Báo chí thế tục: Mật
nghị cân nhắc xem có nên tiếp tục di sản cấp tiến của Đức Giáo Hoàng Phanxicô
hay thay đổi hướng đi
Vũ Văn An 01/May/2025
Các Hồng Y đứng trong
lễ tang của Đức Giáo Hoàng Phanxicô tại Quảng trường Thánh Peter ở Vatican,
ngày 26 tháng 4 năm 2025. (Gregorio Borgia/AP)
NICOLE WINFIELD của hãng tin A.P., ngày 27 tháng 4 năm 2025,
nhận định rằng: Nhà lãnh đạo Giáo hội quá cố đã bổ nhiệm các Hồng Y từ nhiều hậu
cảnh khác nhau, nhiều người trong số họ không quen biết nhau; không rõ liệu có
ai có 'gói' phiếu bầu rõ ràng để trở thành giáo hoàng tiếp theo hay không
Một trong những di sản lâu dài của Đức Giáo Hoàng Phanxicô
là ngài đã mở rộng đáng kể sự đa dạng của các Hồng Y sẽ bầu người kế nhiệm
ngài, bổ nhiệm "các hoàng tử của giáo hội" từ các quốc gia xa xôi
chưa từng có trước đây.
Di sản đó hiện đang phá hỏng trò chơi truyền thống là suy đoán về vị giáo hoàng
tiếp theo, vì những Hồng Y xa xôi này không biết rõ về nhau và chưa tập hợp
thành các khối bỏ phiếu rõ ràng khi bước vào mật nghị, nghi thức có từ nhiều thế
kỷ để bầu ra một giáo hoàng mới.
Do đó, tất cả những gì chắc chắn về mật nghị sắp tới là không có gì chắc chắn.
Như bộ phim được đề cử giải Oscar “Conclave” đã nói rõ, cuộc bầu cử giáo hoàng
là một bộ phim truyền hình xứng đáng với Hollywood, thấm đẫm sự bí ẩn, bí mật
và đức tin. Nhưng chính trị thế giới thực và những tính toán cá nhân sẽ phát
huy tác dụng và sẽ ảnh hưởng đến hơn 130 Hồng Y khi họ bước vào Nhà nguyện
Sistine để bỏ phiếu.
Các Hồng Y sẽ tìm kiếm điều gì?
Chưa có ngày nào được ấn định cho mật nghị, nhưng buộc phải bắt đầu hạn chót là
vào ngày 10 tháng 5.
Sau tang lễ của Đức Phanxicô vào thứ Bảy, các Hồng Y đã đổ xô đến Rôma sẽ họp
thường xuyên trong tuần này, đánh giá lẫn nhau khi họ thảo luận về nhu cầu của
Giáo Hội Công Giáo gồm 1.4 tỷ người sau triều đại giáo hoàng cách mạng của Đức
Phanxicô.
Các giáo sĩ đứng trong
lễ tang của Đức Giáo Hoàng Phanxicô tại Quảng trường Thánh Phêrô ở Vatican,
ngày 26 tháng 4 năm 2025. (Gregorio Borgia/AP)
Triều đại giáo hoàng kéo dài 12 năm của Đức Phanxicô được đặc
trưng bởi việc cố gắng thoát khỏi các quy tắc giáo điều, nhằm làm cho giáo hội
trở nên bao gồm và chào đón nhiều hơn. Đối với những người cấp tiến, đó là việc
tái tập chú sứ mệnh trở lại với lệnh truyền của Tin mừng là chăm sóc người
nghèo và nuôi ăn người đói.
Đối với những người bảo thủ, Đức Phanxicô đã gieo rắc sự mơ hồ bằng cách du nhập
một thứ không gian uốn éo trong các vấn đề văn hóa gây tranh cãi như giáo huấn
của giáo hội về hôn nhân và đồng tính luyến ái.
Kết quả là, các Hồng Y phải đối diện với một quyết định nền tảng khi tìm kiếm
người kế nhiệm: Liệu giáo hội có cần một người để tiếp tục di sản của Đức
Phanxicô, tập trung vào những người bị thiệt thòi như Chúa Giêsu đã làm không?
Hay giáo hội cần một sự điều chỉnh lộ trình để xây dựng lại sự hợp nhất, sau
khi những cải cách cấp tiến của Đức Phanxicô đã khiến một số người xa lánh?
Đức Giáo Hoàng
Phanxicô vẫy tay chào đám đông khi ngài xuất hiện trên ban công để ban phước
lành Giáng sinh Urbi et Orbi tại Quảng trường Thánh Phêrô tại Vatican vào ngày
25 tháng 12 năm 2022. (Andreas SOLARO / AFP)
Một câu hỏi đặt ra là liệu phe bảo thủ, bao gồm các Hồng Y từ
Châu Phi, Đông Âu và một phần của Hoa Kỳ, có đủ phiếu bầu để đưa con lắc trở lại
các triều đại giáo hoàng theo học thuyết của Thánh Gioan Phaolô II và Đức
Benedict XVI hay không.
Ngoài ra, các Hồng Y sẽ xem xét những vấn đề thực tế hơn: Chọn một người ở độ
tuổi 60 và bạn có thể có một giáo hoàng trong hơn 20 năm, dù tốt hay xấu. Chọn
một giáo hoàng đến từ nơi mà giáo hội đang sinh động và phát triển - Châu Á hoặc
Châu Phi - và bạn có thể mang đến nhiều xáo trộn hơn cho bộ máy quan liêu nặng
chất Ý của Vatican, vốn cũng đang đau đớn vì phong cách hành động một mình của
vị giáo hoàng người Argentina.
Chọn một giáo hoàng tương đối vô danh và ngài chỉ là như vậy, vô danh.
Những ứng viên là ai?
Alberto Melloni, một nhà sử học giáo hội cho biết, ngoài các dự đoán của
chatbot và nhà cái [bookmaker], thì thực sự không ai có thể đoán được.
Melloni cho biết: "Họ hầu như không biết nhau", nhắc lại rằng chỉ
riêng trong đợt Hồng Y cuối cùng của ngài, vào tháng 12, Đức Phanxicô đã bổ
sung thêm 20 cử tri mới vào mật nghị. Những Hồng Y này đến từ Algeria,
Argentina và Úc và các điểm ở giữa, và có thể chỉ gặp nhau lần đầu tiên vào
ngày họ nhận mũ đỏ.
Đức Giáo Hoàng
Phanxicô, bên phải, chủ trì một thánh lễ tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô
tại Vatican, ngày 8 tháng 12 năm 2024, với 21 Hồng Y mới được ngài bổ nhiệm vào
ngày hôm trước trong một công nghị công khai. (Andrew Medichini/AP)
Tất nhiên, có một số ứng viên hàng đầu. Họ nổi bật như những
ứng viên hàng đầu chỉ vì họ là những người nổi tiếng nhất.
• Hồng Y Pietro Parolin là một người Ý hàng đầu, theo bản chất của chức vụ của
ngài: Ngài là quốc vụ khanh của Đức Phanxicô, người số 2 của Vatican, được mọi
Hồng Y trong Nhà nguyện Sistine biết đến.
• Ứng viên hàng đầu cho vị trí giáo hoàng châu Á đầu tiên trong lịch sử cũng nằm
trong danh sách rút gọn vì ngài có vị thế cấp cao tương tự tại Vatican: Hồng Y
người Philippines Luis Tagle, người đứng đầu bộ truyền giáo của Vatican chịu
trách nhiệm về Giáo Hội Công Giáo ở nhiều nước đang phát triển.
• Một ứng viên hàng đầu đại diện cho nhiều phe bảo thủ hơn giáo hội là Hồng Y
người Hungary Erdo, 72 tuổi, tổng giám mục Budapest.
Marco Politi, người theo dõi Vatican lâu năm, cho biết: "Bạn không nhìn thấy
những người dẫn đầu thực sự vào lúc này, bởi vì để trở thành người dẫn đầu, bạn
cần phải có một số phiếu bầu ủng hộ".
Cuốn sách sắp ra mắt của ông có tên "The Unfinished" khám phá sự chưa
hoàn thành công nghiệp của Đức Phanxicô.
Những người tạo ra vua được kỳ vọng sẽ có vai trò lớn
Vì các Hồng Y không biết rõ nhau nên không ai được nhìn thấy đã giành được gói
phiếu bầu, cho thấy có thể phải mất nhiều vòng bỏ phiếu để đạt được đa số hai
phần ba.
Sự kết hợp của các bức ảnh này cho thấy, hàng trên cùng từ trái sang phải, Hồng Y Peter Erdo, Hồng Y Reinhard Marx, Hồng Y Marc Ouellet, hàng giữa từ trái sang phải, Hồng Y Pietro Parolin, Hồng Y Robert Prevost, Hồng Y Robert Sarah và hàng dưới cùng từ trái Hồng Y Willem Eijk, Hồng Y Luis Tagle, Hồng Y Matteo Zuppi.
Melloni cho biết các Hồng Y không nên sợ mật nghị sẽ kéo
dài, ngay cả khi nó gửi đi thông điệp chia rẽ, vì khói đen ngày này qua ngày
khác báo hiệu sự thiếu đồng thuận.
"Chắc chắn là giáo hội đang chia rẽ. Vấn đề là tìm ra người đoàn kết, chứ
không phải giả vờ rằng giáo hội không bị chia rẽ", Melloni nói.
Việc thiếu những người dẫn đầu đã khiến "những người tạo vua" trở nên
quan trọng hơn trong mật nghị này.
Đây là những nhân vật có ảnh hưởng mà bản thân họ có thể không được coi là “có
thể trở thành giáo hoàng” nhưng có thể tập hợp phiếu bầu từ các Hồng Y khác
theo một hướng cụ thể.
Họ bao gồm Hồng Y Timothy Dolan của New York, Hồng Y Reinhard Marx của Đức và Hồng
Y Fridolin Ambongo Besungu của Congo, Tổng giám mục dòng Phanxicô của Kinshasa,
người đứng đầu hội đồng giám mục châu Phi.
Chỉ vì họ được Đức Phanxicô bổ nhiệm…
Mặc dù 108 Hồng Y đủ tuổi bỏ phiếu được Đức Phanxicô bổ nhiệm, nhưng họ không
nhất thiết phải tuân theo đường lối coi trọng lòng thương xót hơn là đạo đức của
ngài: Một số người có thể ủng hộ lời kêu gọi của Đức Phanxicô về việc giáo hội
phải bao gồm nhiều người hơn, nhưng lại phản đối các nữ linh mục, Politi cho biết.
"Có thể họ đồng ý với vấn đề trao Mình Thánh Chúa cho những người đã ly
hôn và tái hôn, nhưng họ không muốn ban phước cho một cặp đồng tính", ông
nói. "Vì vậy, điều này khiến mật nghị này trở nên rất khó khăn".
Một nữ tu cầm ảnh Giáo
hoàng Phanxicô khi dự tang lễ của ngài tại Quảng trường Thánh Phêrô ở Vatican,
ngày 26 tháng 4 năm 2025. (Andreea Alexandru/AP)
Marx cho biết làn sóng đau buồn hoàn cầu sau cái chết của Đức
Phanxicô cho thấy sự ủng hộ đối với một vị giáo hoàng sẽ tiếp tục thừa tác vụ của
ngài, tập trung vào những người bị thiệt thòi và phản đối chiến tranh.
"Mọi người mong muốn một tiếng nói vượt ra ngoài lợi ích quốc gia, vượt ra
ngoài sự phân cực, vượt ra ngoài cuộc thảo luận về việc ai lấn át ai và ai đánh
bại ai", Marx nói với các phóng viên sau tang lễ.
Một số câu hỏi nổi bật
Một câu hỏi là liệu Hồng Y Angelo Becciu, từng là một trong những Hồng Y quyền
lực nhất tại Vatican, có được phép bỏ phiếu hay không.
Năm 2020, Đức Phanxicô đã buộc Becciu phải từ chức và từ bỏ các quyền và đặc
quyền của mình với tư cách là Hồng Y vì cáo buộc có hành vi sai trái về tài
chính. Vị giám mục người Sardinia sau đó đã bị tòa án hình sự Vatican kết tội về
các tội liên quan đến tài chính.
Ngài đang kháng cáo các bản án và đã tham gia các sự kiện của Vatican kể từ khi
bị cất chức. Ở tuổi 76, ngài dưới hạn tuổi không được bỏ phiếu là 80. Tuy
nhiên, số liệu thống kê chính thức của Vatican liệt kê ngài là "người
không phải cử tri". Ngài và những người ủng hộ ngài khẳng định rằng ngài
không mất đi nhiệm vụ chính của mình là bầu một giáo hoàng.
Một câu hỏi khác là các Hồng Y sẽ ngủ ở đâu. Khách sạn Domus Santa Marta của
Vatican được xây dựng vào năm 1996 với mục đích cụ thể là nơi ở của các Hồng Y
trong một mật nghị, để tất cả họ có thể ở cùng một nơi và được cách ly.
Vào thời điểm đó, Thánh Gioann Phaolô II đã ban sắc lệnh rằng chỉ có thể có 120
Hồng Y cử tri có thể tham gia mật nghị, và khách sạn được xây dựng để đáp ứng số
lượng của họ. Nhưng Đức Phanxicô và những vị tiền nhiệm của ngài thường xuyên
vượt ngưỡng 120 người, và số cử tri hiện là 135.
Đức Hồng Y Camerlengo
Kevin Joseph Farrell niêm phong cửa phòng ngủ và phòng làm việc của giáo hoàng
tại Vatican sau khi có thông báo về cái chết của Giáo hoàng Phanxicô, ngày 21
tháng 4 năm 2025. (Vatican Media qua AP, HO)
Ngoài ra, Phòng số 201, nơi Đức Phanxicô chọn sống sau cuộc
bầu cử năm 2013, đang được niêm phong và phải giữ nguyên như vậy cho đến khi một
giáo hoàng mới được bầu.
Khi được hỏi liệu các Hồng Y có được yêu cầu ở chung phòng khách sạn hay không,
người phát ngôn của Vatican Matteo Bruni lưu ý rằng những chỗ ở như vậy sẽ phù
hợp.
"Đây là cơ hội tuyệt vời để tạo dựng cộng đồng", Bruni nói.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét