MỘT THÁNG LỊCH SỬ: TỪ CÚ SỐC NGÀY 21 THÁNG 4 ĐẾN NỤ CƯỜI NGÀY 21 THÁNG 5

 

Một tháng lịch sử: Từ cú sốc ngày 21 tháng 4 đến nụ cười ngày 21 tháng 5

Vũ Văn An  21/May/2025

 

Antoine Mekary | ALETEIA

 

Tạp chí Aleteia, xuất bản ngày 21/05/25, có bài tường thuật một tháng qua với ngôi vị giáo hoàng:

Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã kết thúc buổi tiếp kiến chung đầu tiên của mình ngày hôm nay bằng cách nói về Đức Giáo Hoàng Phanxicô, người đã bước vào cõi vĩnh hằng đúng một tháng trước.

Kể từ ngày 21 tháng 4, Giáo hội và thế giới đã chứng kiến một tháng lịch sử, từ khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô qua đời cho đến cuộc bầu cử và những bước đi đầu tiên của người kế nhiệm ngài, Đức Giáo Hoàng Leo XIV, một vị giáo hoàng khác của Châu Mỹ.

Aleteia nhìn lại những ngày đưa giáo hoàng vào tâm điểm chú ý của thế giới.

Ngày 21 tháng 4: Cú sốc của Thứ Hai Phục Sinh

Vẫn đang nghỉ ngơi sau lễ Phục sinh ngày hôm trước, Rome từ từ thức dậy vào ngày lễ công cộng này. Nhiều người đã lên kế hoạch cho một Thứ Hai yên tĩnh. Nhưng ngay trước 10 giờ sáng, Tòa thánh đã phát sóng trực tiếp từ nhà nguyện của dinh thự Santa Marta. Hồng Y Nhiếp chính Kevin Farrell thông báo về cái chết của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, xảy ra lúc 7:35 sáng.

Cả thành phố bàng hoàng, nơi vừa chứng kiến vị giáo hoàng 88 tuổi ban phước cho đám đông từ xe giáo hoàng chỉ một ngày trước đó. Một sự hỗn loạn nhất định đã diễn ra trong vài giờ. Các tín hữu đổ xô đến Nhà thờ Thánh Phêrô không thấy bất cứ buổi cầu nguyện hay bất cứ dấu hiệu nào cho thấy người đứng đầu Giáo Hội Công Giáo đã qua đời, một dấu hiệu cho thấy mọi người đều bất ngờ. Chỉ đến cuối ngày, với nghi thức dành cho người qua đời, thì tang chế mới thực sự bắt đầu.

Ngày 22 tháng 4: Cả thế giới đổ xô đến Rome

Một ngày sau khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô qua đời, các Hồng Y từ khắp nơi trên thế giới bắt đầu đến. Tập trung vào sáng thứ Ba trong “các hội đồng chung”, trước tiên các ngài phải chuẩn bị tang lễ và sau đó là mật nghị để bầu người kế nhiệm Đức Phanxicô. Các yêu cầu cấp phép báo chí đổ về Văn phòng Báo chí Tòa thánh, nơi đang phải vật lộn để xử lý hàng nghìn đơn đăng ký, trong khi tất cả các thiết bị kỹ thuật phục vụ đưa tin của giới truyền thông — các nền tảng cho đoàn làm phim truyền hình và màn hình lớn trải dài đến tận Castel Sant’Angelo — đã dần được thiết lập. Tất cả các máy quay trên thế giới đều tập trung vào mái vòm của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô. Trong suốt biến cố, khoảng 6,600 nhà báo và kỹ thuật viên đã được Tòa thánh cấp phép.

Ngày 23 tháng 4: Thi hài của Đức Giáo Hoàng đi qua Quảng trường Thánh Phêrô

Sau khi được quàn tại nhà nguyện Casa Santa Marta, nơi những cộng sự thân cận của vị giáo hoàng người Argentina và các nhân viên Vatican có thể đến viếng, thi hài của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, được đặt trong một chiếc quan tài mở theo truyền thống, đã được chuyển đến Vương cung thánh đường Thánh Phêrô vào sáng thứ Tư, ngày 23 tháng 4. Buổi lễ do Hồng Y Nhiếp chính Kevin Farrell chủ trì, diễn ra trong bầu không khí vô cùng xúc động của hơn 20,000 tín hữu tụ họp trước Vương cung thánh đường Thánh Phêrô.

Cảnh tượng thi thể và khuôn mặt của Đức Giáo Hoàng bị in dấu bởi nỗi đau đớn của căn bệnh cuối cùng cũng có tác động sâu sắc đến hàng triệu người xem truyền hình, những người không quen đối diện với cái chết. Cho đến thứ sáu, ngày 25 tháng 4, khoảng 250,000 tín hữu đã đổ xô đến Vương cung thánh đường, tạo thành một hàng dài vô tận trước Vương cung thánh đường – nơi cánh cửa mở gần như suốt đêm – để cầu nguyện trước thi hài của vị Giáo hoàng quá cố, được đặt cao trước bàn thờ.

Ngày 25 tháng 4: Chứng thư đóng ấn triều đại Giáo hoàng của Đức Phanxicô cho lịch sử

Vào tối thứ sáu, quan tài của vị Giáo hoàng thứ 266 đã được đóng lại trong một buổi lễ kéo dài một giờ. Người chủ trì lễ tang của vị Giáo hoàng đã trải một tấm khăn lụa trắng lên mặt của người đã khuất. Ngài đặt vào quan tài một chiếc ví đựng những đồng tiền được đúc bằng hình ảnh của vị Giáo hoàng trong thời gian ngài làm Giáo hoàng và Chứng thư, được cuộn lại trong một ống kim loại.

Bản văn này, tóm tắt cuộc đời và các tác phẩm quan trọng của Đức Giáo Hoàng, nhắc lại rằng khi được bầu vào năm 2013, ngài đã lấy tên là Phanxicô, vì giống như vị thánh của Assisi, ngài muốn ưu tiên cho những người nghèo nhất trên thế giới. Đóng dấu triều đại giáo hoàng của mình vào lịch sử, Chứng thư tuyên bố rằng “Đức Phanxicô đã để lại cho tất cả mọi người một chứng tá tuyệt vời về tình người, về cuộc sống thánh thiện và về tình phụ tử phổ quát”.

Ngày 26 tháng 4: Lễ tang hoàn cầu của “vị Giáo hoàng của Niềm vui”

Vào ngày 26 tháng 4, lễ tiễn biệt Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã thu hút 400,000 người, bao gồm 250,000 tín hữu tụ tập gần Vatican để tham dự Thánh lễ tang lễ của ngài được phát sóng trên toàn thế giới và 150,000 người dân La Mã dọc theo tuyến đường đưa hài cốt của ngài từ Vatican đến lăng mộ của ngài tại Vương cung thánh đường Đức Bà Cả. Trong bầu không khí ấm áp và huynh đệ, một đám đông đa dạng đã tỏ lòng tôn kính “vị Giáo hoàng của Niềm vui”, người cũng được các tín hữu từ các quốc gia mà ngài đã đến thăm và ủng hộ tôn vinh. Lễ tang của ngài trùng với Ngày Năm Thánh dành cho Thanh thiếu niên, hàng ngàn người đã đến Quảng trường Thánh Phêrô, tràn ngập cảm xúc, tò mò và tự hào khi chứng kiến một khoảnh khắc lịch sử.

Buổi sáng lịch sử này cũng được đánh dấu bằng sự hiện diện của nhiều nguyên thủ quốc gia, bao gồm Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky. Cuộc gặp mặt trực tiếp của họ sau lễ tang, ở phía sau Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, đánh dấu một bước đột phá bất ngờ trong mối quan hệ vốn đã đầy sóng gió kể từ cuộc gặp của họ tại Nhà Trắng hai tháng trước. Ngày này đã đặt ngôi vị giáo hoàng và Vatican vào tâm điểm chú ý của thế giới, tiết lộ sức mạnh của một định chế 2,000 năm vẫn đứng vững trước các thăng trầm chính trị.

Ngày 27 tháng 4: Sự khởi đầu của “chương tiếp theo”

Việc tìm kiếm người kế nhiệm Đức Giáo Hoàng Phanxicô, đã được các Hồng Y bắt đầu trong tuần, đã được đẩy nhanh vào ngày sau lễ tang của ngài. Được coi là ứng viên được yêu thích nhất, Đức Hồng Y Quốc vụ khanh Pietro Parolin đã được theo dõi chặt chẽ trong Thánh lễ Lòng Chúa Thương Xót vào Chúa Nhật, do ngài chủ trì tại Quảng trường Thánh Phêrô trước hàng nghìn thanh thiếu niên tụ họp tại Rome để mừng năm thánh. Trong bài giảng trang nghiêm, vị Hồng Y người Ý đã nhận được tràng pháo tay lớn khi ngài gợi lại ký ức về Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Những thanh thiếu niên đã mang đến cho kỳ nghỉ cuối tuần lịch sử này, được đánh dấu bằng nhiệt độ gần giống như mùa hè ở Rome, bầu không khí lễ hội hơn là tang tóc.

Ngày 4 tháng 5: Danh sách các vị có thể là giáo hoàng

Những ngày tiếp theo được đánh dấu bằng các Thánh lễ “novendiales [tuần cửu nhật tang chế]”, trong đó chín Hồng Y đã bày tỏ lòng tôn kính đối với di sản của Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Khi các Hồng Y bước vào hoặc rời khỏi các phiên họp chung được tổ chức sau cánh cửa đóng kín, một số người đã có đôi lời với báo chí, nhắc nhở họ rằng các tiêu chuẩn chính trị hoặc địa lý không phải là trọng tâm của quá trình phức tạp này, mà là vấn đề “cầu nguyện với Chúa Thánh Thần”.

Tên của các Hồng Y Parolin, Pizzaballa, Grech, Aveline, Tagle và một người Philippines khác, David, người đã có những can thiệp trong Thượng hội đồng và các phiên họp chung để lại ấn tượng mạnh mẽ, đặc biệt nổi bật trên các tờ báo. Một số phương tiện truyền thông cũng đề cập đến tên của Hồng Y Robert Francis Prevost kín đáo, một nhân vật được đánh giá cao vì sự ôn hòa và khả năng tổng hợp, nhưng việc bầu chọn có vẻ không khả thi do ngài mang quốc tịch Mỹ.

Ngày 7 tháng 5: Vào mật nghị và làn khói đen đầu tiên

Vào thứ Tư, ngày 7 tháng 5, theo nhịp điệu của Kinh cầu các Thánh, 133 Hồng Y cử tri từ từ tiến vào Nhà nguyện Sistine trong đoàn rước để tham dự một mật nghị dự kiến sẽ diễn ra tương đối ngắn, với một số Hồng Y đảm bảo rằng mật nghị sẽ kéo dài “không quá hai hoặc ba ngày”. Sau lời tuyên thệ dài của các Hồng Y cử tri, Đức TGM Diego Ravelli, người chủ trì các nghi lễ phụng vụ của giáo hoàng, đã tuyên bố câu “Extra omnes [mọi người khác phải ra ngoài]” nổi tiếng, dẫn đến việc đóng cửa và gián đoạn chương trình phát sóng.

Vài giờ sau, một đám đông lớn đã tụ tập tại Quảng trường Thánh Phêrô và Via della Conciliazione để xem làn khói đầu tiên. Nhưng nó đến muộn hơn nhiều so với dự kiến, vào khoảng 9 giờ tối. Sau đó, có thông tin cho rằng sự chậm trễ là do Hồng Y Cantalamessa, cựu giảng viên của phủ Giáo hoàng, người đã được gọi trở lại để hướng dẫn các Hồng Y cử tri khi họ bước vào mật nghị.

Ngày 8 tháng 5: Một người đàn ông tên là Leo

Sau làn khói đen thứ hai vào hôm thứ năm, ngày 8 tháng 5, vào cuối buổi sáng, Rome đã bùng nổ trong sự phấn khích lúc 6:08 chiều khi làn khói trắng xuất hiện từ ống khói của Nhà nguyện Sistine, vào cuối thời gian chờ đợi được đánh dấu bằng cảnh tượng một gia đình mòng biển làm tổ trên mái nhà. Một đám đông lớn tụ tập trong niềm vui và nước mắt để nghe Đức Hồng Y người Pháp Dominique Mamberti công bố tên của tân giáo hoàng: Đức Hồng Y Robert Francis Prevost đã được bầu và lấy tên là Leo XIV.

Sự ngạc nhiên nhanh chóng nhường chỗ cho sự nhiệt tình khi tân giáo hoàng, mặc lễ phục, xuất hiện tại loggia của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, đan xen bài phát biểu đầu tiên về việc thúc đẩy hòa bình.

Vị Giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ, Leo XIV, cũng dành thời gian để nói tiếng Tây Ban Nha để chào đón các tín hữu cũ của mình tại Giáo phận Chiclayo, Peru. Niềm vui của các Hồng Y xung quanh ngài đặc biệt đáng chú ý, đặc biệt là Đức Hồng Y Vinko Puljic của Sarajevo, người gần như đã bỏ lỡ mật nghị vì sức khỏe yếu.

Nụ cười rạng rỡ của Đức Hồng Y Vinko Puljic (thứ hai từ phải sang) hiện rõ trong suốt lời chào của Đức Giáo Hoàng.

 

Antoine Mekary | ALETEIA

 

Các Hồng Y sau đó mô tả trải nghiệm mật nghị là vô cùng xúc động, đắm chìm họ vào mầu nhiệm Kitô giáo về sự kế vị của Thánh Phêrô. Một số người cho biết cuộc bầu Đức Hồng Y Provost đã nhận được sự đồng thuận rộng rãi, nếu không muốn nói là gần như nhất trí, giữa những vị tham gia mật nghị.

Vào tối ngày 8 tháng 5, những hình ảnh tuyệt đẹp về Quảng trường Thánh Phêrô ngập tràn ánh nắng đã được phát sóng trên toàn thế giới, đánh dấu đỉnh cao của một khoảnh khắc lịch sử đối với Giáo hội và Vatican.

Ngày 10 tháng 5: Lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng và hành hương đến Nhà thờ Đức Bà Cả

Vào thứ Bảy, ngày 10 tháng 5, tân giáo hoàng đã có chuyến đi đầu tiên ra khỏi Vatican, đến Genazzano, một thị trấn nhỏ ở phía đông nam Rome, để viếng Đền Đức Mẹ Chỉ bảo Đàng lành, do một nữ tu dòng Augustinô, Chân phước Petruccia, thành lập. Tân giáo hoàng được khoảng một trăm cư dân tụ tập tại quảng trường trước thánh địa chào đón và xuất hiện lần đầu tiên trước đám đông, chào những người có mặt và ban phước cho trẻ em. Sau đó, Đức Leo XIV bước vào Vương cung thánh đường Marian, một thánh địa do bốn tu sĩ dòng Augustinô điều hành, để cầu nguyện trước bức tượng Đức Mẹ Chỉ bảo Tốt lành, vốn là đối tượng của lòng sùng kính phổ biến kể từ thế kỷ 15.

Khi trở về Rome, vị giáo hoàng đã dừng lại ở Nhà thờ Đức Bà Cả để cầu nguyện tại lăng mộ của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, người tiền nhiệm trực tiếp của ngài, nơi ngài đặt một bông hồng trắng. Như Đức Phanxicô thích làm, ngài cũng dành thời gian để cầu nguyện trước biểu tượng của Đức Mẹ, Salus Populi Romani.

Ngày 11 tháng 5: một Giáo hoàng được người Rôma chấp nhận

Vào Chúa Nhật, ngày 11 tháng 5, từ loggia của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, Đức Giáo Hoàng mới đã ban phước cho các tín hữu tụ tập tại quảng trường để đọc kinh Lạy Nữ Vương (Regina Caeli). Trước sự ngạc nhiên và xúc động của mọi người, chính Đức Leo XIV đã hát thánh ca truyền thống bằng tiếng Latinh này dành riêng cho Đức Trinh Nữ Maria. Những người Rôma đến để gặp và nghe giám mục mới của họ cho biết họ rất cảm động trước sự giản dị và khiêm nhường của ngài, bao gồm cả nỗ lực nói tiếng Ý rõ ràng và dễ hiểu cho tất cả mọi người. Để phù hợp với Đức Giáo Hoàng Phanxicô, ngài đã kêu gọi hòa bình, đặc biệt là ở Dải Gaza và Ukraine.

Trong những ngày đầu tiên của triều đại giáo hoàng, trong những bài phát biểu đầu tiên của ngài trước các Hồng Y, nhà báo, khách hành hương từ các Giáo hội Đông phương, và thậm chí trước một tổ chức dành riêng cho học thuyết xã hội của Giáo hội, vị giáo hoàng mới đã phác thảo những dòng đầu tiên của giáo huấn của ngài.

Với những tham chiếu thường xuyên đến Thánh Augustinô và các nhà thần học khác, vị giáo hoàng mới đã phác họa những dòng đầu tiên của phong cách của mình, cũng được nhấn mạnh bằng sự hài hước. Ở một khía cạnh nhẹ nhàng hơn, ngài cũng thể hiện niềm đam mê thể thao của mình bằng cách tiếp đón tay vợt người Ý Jannik Sinner, người được xếp hạng số một thế giới.

Ngày 18 tháng 5: Khoảng 200,000 người tham dự Thánh lễ nhậm chức

Vào hôm Chúa Nhật, ngày 18 tháng 5, khoảng 200,000 người đã tụ họp tại Quảng trường Thánh Phêrô để long trọng khai mạc triều đại giáo hoàng của Đức Leo XIV, người đã làm giáo hoàng trong 10 ngày. Thánh lễ này đánh dấu chuyến công du đầu tiên của ngài trên xe giáo hoàng, trong đó, tân giáo hoàng đã thể hiện cả sự thoải mái nhất định và sự dè dặt nhất định, dành thời gian để ban phước cho một vài đứa trẻ, nhưng không quá phô trương.

Trong bài giảng của ngài, vị giáo hoàng đã vạch ra con đường khiêm nhường. Nhưng thậm chí còn hơn cả lời nói của ngài, các tín hữu đã xúc động bởi thái độ và cảm xúc rõ ràng của ngài, đặc biệt là khi ngài nhận được chiếc nhẫn của người đánh cá từ Đức Hồng Y Tagle.

Lễ khai mạc triều đại giáo hoàng của ngài cũng đánh dấu lần đầu tiên ngài xuất hiện trên trường quốc tế với những buổi tiếp kiến đầu tiên của ngài với các nhân vật chính trị, bao gồm Phó Tổng thống Hoa Kỳ J.D. Vance và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, đưa tân giáo hoàng vào trung tâm của sân khấu địa chính trị toàn cầu.

Ngày 21 tháng 5: Buổi tiếp kiến chung đầu tiên của Đức Leo được tổ chức vào ngày kỷ niệm một tháng

Kỷ niệm một tháng ngày mất của Đức Giáo Hoàng Phanxicô trùng với ngày thứ Tư và buổi tiếp kiến chung đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Leo. Đức Giáo Hoàng đã tiếp tục chủ đề hy vọng mà Đức Phanxicô đã bắt đầu, và kết thúc bằng cách nhắc đến người tiền nhiệm của mình:

Và chúng ta không thể kết thúc cuộc họp này mà không tưởng nhớ với lòng biết ơn sâu sắc đến Đức Giáo Hoàng Phanxicô đáng kính của chúng ta, người đã trở về nhà Cha cách đây chỉ một tháng.

 

http://vietcatholic.net/News/Html/295952.htm