thì cần phải giúp đỡ thật tình không cần phải suy xét thiệt hơn.
Lạy Chúa Giêsu. Những điều Chúa đang muốn chúng con thực hiện, đối với chúng con thật là khó khăn, bởi vì mỗi người chúng con đều có tự ái riêng, và luôn suy nghĩ tính toán thiệt hơn cho mình. Xin Chúa ban thêm ơn thánh để chúng con có thể thực hiện điều Chúa đang muốn chúng con thực hiện trong cuộc sống.
Mạnh Phương


Gương Thánh Nhân
Ngày 07-03: Thánh PERPÊTUA Và PHÊLIXIA
Tử đạo (thế kỷ III)

Perpêtua và Phêlixita, cùng với các bạn chịu chết với các Ngài năm 203 tại Carthage, là những khuôn mặt sống động đặc biệt trong số các thánh tử đạo vào các thế kỷ đầu. Chúng ta có được những tường thuật chính xác về cuộc tử đạo của các Ngài nhờ vào tài liệu đương thời, bao gồm những nhật ký của chính thánh Perpêtua, một trang sử của vị tử đạo khác và một câu chuyện do nhân chứng đầu tiên, có lẽ là Tertulianô viết lại.
Dưới cuộc bách hại của Septimô Sêvêrô. Một phụ nữ trẻ thuộc gia đình danh giá tên là Vibia Perpêtua đã bị bắt cùng với hai thanh niên là Saturnunô và Secundôiô, với hai người nô lệ là Revecatô và Phêlicitê. Tất cả đều đang học với một giáo dân tên là Saturô. Thấy các học viên của mình bị bắt, Saturô cũng tự nộp mình để khỏi phải xa lìa họ.
Cha của Perpêtua là một người thờ ngẫu tượng nài nỉ con mình trung thành với ngoại giáo. nhưng chỉ vào một cái bình, thánh nữ trả lời : - Thưa cha, người ta có thể gọi vật này bằng cái tên nào khác hơn là cái bình không ? Đối với con cũng vậy con không thể cho mình một cái tên nào khác ngoài danh hiệu là Kitô hữu.
Người cha liền lao vào con như muốn móc mắt và ông đánh đập Perpêtua tàn nhẫn. Rồi ông rút lui. Nhiều ngày sau thánh nữ không gặp lại ông. Trong những ngày đó Perpêtua cùng với các bạn còn đang dự tòng đã được rửa tội.
Khi người ta dìm vào nước, thánh nữ đã chỉ nguyện xin một lời này là: được sức mạnh để chịu đựng nên các đau khổ của cuộc tử đạo. Bây giờ họ bị dồn chung vào một phòng chật hẹp tối om. Đút lót tiền bạc, họ được rộng rãi hơn một chút, Perpêtua mẹ của một đứa bé còn đang bú đã phải đau khổ nhiều vì xa con. Đứa bé kiệt sức. Người ta trả nó lại cho mẹ và người mẹ vui sướng quên hết mọi đau đớn. Ngục tù đã trở nên cung diện đối với Ngài. Các thi kiến thánh nữ được thấy, an ủi Ngài nhiều và nâng cao niềm hy vọng của Ngài ngay khi còn ở trần gian này.
Người ta biết rằng: các tù nhân sắp bị xét xử. Người cha của Perpêtua thất vọng. Ông đến thăm con gái mình và thốt ra những lời van xin nghe muốn đứt ruột: - "Con ơi, hãy thương mái tóc bạc của cha, hãy thương cha. Hãy nhớ tới đôi tay cha đây đã dưỡng nuôi con. Hãy tưởng tượng tới mẹ con, anh em con, con của con nữa, không có con nó sống sao được. Bỏ đi con, điều dốc quyết làm cho chúng ta mất tất cả".
Tất cả điều này thật là độc dữ đối với Perpêtua. Thánh nữ nói:- Thưa cha, tại tòa án sẽ xẩy ra điều Chúa muốn, bởi vì chúng ta không thuộc về mình.
Người cha còn cho người đem đứa trẻ tới năn nỉ lần nữa :- Hãy thương đến con của con.
Trong khi đó các tù nhân tuyên bố rằng họ đều sẵn sàng hy sinh tất cả cho Thiên Chúa. Họ bị giải tới nhà tù gần hí trường, Perpêtua đã cầu nguyện ngày đêm cho một người em chết vì ung thư. Trong một thị kiến Ngài đã thấy nó trong một nơi tối tăm, bây giờ lên một nơi ngập đầy ánh sáng.
Phêlicitê hạ sinh một đứa con trai. Khi Ngài rên xiết vì đau đớn, một người lính gác ngục chế nhạo người rằng: - Nếu không chịu nổi đau đớn lúc này, làm sao cô chịu nổi các thú dữ ?
Phêlicitê trả lời: - Hôm nay tôi khổ vì tôi nhưng khi tôi chết vì đạo, sẽ có một người khác trong tôi chịu khổ cho tôi, bởi vì tôi chịu cực khổ vì Ngài.
Trong khi chờ đợi cái chết độc dữ đã được dành sẵn, các tù nhân vẫn giữ được cái tính hài hước lành mạnh và vui tươi của họ, thánh Perpêtua nói: - Còn sống chúng ta luôn vui tươi, trong cuộc sống khác, chúng ta sẽ hân hoan mãi.
Ngày vui chơi đến, họ phải diễn trò cho thiên hạ. Người cha của Perpêtua tàn héo vì sầu muộn, nhưng thánh nữ luôn có thị kiến. Khi các thánh tử đạo tiến vào hí trường, các Ngài tỏ vẻ vui tươi phấn khởi. Perpêtua thì ca hát. Trước mặt dân chúng, Ngài đã trả lời quan tòa: - Ngài xét xử chúng tôi, nhưng Thiên Chúa xét xử Ngài.
Quan tòa truyền đánh đòn các Ngài, nhưng các Ngài lại cảm thấy hạnh phúc vì được giống Chúa Kitô thày mình. Thú dữ được thả ra, những người trẻ bị cắn xé, Perpêtua và Phêlicitê bị lột áo. Các Ngài đòi lại và người ta chấp nhận cho các Ngài đặc ân này. Các Ngài bị gói vào trong một cái lưới. Một con bò cái hung hãn xông vào Perpêtua, hất tung Ngài lên trời, rớt xuống đất Ngài vẫn còn sống và Ngài cúi nhìn người nữ tì Phêlicitê của mình đang nằm sõng sượt trên mặt đất, và giúp nàng chỗi dậy. Dân chúng trong một lúc hết hung hăng đã xin trả tự do cho các vị tử đạo. Perpêtua tin rằng: mình vừa thức dậy từ một cơn mơ. Phải thấy những vết thương đã chịu, Ngài mới tin là sự thật, Ngài nói với Rusticus và em mình rằng: - Hãy vững tin, đừng kinh ngạc vì những đau khổ của chúng tôi.
Đám dân chúng dễ bị khích động và thất thường lại đòi giết những người này. Ngài hôn chuc bình an và đưa thân cho lý hình. Người phải giết Perpêtua run rẩy, lưỡi gươm của anh ta trật đường, làm bị thương bên sườn Ngài. Chính Perpêtua phải hướng dẫn tay của lý hình và giúp đỡ để hắn đẩy mũi giáo vào cổ họng mình.
(daminhvn.net)


07 Tháng Ba
Dachau
Dachau: đó là một địa danh mà dân Âu châu không bao giờ xóa bỏ khỏi ký ức của họ. Nơi tập trung và sát hại hàng triệu người Do Thái dưới thời Ðức Quốc xã, Dachau vừa là hỏa ngục của hận thù, độc ác nhưng cũng là khung trời rực sáng những vì sao của yêu thương, tin tưởng.
Edmond Michelet, văn sĩ Pháp bị giam tại đây và sau này trở thành bộ trưởng Tư Pháp, đã viết lại ký sự của những ngày bị giam trong địa ngục Dachau. Ông kể lại rằng: mỗi buổi sáng, các linh mục bị giam tù lén lút cử hành Thánh lễ. Các tù nhân Công giáo, bất chấp mọi đe dọa đến mạng sống, chen chúc sát cánh bên nhau để tham dự Thánh lễ.
Phẩm phục của linh mục chủ tế chỉ là một mảnh áo tù rách rưới thảm thương. Cái tách uống nước được dùng làm chén thánh, hộp thuốc ho được dùng làm bình đựng bánh lễ.
Sau Thánh lễ, một số người được chia công tác mang Mình Thánh đến cho những người đang hấp hối được giam riêng trong phòng đặc biệt... Edmond Michelet kể lại rằng: hình ảnh ông vẫn luôn ghi nhớ đó là nụ cười rạng rỡ của những người đang tiến đến cõi chết.
Vào khoảng cuối năm 1944, một nghi lễ đặc biệt đã diễn ra ngay trong trại Dachau. Một phó tế người Ðức, bị lao phổi, đang hấp hối... Các linh mục đang bị giam bèn nghĩ đến chuyện phong chức linh mục cho thầy... Một vị giám mục cùng bị giam đã chấp thuận tiến hành nghi thức. Người ta làm mọi cách để che mắt người lính canh. Một người Do Thái đã chấp nhận chơi đàn vĩ cầm để đánh lạc hướng sự chú ý của công an, vị giám mục người Pháp, trong bộ đồng phục rách rưới của tù nhân, đã phong chức linh mục cho một chủng sinh người Ðức.
Vị tân linh mục đã cử hành Thánh lễ đầu tiên ít ngày sau đó. Và đó cũng là Thánh lễ cuối cùng của Ngài... Trong quyển nhật ký của Ngài, người ta đọc thấy hai chữ: Tình Yêu, Ðền Bù...
Tình yêu mạnh hơn sự chết. Chân lý này sáng ngời một cách mãnh liệt ngay trong những nơi mà hận thù chết chóc ngự trị như luật tối thượng của cuộc sống. Hận thù càng dâng cao, chết chóc càng đe dọa người ta càng thấy những tấm gương của hy sinh, xả kỷ và tin tưởng.
Dạo tháng 6 năm 1989, một số linh mục, giám mục người Ba Lan đã hành hương đến trại tập trung Dachau để kỷ niện 50 năm ngày thế chiến thứ hai bùng nổ và nhất là để tưởng niệm gương hy sinh của gần 3,000 linh mục thuộc 9 quốc tịch khác nhau bị giam giữ tại đây. Trên ngôi mồ chôn lớn nhất, một Thánh lễ đã được cử hành không phải để gợi lại hận thù, nhưng họ còn được mời gọi để chỉ thấy Yêu Thương và tha thứ giữa hận thù.
Ðó cũng chính là lời mời gọi của Ðức Kitô trong Thánh lễ mà Giáo hội cử hành mỗi ngày. Chúng ta không tưởng niệm những độc ác dã man trong cái chết của Chúa, chúng ta không gợi lại hận thù trong cuộc tử nạn của Ngài, nhưng chỉ nhìn thấy Yêu thương và tha thứ vô bờ của Ngài. Ngài mời gọi chúng ta hãy chỉ nhìn thấy yêu thương và tha thứ giữa hận thù, hãy múc lấy yêu thương và tha thứ để đáp trả lại hận thù...
(Lẽ Sống)

Lectio Divina: Mátthêu 5:43-48
Thứ Bảy, 07 Tháng 3, 2020

Thứ Bảy Sau Chúa Nhật I Mùa Chay     
         

1.  Lời nguyện mở đầu

Lạy Chúa là Thiên Chúa, Chúa là khởi đầu của tình yêu.
Chúa tìm kiếm chúng con và nói với chúng con:
“Ta là Thiên Chúa của các ngươi; các ngươi là dân Ta.”
Chúa yêu thương chúng con trong Đức Giêsu Kitô, Con Chúa.
Lạy Chúa, nguyện xin cho tình yêu đáp trả của chúng con
Sẽ vượt khỏi những đòi hỏi của bất cứ lề luật nào.
Nguyện xin cho chúng con có thể tìm kiếm Chúa và thông hiệp cùng Ngài
Trong tận cùng sâu thẳm của bản thân chúng con
Và xin cho chúng con có thể bày tỏ lòng biết ơn của mình ra với Chúa
Qua những người chung quanh chúng con
Với một tình yêu cho đi như của Chúa.
Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con.

2.  Phúc Âm – Mátthêu 5:43-48

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng:  “Các con đã nghe dạy:  Ngươi hãy yêu thân nhân, và hãy thù ghét địch thù.  Còn Ta, Ta bảo các con:  Hãy yêu thương thù địch và làm ơn cho những kẻ ghét các con; hãy cầu nguyện cho những ai bắt bớ và nguyền rủa các con, để như vậy các con nên con cái của Cha các con, Đấng ngự trên trời:  Người khiến mặt trời mọc lên cho người lành kẻ dữ, và cho mưa xuống trên người liêm khiết và kẻ bất lương.
Vì nếu các con yêu thương những ai mến trọng các con, thì các con được công phúc gì?  Các người thu thuế không làm như thế ư?  Nếu các con chỉ chào hỏi anh em mình thôi, thì các con đâu có làm chi hơn?  Những người ngoại giáo không làm như thế ư?
Vậy các con hãy nên hoàn hảo như Cha các con trên trời là Đấng hoàn hảo.”

3.  Suy Niệm 

-  Trong bài Tin Mừng hôm nay, chúng ta thấy Chúa Giêsu đã giải thích điều răn:  “Chớ giết người” trong một cách mà việc tuân giữ nó có thể đưa đến việc thực hành tình yêu thương.  Ngoài việc nói rằng:  “Chớ giết người” (Mt 5:21), Chúa Giêsu đã trích dẫn thêm bốn điều răn khác của lề luật dạy người xưa rằng:  Chớ ngoại tình, (Mt 5:27), Chớ làm chứng dối (Mt 5:33), Mắt đền mắt, răng đền răng (Mt 5:38), và trong bài Tin Mừng hôm nay:  “Hãy yêu đồng loại và hãy ghét kẻ thù” (Mt 5:43).  Trong cả năm lần, Chúa Giêsu chỉ trích và kiện toàn cách người xưa tuân giữ những giới răn này và chỉ ra cách thức mới để đạt được mục tiêu của lề luật, đó là thực hành lòng yêu thương (Mt 5:22-26; 5:28-32; 5-34-37; 5:39-42; 5:44-48).
-  Yêu thương kẻ thù.  Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu trích dẫn lề luật cổ xưa dạy rằng:  “Ngươi hãy yêu thân nhân, và hãy thù ghét địch thù.”  Những dòng chữ này không được tìm thấy như thế trong Cựu Ước.  Nói đúng hơn đó là một câu hỏi tâm lý của thời đại, theo đó thì trong thực tế chẳng có vấn đề gì nếu mà người ta thù ghét kẻ địch thù của mình.  Chúa Giêsu đã không đồng ý và nói rằng:  “Nhưng Ta bảo các con:  Vì nếu các con yêu thương những ai mến trọng các con, thì các con được công phúc gì?  Các người thu thuế không làm như thế ư?  Nếu các con chỉ chào hỏi anh em mình thôi, thì các con đâu có làm chi hơn?  Những người ngoại giáo không làm như thế ư?  Vì thế, các con không được đặt giới hạn cho tình yêu của các con, như Cha các con trên trời đã không giới hạn tình yêu của Ngài”.  Và Chúa Giêsu ban cho chúng ta bằng chứng.  Vào giờ phút lâm chung của mình, Chúa đã thực hành những gì Người giảng dạy.  
-  Lạy Cha, xin tha cho chúng, vì chúng không biết việc chúng làm.  Một quân lính cầm lấy cổ tay của Chúa Giêsu và đặt lên thanh gỗ ngang của thập giá, lấy đinh và bắt đầu dùng búa đóng vào đó.  Nện vài lần.  Máu đã chảy xuống.  Thân thể Chúa Giêsu đã oằn lên vì đau đớn.  Quân lính, kẻ đánh thuê, dốt nát, không ý thức được những việc hắn đang làm, và về những gì đang xảy ra chung quanh hắn, đã tiếp tục nện búa như thể nện đinh vào một bức tường của nhà hắn và để treo một bức tranh lên.  Vào lúc ấy, Chúa Giêsu cầu nguyện cho quân lính là kẻ hành hạ Người và chuyển lời khẩn cầu của mình với Chúa Cha:  “Lạy Cha, xin tha cho chúng!  Vì chúng không biết việc chúng làm!”  Chúa đã yêu thương cả quân lính là kẻ đã giết Chúa.  Ngay cả khi muốn với tất cả sức mạnh, việc thiếu lòng nhân đạo đã không thành công để giết chết bản năng của Chúa Giêsu, lòng nhân ái và tình yêu thương!  Chúa sẽ bị bỏ tù, chúng sẽ phỉ nhổ vào Người, sẽ chê cười và nhạo báng Người; chúng sẽ biến Người thành một vị vua giả, tấn phong Người với mão gai, sẽ hành hạ Người, sẽ bắt Người phải đi diễu qua các đường phố như một tên tội đồ, phải nghe những lời lăng mạ của  giới thẩm quyền tôn giáo; trên đồi Canvê, họ sẽ bắt Người phải hoàn toàn trần truồng trước mặt thiên hạ.  Nhưng sự độc hại của việc thiếu lòng nhân đạo đã không chiếm hữu được nguồn mạch tình yêu và lòng nhân ái xuất phát từ bên trong con người của Chúa Giêsu.  Dòng nước tình yêu xuất phát từ bên trong thì mạnh mẽ hơn là sự độc hại của thù hận đến từ bên ngoài.  Nhìn người lính, Chúa Giêsu cảm thấy buồn và đã cầu nguyện cho anh ta và cho mọi người:  “Lạy Cha, xin tha cho chúng, vì chúng không biết việc chúng làm!”  Chúa Giêsu, trong tinh thần đoàn kết, gần như là xin lỗi cho những kẻ đang hành hạ và tra tấn mình.  Chúa giống như một người anh đi với các người em sát nhân đến trước mặt Quan Tòa và, Người là nạn nhân của chính anh em mình, thưa với quan tòa:  “Họ là các anh em của tôi, ngài biết là họ không biết gì.  Xin hãy tha thứ cho họ!  Họ sẽ trở nên tốt hơn!”  Chúa đã yêu mến kẻ thù!     
                                     
-  Các con hãy nên hoàn hảo như Cha các con trên trời là Đấng hoàn hảo.  Chúa Giêsu không chỉ đơn thuần muốn làm hoảng sợ, bởi vì điều này sẽ vô ích.  Người muốn thay đổi cách loài người sống chung với nhau.  Sự đổi mới mà Người muốn xây dựng đến từ kinh nghiệm mới mà Người có với Thiên Chúa, Chúa Cha, đầy dịu dàng, Đấng chấp nhận tất cả mọi người!  Những lời đe dọa đối với người giàu có không thể là cơ hội trả thù cho người nghèo.  Chúa Giêsu ra lệnh rằng chúng ta phải có thái độ ngược lại:  “Hãy yêu thương thù địch!”  Tình yêu đích thực không thể phụ thuộc vào những gì mà người ta nhận được từ kẻ khác.  Tình yêu là phải ước muốn điều tốt lành cho kẻ khác bất kể những gì họ đã làm cho tôi.  Bởi vì đây là phương cách mà tình yêu Thiên Chúa dành cho chúng ta.
   
4.  Một vài câu hỏi gợi ý cho việc suy gẫm cá nhân
                    
-  Yêu thương kẻ thù địch.  Tôi có khả năng yêu thương thù địch của tôi không?  
-  Chiêm ngưỡng Chúa Giêsu, trong thinh lặng Đấng đang trong giờ lâm chung của mình, Chúa đã yêu thương kẻ thù là kẻ đã giết hại Người.

5.  Lời nguyện kết

Hạnh phúc thay ai sống đời hoàn thiện,
Biết noi theo luật pháp CHÚA TRỜI.
Hạnh phúc thay kẻ tuân hành ý Chúa,
Hết lòng hết dạ kiếm tìm Người.
(Tv 119:1-2)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét