26/12/2017
Thứ Ba – Ngày thứ hai trong tuần Bát Nhật Giáng Sinh
Thánh Têphanô tử đạo tiên khởi.
Lễ kính.
Bài Ðọc I:
"Kìa tôi xem
thấy trời mở ra"
Bài trích sách Tông Ðồ
Công Vụ.
Trong những ngày đó,
Têphanô đầy ân sủng và sức mạnh, làm nên những điều kỳ diệu và những phép lạ cả
thể trong dân.
Bấy giờ, có nhóm người
kia, thuộc Hội đường, mệnh danh là "của những người Tự Do, người Xirênê và
Alexandria", và những người khác từ xứ Cilicia và Á đông, đã nổi dậy.
Họ tranh luận với
Têphanô, nhưng họ không thể đương đầu với sự khôn ngoan và Thánh Thần vẫn giúp
cho ông nói.
Nghe ông nói, họ phát
điên lên trong lòng, và họ nghiền răng phản đối ông.
Nhưng Têphanô, đầy
Thánh Thần, nhìn lên trời, đã xem thấy vinh quang của Thiên Chúa, và Ðức Giêsu
đứng bên hữu Thiên Chúa.
Ông đã nói rằng:
"Kìa, tôi xem thấy
trời mở ra, và Con Người đứng bên hữu Thiên Chúa".
Bấy giờ họ lớn tiếng
kêu la và bịt tai lại, và họ nhất tề xông vào ông.
Khi lôi ông ra ngoài
thành, họ ném đá ông.
Và các nhân chứng để
áo của họ dưới chân một người thanh niên tên là Saolê.
Rồi họ ném đá Têphanô,
đang lúc ông cầu nguyện rằng:
"Lạy Chúa Giêsu,
xin đón nhận tâm hồn tôi".
Thế rồi ông quì gối xuống,
lớn tiếng kêu lên rằng:
"Lạy Chúa, xin đừng
trách cứ họ về tội lỗi nầy".
Nói xong câu đó, ông
đã an giấc trong Chúa.
Ðó là lời Chúa.
Ðáp Ca: Tv. 30,3cd 4,
6ab và 8a, 17 và 21ab
Ðáp: Lạy Chúa, tôi xin phó mạng sống tôi trong tay Chúa.
Xướng 1) Xin Chúa nên
núi đá tôi nương náu, và nên thành trì cứu thoát tôi, bởi Chúa là núi đá và là
thành trì của tôi, vì danh Chúa, xin dẫn đàng chỉ lối cho tôi. - Ðáp.
2) Tôi phó mạng sống
tôi trong tay Chúa, Lạy Chúa là Thiên Chúa trung tín, xin cứu thoát tôi.
3) Còn tôi, tôi trông
cậy nơi Chúa, tôi hân hoan vui mừng vì lòng từ bi Chúa. - Ðáp.
4) Xin Chúa tỏ mặt
nhân lành với tôi tớ Chúa, và lấy lòng thương xót Chúa cứu thoát tôi. Chúa che
chở những ai nấp dưới nhan thánh Chúa khỏi mưu chước của loài người. Chúa giấu
họ trong nhà Chúa khỏi miệng lưỡi gian ngoa. - Ðáp.
Alleluia: Tv. 117, 26a
và 27a
Alleluia, alleluia -
Chúc tụng Ðấng nhân danh Chúa mà đến; Chúa là Thiên Chúa đã soi sáng chúng ta.
Alleluia.
Phúc Âm: Mt 10,17-22
"Không phải
chúng con nói, nhưng là Thánh Thần của Chúa Cha"
Bài trích Phúc âm theo
Thánh Matthêô.
Ngày ấy, Chúa Giêsu
phán cùng các Tông đồ rằng:
"Chúng con hãy
coi chừng người đời.
Họ sẽ nộp chúng con
cho công nghị, họ sẽ đánh đòn chúng con nơi hội đường.
Vì Ta, chúng con sẽ bị
điệu đến trước vua quan, để làm chứng trước mặt họ và các dân.
Nhưng khi người ta nộp
chúng con, chúng con chớ lo lắng phải nói sao và nói gì, vì không phải chúng
con nói, nhưng là Thánh Thần của Chúa Cha chúng con sẽ nói thay cho.
Anh sẽ nộp em cho người
ta giết, cha sẽ nộp con, con cái chống đối cha mẹ và làm cha mẹ phải chết.
Vì Ta, chúng con sẽ bị
mọi người ghét bỏ, nhưng kẻ nào bền chí đến cùng, sẽ được cứu rỗi.
Ðó là lời Chúa.
Suy Niệm: Cuộc Tử Ðạo
Tiên Khởi Của Thánh Stêphanô
Hôm nay lễ kính thánh
Stêphanô, vị tử đạo tiên khởi của Giáo Hội. Giữa bầu khí an bình hân hoan của
Mùa Giáng Sinh mà mừng kính một vị tử đạo thì xem ra không bình thường, vì sự tử
đạo thường gợi lên máu đào và chết chóc. Nhưng chắc chắn Giáo Hội đã có một lý
do rất đặc biệt để mừng lễ của vị tử đạo tiên khởi này vào ngay sau Lễ Giáng
Sinh.
Trong lá thư gởi cho
các thiếu nhi khắp thế giới được ký vào ngày 3/10/1995, Ðức Thánh Cha Gioan
Phaolô II xem ra muốn giải thích cho chúng ta cái lý do sâu xa ấy. Ngài viết
cho các em thiếu như nhi sau: "Những ngày tiếp theo ngày sinh của Chúa
Giêsu cũng là đến ngày lễ theo truyền thống của Cựu Ước, tám ngày sau đó Hài
Nhi đã được đặt tên, tên của Ngài là Giêsu".
Sau bốn mươi ngày
chúng ta tưởng niệm việc Ngài được dâng hiến trong đền thờ giống như bất cứ đứa
con trai đầu lòng nào của Israel. Trong dịp này, một cuộc gặp gỡ phi thường đã
diễn ra, vừa cùng với Hài Nhi đến trong đền thờ, Mẹ Maria đã gặp cụ già Simêon.
Cụ đã bồng Hài Nhi Giêsu trên tay và tiên báo như sau: "Lạy Chúa, giờ đây
xin để tôi tớ Chúa được ra đi bình an theo như lời Chúa hứa, vì chính tôi tớ
Chúa đã thấy ơn cứu độ mà Ngài đã chuẩn bị trước mặt muôn dân. Ðó là ánh sáng
soi cho dân ngoại, là vinh quang của Israel dân Ngài". Sau đó ông nói với
Mẹ Maria: "Con Trẻ này sẽ là duyên cớ cho nhiều người Israel phải vấp ngã
hay được chỗi dậy, Con Trẻ là dấu hiệu bị người đời chống đối, và chính là một
lưỡi gươm sẽ đâm thâu tâm hồn Bà. Ngõ hầu những ý nghĩ thâm tâm nhiều người sẽ
lộ ra".
Như vậy, ngay từ những
ngày đầu của cuộc đời Chúa Giêsu, chúng ta đã nghe được lời tiên báo về cuộc tử
nạn của Chúa Giêsu, và cũng ám chỉ đến cuộc tử đạo của Maria, Mẹ Ngài. Ngày thứ
Sáu Tuần Thánh, Mẹ sẽ đứng thinh lặng bên Thập Giá của Con Mẹ. Cũng thế, không
bao lâu sau khi Chúa Giêsu được sinh hạ thì Hài Nhi Giêsu đã phải đương đầu với
một mối đe dọa trầm trọng. Ông vua hung bạo Hêrôđê sẽ ra lệnh tàn sát tất cả
các trẻ em dưới hai tuổi. Và vì lý do này, Chúa Giêsu sẽ phải bị bắt buộc cùng
với cha mẹ trốn sang Ai Cập.
Chắc hẳn tất cả chúng
con đã biết các biến cố gắn liền với việc sinh hạ của Chúa Giêsu. Cha mẹ chúng
con, các linh mục, các giáo lý viên và những biến cố ấy, và cùng với toàn thể
Giáo Hội, mỗi người trong chúng con sống lại một cách thiêng liêng trong biến cố
ấy trong Mùa Giáng Sinh. Như vậy, chúng con đã biết những khía cạnh bi thảm
trong thời thơ ấu của Chúa Giêsu.
Sống lại một cách
thiêng liêng những biến cố bi thảm trong thời thơ ấu của Chúa Giêsu, đó không
phải là những lời nhắn nhủ mà Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II gởi riêng cho các
em thiếu nhi. Vì qua các em, Ngài cũng mời gọi tất cả mọi người sống một cách
thiêng liêng cuộc tử nạn của Chúa Giêsu ngay trong chính mầu nhiệm Giáng Sinh.
Mầu nhiệm Giáng Sinh gắn
liền với mầu nhiệm Tử Nạn Thập Giá của Ngài. Hài Nhi nằm trong máng cỏ nghèo
hèn, cuộc tử nạn đã được báo trước, có lẽ đó là lý do tại sao ngay ngày thứ nhất
của tuần bát nhật Giáng Sinh, Giáo Hội mừng kính vị thánh Tử Ðạo tiên khởi là
thánh Stêphanô.
Thật thế, Tin Mừng hôm
nay nhắc nhở cho chúng ta về mầu nhiệm tử nạn được tiếp diễn trong lịch sử Giáo
Hội. Trong ánh sáng của mầu nhiệm Giáng Sinh. Phải chăng chúng ta không được mời
gọi để nhận ra bóng đêm của mầu nhiệm tử nạn? Bóng Thánh Giá phải chăng đã
không chập chờn phủ xuống trên máng cỏ của Hài Nhi Giêsu? Hài Nhi Giêsu trong
máng cỏ ôn lại những bi thảm trong thời thơ ấu của Ngài. Khi tưởng niệm việc tử
đạo vị thánh tiên khởi của Giáo Hội, chúng ta hẳn phải được nhắc nhở về số phận
ơn gọi làm Kitô hữu của chúng ta, đó là bước theo Chúa Giêsu qua từng giai đoạn
của cuộc sống Ngài, và như Ngài, như vị tử đạo tiên khởi của Giáo Hội đã vạch
ra cách sống kiên trung cho đến cùng trong sứ mệnh làm chứng cho Chúa.
Ước gì niềm vui Giáng
Sinh củng cố chúng ta trong những cố gắng theo Chúa Giêsu, sẵn sàng đón nhận và
đương đầu với những thử thách bách hại mà Thiên Chúa an bài gởi đến cho chúng
ta, như Ngài đã loan báo trước: "Vì danh Thầy, các con sẽ bị mọi người thù
ghét".
Veritas Asia
Lời Chúa Mỗi Ngày
Ngày 26 tháng 12, Lễ Thánh Stephanô TĐ
Bài đọc: Acts 6:8-10,
7:54-59; Mt 10:17-22.
GIỚI THIỆU CHỦ ĐỀ: Thánh
Stephanô là người đầu tiên đổ máu làm chứng cho Đức Kitô.
Một câu hỏi được đặt
ra: Tại sao Giáo Hội cử hành Lễ Thánh Stephanô, tử đạo, ngay sau Lễ Giáng Sinh?
Câu trả lời có lẽ liên kết mục đích của việc Nhập Thể với bổn phận của Kitô hữu:
“Niềm vui Giáng Sinh là con người được nhìn thấy Ơn Cứu Độ; nhưng để đạt được
Ơn Cứu Độ, con người phải chứng minh niềm tin của mình nơi Người Con.” Sau những
vui mừng nhộn nhịp của Ngày Giáng Sinh, con người dễ có khuynh hướng trở lại cuộc
sống bình thường, Giáo Hội muốn nhắc nhở cho các tín hữu bổn phận làm chứng cho
Đức Kitô trong cuộc sống hằng ngày.
Các Bài đọc hôm nay
xoay quanh việc làm chứng cho Đức Kitô. Trong Bài đọc I, Sách Công Vụ Tông Đồ
tường thuật cuộc tử đạo của Stephanô, chứng nhân đầu tiên cho Đức Kitô. Trong
Vuơng Cung Thánh Đường Stephanô của các cha Đa-minh tại Đất Thánh, trong Học-viện
Thánh Kinh École Biblique, có vẽ 3 tấm hình: một của Gioan Tẩy Giả đang chỉ tay
vào Chúa Giêsu, Người đứng giữa và nói: “Đây là Chiên Thiên Chúa, Đấng gánh tội
trần gian.” Một của Phó-tế Stephanô cũng chỉ tay vào Chúa Giêsu và nói: “Đây là
Đấng mà tôi đã đổ máu làm chứng cho Ngài.” Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu báo trước
cho các môn đệ giá phải trả của sứ vụ làm chứng cho Ngài: “Họ sẽ nộp anh em cho
các hội đồng, và sẽ đánh đập anh em trong các hội đường của họ. Và anh em sẽ bị
điệu ra trước mặt vua chúa quan quyền vì Thầy để làm chứng cho họ và các dân
ngoại được biết.”
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: "Lạy Chúa Giêsu, xin nhận lấy hồn con."
1.1/ Tiểu sử của
Stephanô: Phó-tế Stephanô là một trong 7
Phó-tế đầu tiên được chọn để giúp các Tông-đồ. Lý do có Phó-tế là để các Tông-đồ
chuyên lo việc cầu nguyện và giảng dạy (Acts 6:1-6). Điều kiện để làm Phó-tế là
phải có thanh danh tốt, đầy tràn Thánh Thần và khôn ngoan. Chúng ta không biết
nhiều về lịch sử của ông. Tên của ông Stephanô, tiếng Hy-Lạp có nghĩa là “triều
thiên.” Trên tấm bia tìm được nơi mộ ông, có khắc chữ Kelil, một từ
Aramaic cho Stephanos của Hy-Lạp. Có lẽ đây là tên nguyên thủy
của ngài.
Không ai biết rõ địa
điểm nơi ngài bị ném đá. Có người cho là tại Cổng Stephanô của Thành Jerusalem
ngày nay; điều này không chắc chắn vì không thấy tài liệu lịch sử nào ghi lại.
Hơn nữa, các Cổng Thành hiện nay cũng mới được xây lại từ thế kỷ 16. Nguồn sử
liệu chắc chắn hơn và dựa trên khám phá khảo cổ mới tại Đất Thánh, xương cốt của
ngài được để tại Vương Cung Thánh Đường Stephanô của các cha Đa-minh trong
khuôn viên của Học-viện Kinh Thánh. Vương Cung Thánh Đường mới được xây dựng lại
trên nền nhà của Vương Cung Thánh-đường Byzantine cũ, xây dựng vào năm 431 bởi
Juvenal, Giám-mục của Jerusalem, với sự trợ giúp của Bà Hòang Eudocia. Thánh
Cyril, Giám-quản của Alexandria, khánh thành Thánh Đường vào ngày 15 tháng 5
năm 439. Trong khi khánh thành, Thánh Cyril đã cho di chuyển xương cốt của
Stephanô, Thánh Tử Đạo Tiên Khởi, từ một nhà thờ trên Núi Sion đã giữ xương cốt
này trong 24 năm vào Thánh Đường này. Bà Hòang Eudocia cũng được chôn cất tại
đây.
Sách Công Vụ Tông Đồ
mô tả vắn tắt cuộc đời của Stephanô: Ông Stephanô được đầy ân sủng và quyền
năng, đã làm những điềm thiêng dấu lạ lớn lao trong dân. Địch thù tranh luận với
ông là những người thuộc hội đường gọi là hội đường của “nhóm nô lệ được giải
phóng,” gốc Cyrene và Alexandria, cùng với một số người gốc Cilicia và Asia. Hậu
quả của cuộc tranh cãi: “Nhưng họ không địch nổi lời lẽ khôn ngoan mà Thánh Thần
đã ban cho ông. Khi nghe những lời ấy, lòng họ giận điên lên, và họ nghiến răng
căm thù ông Stephanô.” Vì họ không thể cãi lại ông, nên họ dùng những con người
gian dối để tố cáo ông tội phạm thượng tới Thiên Chúa và Moses, để có cớ ném đá
ông (Acts 6:14).
1.2/ Biến cố tử đạo của
Stephanô: Trình thuật kể: “Được đầy ơn Thánh
Thần, ông đăm đăm nhìn trời, thấy vinh quang Thiên Chúa, và thấy Đức Giêsu đứng
bên hữu Thiên Chúa. Ông nói: "Kìa, tôi thấy trời mở ra, và Con Người đứng
bên hữu Thiên Chúa." Họ liền kêu lớn tiếng, bịt tai lại và nhất tề xông
vào ông, rồi lôi ra ngoài thành mà ném đá. Các nhân chứng để áo mình dưới chân
một thanh niên tên là Saul. Họ ném đá ông Stephanô, đang lúc ông cầu xin rằng:
"Lạy Chúa Giêsu, xin nhận lấy hồn con."”
2/ Phúc Âm: Ai bền vững đến cùng, người ấy sẽ được cứu thóat.
2.1/ Nếu họ đã bắt bớ Thầy,
họ cũng sẽ bắt bớ anh em: Chúa Giêsu đã báo
trước cho các môn đệ biết những gì sẽ xảy ra cho các ông: “Hãy coi chừng người
đời. Họ sẽ nộp anh em cho các hội đồng, và sẽ đánh đập anh em trong các hội đường
của họ. Và anh em sẽ bị điệu ra trước mặt vua chúa quan quyền vì Thầy để làm chứng
cho họ và các dân ngoại được biết.” Con người dễ bị thuyết phục khi nhìn thấy
những tấm gương anh hùng của những người coi thường cái chết. Có lẽ vì lý do
này mà người ta nói: “Máu các thánh tử đạo là hạt giống sẽ trổ sinh niềm tin
Công-giáo, và là men làm thăng tiến Nước Chúa Kitô.” Thực tế đã chứng minh: nơi
nào bách hại càng nhiều, nơi đó càng có nhiều người tin theo Đức Kitô.
2.2/ Lời hứa ban Thánh Thần:
“Khi người ta nộp anh em, thì anh em đừng lo
phải nói làm sao hay phải nói gì, vì trong giờ đó, Thiên Chúa sẽ cho anh em biết
phải nói gì: thật vậy, không phải chính anh em nói, mà là Thánh Thần của Cha
anh em nói trong anh em.” Có rất nhiều vị tử đạo thân thể yếu ớt, nói năng nhút
nhát; nhưng khi phải ra để bị tra khảo trước vua quan, đã anh hùng khí khái nói
lên những lời khôn ngoan lưu truyền cho hậu thế.
Chúa Giêsu cũng báo
trước cho các môn đệ biết: Kẻ thù không phải chỉ có những người ngòai, nhưng có
thể cả những người trong gia đình: "Anh sẽ nộp em, em sẽ nộp anh cho người
ta giết; cha sẽ nộp con, con cái sẽ đứng lên chống lại cha mẹ và làm cho cha mẹ
phải chết. Vì danh Thầy, anh em sẽ bị mọi người thù ghét.”
Kẻ thù có thể giết được
thân xác, nhưng không động đến được linh hồn các môn đệ của Đức Kitô. Ngài động
viên tinh thần các môn đệ: “Can đảm lên, Đừng sợ! vì Thầy đã chiến thắng thế gian.”
Và Ngài hứa ban phần thưởng cứu độ cho những ai trung thành: “Kẻ nào bền chí đến
cùng, kẻ ấy sẽ được cứu thoát.”
ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
- Ơn Cứu Độ thuộc về
con người khi Đức Kitô nhập thể và hiến thân làm của lễ hy sinh trên Thập Giá.
Tuy nhiên, để được hưởng Ơn Cứu Độ này, chúng ta phải chứng minh niềm tin của
chúng ta vào Đức Kitô trong khi còn ở thế gian này.
- Nhiệm vụ của chúng
ta là rao giảng và làm chứng cho tình yêu Thiên Chúa, để mọi người nhận ra chứng
tá của chúng ta và tin vào Ngài. Trong khi làm chứng cho sự thật, chúng ta sẽ gặp
những gian nan, thử thách, và chống đối; nhưng Đức Kitô đã hứa sẽ ở cùng, và
ban Thánh Thần giúp chúng ta vượt qua tất cả.
Linh mục Anthony
Đinh Minh Tiên, OP
26/12/2017 - THỨ BA TUẦN BÁT NHẬT GS
Th. Tê-pha-nô
Mt 10,17-22
YÊU THƯƠNG ĐẾN ĐỘ THA THỨ
“Vì danh Thầy, anh
em sẽ bị mọi người thù ghét. Nhưng kẻ nào bền chí đến cùng, kẻ ấy sẽ được cứu
thoát.” (Mt 10,22)
Suy niệm: Hôm qua ta mừng
Chúa Cứu Thế sinh ra trên trái đất; hôm nay ta kính nhớ thánh Tê-pha-nô, chứng
nhân trung tín của Ngài, sinh ra trên trời. Hôm qua Chúa đem ánh sáng tình
thương chiến thắng mọi oán thù, giận ghét, khai mào một thế giới mới; hôm nay
tình thương ấy được chiếu toả qua cuộc sống yêu thương mọi người, kể cả với kẻ
thù của thánh Tê-pha-nô. Quả thế, lòng mến Chúa yêu người là dấu ấn đậm nét của
Chúa Cứu Thế nơi cuộc đời thánh nhân. Mến Chúa cách nhiệt thành khi dâng hiến
tuổi xuân phục vụ việc rao giảng Lời Chúa. Yêu người cách mãnh liệt đến nỗi tha
thứ cho kẻ bách hại, giết chết mình: “Lạy Chúa, xin đừng chấp tội họ.”
Mời Bạn: Mừng kính thánh
Tê-pha-nô, bạn hãy học nơi ngài lòng mến Chúa yêu người độc đáo ấy. Tựa như Thầy
Giê-su, ngài cũng là hạt lúa “chịu mục nát,” hy sinh sự sống riêng của mình, để
cống hiến cho đời những “bông lúa” của dấn thân, nhân từ, hy sinh cách vui tươi
và nhất là tha thứ cho những kẻ thù ghét, ném đá mình đến chết.
Sống Lời Chúa: Nếu chưa tham gia, tôi sẽ
đăng ký vào một hội đoàn tông đồ giáo dân trong giáo xứ. Nếu đã tham gia, tôi sẽ
tích cực dấn thân hơn trong hội đoàn của mình để sống điều răn mến Chúa yêu người
cách cụ thể hơn theo mẫu gương thánh Tê-pha-nô.
Cầu nguyện: Lạy Chúa, con cảm
tạ Chúa đã tín nhiệm mời gọi con làm tông đồ giáo dân. Xin Chúa dùng con như
khí cụ để mang tình yêu Chúa đến cho nhân trần. Xin cho con tích cực hơn trong
đời sống đức tin. Amen.
(5 Phút Lời Chúa)
Xin nhận lấy hồn con (26.12.2017 – Thứ ba: Thánh Stêphanô, tử đạo tiên khởi)
Ơn gọi Kitô hữu bao giờ cũng đòi chúng ta lội ngược dòng. Ngược dòng với thế gian, với những cám dỗ đến từ chính lòng mình
Suy niệm:
Giáo Hội mừng kính lễ
thánh Stêphanô vào ngay sau lễ Giáng Sinh.
Ngài đã chết như chứng
nhân đầu tiên cho Chúa Giêsu.
Người làm chứng đã trở
thành người tử đạo.
Stêphanô là một phó tế
đầy đức tin và Thánh Thần (Cv 6, 5),
đầy ân sủng và quyền
năng, làm được những điềm thiêng dấu lạ (c. 8).
Ông gặp sự chống đối từ
một số người Do Thái gốc Hy Lạp (c. 9).
Nhưng họ không địch nổi
sự khôn ngoan và Thần Khí nơi ông.
Ông đã bị bắt, bị đem ra
xử trước Thượng Hội Đồng (c. 12).
Stêphanô đã giảng một bài
dài về dòng lịch sử cứu độ (Cv 7).
Chính bài giảng này đã
khiến họ tức điên lên chống lại ông.
Khi đứng trước Thượng Hội
Đồng Do Thái giáo,
khuôn mặt của Stêphanô
giống như thiên thần (Lc 6, 15).
Ông nhìn lên trời, thấy
trời mở ra và thấy vinh quang Thiên Chúa.
Nhưng hình tượng quan
trọng ông thấy là Đức Giêsu.
Ngài đang đứng ở bên hữu
Thiên Chúa, ở vị trí danh dự (c.56).
Ông đã tuyên xưng trước
mặt mọi người điều mình vừa thấy.
“Tôi thấy Con Người đứng
bên hữu Thiên Chúa.”
Stêphanô gọi Đức Giêsu là
Con Người,
một lối nói Đức Giêsu vẫn
hay dùng để nói về bản thân.
Tuyên xưng của ông bị coi
là xúc phạm đến Thiên Chúa.
Những người nghe đã xông
vào, lôi ông đi và ném đá ông ở ngoài thành.
Stêphanô bị ném đá vì tội
nói phạm thượng (cc. 57-58).
Thật ra ông đã chỉ làm
chứng về Đấng Công Chính là Đức Giêsu (c. 52).
Cái chết tử đạo của
Stêphanô được thánh Luca kể lại
với những nét giống với
cái chết trước đó của Đức Giêsu.
Cái chết của ông là cái
chết an hòa và bao dung.
Như Đức Giêsu trên thập
giá, ông chết khi ông đang cầu nguyện.
Đức Giêsu đã kêu lên
Thiên Chúa, Đấng mà Ngài âu yếm gọi là Cha:
“Lạy Cha, con xin phó thác
hồn con trong tay Cha” (Lc 23, 46).
Khi cận kề với cái chết,
Stêphanô cũng cầu xin với Đấng ông vừa thấy:
“Lạy Chúa Giêsu, xin nhận
lấy hồn con” (c. 59).
Ông gọi Đức Giêsu phục
sinh là Chúa và ông trao đời ông cho Ngài,
như Ngài đã trao đời Ngài
vào tay Cha.
Như Đức Giêsu, Stêphanô
đã kêu một tiếng lớn trước khi chết,
Ông chết trong tư thế
quỳ, đống đá đè trên người ông và vùi lấp ông.
Ông chết trong tư thế cầu
nguyện cho kẻ giết mình.
“Lạy Chúa, xin đừng chấp
họ tội này” (c. 60).
Bầu khí xử án Stêphanô là
bầu khí của Ba Ngôi.
Có sự hiện diện của Thiên
Chúa, của Chúa Giêsu và Thánh Thần.
Thánh Thần giúp chúng ta
làm chứng về Chúa Giêsu cho thế giới.
Ơn gọi Kitô hữu bao giờ
cũng đòi chúng ta lội ngược dòng.
Ngược dòng với thế gian,
với những cám dỗ đến từ chính lòng mình.
Không chỉ trao linh hồn
ta vào tay Chúa lúc ta gần chết,
chúng ta phải trao đời ta
vào mỗi buổi sáng và trong suốt hôm nay.
Cầu nguyện:
Lạy Chúa Giêsu,
nhiều bạn trẻ đã không
ngần ngại
chọn những cầu thủ bóng
đá,
những tài tử điện ảnh
làm thần tượng cho đời
mình.
Hôm nay
Chúa cũng muốn biết chúng
con chọn ai,
và chúng con thật sự đắn
đo
trước khi chọn Chúa.
Bởi chúng con biết rằng
chọn Chúa là lội ngược
dòng,
theo Chúa là bước vào con
đường hẹp :
con đường nghèo khó và
khiêm nhu,
con đường từ bỏ và phục
vụ.
Hôm nay, chúng con chọn Chúa
không phải vì Chúa giàu
có, tài năng hay nổi tiếng,
nhưng vì Chúa là Thiên
Chúa làm người.
Chẳng ai đáng chúng con
yêu mến bằng Chúa.
Chẳng ai hoàn hảo như
Chúa.
Ước gì chúng con can đảm chọn Chúa
nhiều lần trong ngày,
qua những chọn lựa nhỏ
bé,
để Chúa chiếm lấy toàn bộ
cuộc sống chúng con,
và để chúng con
thông hiệp vào toàn bộ
cuộc sống của Chúa. Amen.
Lm Antôn Nguyễn Cao Siêu, SJ
Hãy Nâng Tâm Hồn Lên
26 THÁNG MƯỜI HAI
Cuộc Viếng Thăm Kỳ
Diệu Của Niềm Hoan Lạc Thần Linh
Thiên thần nói về một
cái gì đó mà con người không dám nói: Đấng Mêsia, Đấng được xức dầu, đã được
sinh ra ở Bê-lem. Đây là Đấng được xức dầu đến viếng thăm nhân loại nhờ quyền
năng của Chúa Thánh Thần. Người sẽ xét xử địa cầu. Người sẽ xét xử thế giới này
với công lý. Người sẽ trao ban “chính Người cho chúng ta, để cứu chúng ta khỏi
mọi sự lầm lạc và dọn cho chính Người một dân riêng” (Tt 2,14). Người sẽ hy
sinh chính Người cho ta, và đó là sự xét xử của Người! “Này người canh gác, đêm
đến đâu rồi?” (Is 21,11).
Này, tôi công bố đêm
nay. Từ giữa đêm Bê-lem, đêm của toàn thể nhân loại, một quà tặng vĩ đại đã được
trao ban. “Ân sủng của Thiên Chúa đã xuất hiện, cứu độ mọi người” (Tt 2,11).
Ân sủng là gì? Ân sủng
là niềm hoan lạc thần linh. Nó hoàn toàn qui chiếu vào đứa trẻ nằm trong máng cỏ.
Vì đứa trẻ này là Con đời đời, là Con của niềm hoan lạc thần linh, Con của tình
yêu vĩnh cửu.
Thế nhưng, đứa trẻ này
cũng là con của Ma-ri-a. Người cũng là Con Người, là người thực sự. Niềm hoan lạc
thần linh của Chúa Cha tập trung về con người: Aân sủng là thế! “Bình an dưới
thế cho người Chúa thương” (Lc 2,14), thiên thần đã loan báo điều đó với những
người chăn chiên, những đứa con của loài người.
Từ Bê-lem, ân sủng thần
linh này bắt đầu chiếu tỏa trên con người mọi thời. Đó là sự khởi đầu của vinh
quang, vinh quang mà Thiên Chúa là sở hữu chủ cao nhất. Con người được mời gọi
đi vào vinh quang này trong Đức Giê-su Kitô. Vâng, một ân sủng kỳ diệu đã viếng
thăm con người trong đêm hồâng phúc này.
Trái đất hãy mừng vui!
Hỡi trái đất, nơi cư ngụ của con người, hãy đón nhận một lần nữa ánh huy hoàng
của đêm ấy. Hãy qui tụ xung quanh vinh quang ấy. Hãy loan báo cho mọi tạo vật
niềm vui cứu độ. Hãy công bố cho toàn thế giới niềm hy vọng cứu độ của nhân trần:
“Ruộng đồng cùng hoa trái, nào hoan hỉ. Hỡi cây cối rừng xanh, hãy reo mừng trước
tôn nhan Chúa, vì Người ngự đến, Người ngự đến xét xử trần gian. Người xét xử địa
cầu theo đường công chính, xét xử muôn dân theo chân lý của Người” (Tv
96,12-13).
Kìa, Người đã đến.
Kìa, Người đã có mặt giữa chúng ta: Đấng Emmanuel. Tất cả quyền năng cứu độ thế
giới ở nơi Người. Alleluia!
- suy tư 366 ngày của
Đức Gioan Phaolô II -
Lm. Lê Công Đức dịch từ nguyên tác
LIFT UP YOUR HEARTS
Daily Meditations
by Pope John Paul II
Lời Chúa Trong Gia Đình
NGÀY 26/ 12
Thánh Stêphanô
Cv 6, 8-10; 7,
54-59; Mt 10, 17-22
LỜI SUY NIỆM: “Khi người ta nộp
anh em, thì anh em đừng lo phải nói làm sao hay phải nói gì, vì trong giờ đó,
Thiên Chúa sẽ cho anh em biết nói gì, thật vậy, không phải chính anh em nói, mà
là Thần Khí của Cha anh em nói trong anh em.”
Chúa Giêsu đang nói về
sự hiện diện của Chúa Thánh Thần trong mỗi người chúng ta. Điều này đã từng xãy
ra cho ông Giuse: “Vua Pharaô nói với triều thần: chúng ta tìm đâu được một người
như ông này (ông Giuse) một người có Thần Khí.” (St 41,38). Với ông Bơxanên:
“Ta sẽ ban cho nó dồi dào Thần Khí của Thiên Chúa, để nó (ông Bơxanên) thành
người khéo tay, và lành nghề mà làm mọi công việc.” (St 31,3). Cũng như đối với
Môsê: “Ta sẽ lấy một phần Thần Khí đang ngự trên ngươi (ông Môsê) mà đặt trên
chúng. Chúng sẽ cùng ngươi gánh vác dân này, và ngươi không còn phải vác một
mình nữa.” (Ds 11,17)... Đặc biệt đối với ông Têphanô khi ông bị bắt, ông đã nhận
được Thần Khí: “Nhưng họ không địch nổi lời lẽ khôn ngoan mà Thần Khí đã ban
cho ông” (Cv 6,10).
Lạy Chúa Giêsu. Xin
cho chúng con vững tin mà bước đi theo Chúa, trở nên nhân chứng nơi môi trường
chúng con đang sống với ơn ban sức mạnh và khôn ngoan mà Chúa Thánh Thần đang
ngự trong chúng con.
Mạnh Phương
Gương Thánh Nhân
Ngày 26-12: Thánh
STÊPHANÔ
Tử Đạo Tiên Khởi
Thật đáng tiếc khi
chúng ta không biết được nhiều hơn về thánh Stephanô. Như một người trong số
người Do thái lưu lạc nói tiếng Hy Lạp, được giáo dục theo văn minh La-Hy và
như vị tiền hô của thánh Phaolô, Ngài là một nhân vật rất quan trọng trong lịch
sử Giáo hội thời sơ khai. Có chút hiển nhiên là Ngài đã được giáo dục tại
Alexandria. Có lẽ Ngài thuộc vào số những người "Hy Lạp" tìm Chúa vào
những ngày cuối cùng của Người trên trần gian (Ga 12,20). Nếu đúng như vậy thì
quả Ngài đã chứng minh nơi con người mình những lời Chúa Giêsu đã nói rằng:
"hạt lúa mì không thể sinh hoa trái nếu không rơi xuống đất và chết
đi" (Ga 12,24-25).
Ngài xuất hiện lần đầu
trong lịch sử như một trong bảy vị Phó tế các tông đồ đã tấn phong (Cv 6) để trợ
giúp các Ngài trong việc quản trị, nhưng Ngài dường như đã dấn mình vào việc
rao giảng và hộ giáo hướng tới những hội đường nói tiếng Hy Lạp. Chính ở nơi một
những hội đường này mà nhóm người "tự do" đã tố cáo Ngài truóc hội đồng
công tọa như một người lạc đạo. Họ bắt giam và thử thách thánh Stephanô.
Diễn từ Stephanô nói để
biện minh cho mình được thánh Luca kể lại khá dài dòng và xem ra có hơi buồn đối
với độc giả tân tiến. Đó là gì, nếu không phải là một đoạn lược tóm lịch sử Cựu
ước ? Tại sao nó lại đưa những người học thức tới cơn giận dữ không kiềm chế nổi
?
Bởi vì sự vặn ngược
trong đó cũng như sự giải thích minh nhiên hoặc mặc nhiên không đặt vào câu
chuyện. Ngài đưa ra hai điểm: trước hết, Thiên Chúa không chỉ tìm được trong đền
thờ hay ở Giêrusalem hoặc ở Palestina, nhưng ở bất cứ nơi nào. Thiên Chúa ở với
Abraham tại Chaldes, với Giuse ở Ai cập, với Môsê trên núi Sinai, với dân
Israel trong sa mạc,với David cả trước khi xây cất đền thờ. Điểm thứ hai là các
nhà lãnh đạo chính thức của Do thái thường hay khước từ sứ giả của Chúa. Các tổ
phụ bán Giuse đi làm nô lệ, miêu duệ của họ bắt Môsê phải lưu lạc, trong hoang
địa, Aaron dẫn họ xa khỏi lề luật mà thờ ngẫu tượng. Liên tiếp, các thủ lãnh của
dân Do thái đã loại bỏ, ném đá và bắt bớ những ngôn sứ của Chúa. Bấy giờ tới
tuyệt đỉnh, họ đã sát hại Đấng thiên sai, người công chính, Con người. Nhưng
Chúa Giêsu bây giờ đang ngự bên hữu Thiên Chúa trong vinh quang.
Hội đồng công tọa điên
tiết. Họ xô Stephanô ra một chỗ ở ngoài thành và ném đá. trước khi chết, Ngài cầu
nguyện: "Lạy Chúa, xin đừng chấp tội họ". Lời cầu đã được Chúa và cả
Saulê nghe thấy. Saulê có mặt trong vụ này. Ông biết mình đang chứng kiến một tội
phản. Tự mình, ông không ném đá nhưng giữ áo cho nhóm người hành sự. Sau này,
ông cố trấn an lương tâm bằng việc bắt bớ dữ dội các Kitô hữ khác. Nhưng khốn
cho ông khi đạp mũi nhọn. Sau đó không lâu, ông đi Damas, con đường dẫn ông tới
cuộc tử đạo như Stephanô. Thánh Augustinô nói: "Nếu Stephanô không cầu
nguyện, Giáo hội khó có thể có được một Phaolô".
(daminhvn.net)
26 Tháng Mười Hai
Ông Già Noel
Tháng 9 năm 1897, một
bé gái 8 tuổi tên là Virginia đã viết cho tờ báo Công Giáo Hoa Kỳ để hỏi về ông
già Noel. Câu hỏi của cô bé là: Ông già Noel có thật không?
Vài ngày sau, trên
một quan điểm của tờ báo, người ta đọc được câu trả lời của ông chủ nhiệm kiêm
chủ bút như sau:"Virginia yêu dấu của bác. Ðiều trước tiên bác muốn nói với
cháu là: các bạn của cháu thật là sai lầm khi bảo rằng không có ông già Noel.
Các bạn của cháu bị tiêm nhiễm bởi trào lưu hoài nghi. Họ nghĩ rằng chỉ có thể
tin được những gì họ thấy tận mắt. Họ nghĩ rằng không gì có thể có được nếu trí
khôn nhỏ bé của họ không hiểu được.
Virginia yêu dấu, tất
cả mọi trí khôn của loài người, dù là của trẻ em, dù là của người lớn, tất cả đều
nhỏ bé. Trong cái vũ trụ bao la này, con người chỉ là một con kiến nhỏ bé.
Virginia ạ, ông già
Noel có thực. Ông có thực cũng như tình yêu và lòng quảng đại nhờ đó cuộc sống
của cháu trở thành vui tươi và xinh đẹp. Bé ơi, nếu không có ông già Noel thì
thế giới của chúng ta sẽ như thế nào? Không có những tâm hồn ngây thơ trong trắng
của những trẻ thơ như cháu thì thế giới của chúng ta sẽ như thế nào? Không có một
niềm tin của trẻ thơ như cháu thì không có một áng văn, một dòng thơ nào có thể
làm cho cuộc sống của chúng ta đáng sống nữa. Không có một niềm tin của trẻ thơ
thì ánh sáng vĩnh cửu đang lấp đầy thế giới cũng sẽ tắt dần.
Virginia, nếu cháu
không còn tin ở ông già Noel nữa, thì cháu cũng chẳng còn tin ở chuyện thần
tiên nữa. Có thể cháu sẽ yêu cầu bố cho người ngồi canh ở lò sưởi, ở cuối giường
để bắt cho được ông già Noel... Nhưng dù cháu không bắt được ông già Noel đi nữa,
điều đó ý nghĩa gì? Chưa có ai thấy ông già Noel, nhưng cũng không ai chứng
minh được là không có ông già Noel. Những điều có thực nhất trong thế giới của
chúng ta đó là những điều mà trẻ con và ngay cả người lớn cũng chưa từng thấy.
Cháu đã bao giờ thấy
các nàng tiên nhảy múa trên thảm cỏ chưa? Dĩ nhiên là chưa. Nhưng có ai chứng
thực được các nàng tiên không có không? Không ai có thể có khái niệm hay tưởng
tượng được bao điều kỳ diệu chưa thấy hoặc không thể thấy được trong thế giới của
chúng ta.
Chỉ có Ðức Tin, chỉ
có tình yêu mới có thể vén mở được bức màn bí mật của thế giới chúng ta.
Nhờ ơn Chúa, ông
già Noel vẫn sống và tiếp tục sống, cháu Virginia ạ. Ông già Noel sẽ tiếp tục
làm cho tâm hồn trẻ thơ được tràn đầy hoan lạc".
Lá thư gửi cho cô bé
Virginia trên đây đưa chúng ta vào trung tâm điểm của ngày Giáng Sinh: Giáng
Sinh là lễ của nhi đồng, bởi vì nhân vật chính của ngày lễ là một Em Bé. Một Em
Bé cũng như muôn nghìn em bé sinh ra trên cõi đời này. Em Bé đó chính là niềm
vui và hy vọng cho tất cả mọi người.
Cùng với Em Bé đó, tất
cả các em bé đều mang lại niềm vui cho mọi người trong mùa Giáng Sinh. Bầu khí
Giáng Sinh là bầu khí của nhi đồng. Từ hoa đèn, âm nhạc cho đến quà cáp, tất cả
đều hướng về các em nhi đồng... Người cho đã vui mà người nhận còn vui hơn:
chính các em bé là những người đã dạy cho người lớn biết vui với niềm vui ban
phát. Bao lâu con người còn có thể mở cửa tâm hồn, bao lâu con người còn có thể
mở rộng bàn tay để ban phát, để chia sẻ thì bấy lâu ông già Noel của hy vọng, của
quảng đại, của hân hoan vẫn còn sống mãi trong tâm trí của trẻ em và không biết
bao nhiêu người sầu khổ.
Giáng Sinh là ngày của
nhi đồng do đó cũng là lễ của hòa bình. Một em bé sinh ra là một hy vọng mới chớm
nở. Hy vọng là tên mới của hòa bình. Còn hy vọng là còn muốn xây dựng. Xây dựng
trên mầm sống đã đành mà còn xây dựng trên những đổ vỡ, mất mát.
Qua Hài Nhi Giêsu, tất cả các em bé trên thế giới đang nhắn gửi đến từng người trong chúng ta niềm hy vọng vào thiện chí của con người. Hòa bình là hoa quả của hy vọng. Còn tin nơi con người, chúng ta còn có thể xây dựng hòa bình.
Qua Hài Nhi Giêsu, tất cả các em bé trên thế giới đang nhắn gửi đến từng người trong chúng ta niềm hy vọng vào thiện chí của con người. Hòa bình là hoa quả của hy vọng. Còn tin nơi con người, chúng ta còn có thể xây dựng hòa bình.
(Lẽ Sống)
Lectio Divina: 26 tháng 12 – Thánh Stephano
Thứ Ba 26 Tháng Mười Hai, 2017
Tuần Bát Nhật Giáng Sinh
1. Lời
nguyện mở đầu
Lạy Chúa, là Thiên Chúa của chúng con,
Hôm nay chúng con mừng kính thánh Stêphanô,
Vị tử đạo đầu tiên thời Giáo Hội sơ khai của Chúa.
Xin Chúa hãy làm cho chúng con là những chứng tá tốt lành như ngài,
Những con người đầy đức tin và Chúa Thánh Thần,
Những con người đầy lòng dũng cảm,
Như lúc chúng con cố gắng để sống đời sống của Chúa Giêsu.
Xin Chúa hãy ban cho chúng con một lòng tin tưởng mạnh mẽ
Để chúng con có thể sống và chết trong tay Chúa
Và khiến cho chúng con cầu nguyện cho những ai hãm hại chúng con,
Để Chúa có thể tha thứ cho họ và cho chúng con.
Chúng con cầu xin Chúa, nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con.
2. Phúc Âm – Mátthêu 10:17-22
“Hãy coi chừng người đời. Họ sẽ nộp
các con cho các hội đồng, và sẽ đánh đập các con trong các hội đường của họ. Và các con sẽ bị điệu ra trước mặt vua chúa
quan quyền vì Thầy để làm chứng cho họ và các dân ngoại được biết. Khi người ta nộp các con, thì các con đừng lo
phải nói làm sao hay phải nói gì, vì trong giờ đó, Thiên Chúa sẽ cho các con biết
phải nói gì: thật vậy, không phải chính
các con nói, mà là Thần Khí của Cha các con nói trong các con.
“Anh sẽ nộp em, em sẽ nộp anh cho người ta giết; cha sẽ nộp con, con cái
sẽ đứng lên chống lại cha mẹ và làm cho cha mẹ phải chết.
Vì danh Thầy, anh em sẽ bị mọi người thù ghét. Nhưng kẻ nào bền chí đến
cùng, kẻ ấy sẽ được cứu thoát.
3. Suy Niệm
– Sự tương phản rất là lớn
lao. Hôm qua là ngày lễ Giáng Sinh,
chúng ta đã có cái nôi của em bé sơ sinh, với tiếng hát của các thiên thần và
việc viếng thăm của những người mục tử.
Hôm nay ở đây là máu của thánh Stêphanô, bị ném đá cho đến chết, bởi vì
ông đã có can đảm để tin vào lời hứa được thể hiện ở sự đơn sơ của chiếc
nôi. Thánh Stêphanô đã chỉ trích việc giải
thích giáo điều về Lề Luật Thiên Chúa và việc độc quyền về Đền Thờ. Đây là lý do tại sao ông đã bị giết chết (Cv
6:13-14).
– Hôm nay, lễ kính thánh
Stêphanô, vị tử đạo đầu tiên, phần phụng vụ trình bày cho chúng ta một đoạn Tin
Mừng theo thánh Mátthêu (Mt 10:17-22).
Trong đó, Chúa Giêsu khuyên nhủ các môn đệ rằng lòng trung thành với Tin
Mừng bao hàm cả những khó khăn và bách hại:
“Họ sẽ nộp các con cho Thượng Hội Đồng và sẽ đánh đập các con trong hội
đường của họ”. Nhưng đối với Chúa Giêsu,
điều quan trọng trong việc bách hại không phải là phần đau đớn của sự thống khổ,
mà lại là phần tích cực của lời chứng:
“Các con sẽ bị điệu ra trước mặt vua chúa quan quyền vì Thầy, để làm chứng
cho họ và các dân ngoại được biết”. Việc
bách hại tạo cơ hội để làm chứng cho Tin Mừng mà Thiên Chúa đã ban cho chúng
ta.
– Đây là những gì đã xảy ra cho
thánh Stêphanô. Ông đã làm chứng cho đức
tin của mình vào Chúa Giêsu cho đến giây phút cuối cùng của đời mình. Tại lúc lâm chung, ông nói: “Kìa, tôi thấy trời mở ra, và Con Người đứng
bên hữu Thiên Chúa” (Cv 7:56). Và trong
lúc hấp hối dưới những viên đá, ông đã bắt chước Chúa Giêsu kêu lớn tiếng: “Lạy Chúa, xin đừng chấp họ tội này!” (Cv
7:60; Lc 23:34).
– Chúa Giêsu đã nói: “Khi người ta nộp các con, thì các con đừng
lo phải nói làm sao hay phải nói gì, vì trong giờ đó, Thiên Chúa sẽ cho các con
biết phải nói gì: thật vậy, không phải
chính các con nói, mà là Thần Khí của Cha các con nói trong các con”. Lời tiên tri này cũng đã được thực hiện nơi
thánh Stêphanô. Các kẻ thù của ông đã
không thành công địch lại lời lẽ khôn ngoan được Thần Khí linh ứng cho ông” (Cv
6:10). “Toàn thể cử tọa trong Thượng Hội
Đồng đều nhìn chăm chú thẳng vào ông Stêphanô, và họ thấy mặt ông giống như
gương mặt một thiên sứ” (Cv 6:15). Ông
Stêphanô “được đầy ơn Chúa Thánh Thần” đã đối đáp (Cv 7:55). Đây là lý do tại sao sự căm giận của những kẻ
ấy lại lớn đến nỗi mà họ đã giết ông.
– Điều tương tự cũng xảy ra ngày
nay. Ở nhiều nơi, nhiều người bị lôi ra
trước tòa án và họ đã biết cách đối ứng vượt quá sự hiểu biết của các bậc thông
thái và khôn ngoan (Lc 10:21).
4. Một vài câu hỏi gợi ý cho việc suy gẫm
cá nhân
– Bạn hãy đặt mình vào vị trí của
thánh Stêphanô, thỉnh thoảng, bạn đã có bao giờ phải đau khổ vì lòng trung
thành của mình với Tin Mừng chưa?
– Sự đơn sơ của cái nôi và sự
nghiệt ngã của việc tử đạo đi đôi với nhau trong đời sống của các Thánh và
trong đời sống của rất nhiều người mà ngày nay đang bị bách hại cho đến chết vì
lòng trung thành với Tin Mừng. Bạn có
quen thân với những người như thế không?
5. Lời nguyện kết
Bởi vì Ngài công chính, xin giải thoát con,
ghé tai nghe và mau mau cứu chữa.
Xin Ngài nên như núi đá cho con trú ẩn,
như thành trì để cứu độ con.
Núi đá và thành luỹ bảo vệ con, chính là Chúa.
Vì danh dự Ngài, xin dẫn đường chỉ lối cho con.
(Tv 31:2-3)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét