NHỮNG LỰA CHỌN CỦA ĐỨC LÊ-Ô XIV CHO CÁC CHỨC VỤ GIÁO TRIỀU

 Những lựa chọn của Đức Leo XIV cho các chức vụ giáo triều

Vũ Văn An  20/Aug/2025

 

Đức Giáo Hoàng Leo XIV gặp gỡ các thành viên của Hồng Y đoàn. Nguồn: Vatican Media

 

Edgar Beltrán của tạp chí The Pillar, ngày 15 tháng 8, 2025, có bài về các chọn lựa có thể có củA đỨC Leo XIV trong việc các bổ nhiệm sắp tớii tại giáo triều. Ông viết:

Khi mùa hè ở Rome sắp kết thúc và Đức Giáo Hoàng đang tận hưởng kỳ nghỉ hè cuối cùng tại Castel Gandolfo, những đồn đoán về những thay đổi có thể xảy ra trong Giáo triều Vatican đang ngày càng gia tăng.

Các vị đứng đầu Giáo triều phục vụ với nhiệm kỳ 5 năm, ngoại trừ Quốc vụ khanh.

Tuy nhiên, Đức Giáo Hoàng Leo có thể thay thế các vị đứng đầu các bộ của Vatican bất cứ lúc nào — hoặc, như Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã làm với hầu hết các vị đứng đầu Giáo triều sau cuộc bầu cử năm 2013, để họ phục vụ cho đến khi hết nhiệm kỳ hoặc đến tuổi nghỉ hưu.

Đối với Đức Leo, có thể sẽ có một số kỳ vọng về việc bổ nhiệm sớm: một số vị trưởng ban đã quá tuổi nghỉ hưu, và một vị trí cấp cao trong Giáo triều - Thánh bộ Giám mục, trước đây do chính Đức Giáo Hoàng Leo lãnh đạo - đang bỏ trống.

Ai có thể sẽ sớm rời khỏi Giáo triều và ai có thể thay thế họ?

Ba người bạn

Hai viên chức cấp cao của Giáo triều được dự đoán rộng rãi sẽ rời khỏi vị trí của mình, và một người khác được cho là xứng đáng được thăng chức.

Các Tổng Giám mục Edgar Peña Parra và Paul Gallagher đứng đầu hai bộ phận chính của Phủ Quốc vụ khanh — bộ phận phụ trách các vấn đề chung, chịu trách nhiệm điều hành hoạt động, và bộ phận quan hệ với các quốc gia.

Theo truyền thống, các viên chức trong những vai trò này hiếm khi phục vụ lâu hơn một nhiệm kỳ. Nhưng ĐTGM Peña Parra đã đảm nhiệm chức vụ của mình từ năm 2018, còn Gallagher từ năm 2014.

Có tin đồn rằng ĐTGM Peña Parra sẽ chuyển đến một sứ thần cấp cao, rất có thể là Tây Ban Nha. Nhưng tại Tây Ban Nha, có những dấu hiệu cho thấy Đức Tổng Giám Mục Piero Pioppo có thể là lựa chọn ưu tiên của Vatican để đại diện cho Đức Giáo Hoàng tại Madrid, điều này có nghĩa là ĐTGM Peña Parra có thể sẽ ở lại Rome.

ĐTGM Gallagher cũng được đánh giá cao trong số các nhà lãnh đạo Vatican, và được cho là cuối cùng sẽ được giao một bộ để giám sát.

Người thứ ba là Đức Tổng Giám Mục Fortunatus Nwachukwu người Nigeria, thư ký một bộ phận tại Bộ Truyền giáo.

Nwachukwu là người đứng đầu bộ phận nghi lễ của Vatican từ năm 2007 đến năm 2012, khi ngài trở thành Sứ thần Tòa Thánh tại Nicaragua. Năm 2017, ngài rời Nicaragua để trở thành Sứ thần Tòa Thánh tại hầu hết các đảo Caribe nói tiếng Anh, cùng với Guyana, Suriname và Belize. Năm 2021, ngài trở thành Quan sát viên thường trực của Tòa Thánh tại Liên Hợp Quốc, tại Geneva, và năm 2023, ngài được bổ nhiệm vào vị trí hiện tại.

Vatican chưa có một người châu Phi nào giữ vai trò cấp cao trong Giáo triều kể từ khi Đức Hồng Y Peter Turkson rời Bộ Cô Vũ Phát triển Con người Toàn diện vào năm 2022. Là thành viên châu Phi cao cấp nhất của Giáo triều và được kính trọng rộng rãi trong các giới ở Vatican, Nwachukwu có thể sẵn sàng cho một sự thăng tiến.

Mỗi vị giám mục này đều được coi là ứng viên sáng giá cho các vị trí cấp cao trong Giáo triều — đặc biệt là vị trí lãnh đạo Bộ Phong Thánh, Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống, và Bộ Phát triển Con người Toàn diện.

Bộ Giám mục

Vị trí trống duy nhất hiện tại trong Giáo triều cũng là vị trí được theo dõi sát sao nhất, bởi vì trước đây nó là công việc của Đức Giáo Hoàng. Và mặc dù Đức Giáo Hoàng Leo có thể quyết định giữ nguyên phần còn lại của Giáo triều, nhưng ngài sẽ sớm phải bổ nhiệm một vị Tổng trưởng mới để lãnh đạo Bộ Giám mục.

Một số người có thể cho rằng lựa chọn hợp lý nhất là thư ký của Bộ, Đức Tổng Giám Mục Ilson de Jesus Montanari, người được đồn đại là lựa chọn ưu tiên của Đức Phanxicô trước khi bổ nhiệm Đức Giám Mục Prevost vào vị trí này.

Nhưng ĐTGM Montanari được cho là đã từ chối sự bổ nhiệm, thay vào đó muốn được bổ nhiệm làm giám mục tại quê hương Brazil của mình. Nếu tình hình vẫn như vậy, thì việc bổ nhiệm ĐTGM Montanari chưa bao giờ là thời điểm tốt hơn lúc này, bởi các vị tổng giám mục của hai giáo phận lớn nhất đất nước, Rio de Janeiro và Sao Paulo, đều đã qua tuổi nghỉ hưu.

Hơn nữa, ĐTGM Montanari không được biết đến là một cộng sự đáng tin cậy của chính Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, và không phải lúc nào cũng nhận được sự tin tưởng của các sứ thần tòa thánh trong quá trình bổ nhiệm giám mục. Điều đó có thể cho thấy ngài khó trở thành một ứng viên.

Nhưng một cái tên khác được đồn đoán cho vị trí này là Đức Giám Mục Luis Marín de San Martín, Phó Tổng thư ký Thượng Hội đồng Giám mục thuộc Dòng Thánh Augustinô, một người theo dòng Thánh Augustinô và có mối quan hệ gần gũi với Đức Giáo Hoàng Lêô, và được cho là sẽ được bổ nhiệm vào một vị trí cấp cao trong Giáo triều.

ĐC de San Martín chưa có bất cứ kinh nghiệm nào với tư cách là một giám mục giáo phận, điều này có thể khiến việc bổ nhiệm ngài có vẻ khó xảy ra.

Một cái tên khác được đồn đoán cho Bộ Giám mục là Đức Hồng Y Luis Antonio Tagle.

Mặc dù mức độ mối quan hệ cá nhân của họ vẫn chưa được biết rõ, nhưng Đức Giáo Hoàng có thể sẽ thiên về việc khen thưởng cho sự lãnh đạo của ngài trong Hồng Y đoàn, vì ngài được nhiều người coi là một trong những ứng viên hàng đầu tham gia mật nghị năm nay.

Hơn nữa, với tư cách là Phó Tổng trưởng Phân Bộ Truyền giáo lần thứ nhất của Thánh bộ Truyền giáo, Đức Hồng Y Tagle hiện đang phụ trách việc bổ nhiệm các giám mục tại các vùng truyền giáo và một số giáo phận ở Mỹ Latinh, Châu Á, Châu Đại Dương và Châu Phi.

Mặt khác, Đức Hồng Y Tagle đã phải chịu nhiều chỉ trích về năng lực hành chính của mình, điều này có thể khiến Đức Giáo Hoàng Leo XIII tạm dừng việc bàn giao bộ cũ của mình.

Điều này có thể mở ra một con đường cho một ứng viên tiềm năng khác: Đức Hồng Y Joseph Tobin.

Trong thời gian làm bề trên của Dòng Augustinô và Dòng Chúa Cứu Thế, Tobin và Prevost đã trở thành bạn bè thân thiết, và Tobin được đồn đại rộng rãi là đã thực hiện một số dự án đặc biệt trong những tháng gần đây nhân danh Đức Giáo Hoàng Leo.

Bộ Phụng Tự và Kỷ Luật Bí Tích

Đức Hồng Y Arthur Roche tròn 75 tuổi vào tháng 3, và nhiệm kỳ 5 năm của ngài sẽ kết thúc trong vòng chưa đầy một năm nữa, khiến người thay thế ngài có thể sẽ sớm xuất hiện.

Một trong những câu hỏi gây tranh cãi nhất mà Đức Giáo Hoàng Leo phải đối diện trong giai đoạn đầu triều giáo hoàng của ngài là cách ngài sẽ xử lý Traditionis custodes, tự sắc của Đức Phanxicô hạn chế việc tiếp cận Thánh lễ Latinh Truyền thống. Việc lựa chọn người kế nhiệm ĐHY Roche sẽ được theo dõi chặt chẽ để tìm kiếm dấu hiệu cho thấy định hướng phụng vụ của Đức Giáo Hoàng.

Có hai ứng cử viên nổi bật.

Đức Tổng Giám Mục Vittorio Viola, OFM, kế nhiệm Roche làm thư ký của Bộ Phụng tự và Kỷ luật Bí tích và được coi là một trong những người soạn thảo chính của Traditionis custodes.

Và Đức Tổng Giám Mục Claudio Maniago, Tổng Giám mục Catanzaro-Squillace, đã lãnh đạo các chương trình phụng vụ của các giám mục Ý từ năm 2015, là thành viên của Thánh bộ này từ năm 2016, và được Đức Giáo Hoàng Phanxicô giao nhiệm vụ cải tổ Thánh bộ này sau khi Đức Hồng Y Robert Sarah nghỉ hưu vào năm 2021.

Nhưng có ít ứng viên trong Thánh bộ này muốn thể hiện một cách tiếp cận khác.

Đức Hồng Y Peter Erdo của Budapest, một thành viên của Thánh bộ này, có thể là hình mẫu cho một nhiệm kỳ chuyển tiếp sang một tầm nhìn phụng vụ khác, cụ thể là một vị Hồng Y nổi tiếng bảo thủ về phụng vụ và thần học, nhưng bản thân lại không được coi là người theo chủ nghĩa truyền thống. Erdo có thể được coi là không nhất thiết có xu hướng ngay lập tức thúc đẩy việc lật đổ Traditiones custodes, mà thay vào đó là một cách tiếp cận linh hoạt hơn trong việc áp dụng nó.

Trong khi cuộc tranh luận về Thánh lễ Latinh Truyề thống thu hút nhiều sự chú ý ở phương Tây, các vấn đề phụng vụ khác có thể có tác động hoàn cầu rộng lớn hơn.

Trong triều giáo hoàng của Đức Phanxicô, DDW đã phê duyệt việc điều chỉnh các nghi thức phụng vụ cho một số nhóm dân tộc nhất định tại Giáo phận San Cristóbal de las Casas ở miền nam Mexico, trong khi một điều chỉnh tương tự đã được phê duyệt trong thời hạn ba năm cho các cộng đồng ở vùng Amazon ở Nam Mỹ.

Những yêu cầu tương tự từ các cộng đồng bản địa khác trên khắp thế giới cũng đã được dự kiến.

Nếu Đức Giáo Hoàng tin rằng hội nhập văn hóa phụng vụ là một vấn đề thậm chí còn quan trọng hơn TLM trên quy mô hoàn cầu, ngài hoàn toàn có thể bỏ qua việc bổ nhiệm một vị bộ trưởng có quan điểm mạnh mẽ về TLM, nhưng có nhiều kinh nghiệm về hội nhập văn hóa phụng vụ.

Một cái tên có thể phù hợp với đặc điểm đó là Đức Hồng Y Jaime Spengler, OFM.

ĐHY Spengler là chủ tịch của cả Hội đồng Giám mục Brazil và Hội đồng Giám mục Mỹ Latinh, được gọi là CELAM, và là thành viên của DDW từ tháng 6 năm 2022.

Mặc dù ĐHY Spengler được một số người coi là người tiến bộ về mặt thần học trong phụng vụ, nhưng các nhà quan sát ở Brazil cho rằng vị Hồng Y này ôn hòa hơn so với những gì người ta thường thấy trong triều giáo hoàng Phanxicô.

Trong Thượng Hội đồng Giám mục về khu vực Amazon, Spengler đã ủng hộ việc thiết lập một nghi lễ Amazon, mặc dù trong một cuộc phỏng vấn năm 2024 với tờ The Pillar, ngài nói rằng "có một nghi lễ duy nhất trong Giáo hội [Latinh]: Nghi lễ Rôma."

"Nghi lễ này cần phải và được mởi gọi thích nghi với các thực tại văn hóa khác nhau… Vấn đề không phải là đưa một nghi lễ từ bên ngoài vào để làm cho thực tại thích nghi với nó. Hơn nữa, có bao nhiêu nền văn hóa trong thực tại đó?... Có thể nói, những nhân chủng học nào là nền tảng cho tất cả các nền văn hóa và ngôn ngữ này? Ghi nhớ tất cả những điều này không phải là một công việc đơn giản.”

Bộ Cổ võ Hiệp nhất Kitô giáo

Đức Hồng Y Kurt Koch là người duy nhất trên thế giới có thể nói rằng đã lãnh đạo cùng một bộ phận trong Giáo triều trong ba triều đại Giáo hoàng gần đây nhất. Tuy nhiên, ngài đã 75 tuổi, và nhiệm kỳ 5 năm gần đây nhất của ngài đã kết thúc vào tháng 7, khiến việc thay đổi có thể sớm xảy ra.

Do đó, người kế nhiệm có thể đến sớm hơn dự kiến.

Như thường lệ, người kế nhiệm tiềm năng sẽ là thư ký của Bộ, Đức Tổng Giám Mục Flavio Pace.

Pace đã làm việc từ năm 2012 tại Bộ các Giáo hội Đông phương, trở thành Thứ trưởng vào năm 2020 trước khi được bổ nhiệm vào vị trí hiện tại vào ngày 23 tháng 2 năm 2024. Tuy nhiên, ở tuổi 48, Pace được coi là hơi quá trẻ cho một vai trò như vậy.

Nếu Đức Giáo Hoàng Leo nhìn ra bên ngoài Vatican, các khả thể bao gồm Tổng Giám mục Bertram Meier của Augsburg, một nhà phê bình nổi tiếng về "con đường đồng nghị" của Đức, người đã trở thành thành viên của Bộ vào năm 2023. Lập trường thẳng thắn của ngài đã nâng cao vị thế của ngài tại Rome.

Hai khả thể đáng lưu ý khác là Giám mục Raimo Goyarrola của Helsinki và Tổng Giám mục Bernard Longley của Birmingham.

Goyarrola là Giám mục Helsinki từ năm 2023 nhưng đã lãnh đạo cuộc đối thoại đại kết với Giáo hội Luther Phần Lan trong hơn một thập niên — và Vatican đã bổ nhiệm ngài vào tháng Tư để lãnh đạo cuộc đối thoại của Giáo hội với Liên đoàn Luther Thế giới.

ĐC Goyarrola được nhiều người coi là một Giám mục chính thống về phương diện tín lý, người đã duy trì được kênh đối thoại cởi mở và thân thiện với các nhà lãnh đạo Luther bất chấp những khác biệt về thần học, đặc biệt là về các vấn đề đạo đức.

ĐC Longley có xuất thân tương tự nhưng có nhiều kinh nghiệm giám mục hơn, vì ngài là giám mục của Birmingham từ năm 2009.

ĐC Longley có kinh nghiệm đáng kể trong các vấn đề đại kết, từng là đồng chủ tịch Ủy ban Quốc tế Công Giáo Rôma Anh giáo và là người điều phối ủy ban chỉ đạo của Các Giáo hội Cùng nhau tại Anh và Ái Nhĩ Lan.

Vào tháng 6, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã bổ nhiệm ngài làm thành viên của Bộ Cổ vũ Hợp nhất Kitô giáo của Vatican và vào tháng 7, là thành viên của Bộ Đối thoại Liên tôn.

Nếu không phải vì tuổi tác của ngài —75 — thì Hồng Y Anders Arborelius của Stockholm cũng có vẻ là một lựa chọn tự nhiên cho vị trí này. ĐHY Arborelius là một người trở lại Công Giáo, là người Thụy Điển đầu tiên sau nhiều thế kỷ được bổ nhiệm làm giám mục, và tích cực tham gia vào các cuộc đối thoại và sáng kiến đại kết trên khắp châu Âu. Ngài là thành viên của Bộ Đại kết tại Vatican, cùng với các Bộ dành cho giáo sĩ và các Giáo Hội Công Giáo Đông phương.

Bộ Phát triển Con người Toàn diện

Đức Hồng Y Michael Czerny, SJ, tự nhận mình là người đọc Pillar theo nghĩa tích cực, cũng là vị Tổng trưởng cao tuổi nhất của Giáo triều Rôma ở tuổi 79, hơn tuổi nghỉ hưu bốn năm.

Khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô bổ nhiệm Đức Hồng Y Fabio Baggio vào tháng 10 năm 2024, nhiều người cho rằng ngài là người kế nhiệm đương nhiên của Czerny, vì ngài đã giữ chức Phó Thư ký phụ trách bộ phận di dân và tị nạn của Bộ.

Nhưng Đức Giáo Hoàng Leo XIII có thể vạch ra một hướng đi khác bằng cách bổ nhiệm Thư ký của Bộ, Sơ Alessandra Smerili, FMA, làm Tổng trưởng, theo quyết định của Đức Phanxicô cho phép những người không phải giáo sĩ được phục vụ trong vai trò Tổng trưởng.

Một khả thể đáng lưu ý khác ngoài Giáo triều có thể là Đức Hồng Y Domenico Battaglia của Naples.

Là một giám mục giáo phận, ĐHY Battaglia được biết đến với chức vụ “linh mục đường phố”, đặc biệt quan tâm đến giới trẻ và những người bị ảnh hưởng bởi nghiện ma túy, khiến ngài được một số tờ báo Ý đặt cho biệt danh “Bergoglio của miền Nam nước Ý”. Ngài cũng kêu gọi biến Naples thành một “bến cảng an toàn” cho người di cư, một trong những mối quan tâm chính của triều giáo hoàng Phanxicô và Đức Hồng Y Czerny Tổng trưởng.

Bộ Phong Thánh

Đức Hồng Y Marcello Semeraro đã 75 tuổi và nhiệm kỳ 5 năm của ngài sẽ kết thúc vào tháng 10 năm 2025, vì vậy đây có thể là một trong những thay đổi lớn đầu tiên trong triều giáo hoàng của Đức Leo.

Như thường lệ, Tổng Giám mục Fabio Fabene, thư ký của Bộ, là một ứng viên sáng giá để kế nhiệm ĐHY Semeraro.

ĐTGM Fabene đã giữ chức vụ thư ký của Bộ này từ năm 2021. Trước đó, ngài từng là Phó Thư ký của Thượng Hội đồng Giám mục từ năm 2014 đến năm 2021, và là người đứng đầu Bộ Giám mục từ năm 2010 đến năm 2014.

Tuy nhiên, hầu hết các vị Tổng trưởng gần đây của Bộ này, ngoại trừ ĐHY Semeraro, đều là thành viên lâu năm của Giáo triều Rôma.

Vì vậy, chức vụ này thường được trao cho các viên chức Giáo triều lâu năm như một cử chỉ tri ân hoặc như một a promoveatur ut amoveatur, một sự thăng chức nhằm chuyển một người sang một vị trí khác.

Thánh Bộ Giáo Dân, Gia Đình và Sự Sống

Đức Hồng Y Kevin Farrell đã 77 tuổi và nhiệm kỳ của ngài với tư cách là Tổng Trưởng của "siêu thánh bộ" này của Vatican sẽ kết thúc sau một năm nữa — rất có thể ngài sẽ sớm bị thay thế ở cả vị trí Tổng Trưởng và Hồng Y Thị thần (camerlengo).

Mặc dù có danh mục hoạt động rất rộng, Thánh Bộ Giáo Dân, Gia Đình và Sự Sống không được coi là một trong những thánh bộ "cốt lõi" của Giáo triều Rôma, điều này cũng có thể khiến nó trở thành một vị trí hấp dẫn đối với caqc giám mục Gallagher, Peña Parra, hoặc Nwachukwu.

Vì lý do đó, thánh bộ này cũng có thể được xem xét cho một promoveatur ut amoveatur để bổ nhiệm một viên chức cấp cao của Giáo triều mà Đức Giáo Hoàng Lêô XIV muốn tái sắp xếp một cách kín đáo, điều mà nhiều người cho rằng có thể xảy ra với Đức Hồng Y Víctor Manuel Fernández của Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin.

Tuy nhiên, thư ký của thánh bộ này là Gleison de Paula Souza, một giáo dân người Brazil. Nếu Đức Giáo Hoàng Leo muốn thúc đẩy cuộc cải cách của Praedicate Evangelium, cho phép có giáo dân làm tổng trưởng, thì de Paula Souza có thể được coi là sự lựa chọn tự nhiên.

 

https://vietcatholic.net/News/Html/297557.htm