Trang

Thứ Sáu, 24 tháng 6, 2016

Bốn ưu tiên trong chuyến tông du Armenia của Đức Phanxicô

Bn ưu tiên trong chuyến tông du Armenia ca Đc Phanxicô
Vũ Văn An6/23/2016


Vi chuyến tông du Armenia ln này, mt ln na, Đc Phanxicô cho thy các ưu tiên hàng đu trong triu giáo hoàng ca ngài, ít nht, v phương din đi ngoi. Bn ưu tiên đó, theo nhà báo John Allen Jr. là: các khu ngoi biên, đi kết, đa chính tr và quan tâm ti thiu s Công Giáo. 

Các khu ngo
i biên 

Cuc tông du Armenia là cuc tông du th 14 ra ngoi quc ca Đc Giáo Hoàng Phanxicô. Nhìn tr lui các cuc tông du này, người ta thy ngài đã viếng thăm


• Đông Âu: 3 quc gia (Albania, Bosnia và Herzegovina, Armenia)

• M Châu Latinh: 6 quc gia (Brazil, Ecuador, Bolivia, Paraguay, Cuba, Mexico)

• Á Châu: 3 quc gia (Nam Hàn, Phi Lut Tân, Sri Lanka) 

• Phi Châu: 3 quc gia (Kenya, Uganda, Cng Hòa Trung Phi) 

• Trung Đông: 4 quc gia (Do Thái, Các Lãnh Th Palestine, Gióc Đan, Th Nhĩ Kỳ)

• Bc M: 1 quc gia (Hip Chúng Quc)

• Tây Âu: 0 quc gia.


Nói tóm li, t s là: Thế Gii Tây Phương 1, Các Nơi Khác 19! Nếu đây là mt trn đu git gii, thì chc chn trng tài đã ngưng trn đu đ tuyên b kết qu ri. 


Có người phn đi cho rng phi k cuc viếng thăm quc hi Âu Châu hi tháng 11 năm 2014 ch! Nhưng thc ra, cuc viếng thăm này chưa bao gi được coi là mt cuc viếng thăm mt quc gia. 


Điu y cho thy: Đc Phanxicô là v giáo hoàng tin vào vic nâng cao các đa đim xưa nay thường b quên lãng hơn c, nht là các đa đim chu nhiu tranh chp hay mt hình thc chn thương nào đó. 


Hin nhiên, cuc dit chng mà người Armenian phi chu dưới bàn tay người Th Nhĩ Kỳ đu thế k 20, vi khong 1.5 triu người b tàn sát, đ điu kin ca mt cuc chn thương, đáng đ mt v giáo hoàng tha nhn. 


Hơn na, Đc Phanxicô s còn tr li vùng này mt ln na vào tháng Chín ti đ viếng thăm Georgia và Azerbaijan, hai lân bang ca Armenia. Thành th, ngài qu là “Giáo Hoàng ca các khu ngoi biên”.


Đ
i kết 

Vi dân s tròm trèm 3 triu người, Armenia là quc gia đi đa s theo Kitô Giáo. Thm chí, nó còn là quc gia đu tiên tha nhn Kitô Giáo là quc giáo vào năm 301, trước c Sc Lnh Milan năm 313 ca Constantinô nhm khoan th cho Kitô Giáo và trước Sc Lnh ca Theodosius năm 380 tha nhn Kitô Giáo là tôn giáo chính thc ca Đế Quc Rôma. Hin nay, gn 93 phn trăm dân s thuc Giáo Hi Tông Truyn Armenia, trong h thng các Giáo Hi Chính Thng Đông Phương.


Dù trong nước, ch có khong 15,000 người Công Giáo, bng con s mt giáo x ln ti nhiu nơi khác trên thế gii (kém c Giáo X Tân Phú ca Tng Giáo Phn Sài Gòn, mà có người nói có ti 25,000 giáo dân), nhưng các liên h gia Công Giáo và Chính Thng Giáo Armenia thì rt mnh m.


Giáo Hi Tông Truyn Armenia chính thc tha nhn s thành hiu ca các bí tích và chc thánh ca Giáo Hi Công Giáo, và năm 1996, Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II và Thượng Ph Karekin I, “Catholicos” hay v đng đu Giáo Hi Armenia, đã ký mt tuyên b chung nhm nói lên s nht trí v nhiu vn đ khác nhau. Năm 2001, Đc Gioan Phaolô II còn ký vi Thượng Ph Karekin II, kế nhim Thượng Ph Karekin I, mt tuyên b chung khác. V Thượng Ph này hin din trong Thánh L đăng quang ca Đc Giáo Hoàng Phanxicô năm 2013.


Theo chân các v tin nhim, Đc Phanxicô hoàn toàn dn thân trong vic đy mnh s hp nht Kitô Giáo, mt chính nghĩa có khuynh hướng khi đu vi Chính Thng Giáo vì s phân ly Đông Tây hơn mt nghìn năm trước là ly giáo nguyên khi ca Kitô Giáo. Đc Phanxicô đã t chc được cuc gp g lch s vi Thượng Ph Kirill ca Mc Tư Khoa; ngài và Thượng Ph Đi Kết Batôlômêô ca Constantinp đã tr thành bn “ni kh”, và mi đây, ngài còn c mt phái đoàn cao cp ti “Công Đng Thánh Thin và Vĩ Đi” ca các Giáo Hi Chính Thng hp ti Crete. 


Chuyến viếng thăm Armenia đem li cho Đc Phanxicô dp may na đ thúc đy các c gng đi kết, ln này vi mt trong các Giáo Hi Chính Thng Đông Phương không được mi làm thành viên có quyn b phiếu ti Công Đng Crete, và là mt Giáo Hi đã tích cc nghiêng v phía có nhng liên h mnh m vi Tòa Rôma. 


Trong khi ti đây, Đc Phanxicô s tham d ba ăn trưa đi kết do Đc Karekin khon đãi. Như phát ngôn viên tòa thánh va cho biết: Đc Giáo Hoàng thường không lưu ý ti tic tùng ăn ung bao nhiêu và hay tìm cách b qua nhng dp như thế nếu có th, nên vic ngài gi nguyên lch trình cũng đ cho thy ngài coi trng đi kết biết bao. 


Đ
a chính tr 

V Giáo Hoàng đu tiên trong lch s mang tên Phanxicô thích góp phn vào vic kiến to hòa bình và hin đang có cuc tranh chp âm xưa nay đ ngài can d vào, đó là cuc xung đt ti vùng Caucasus gia Armenia và Azerbaijan đ giành quyn kim soát Tnh Nagorno-Karabakh. Hin nay, dù hai bên không còn bn nhau na, nhưng các căng thng có t các thp niên 1980 và 1990 chưa bao gii tan biến c. Đây là dp đ Đc Phanxico c gng hòa gii.


Trng đim gây chú ý đa chính tr hin nhiên s là cuc viếng thăm ca ngài vào hôm th By ti Đài Tsitsernakaberd tưởng nim các nn nhân ca cuc dit chng Armenia năm 1915. Chc chn nhiu l tai s vnh lên đ lng nghe xem liu Đc Phanxicô có dùng ch “dit chng” hay không, mt ch chc chn s gây phn n cho Th Nhĩ Kỳ, buc h phi tr đũa ngoi giao.


Nếu cuc hp báo ca Tòa Thánh vào hôm th Ba có cho thy điu gì, thì chiến lược ca cuc tông du này chc chn s nhm nhn mnh rng Vatican vn đã tha nhn vic sát hi người Armenia và các nhóm thiu s khác bi tay Đế Quc đang suy tàn Ottoman là dit chng ri: Đc Gioan Phaolô II thc hin vic này năm 2001, còn Đc Phanxicô thì thc hin vic này vào năm ngoái nhân mt bui phng v đc bit ti Rôma.


Tuy nhiên, chc chn các ngài s không ra ngoài đường li đ b ch nào cũng nói ch y. Nên ln này, có l, Đc Phanxicô s chn kiu nóiMedz Yeghern ca người Armenia, kiu nói này có nghĩa “tai ương ln lao”.


Dù đã din ra cách nay mt trăm năm, các vết thương ca cuc dit chng này vn còn nm sâu trong tâm hn người Armenia. Trong cuc hp báo ca Tòa Thánh hôm th Ba va ri, Đc Ông Antranig Ayvazian, hin đang dy ti Đi Hc Yerevan, nói rng nhiu nơi trên quê hương ngài, nếu bn đào xung chng 5 phân, bn s thy xương người cùng khp”. 


Nhân dp này, Đc Phanxicô s gp mt nhóm nh người Armenia vn là con cháu các người t nn được Đc Giáo Hoàng Bênêđíctô XV cho trú n ti Castel Gandolfo thi Thế Chiến I. V Giáo Hoàng này không đích danh dùng ch “dit chng” nhưng gi nó là mt “cuc sát hi vô ích”. 


Vì v tàn sát người Armenia mt thế k trước đây vn do lòng thù hn Kitô Giáo mà ra, nên cuc tông du s đem li cho Đc Phanxicô mt din đàn đ tho lun vic bách hi các Kitô hu hin nay, mt điu được ngài gi là “đi kết bng máu”. 


Dưới ánh sáng ca tình hình đang din ra ti Iraq và Syria và các áp lc mi ngày mi tăng buc các cường quc Tây Phương và Liên Hip Quc phi đy mnh các c gng chng li ISIS, s đip ca Đc Giáo Hoàng chc chn có âm hưởng chính tr rõ ràng. 


Ng
ười Công Giáo đa phương 

Theo nguyên tc, mi cuc tông du ca Đc Giáo Hoàng đu nhm vào đoàn chiên Công Giáo đa phương. Thut ng ca Tòa Thánh là đ “cng c anh ch em mình trong đc tin”. 


Dĩ nhiên, trong trường hp Armenia, đoàn chiên đa phương đây chng có my người đ cng c vì h chiếm chưa ti na phn trăm dân s c nước. Tuy nhiên, đi vi v giáo hoàng này, con s không đáng k, ngược li, nhóm nào càng ti tăm và b lãng quên, càng được ngài quan tâm.


Trong cuc hp báo hôm th Ba va qua, Cha Federico Lambardi, phát ngôn viên Tòa Thánh, nhn mnh rng Đc Phanxicô tng biết nhiu người Armenia sng tn mác ti Argentina, trong đó, có v mc sư Tin Lành nay tr li quê hương và s gp g Đc Phanxicô ti đây. 


Hôm Chúa Nht ti, Đc Phanxicô s gp mt các giám mc Công Giáo ca Armenia, tng cng 14 v, chưa đ đ lp mt y ban ca mt hi đng giám mc như Ý hoc Hoa Kỳ, và phn ln các v này đi din cho khi người Armenia đang sng ti các nước khác. Ch có 12 linh mc là có sn đ x dng. 


Trong mt bi cnh như thế, vai trò ca người Công Giáo đa phương hin nhiên là vai trò làm chng, mt cu ni vi các nn văn hóa khác, trong trường hp này là cng đng Chính Thng đa s Armenia và thế gii rng ln hơn vùng Caucasus.


Vic này có th không đáng k bao nhiêu v con s, nhưng được Phanxicô coi trng và cuc viếng thăm nhà th chính tòa Công Giáo vào Chúa Nht ti Gyumri chính là nhm mc đích làm ni bt nó.


Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét