Không, Đức Giáo Hoàng Phanxicô
không hề sửa đổi kinh Lạy Cha
Đây là một trường hợp tiêu biểu
của chuyện Giáo Hoàng nói một điều và truyền thông bóp méo nó một kiểu.
Nhiều tờ báo và trang mạng trong
thời gian qua đã phóng lên những tiêu đề kiểu như thế này:
- Kinh Lạy Cha:
Giáo Hoàng Francis kêu gọi thay đổi (BBC Anh ngữ)
- Giáo Hoàng
Francis đề nghị sửa đổi kinh Lạy Cha (AOL)
- Đức Giáo Hoàng
Phanxicô muốn sửa kinh Lạy Cha - đây là lý do (Catholic.org)
- Đức Giáo Hoàng
Phanxicô kêu gọi cho bản dịch kinh Lạy Cha được thay đổi (Catholic Herald)
Thật là bậy bạ. Đức Giáo Hoàng
không hề kêu gọi bất cứ sự thay đổi nào.
Vậy vấn đề bắt đầu từ
đâu?
Truyền hình Italia thời
gian qua đã phát đi một buổi phỏng vấn dài với Đức Giáo Hoàng Phanxicô, trong
đó ngài được hỏi về bản dịch kinh Lạy Cha mới của Giáo Hội Pháp. Giáo Hội Công
Giáo Pháp, từ Chúa nhật I mùa Vọng vừa qua, đã đưa bản dịch kinh Lạy Cha mới
vào sử dụng trong phụng vụ. Căn bản, họ thay đổi câu "và dẫn chúng con
không vào cơn cám dỗ" thành "đừng để chúng con sa vào cơn cám dỗ".
Đức Giáo Hoàng đã nói
gì?
Ngài nói: "Người Pháp
đã thay đổi bản văn, và bản dịch của họ đọc "đừng để chúng con sa vào cơn
cám dỗ"... Chính tôi là người sa ngã. Không phải Chúa đẩy tôi vào cơn cám
dỗ khiến tôi sa ngã. Một người Cha không làm như thế. Người Cha sẽ giúp bạn đứng
dậy ngay lập tức. Kẻ dẫn vào cơn cám dỗ là Satan."
Nhiều nguồn còn cho biết ĐTC đã
nói: "Cách đọc 'Dẫn chúng con không vào cơn cám dỗ' là một cách dịch tệ hại,
vì nó gây hiểu lầm cho người nghe thời nay."
Vậy ĐGH có định lên khuôn một
bản dịch mới cho hết mọi người không?
Không. Bình luận về việc bản
dịch gây hiểu lầm không có nghĩa là đặt ra một bản dịch khác ngay. Mọi người đều
lớn lên với kinh Lạy Cha, và thay đổi nó là cả một vấn đề. Các Giám Mục Pháp thấy
rằng cần thiết phải sửa bản dịch nên họ đã sửa. Điều này phụ thuộc vào Hội Đồng
Giám Mục địa phương. Tờ New York Times nói rằng Đức Giáo Hoàng đã đề nghị Giáo
Hội Italia theo bước Giáo Hội Pháp trong chuyện này.
Câu "Xin dẫn chúng con
không vào cơn cám dỗ" nghĩa là gì?
Tuỳ vào bản dịch bạn sử dụng.
Kinh Lạy Cha ta thường đọc ngày nay được trích trong Tin Mừng theo Thánh
Mátthêu 6,9-13, có bản gốc là tiếng Hy Lạp. Bản gốc Hy Lạp của câu kinh trên
dùng từ "eisphero" nghĩa là "mang", thế nên dịch "xin
đừng mang chúng con vào cơn cám dỗ" hoặc "dẫn chúng con không vào cơn
cám dỗ" là đúng, sát bản gốc.
Tuy nhiên, không phải cứ dịch
sát mặt chữ bản gốc là xong chuyện. Thần học và Kinh Thánh dạy ta rằng Thiên
Chúa không cám dỗ ai, như thư Thánh Giacôbê có nói "Đừng ai nói 'Thiên Chúa
cám dỗ tôi'" (Gc 1,13). Lời cầu xin này phải được hiểu là xin Chúa bảo vệ
ta khỏi cơn cám dỗ.
Thế chúng ta không nên dịch
chính xác mặt chữ kinh Lạy Cha?
Đúng vậy. Trong bản tiếng Anh,
chúng ta đọc "và tha cho chúng con những xúc phạm của chúng con, như chúng
con cũng tha kẻ xúc phạm chúng con." Bản gốc Hy Lạp không đọc như vậy, mà
là "và tha cho chúng con nợ của chúng con, như chúng con cũng đã tha kẻ mắc
nợ chúng con" (Mt 6,12). Trong tiếng Do Thái cổ, "nợ" nghĩa là
"tội", thế nên bản kinh tiếng Anh dịch "nợ" thành "tội"
là hợp lý.
Thánh Luca cũng làm điều tương tự,
sửa từ "nợ" của tiếng Do Thái thành "tội" của tiếng Hy Lạp.
Ngài viết: "Và tha cho chúng con tội lỗi chúng con, vì chính chúng con tha
cho mỗi người mắc nợ chúng con" (Lc 11,4). Rõ ràng, chính Thánh Sử cũng đã
sửa bản dịch gốc để người không phải Do Thái hiểu đúng hơn, và Tin Mừng của
ngài vẫn là được Chúa linh hứng.
Có phải Giáo Hội Pháp vừa làm
một chuyện có tính sáng tạo và chưa từng có khi sửa bản dịch kinh Lạy Cha
không?
Không. Bản dịch kinh Lạy Cha tiếng
Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha chuẩn đã làm điều này từ xa xưa, khi đọc "Xin chớ
để chúng con sa chước cám dỗ", không giống bản gốc tiếng Hy Lạp. Người
Pháp chỉ làm điều mà hai ngôn ngữ kia đã làm trước mà thôi. Bản kinh Lạy Cha tiếng
Việt được dịch theo tiếng Bồ Đào Nha, nên không có những nhập nhằng như trường
hợp trong tiếng Pháp, tiếng Ý hay tiếng Anh.
Vậy có vi phạm ý Chúa không,
khi không sử dụng đúng bản gốc Chúa Giêsu đã dạy?
Bạn dễ dàng nghĩ vậy, nhưng Kinh
Thánh nói rằng không phải vậy.
Vào thời các Thánh Tông đồ, những
người tín hữu Hy Lạp dùng bản dịch kinh Lạy Cha của Thánh Mátthêu (bản kinh ta
thường đọc ngày nay), trong khi tín hữu không phải Hy Lạp (nhất là được Thánh
Phaolô truyền giáo) thì đọc bản của Luca, chỉ ngắn gọn thế này (Lc 11,2-4):
Lạy Cha,
Nguyện danh Cha cả sáng,
Nước Cha trị đến.
Xin Cha cho chúng con hôm nay lương thực hằng ngày;
Và tha cho chúng con tội lỗi chúng con, vì chúng con tha
cho mỗi người mắc nợ chúng con;
Và dẫn chúng con không vào cơn cám dỗ.
Như thế là không hề bắt buộc phải
đọc đúng bản kinh ta quen đọc ngày nay mới được, vì thực tế có hai bản kinh Lạy
Cha trong Kinh Thánh, và đều là được Chúa linh hứng, dù bản kinh của Luca không
dùng đúng từ gốc Chúa Giêsu đã dùng "nợ". Vậy là Thiên Chúa không có
vấn đề gì với việc dùng bản dịch không sát mặt chữ để giúp tín hữu hiểu đúng nội
dung bản kinh.
Như vậy, không có việc sửa kinh
Lạy Cha mà Chúa dạy, nhưng chỉ có sửa bản dịch để tránh hiểu sai, và đó là chuyện
riêng của mỗi cộng đồng Công Giáo của một nước. Đức Giáo Hoàng đã chỉ đề xuất sửa
bản dịch tiếng Ý mà thôi, không ảnh hưởng đến các nơi khác.
Vậy chúng ta hãy cẩn trọng
và nhận biết điều này: truyền thông đã làm một việc tuỳ tiện và kém cỏi.
Theo National Catholic Register
Gioakim Nguyễn lược dịch
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét