LIỆU ĐỨC HỒNG Y ERDO NGƯỜI HUNGARY CÓ THỂ KẾ NHIỆM ĐỨC GIÁO HOÀNG PHAN-XI-CÔ KHÔNG?

 

Liệu Đức Hồng Y Erdo người Hungary có thể kế nhiệm Đức Giáo Hoàng Phanxicô không?

(Bởi Rikard Jozwiak - 26 tháng 4 năm 2025 00:37 CET)

 

Giáo chủ của Giáo hội Công giáo Hungary, Tổng giám mục Esztergom-Budapest, Hồng y Peter Erdo (trái) cử hành thánh lễ Giáng sinh tại Esztergom, Hungary, năm 2020.

 

Chia sẻ

Với sự ra đi của Đức Giáo hoàng Francis vào ngày 21 tháng 4, những đồn đoán về người sẽ kế nhiệm ngài làm người đứng đầu Tòa thánh đã bắt đầu rộ lên. Một trong những ứng cử viên hàng đầu, ít nhất là theo các nhà cái, là Peter Erdo, Tổng giám mục Esztergom-Budapest.

Vị hồng y người Hungary 72 tuổi này đã giữ một số vai trò quan trọng trong Giáo hội Công giáo trong những thập kỷ gần đây và từng là ứng cử viên tiềm năng trở thành giám mục của Rome vào năm 2013, khi Đức Phanxicô cuối cùng được chọn.

Vậy Erdo có cơ hội nào để thay thế người Argentina? Và có lẽ thú vị hơn, mối quan hệ của ông với thủ tướng bảo thủ ngày càng độc đoán của Hungary, Viktor Orban, là gì?

Peter Erdo là ai?

Đừng nhầm lẫn về điều này, Erdo thực sự là "papabile" - một thuật ngữ dùng để chỉ những ứng cử viên được coi là có khả năng đảm nhiệm chức giáo hoàng.

Về mặt kỹ thuật, bất kỳ nam giới Công giáo nào đã rửa tội đều đủ điều kiện, nhưng kể từ thế kỷ 14, chỉ có các hồng y, các thành viên cao cấp của giáo sĩ, được chọn. Hiện tại có 252 hồng y, nhưng con số đó giảm xuống còn 135 người có quyền bỏ phiếu, vì chỉ những người dưới 80 tuổi mới được bỏ phiếu.

Erdo có thể đảm bảo được hai phần ba số phiếu cần thiết tại Mật nghị Hồng y sẽ bắt đầu vào đầu tháng 5 (không sớm hơn 16 ngày sau khi Giáo hoàng qua đời, theo các quy tắc hiện hành).

Sơ yếu lý lịch hồng y của ông rất sáng chói. Từ năm 2006 đến năm 2016, ông đứng đầu Hội đồng các Hội đồng Giám mục Châu Âu, một tổ chức quan trọng đại diện cho các giám mục Công giáo Châu Âu.

Điều này không phải là không có ý nghĩa, vì các hồng y châu Âu vẫn tạo thành khối bỏ phiếu lớn nhất trong mật nghị sắp tới. Nhưng không chỉ có uy tín châu Âu mà ông đã mài giũa.

Với tư cách là người đứng đầu hội đồng, ông thường xuyên liên lạc với các quốc gia châu Phi, châu Á và Mỹ Latinh, xây dựng nhiều mối liên hệ với Nam bán cầu, được coi là những thế lực mới nổi của nhà thờ.

Việc ông thông thạo cả tiếng Ý và tiếng Latin - hai ngôn ngữ quan trọng đối với các chức vụ cao cấp ở khu vực này của Rome - và là một chuyên gia được công nhận về luật giáo luật, luật chi phối cách điều hành Giáo hội Công giáo, cũng giúp ông có được vị thế tốt trong số ít người được chọn.

Có lẽ thành tựu lớn nhất của ông là đảm bảo tổ chức được Đại hội Thánh Thể Quốc tế tại quê hương ông, Budapest, vào năm 2021.

Đại hội này, thường diễn ra bốn năm một lần, là cuộc tụ họp lớn của cả giới tăng lữ, bao gồm cả Giáo hoàng, cũng như những người hành nghề bình thường và có các thánh lễ lớn ngoài trời.

Điều này mang lại cho ông một nền tảng hoàn hảo để quảng bá hình ảnh và đảm bảo các mối liên hệ cần thiết trong Vatican cũng như trên khắp các giáo xứ Công giáo trên thế giới.

Tuy nhiên, có lẽ điểm mạnh lớn nhất của ông, và cũng là lý do khiến ông có thể chiến thắng, chính là tính thực dụng của ông.

Mặc dù Erdo được coi là một người bảo thủ, chẳng hạn như ông công khai lên tiếng phản đối việc những người Công giáo đã ly hôn được rước lễ, nhưng ông lại hợp tác với Đức Phanxicô cấp tiến hơn và kiềm chế không chỉ trích ngài một cách công khai, không giống như những người khác theo phe truyền thống.

Giáo hoàng thậm chí còn nhờ ông giúp tổ chức các cuộc họp đặc biệt của Vatican về các vấn đề gia đình, và Francis đã đến thăm Hungary hai lần trong nhiệm kỳ 12 năm của mình.

Erdo có liên quan đến Viktor Orban không?

Nhưng còn mối liên hệ của Erdo với đảng cầm quyền Fidesz của Hungary và Orban, người tự coi mình là người bảo vệ các giá trị Do Thái - Thiên chúa giáo, đặc biệt là chống lại các thể chế EU mà ông cho là chống lại cả hai quốc gia và Thiên chúa giáo nói chung thì sao?

Ngân sách nhà nước Hungary tài trợ cho Giáo hội Công giáo, giống như nhiều giáo hội được công nhận khác, theo nhiều cách khác nhau và hào phóng. Ngân sách này thực hiện điều này thông qua hỗ trợ trực tiếp thông qua việc tài trợ cho giáo dục tôn giáo, trả tiền bồi thường cho các tài sản bị tịch thu trong chế độ Cộng sản hoặc chỉ đơn giản là tài trợ cho các sự kiện như Đại hội Thánh Thể Quốc tế đã đề cập ở trên.

Các nhóm bảo vệ quyền cho biết Hungary đang "ban hành luật về nỗi sợ hãi" bằng lệnh cấm mới đối với biểu hiện LGBTQ. Những người biểu tình cho biết họ sẽ không bị gạt ra ngoài lề.

Về mặt chính trị, trong cuộc khủng hoảng người di cư lan rộng khắp châu Âu năm 2015, Erdo ví việc chấp nhận người di cư giống như tạo điều kiện cho nạn buôn người.

Đây là một tuyên bố có vẻ phù hợp hơn với cách tiếp cận mang tính hiếu chiến của thủ tướng Hungary hơn là quan điểm khoan dung hơn của Giáo hoàng Francis về vấn đề này.

Tuy nhiên, ngay sau đó, Erdo đã cảnh báo về việc các tôn giáo chống lại nhau và đặt câu hỏi liệu một lục địa có thực sự có thể được gọi là Cơ đốc giáo hay không - dường như đi ngược lại với quan điểm thẳng thắn của Orban về cái gọi là Hồi giáo hóa châu Âu.

Ông dường như có cùng cách tiếp cận thực dụng với chính phủ Hungary như ông đã làm với các phe phái khác nhau của Giáo hội Công giáo. Mặc dù bản thân ông chưa bao giờ công khai ủng hộ đảng này, các linh mục Công giáo trên khắp đất nước thường bảo các giáo đoàn của họ bỏ phiếu cho Fidesz.

Erdo đã lựa chọn cẩn thận các cuộc chiến với Budapest. Ông vẫn im lặng về một số luật được thông qua trong những năm gần đây nhưng lại lên tiếng về những luật khác.

Ví dụ, ông từ chối công khai chỉ trích quy định chống tình trạng vô gia cư được thông qua vào năm 2018 - một vấn đề đi ngược lại giáo lý của Giáo hoàng Francis.

Khi nói đến động thái của chính phủ Hungary nhằm quốc hữu hóa các phòng khám IVF một năm sau đó, ông đã không ngần ngại chỉ trích.

Trong khi hầu hết những người theo dõi Vatican vẫn tin rằng Giáo hội Công giáo hiện có thể chọn ra giáo hoàng người châu Phi hoặc châu Á đầu tiên, thì một ứng cử viên thỏa hiệp để ổn định các phe phái khác nhau sau những năm tháng tiến bộ và đầy biến động của Francis rất có thể là giáo chủ của Hungary.

Rikard Jozwiak

___

(Rikard Jozwiak là biên tập viên châu Âu của RFE/RL tại Prague, tập trung vào phạm vi đưa tin về Liên minh châu Âu và NATO. Trước đây, ông từng làm phóng viên của RFE/RL tại Brussels, đưa tin về nhiều hội nghị thượng đỉnh quốc tế, bầu cử châu Âu và phán quyết của tòa án quốc tế. Ông đã đưa tin từ hầu hết các thủ đô châu Âu, cũng như Trung Á.)