Trang

Thứ Bảy, 10 tháng 5, 2025

TỪ ĐỨC PHAN-XI-CÔ ĐẾN ĐỨC LÊ-Ô XIV, MỘT CHÚA THÁNH THẦN LUÔN BẤT NGỜ VÀ MỚI MẺ

 

Từ Đức Phanxicô đến Đức Lêô XIV, một Chúa Thánh Thần luôn bất ngờ và mới mẻ

 




Người Ý thường truyn ming nhau câu nói đy n ý và cũng đy kinh nghim: Chi entra in conclave da papa, ne esce cardinale! – Ai bước vào mt vin vi tâm thế là Giáo Hoàng s bước ra vi tư cách là Hng Y.

Nhng ngày qua, báo chí và gii truyn thông trên mng đã nói rt nhiu v cuc đua kế nhim ngôi giáo hoàng, v nhng ng viên cho v trí quyn lc s mt ca Vatican. Rt nhiu v Hng Y được lit kê vào danh sách papabile, có th thành Giáo Hoàng”, vi h sơ và tiu s cá nhân được m x k lưỡng. Thm chí, các nhà cái cũng nhy vào góp vui vi nhng t l cá cược rt rn ràng.

 

Thế nhưng kinh nghim lâu đi ca người Ý và nhng người được sng t trong lòng Giáo Hi li cho thy: nhng người được đn đoán và mong đi nhiu nht thường không phi là nhng người được Hng Y đoàn la chn. Ti ngày 13/03/2013, c thế gii đã bt ng khi nghe trên qung trường thánh Phêrô vang lên cái tên l hoc ca người được chn: Jorge Mario Bergoglio. Mười hai năm sau, s bt ng y li được lp li vi cái tên cũng l không kém: Robertum Franciscum Prevost.

 

Thế mi nói: Chúa Thánh Thn làm vic trong Giáo Hi là có tht đó! Bt c mt cuc bu chn Giáo Hoàng nào cũng đến t s hướng dn và soi sáng ca chính Chúa Thánh Thn, ch đâu có đến t khôn ngoan và toan tính ca nhân loi! Khi mt ngh Hng Y bt đu, nhng người đã dám đt nim tin vào Chúa Thánh Thn thì không cn phi đoán đnh. H ch mt lòng tin tưởng và ch đi. Chúa Thánh Thn luôn có cách hành đng riêng ca Ngài, trong âm thm lng l, nhưng dt khoát và hu hiu. Các Hng Y tìm được s đng thun ch qua 4 ln bu phiếu, nghĩa là ch cn 1 ngày làm vic. Khi cánh ca nhà nguyn Sistina khép li vi li tuyên b extra omnes, thì tt c đu phi ra ngoài hết: không ch là nhng người không phn s, mà còn là tt c nhng gì thuc v thế gian trong lòng nhng người có phn s bu Giáo Hoàng. Chúa Thánh Thn đnh hình nên hướng đi cho Hi Thánh, không phi ngang qua nhng n ào và toan tính ca nhân loi, nhưng là trong s tĩnh lng thánh thiêng ca nhng con tim nhu thun vi s hướng dn ca Ngài.

 

 


T Prevost đến Lêô XIV: nomen omen

Prevost là mt tên có gc đến t tiếng Pháp và Latinh c (praepositus, t gc đng t praeponere), có nghĩa là người được trao trách nhim, người được đt vào s mng. Chc ch có Chúa Thánh Thn mi nhìn ra trong cái tên y mt đim tiên báo v s phn và trng trách gn vi con người mang tên này.

 

Vi làn khói trng bay lên t ng khói nhà nguyn Sistine, c thế gii như nín th ch đi mt tên gi, không ch đ nhn din mt con người, mà còn là đón ly mt đnh hướng cho Giáo Hi và cho c thế gii. Khi v tân Giáo Hoàng chn cho mình tông hiu là Lêô XIV, lch s như lp tc bước vào mt khonh khc ca mt s chuyn tiếp k diu gia Đc Phanxicô ca lòng thương xót và Đc Lêô XIII ca công bng xã hi. Qu vy, Đc Lêô XIII được xem là người tiên phong trong vic đnh hình và c võ hc thuyết xã hi ca Giáo Hi, m ca đc tin đ đi thoi vi khoa hc, và là người kiến to hoà bình ngang qua vic bo v quyn li ca nhng người lao đng nghèo kh. Đc Phanxicô là v Giáo Hoàng ca nhng ci t mnh m, ca ci m và đi thoi, ca lòng thương xót, ca người nghèo. Vi tông hiu Lêô XIV, Đc Tân Giáo Hoàng gi đi mt tuyên b âm thm nhưng mnh m v khát vng hoà bình cho mt thế gii đang còn on mình trong đau kh, v s tiếp ni sâu sc ca tinh thn ci t, ca s mng m ra vi thế gii, ca mt Giáo Hi hip hành, mt Giáo hi nghèo cho người nghèo, và đc bit mt Giáo Hi bao gm nhng con người biết loan báo Tin Mng bng tinh thn ci m, đi thoi, xây dng nhng chiếc cu ca lòng bác ái và tình huynh đ đi đng.  

 

Đc Tân Giáo Hoàng cho thy mt s hoà quyn tuyt đp gia truyn thng và đi mi. Ngài không ngi khoác li trên mình chiếc áo mozetta, chiếc hoàng bào màu đ buông xung vai, vn tượng trưng cho quyn uy ca mt v Giáo Hoàng, và là chiếc áo mà v tin nhim ca mình đã đt qua mt bên đ nhc nh c Giáo Hi v giá tr ca s đơn sơ, khiêm h, và khó nghèo. Ngài xut hin vi dáng v t tin, vng chãi, và uy nghi ca truyn thng, nhưng đng thi cũng rt thân thin và d cm mến, rt gn vi cung cách mc v gn gũi và ci m ca v tin nhim. T ban công ca ca s chính Đn Th Thánh Phêrô, Đc Tân Giáo Hoàng trình din vi c thế gii bng mt n cười tươi và hin lành. Nhưng khi ng kính zoom li gn, chúng ta mi thy git l còn chưa kp khô trên mt ca Ngài. Chưa kp sng trn vn giây phút thiêng liêng và xúc đng cho riêng mình trong căn phòng nước mt kế bên nhà nguyn Sistine, Ngài đã bước vào khung tri ca s mng, đ hoà mình vào nim vui chung ca toàn th Giáo Hi. Mt chút xúc đng thoáng qua, mt git nước mt lưng tròng ca v tân Giáo Hoàng, đã tr nên tht đp và tht ý nghĩa trong giây phút xúc đng ca toàn th cng đoàn dân Chúa.

 

Nhng li đu tiên ca v tân Giáo Hoàng Lêô XIV hướng đến mi người không phi là mt din văn long trng. Trước nim háo hc đi ch ca c Giáo Hi và c thế gii, li chào ca Ngài vang lên như nhng li ngôn s tht du dàng và đy tính gi hng, vi mt s t khoá tht ý nghĩa và đt giá: hoà bình và bác ái; “hip hành và hip nht, “đi thoi và loan báo Tin Mng, “đng s.

(1)  Hoà bình và bác ái: khát mong ca nhân loi và li mi gi tr v vi ci ngun Tin Mng

Li đu tiên mà Đc Tân Giáo Hoàng chn đ chào cng đoàn là cm t gin d nhưng đy sc mnh: “Bình an cùng tt c anh ch em! Đây là li ca Đc Kitô Phc Sinh chào các môn đ khi h đang đóng kín trong thế gii ca mình vì bun ru và s hãi. Li y xut hin trên ming ca v Tân Giáo Hoàng không ch như mt công thc phng v, nhưng còn có tác dng như mt tuyên ngôn thn hc v s mng trung tâm ca Giáo Hi mi thi đi, đó là s mng làm chng và trao ban bình an ca Đc Kitô.

 

Rt đc bit khi Ngài không nói đến mt nn hoà bình mang tính chính tr, mà là mt nn hoà bình được xây dng trên nn tng khiêm tn, kiên nhn, bác ái, mt loi hoà bình không da trên vũ khí. Trong bi cnh hn lon vì nhng xung đt leo thang ca thế gii hin nay, s đip này vang lên như mt tiếng chuông cnh tnh lương tâm nhân loi và là mt phương dược cha lành cho rt nhiu tn thương ca các nn nhân. Ngài khích l mi người bng s đip vô cùng nn tng ca đc tin Kitô giáo: Thiên Chúa yêu thương chúng ta, và s d s không chiến thng. Đó là cách mt mc t mi gi đoàn chiên ca mình sng Tin Mng gia lòng mt thế gii còn đy hoài nghi và lo âu, còn b chi phi quá nhiu bi văn hoá loi tr và bo lc.

(2)  Hip hành và hip nht: mô hình ca mt Giáo Hi bước đi cùng nhau

Mt trong nhng chn la tiếp ni rõ nét nht t di sn ca Đc Phanxicô mà chúng ta có th thy nơi Đc Lêô XIV là vic nhn mnh đến hình nh ca mt Giáo Hi hip hành, mt Giáo Hi hip nht và bước đi cùng nhau. Hip hành không ch là mt tiến trình t chc, nhưng chc chn s là mt thái đ mc v sâu sc ca v Tân Giáo Hoàng: Giáo Hi là dân ca Thiên Chúa, tay trong tay, cùng nhau lng nghe và cùng nhau hành đng. Cùng vi Ngài, tt c chúng ta s là mt mt Giáo Hi cùng nhau bước đi trong cuc hành trình tìm kiếm và hoà bình và công bng, hướng đến nhng giá tr tt đp nht cho c nhân loi.

 

Ai cũng có th thy sc mnh ca li mi gi và đnh hướng mc v này gia lòng mt thế gii phân mnh như hôm nay. Vin tượng ca Đc Tân Giáo Hoàng là hình nh v mt Giáo Hi có th tr thành không gian ca hip nht, không phi là bng chinh phc và đng hoá, nhưng là bng đi thoi trong khác bit. Hip hành là cung cách sng, là dung mo, là căn tính ca Giáo Hi gia lòng thế gii hôm nay.

(3)  Mt Giáo Hi đi thoi và loan báo Tin Mng: dn thân vào gia lòng thế gii ch không lùi li phía sau

Là mt nhà truyn giáo đã tng sng nhiu năm ti Peru và phc v nhng người bn đa nghèo khó, chc chn Đc Lêô XIV là người giàu có trong kinh nghim sng và gp g nhng nn văn hoá khác nhau. Trong tim ca Ngài, chc chn có mt v trí đc bit dành cho nhng người bên l. Rt ging vi v tin nhim ca mình, Ngài mi gi chúng ta hành đng và bày t s gn gũi vi nhng người đau kh nht.

 

 Tht cm đng khi trong giây phút đc bit nht ca mt v Tân Giáo Hoàng, Ngài không quên dành mt giây phút cho đàn chiên nh bé giáo phn Chiclayo xa xôi mà Ngài đã tng phc v. Ngài nói trc tiếp vi h bng ngôn ng mà h có th hiu được. Ngài cám ơn s cng hiến và nhng dn thân ca h trong vic xây dng Giáo Hi. Sau đó, Ngài mi hướng đến Giáo Phn Roma ca mình và nhn gi cho toàn thế gii v vic sng vi mt thái đ ci m và đôi tay dang rng, đ tr nên nhng nhà truyn giáo và loan báo Tin Mng. T khoá “đi thoi trong li chào đu tiên ca Ngài không ch mang tính ngoi giao mà còn mang mt chiu kích thn hc và thiêng liêng đc bit. Đó là mt hình thc hin din ca Ngôi Li Nhp Th gia lòng thế gii, mt Giáo Hi biết hin din, cm thông, lng nghe, và chia s. Có th mường tượng được rng đi thoi bng ngôn ng ca tình thương s là chìa khoá ca s mng loan báo Tin Mng trong triu đi ca v Tân Giáo Hoàng ca chúng ta.

(4)  Đng s: li mi gi can đm sng đc tin trong thế gii hin đi.

Trong li chào ngn ngi, cm t “đng s được lp li hai ln. Cm t y gi li tiếng chào đy mãnh lc ca Đc Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolo II trong bi cnh thế gii vào năm 1978. Thế nhưng sâu xa hơn, cm t y là tiếng chào ca Đc Kitô Phc Sinh dành cho các môn đ đang s hãi và nghi ng ca mình. Li chào y được lp li cho thế gii ca chúng ta hôm nay.

 

Nhìn n cười thân thin và c ch trìu mến ca v Tân Giáo Hoàng, chúng ta nhn ra rng “đng s không ch là mt li hô hào trng rng. Đó là mt xác tín ca đc tin, rng Thiên Chúa yêu thương chúng ta và vn đang hành đng ngay trong bóng ti và th thách ca thế gii chúng ta. “Chúng ta là nhng môn đ ca Đc Kitô. Ngài đi trước chúng ta. Thế gii cn đến ánh sáng ca Ngài. Nhân loi cn đến Ngài như chiếc cu giúp vươn đến Thiên Chúa và tình yêu ca Thiên Chúa

 

Có th là quá sm khi nói rng nhng li chào ngn ngi đu tiên ca Đc Thánh Cha Lêô XIV đã v ra cho Giáo Hi mt chương trình mc v. Thế nhưng, t li chào đơn sơ và chân tình, nhưng cũng tht vng vàng và đy xác tín ca Ngài, chúng ta có th nhn ra mt làn gió mi đang thi qua Giáo Hi, làn gió ca Thánh Thn Thiên Chúa, Đng vn luôn hành đng trong Giáo Hi và ngang qua Giáo Hi. Đng y không dn dt Giáo Hi theo nhng đường thng an toàn hay trong nhng khuôn kh khép kín, nhưng theo nhng khúc quanh đy bt ng. Kết qu bu c v Giáo Hoàng th 267 chính là mt khúc quanh đy bt ng như thế!

 

T ơn Chúa ban cho chúng ta mt v mc t biết đt mình vào gia lòng dân Chúa như mt người bn đng hành, như mt người cha hin lành và khiêm tn, đ dn dt đoàn dân l hành tiến bước gia thế gian và hướng v quê hương thiên quc.

 

Lm. Giuse Cao Gia An, S.J.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét