10/12/2017
Chúa Nhật 2 Mùa Vọng năm B
(phần II)
Phụng vụ Lời
Chúa: Chúa Nhật II Mùa Vọng, năm B
CHÚA NHẬT II MÙA VỌNG B
Is 40,1-5.9-11; 2 Pr 3,8-14; Mc 1,1-8
DỌN LÒNG ĐÓN CHÚA ĐẾN
“Hãy dọn sẵn
con đường của Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi” (Mc 1,3)
I. CÁC
BÀI ĐỌC
Phụng vụ Lời Chúa hôm nay khẳng định chắc
chắn rằng Thiên Chúa sẽ thực hiện lời hứa viếng thăm và an ủi Dân Người. Lời hứa
đó được cụ thể hóa nơi con người và sứ vụ của Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa. Vấn
đề là con người có dọn lòng, và dọn lòng thế nào để đón chờ Người đến.
1. Bài đọc 1
Bài đọc 1 trích từ sách ngôn sứ Isaia Đệ
Nhị (Is 40-55). Sách này được viết ra trong bối cảnh Dân Chúa chịu cảnh lưu đày
Babylon và được gọi là “sách an ủi” vì nội dung chính của sứ điệp là nhằm an ủi
những người đang chịu cảnh lưu đày.
Trước hết, “sách an ủi” mở đầu bằng lời
Thiên Chúa kêu gọi an ủi Dân Người: “Hãy an ủi, an ủi dân Ta” (Is 40,1). Khi phải
sống trong cảnh lưu đày, dân Israel phải chịu cảnh nước mất, nhà tan, ly tán và
phải làm nô dịch cho ngoại bang. Trong cảnh bi đát đó, ngôn sứ Isaia thắp lên
niềm hy vọng và an ủi cho dân rằng Thiên Chúa thấu hiểu hoàn cảnh khó khăn của
họ vì Người vẫn hằng dõi theo và không bỏ rơi Dân Người dù trong bất cứ hoàn cảnh
nào. Vì những tội lỗi của dân, họ đáng bị khiển trách và trừng phạt, nhưng giờ
đây điều đó đã hết và thời phục dịch cũng đã mãn (Is 40,2). Đây thật sự là lời
an ủi lớn lao cho dân đang sống trong cảnh lưu đày.
Hơn nữa, lời an ủi và niềm hy vọng được
ngôn sứ cụ thể hóa bằng việc loan báo tin mừng rằng Chúa sẽ đến viếng thăm Dân
Người: “Kìa Thiên Chúa các ngươi!” (Is 40,9). Sống trong cảnh lưu đày như bị
Thiên Chúa bỏ rơi, Dân Chúa giờ đây nhận được tin vui lớn lao rằng Thiên Chúa
không những không hề bỏ rơi mà còn chuẩn bị đến với họ. Việc cần làm lúc này là
hãy dọn đường để cho Chúa đến: “Trong sa mạc, hãy mở một con đường cho Đức
Chúa, giữa đồng hoang, hãy vạch một con lộ thẳng băng cho Thiên Chúa chúng ta”
(Is 40,3). Chúa sẽ đến giữa Dân Người với điều kiện là hãy biết mở đường để đón
Người đến. Những nơi cằn cỗi, khô khan, lồi lõm, gồ ghề cần được tu sửa, chỉnh
đốn, san bằng, lấp đầy để đón Chúa.
Sau cùng, bài học đớn đau của cảnh lưu
đày mở ra cho Dân Chúa một nhãn quan mới về vai trò của Thiên Chúa trong đời họ,
rằng Người mới là mục tử đích thật của họ. Các vua Chúa dù có lúc hùng mạnh rồi
cũng có lúc suy yếu nên không thể bảo vệ, chăm sóc và lo cho dân luôn mãi. Khi
phải sống trong cảnh lưu đày, bị cai trị bởi một vua ngoại bang, dân mới thấm
thía rằng chỉ có Chúa mới là mục tử chân thực của đời họ trong bất kỳ hoàn cảnh
nào. Như một mục tử nhân hiền, luôn hết lòng vì đàn chiên, Chúa qui tụ đàn
chiên quanh mình và chăm sóc từng con một, cả chiên con lẫn chiên mẹ (Is
40,11).
Trong hoàn cảnh bi đát của cuộc lưu đày,
lời ngôn sứ Isaia đem lại cho dân nguồn an ủi lớn lao khi họ biết rằng Thiên
Chúa chính là mục tử đích thực của họ. Người vẫn hằng dõi theo dân trong từng
bước thăng trầm của lịch sử Dân Chúa và Người sẽ đến giữa họ để cứu độ họ. Qua
cuộc sống của mình, dân hãy biết dọn đường để đón Người đến.
2. Bài đọc 2
Độc giả thư thứ hai Phêrô đang sống
trong cảnh hoang mang vì có những thầy dạy giả hiệu rêu rao rằng lời rao giảng
của các Tông Đồ về ngày quang lâm (khi Đức Kitô trở lại để thưởng người lành,
phạt kẻ dữ) chỉ là chuyện bịa đặt (2 Pr 1,16). Tác giả thư thứ hai Phêrô phản
bác lập luận này bằng những luận chứng trong bài đọc 2 hôm nay.
Trước hết, tác giả khẳng định rằng:
“Chúa không chậm trễ thực hiện lời hứa (sẽ trở lại), như có kẻ cho là Người chậm
trễ”, vì “đối với Chúa, một ngày ví thể ngàn năm, ngàn năm cũng tựa một ngày”
(2 Pr 3,8-9). Thiên Chúa là Đấng“làm chủ trái đất cùng muôn vật muôn loài, làm
chủ hoàn cầu với toàn thể dân cư” (Tv 24,1); Người làm chủ thời gian và không
gian. Vì thế, việc Thiên Chúa trì hoãn ngày quang lâm xuất phát từ ý định yêu
thương của Người: Người muốn kiên nhẫn chờ đợi để con người có thời gian hồi
tâm, ăn năn sám hối, thay đổi đời sống để một khi trở lại, “Người không muốn
cho ai phải diệt vong” (2 Pr 3,9). Vì yêu thương và không muốn cho bất kỳ ai phải
hư mất, Thiên Chúa vẫn kiên nhẫn chờ đợi con người trở về trong tình thương của
Người.
Thêm vào đó, thư thứ hai Phêrô tái khẳng
định điều Chúa Giêsu đã từng cảnh báo (x. Mt 24,42-44; Lc 12,39-40) và thánh
Phaolô đã nhắc lại (x. 1 Tx 5,2) rằng: “Ngày của Chúa sẽ đến như kẻ trộm” (2 Pr
3,10). Đức Kitô sẽ trở lại nhưng ngày giờ Người trở lại luôn là một ẩn số cho
con người. Vì thế, con người không có cách nào khác hơn là luôn ở trong tư thế
sẵn sàng, “không ở trong bóng tối để ngày đó như kẻ trộm bắt chợt anh em” (1 Tx
5,4), sẵn sàng “vì chính giờ phút anh em không ngờ, thì Con Người sẽ đến” (Lc
12,40), sẵn sàng để khi Thiên Chúa thực hiện lời hứa, con người được vào trong
“trời mới đất mới, nơi công lý ngự trị” (2 Pr 3,13).
Sau cùng, thư thứ hai Phêrô đưa ra một gợi
ý cho thái độ sống sẵn sàng để đón chờ Chúa Kitô trở lại: “Trong khi mong đợi
ngày đó, anh em phải cố gắng sao cho Người thấy anh em tinh tuyền, không chi
đáng trách và sống bình an” (2 Pr 3,14). Trước thái độ sống buông thả của những
người cho rằng không có ngày Chúa trở lại, giữa bao nhiêu cám dỗ gọi mời của thế
gian, các Kitô hữu được mời gọi sống thánh thiện, tinh tuyền trước mặt Chúa. Một
đời sống thánh thiện, suy nghĩ và làm những điều ngay chính, công minh chính là
lối sống “không có chi đáng trách” trước mặt Chúa. Một đời sống như thế sẽ đem
lại niềm bình an nội tâm đích thực.
Thiên Chúa vẫn kiên nhẫn đợi chờ con người
ăn năn hối cải và sống trong tinh thần sẵn sàng chờ ngày Đức Kitô quang lâm, để
không ai phải “diệt vong” trong ngày đó. Mỗi người Kitô hữu được mời gọi sống
thánh thiện, tinh tuyền để luôn tìm được sự bình an giữa bao nhiêu cám dỗ của
thế gian này.
3. Bài Tin Mừng
Mở đầu sách Tin Mừng, thánh Máccô giới
thiệu ngay đối tượng của Tin Mừng chính là “Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa” (Mc
1,1). Để chuẩn bị lòng người đón nhận Tin Mừng, Thiên Chúa sai sứ giả đi trước
để dọn đường cho Đấng cao trọng hơn sẽ đến sau, Đấng làm phép rửa trong Thánh
Thần.
Trước hết, tác giả Máccô khẳng định rõ
ràng ngay từ đầu rằng Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa chính là đối tượng của Tin
Mừng. Trong Hy ngữ, chữ “euaggelion” (Tin Mừng) bao gồm tiếp đầu ngữ “eu” (tốt,
tốt lành) kết hợp với danh từ “aggelia” (tin tức, sứ điệp); nguyên ngữ
“euaggelion” có nghĩa là tin tức, sứ điệp tốt lành, hay gọi là tin mừng. Ở đây,
thánh Máccô xác tín rõ rằng Tin Mừng không chỉ là một thứ tin tức mang lại nỗi
vui mừng, mà là một đối tượng, một con người: Tin Mừng chính là Đức Giêsu Kitô,
Con Thiên Chúa. Nếu Isaia Đệ Nhị chỉ loan báo lời Thiên Chúa kêu gọi “hãy an ủi
dân Ta” (Is 40,1), thì Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa chính là hiện thân của niềm
an ủi đó, là Tin Mừng cho nhân loại.
Sau nữa, thánh Máccô dẫn lại lời ngôn sứ
Isaia về việc chuẩn bị để đón Đức Chúa bằng cách dọn đường: “Hãy dọn sẵn con đường
cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi” (Mc 1,2; x. Is 40,3). “Tiếng hô” mở
đường trong Isaia giờ đây được cụ thể hóa bằng một con người mang tên Gioan Tẩy
Giả, người đến để làm trọn lời hứa của Thiên Chúa (Mc 1,2; x. Xh 23,20; Ml
3,1). Và cách thức dọn đường cho Đức Chúa chỉ được loan báo trong Isaia (40,4)
thì giờ đây cũng được cụ thể hóa bằng lời kêu gọi “chịu phép rửa tỏ lòng sám hối
để được ơn tha tội” (Mc 1,4). “Tiếng hô” kêu gọi “dọn đường” cho Đức Chúa trong
Isaia tạo nên bối cảnh để thánh Máccô giới thiệu Gioan Tẩy Giả, người đến để
rao giảng và làm phép rửa, kêu gọi người ta dọn một con đường trong lòng cho
Chúa đến bằng thái độ ăn năn sám hối để được ơn tha tội.
Cuối cùng, lời rao giảng của Gioan Tẩy
Giả đầy sức thuyết phục, lôi kéo được nhiều người đến thú tội và chịu phép rửa
(Mc 1,5), một phần cũng nhờ lối sống giản dị, nghèo khó của ông (Mc 1,6), đến nỗi
có lúc người ta lầm tưởng ngài là “Đấng Kitô” (x. Ga 1,19-28). Tuy nhiên, những
gì Gioan Tẩy Giả thực hiện chỉ là để hoàn tất vai trò người tiên phong vì mọi lời
loan báo, mọi sự chuẩn bị, mọi công tác dọn đường đều hướng đến một Đấng cao trọng
đến sau, Đấng “sẽ làm phép rửa cho anh em trong Thánh Thần” (Mc 1,8). Phép rửa
của Gioan giúp người ta nhận ra tội lỗi của họ mà ăn năn sám hối, dọn đường cho
Đấng đến sau, Đấng sẽ làm phép rửa bằng cách ban ơn tha tội và thanh tẩy lòng
người ta bằng ơn Thánh Thần.
Mọi con đường, mọi sự chuẩn bị đều phải
hướng đến Đức Giêsu Kitô, Đấng thanh tẩy lòng người bằng ơn Thánh Thần, để đón
nhận ơn cứu độ. Người chính là Đấng Cứu Độ, Đấng là Tin Mừng cho nhân loại mọi
nơi, mọi thời.
II. GỢI
Ý ÁP DỤNG
1/ Ngôn sứ Isaia Đệ Nhị cho thấy rằng giữa
cảnh bi đát nhất của cuộc lưu đày, Thiên Chúa không hề bỏ rơi Dân Người. Dân
Chúa được kêu gọi dọn đường để Đức Chúa đến giữa Dân Người như một mục tử nhân
lành, hết lòng vì đoàn chiên. Tôi có muốn dọn lòng tôi để vị mục tử nhân lành
là Đức Giêsu đến viếng thăm, nhất là trong Mùa Vọng này? Trong những lúc khó khăn
của cuộc đời, tôi có tin Chúa vẫn hiện diện bên tôi, chăm sóc nâng đỡ tôi như mục
tử chăm sóc đàn chiên?
2/ Thư thứ hai Phêrô khẳng định rằng Đức
Giêsu sẽ trở lại. Hiện nay Người trì hoãn là vì muốn kiên nhẫn chờ đợi con người
ăn năn hối cải. Trong khi chờ đợi, con người được mời gọi sống thánh thiện,
tinh tuyền. Tôi có xác tín rằng Chúa Giêsu sẽ trở lại vào một lúc nào đó trong
đời tôi? Tôi có tranh thủ thời gian hiện tại để sửa đổi đời sống trong khi Chúa
Kitô đang kiên nhẫn đợi chờ? Tôi có quyết tâm sống công chính, thánh thiện như
là một phương cách đón chờ Chúa Giêsu lại đến?
3/ Thánh Máccô công bố Tin Mừng là chính
Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa. Thánh Gioan Tẩy Giả đến rao giảng sám hối để
con người dọn lòng đón Tin Mừng là chính Đấng cao trọng sẽ đến sau, Đấng sẽ làm
phép rửa trong Thánh Thần. Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa có thật là Tin Mừng
cho cuộc đời tôi? Tôi cần làm gì và làm thế nào để đón chờ Người đến? Tôi có sẵn
sàng để cho Đấng đến sau thanh tẩy tâm hồn tôi bằng ơn Thánh Thần?
III. LỜI
NGUYỆN CHUNG
Chủ tế: Anh
chị em thân mến! Phụng vụ hôm nay nhắc nhở chúng ta hãy dọn lòng sẵn sàng chào
đón Chúa bằng một tâm hồn tinh tuyền và đời sống thánh thiện. Với quyết tâm và
tâm tình chờ mong Chúa đến, cộng đoàn chúng ta cùng hiệp ý cầu nguyện:
1. Thánh Gioan Tẩy Giả được sai đến để mời
gọi mọi người dọn đường đón Chúa. Chúng ta cùng cầu nguyện cho các vị chủ chăn
trong Hội Thánh, luôn là những sứ giả của Chúa Cứu Thế: tận tình chăm sóc đoàn
chiên và dẫn đưa nhiều người lầm lạc trở về với Chúa.
2. Đức Giêsu Kitô là Đấng thanh tẩy lòng
người trong Chúa Thánh Thần. Chúng ta cùng cầu nguyện cho những ai đang bị mê
hoặc bởi học thuyết tương đối và chủ nghĩa hưởng thụ, biết thức tỉnh cùng mở
lòng sẵn sàng để cho Chúa Thánh Thần uốn nắn và hướng dẫn.
3. Giáo Hội Việt Nam chọn chủ đề mục vụ
cho năm 2018 là: “Đồng hành với các gia đình trẻ”. Chúng ta cùng cầu nguyện cho
các gia đình công giáo luôn ý thức học hỏi đào sâu tinh thần Phúc Âm, và đem áp
dụng vào trong mọi sinh hoạt của đời sống gia đình cũng như xã hội.
4. “Hãy dọn đường Chúa, hãy sửa đường
Chúa cho ngay thẳng.” Chúng ta cùng cầu nguyện cho mọi người trong cộng đoàn
chúng ta, luôn tích cực dọn đường cho Chúa đến qua việc siêng năng lãnh nhận
các bí tích, và dấn thân sống chứng tá đức ái trong môi trường của mình.
Chủ tế: Lạy
Chúa là Mục Tử Nhân Lành, xin thương nhận những ý nguyện của cộng đoàn chúng
con, và ban ơn nâng đỡ giúp mỗi người chúng con sống thời gian mùa Vọng này như
lòng Chúa mong ước. Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con.
SCĐ CHÚA NHẬT II MÙA VỌNG B
Chủ Đề :
TÍCH CỰC CHUẨN BỊ ĐÓN CHÚA ĐẾN
"Này Ta sai sứ giả của Ta đi trước Con,
để dọn đường cho Con đến" (Mc 1,2)
Sợi chỉ đỏ
- Bài đọc I (Is 40,1-5.9-11) : Ngôn sứ
Isaia kêu gọi "Hãy mở một con đường cho Chúa"
- Đáp ca (Tv 84) : "Công lý mở đường
đi trước Chúa, Cứu độ cùng theo vết chân Người"
- Tin Mừng (Mc 1,1-8) : "Có tiếng
người hô trong hoang địa : Hãy dọn sẵn con đường cho Chúa"
- Bài đọc II (2 Pr 3,9-14) : "Anh
em mong đợi ngày của Thiên Chúa và làm cho ngày đó mau đến"
I. DÃN
VÀO THÁNH LỄ
Mùa vọng là thời gian chúng ta chờ đợi
Chúa đến viếng thăm tâm hồn mình. Nhưng chờ đợi không phải là thụ động không
làm gì, trái lại phải tích cực chuẩn bị cho cuộc viếng thăm đó. Hôm nay, Giáo Hội
dùng lại lời của Thánh Gioan Tẩy giả để kêu gọi chúng ta "Hãy dọn đường
Chúa, hãy sửa đường Chúa cho ngay thẳng". Chúng ta hãy đáp ứng lời kêu gọi
này.
II. GỢI
Ý SÁM HỐI
- Tâm hồn chúng ta từ bấy lâu nay như một
ngôi nhà không quét dọn, đầy dẫy rác rến, bụi bậm, không xứng đáng được Chúa đến
thăm.
- Cuộc đời chúng ta như một con đường chỗ
lồi chỗ lõm chỗ quanh co khiến Chúa khó đến với chúng ta.
- Bấy lâu nay chúng ta chỉ lo đến bản
thân mình, không nghĩ đến việc mời Chúa đến thăm.
III. LỜI
CHÚA
1. Bài đọc 1 : Is 40,1-5.9-11
Đoạn này nằm trong phần thứ hai sách
Isaia (các chương 40-45), được soạn bởi một đệ tử của ngôn sứ Isaia mà người ta
gọi là Đệ nhị Isaia. Phần này được soạn vào cuối thời lưu đày. Do nội dung, nó
cũng được đặt tên là Sách An Ủi.
Trong đoạn này, có 3 ý tưởng đáng lưu ý
:
a/ "Thời nô lệ đã chấm dứt, tội lỗi
đã được ân xá". Ngày xưa, vì dân do thái phạm tội nên Thiên Chúa đã cho họ
bị lưu đày. Nhưng nay đã tới lúc Thiên Chúa ân xá tội lỗi cho họ và chấm dứt thời
nô lệ của họ. Vì thế, tác giả bảo "Hãy an tâm, hãy an tâm".
b/ Tác giả còn kêu gọi "Hãy dọn đường.
Hãy sửa đường Chúa chúng ta trong hoang địa". Sau khi kết thúc thời lưu
đày, dân sẽ trở về quê hương theo một hành trình qua sa mạc, giống như một cuộc
xuất hành mới qua sa mạc để về Đất Hứa. Bởi thế, cũng như ngày xưa trong cuộc
xuất hành thứ nhất, Thiên Chúa đã đi trước dẫn đường, thì trong cuộc xuất hành
này, Thiên Chúa cũng sẽ dẫn đường cho họ. Vì thế mà phải dọn đường, phải sửa đường.
Hành trình qua sa mạc không phải chỉ là thời gian thử thách, mà còn là thời
gian thanh luyện.
c/ Tác giả mô tả Thiên Chúa như một mục
tử. Thiên Chúa chẳng những là Đấng giải thoát, Đấng dẫn đường, mà còn là Đấng
yêu thương : "Ngài ẵm chiên con trên cánh tay, ôm ấp chúng trong lòng và
nhẹ tay dẫn dắt những chiên mẹ".
2. Đáp ca : Tv 84
Tv 84 là một ca khúc hân hoan hát lên niềm
vui thoát cảnh lưu đày và trở về quê hương đất hứa. Tác giả nghĩ tới thời kỳ mà
"Lòng từ bi và chân lý sẽ gặp nhau, công lý và hòa bình sẽ hôn nhau".
Phụng vụ Giáo Hội lặp lại những lời ca đầy
tràn hy vọng ấy và cầu xin cho thời ấy mau đến : "Lạy Chúa, xin tỏ lòng từ
bi Chúa cho chúng tôi và ban ơn cứu rỗi cho chúng tôi".
3. Tin Mừng : Mc 1,1-8
Tất cả những niềm hy vọng ấy của Cựu Ước
được thực hiện nơi Đức Giêsu. Ngài chính là Đấng Messia. Ngài sắp đến. Bởi thế,
Thiên Chúa đã sai Gioan Tẩy giả làm tiên hô dọn đường cho Ngài, thực hiện lời
kêu gọi của Isaia ngày xưa.
Việc Đức Giêsu là Đấng Messia và Ngài sắp
đến là một tin rất quan trọng sẽ mang lại niềm vui cho dân do thái, bởi vì họ
đã chờ đợi điều này từ rất lâu. Bởi thế, ngay từ câu đầu tiên của đoạn này và
cũng là của cả quyển sách, thánh Mác cô đã dùng từ "Tin Mừng" :
"Khởi đầu Tin Mừng Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa".
Đấng Messia là một nhân vật quan trọng
mà Cựu Ước chờ đợi bấy lâu nay. Vì thế phải có một sứ giả đi trước để dọn đường
cho Ngài. Isaia chỉ nói tới việc dọn đường và người dọn đường. Đoạn Tin Mừng
này cho biết rõ thêm : người dọn đường là Gioan Tẩy giả, và ngài kêu gọi dọn đường
một cách cụ thể bằng việc sám hối và lãnh nhận phép thanh tẩy.
4. Bài đọc II : 2 Pr 3,9-14
Lá thư được gọi là thư thứ hai Phêrô thực
ra không phải do Thánh Phêrô viết, mà do một người mượn danh ngài viết ra, vào
khoảng cuối thế kỷ I.
Hoàn cảnh và lý do : Vào cuối thế kỷ I,
các kitô hữu không mấy tin vào việc Chúa lại đến, từ đó họ cũng chẳng thiết tha
gì đến việc dọn đường cho Ngài.
- Do thời gian chờ đợi hơi lâu nên nhiều
người nản lòng. Nhưng tác giả giải thích rằng sở dĩ Chúa chậm đến là vì Ngài nhẫn
nại, ban thêm thời gian cho những người tội lỗi có dịp sám hối.
- Tác giả khẳng định lại rằng chắc chắn
Chúa sẽ lại đến. Và khi đó sẽ là "trời mới đất mới".
- "Vì vậy, anh em càng phải sống
thánh thiện và đạo đức biết bao khi mong chờ ngày Chúa đến".
IV. GỢI
Ý GIẢNG
*
1. Tấm gương của Gioan Tiền hô
Thời Cựu Ước, ngôn sứ Đệ nhị Isaia đã
kêu gọi "Hãy don đường Chúa, hãy sửa đường Chúa chúng ta trong sa mạc".
Thánh Gioan Tiền hô là người thực hiện lời kêu gọi này. Ngài cũng là người làm
gương cho chúng ta noi theo để thực hiện lời kêu gọi này.
a/ Gioan đã đi vào sa mạc : Trong lịch sử
cứu độ, sa mạc luôn là khung cảnh thuận tiện cho ân sủng hoạt động. Ở đó, Thiên
Chúa đã giáo dục dân Ngài qua 40 năm của cuộc xuất hành ; ở đó, Thiên Chúa đã
thanh luyện dân Ngài trước khi cho họ trở lại quê hương sau khi thoát khỏi cảnh
lưu đày…
Chính vì thế, Giáo Hội muốn chúng ta sống
4 tuần lễ Mùa Vọng này như sống trong sa mạc : bình tâm hơn, ăn uống đạm bạc
hơn, cầu nguyện nhiều hơn và suy nghĩ nhiều hơn để biết rõ ý Chúa…
b/ Gioan đã đi trước Chúa để dọn đường
cho Ngài : Bài Tin Mừng hôm nay cho thấy Gioan đã giúp người ta sám hối, thú tội
và lãnh nhận phép thanh tẩy. Rồi khi Đức Giêsu xuất hiện, chính Gioan giới thiệu
Ngài cho dân chúng biết.
Ngày nay, Đức Giêsu vẫn còn cần những
người tiền hô, những kẻ dọn đường ; Tin Mừng của Ngài vẫn còn cần những người
nhiệt tình mang đến giới thiệu cho người khác.
* 2. "Hãy dọn đường Chúa cho ngay thẳng"
Bài Tin Mừng được chọn đọc trong Chúa nhật
II mùa vọng này đề cập đến con đường. Thánh Gioan Tiền hô bảo "Hãy dọn đường
Chúa cho ngay thẳng".
- Con đường là một phương tiện giao
thông liên lạc, nối kết hai người ở hai nơi xa cách nhau để hai người, hai nơi
đó có thể đến được với nhau. Nếu không có con đường thì không đến được với
nhau, hoặc nếu có con đường nhưng đường đó đã hư hỏng thì cũng không đến với
nhau được.
- Dĩ nhiên khi nói đến con đường nối kết
thì không phải chỉ là con đường vật chất bằng đất, nhựa hay xi măng, không phải
chỉ là con đường trên mặt đất, trên sông biển, trên vòm trời… Mà còn là những
con đường tinh thần, những con đường trong lòng người. Con đường tinh thần, con
đường trong lòng mới là quan trọng. Ông Nguyễn Bá Học có nói "Đường đi
không khó vì ngăn sông cách núi, mà chỉ vì lòng người ngại núi e sông".
Con đường tình yêu cũng thế "Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo, thất bát sông
cũng lội, cửu thập đèo cũng qua".
- Bây giờ ta hãy trở lại với Lời rao giảng
của thánh Gioan tiền hô. "Hãy dọn đường Chúa cho ngay thẳng". Lễ
Giáng sinh là dịp Chúa muốn đến với mỗi người chúng ta. Mùa vọng là mùa mỗi người
chúng ta chuẩn bị để có thể đến gặp Chúa. Như vậy là cần phải có một con đường.
Chúa là Chúa, ta là người phàm, tự nhiên là xa cách nhau, cần phải có một con
đường để Chúa có thể qua đó mà đến với ta và ta qua đó mà đến với Chúa. Lời của
Gioan Tiền Hô đặt cho ta hai câu hỏi : 1/ Đã có con đường ấy chưa ? 2/ Con đường
đó có thể đi lại được hay không ?
1/ Giữa Chúa và mỗi người chúng ta, đã
có một con đường liên lạc nào hay chưa ?
Chắc chắn rằng đối với một số người thì
chẳng có một con đường nào nối kết họ với Chúa cả. Đó là những người chỉ biết
có làm ăn sinh sống, vui chơi, thỏa mãn mọi nhu cầu thế tục. Họ có nhiều con đường
lắm, đường dẫn tới chỗ làm ăn, đường dẫn đến chỗ vui chơi, đường dẫn tới những
chỗ hẹn hò yêu đương. Nhưng không có con đường nào dẫn họ đến với Chúa cả. Còn
đối với chúng ta, chắc là nhiều người nghĩ rằng mình đã có sẵn con đường nối kết
với Chúa rồi, đó là con đường đưa ta từ nhà mình đến nhà thờ này. Đến nhà thờ
là đến với Chúa rồi chứ gì nữa, phải không ? Chưa chắc ! Đành rằng đã có con đường
dẫn đến nhà thờ, nhưng con đường đó có khi trời mưa ta không đi, có khi vì bận rộn hay vì một thứ gì đó ta ham thích hơn
nên ta cũng chẳng thèm đi, và có khi dù ta có đến nhà thờ ta vẫn không gặp được
Chúa !
- Như vậy con đường phải có để Chúa và
ta có thể gặp nhau là con đường gì ?
Thưa là con đường cầu nguyện : đến nhà
thờ mà có cầu nguyện thật sự thì mới gặp được Chúa. Khi chưa phải là Chúa nhật
hay khi trở ngại không đến nhà thờ được, nhưng nếu ta có cầu nguyện riêng, cầu
nguyện ở nhà, cầu nguyện trong mọi biến cố cuộc sống, thì ta vẫn gặp được Chúa.
Vì thế trong những tuần Mùa vọng này, ta hãy cầu nguyện nhiều hơn, cầu nguyện sốt
sắng hơn. Cầu nguyện ở nhà thờ, cầu nguyện ở nhà riêng, cầu nguyện trước những
biến cố của cuộc sống. Khi đã gặp được Chúa trong cầu nguyện, Chúa sẽ chỉ dẫn
tiếp cho ta biết phải làm gì để cuộc sống mình ngày càng tốt hơn.
- Khi mình cầu nguyện sốt sắng thì Chúa
sẽ chỉ dẫn mình. Nói như vậy nghĩa là còn một con đường thứ hai nữa : đó là thực
hiện thánh ý Chúa. Thánh ý Chúa rất nhiệm mầu, nhiều khi mình không hiểu và
không muốn tuân theo. Nhưng luôn luôn thánh ý Chúa là con đường tốt nhất cho mỗi
người chúng ta. Chỉ bằng cách đi theo con đường thánh ý Chúa, thì chúng ta mới
bình an, hạnh phúc thật. Cưỡng lại thánh ý Chúa, đời mình luôn áy náy, khổ sở.
Chúng ta còn nhớ chuyện ông Giona không
? Ý Chúa muốn ông đi đến thành Ninivê để vạch tội của dân thành ấy và bảo họ phải
ăn năn sám hối. Ông thì coi việc đó là khó khăn, không thích. Nên ông cũng xuống
tàu, nhưng xuống tàu để đến một thành khác, Tarsis. Trời nổi cơn giông, biển động.
Các thủy thủ đã làm đủ cách, các hành khách đã khẩn cầu với đủ thứ thần linh,
thế mà nguy hiểm chìm tàu vẫn không chấm dứt. Lúc đó Giona hiểu rằng tất cả chỉ
vì mình đã cố tình không chịu đi theo con đường thánh ý Chúa. Người ta quăng
ông xuống biển, ông bị trôi dạt ba ngày, và cuối cùng tấp vào bờ của một thành
phố, chính là thành phố Ninivê mà ý Chúa đã muốn ông đi đến !
- Trong Mùa Vong này, mỗi người chúng ta
hãy cố gắng vạch một con đường để Chúa có thể đến với mình và mình có thể đến với
Chúa. Con đường đó là cầu nguyện. Hãy cầu nguyện nhiều hơn, cầu nguyện sốt sắng
hơn. Khi mình cầu nguyện thì Chúa sẽ chỉ cụ thể cho mình biết phải làm gì cụ thể
hơn nữa trong Mùa vọng này. Đó chính là thánh ý Chúa, hãy cố gắng làm theo sự
hướng dẫn của ý Chúa, vì chỉ có làm theo Thánh ý Chúa thì đời mình mới tốt hơn,
tâm hồn mình mới bình an vui sướng thật sự.
2/ Còn vấn đề thứ hai nữa : Đã có con đường
nối kết ta với Chúa rồi. Đó là cầu nguyện và theo ý Chúa. Nhưng con đường đó có
trở ngại đến nỗi không đi lại được hay không ?
Dĩ nhiên là có nhiều trở ngại lắm : Nói
đến cầu nguyện là tự nhiên ta ngán, ta không quen. Nói đến thánh ý Chúa thì tự
nhiên ta cũng ngại, ta muốn làm theo ý riêng mình hơn. Đó là những trở ngại.
Nói theo từ ngữ của Gioan Tiền hô, đó là
những chỗ lồi lõm, quanh co, gập ghềnh trên con đường nối kết ta với
Chúa. Nhưng xét cho cùng chẳng có trở ngại
nào mà ta không thể vượt qua, trừ trở ngại trong chính lòng ta. "Đường đi
không khó vì ngăn sông cách núi, mà chỉ khó vì lòng người ngại núi e
sông". Nếu cứ ngại như thế mãi thì ta sẽ
không gặp được Chúa. Mùa vọng này sẽ qua đi. Lễ Giáng sinh năm nay sẽ trôi
đi, cuộc đời của ta thì vẫn chẳng có gì thay đổi tốt hơn. Vì thế ta phải vượt
qua mọi e ngại, chiến thắng khuynh hướng ươn lười để suốt mùa Vọng này siêng
năng cầu nguyện sốt sắng và tìm hiểu để thực hành thánh ý Chúa. Có như vậy Mùa
Vọng này mới hữu ích thực sự và lễ Giáng sinh năm nay mới là dịp Chúa ban tràn
trề ơn sủng cho cuộc đời mỗi người chúng ta.
* 3. Chúa sắp đến. Nhưng có phải vậy không ?
Có lẽ tâm trạng chúng ta hôm nay cũng giống
tâm trạng các tín hữu thế kỷ I mà bài Thánh thư hôm nay nói tới : Một mặt nghe
dạy rằng Chúa sẽ lại đến nên cần phải dọn đường cho Chúa. Nhưng mặt khác chờ
mãi mà không thấy Chúa đến, nên ngã lòng buông xuôi. Đức tin, đức cậy và đức mến
nguội lạnh dần theo thời gian.
Ngược lại, ngày nay có một vài nhóm người
tin chắc rằng Chúa sắp đến. Họ giải thích Sách Thánh theo một kiểu nào đó rồi
đi đến kết luận rằng sắp tới ngày tận thế. Họ còn dám khẳng định chắc chắn tận
thế sẽ là ngày mấy tháng mấy năm mấy nữa !
Ta nên xem lại các bài Thánh Thư hôm
nay.
- Tác giả viết rằng sẽ có ngày mà trời
và đất sẽ bị huỷ diệt : "Các tầng trời qua đi, ngũ hành bị thiêu rụi, trái
đất cùng mọi công trình kiến tạo đều bị thiêu huỷ". Nhưng đồng thời tác giả
cũng loan báo rằng sẽ có "trời mới đất mới". Như thế là có hai thứ
"trời đất" : thứ trời đất xấu xa tội lỗi sẽ bị tận diệt (tận thế),
còn thứ trời đất tốt lành sẽ lên ngôi (tạo dựng mới). Tác giả đã dùng loại văn
thể khải huyền với nhiều hình ảnh nhằm gây xúc động. Chúng ta không nên hiểu những
hình ảnh này theo nghĩa đen mà chỉ cần nắm ý tác giả là sẽ có một sự thay đổi lớn
lao : sự dữ bị tận diệt và sự thiện lên ngôi. Có thể nói, đó là lúc Chúa đến.
- Nhưng không ai có thể xác định ngày
tháng cho biến cố đó, vì "Chúa đến như kẻ trộm" (câu 10. Xem thêm Mt
24,43-44), nghĩa là rất bất ngờ. Hơn nữa, không phải Chúa chỉ đến trong ngày tận
thế, mà Ngài còn đến rất nhiều lần, đến với từng người, đến để tạo dựng trời mới
đất mới trong lòng người đó.
- Vì thế tác giả đưa lời khuyên về cách
sống trong khi chờ ngày Chúa đến : Nếu Chúa chưa đến là do Ngài muốn ban thêm
cho chúng ta thời gian để chúng ta lo ăn năn sám hối hầu tránh khỏi bị phạt khi
Ngài đến thật ; Vậy trong thời gian hiện tại chúng ta hãy lo sám hối ăn năn và
cố gắng sống thánh thiện đạo đức.
Đó cũng là điều mà Giáo Hội kêu gọi chúng
ta trong Mùa Vọng này.
* 4. Chuẩn bị đón Chúa
Pat William có kể một câu chuyện rất đặc
sắc trong cuốn The Power Within You như sau :
Cordell Brown, một bệnh nhân bị chứng liệt
não, đến câu lạc bộ Quán Quân Thế Giới Philadelphia Phillies. Anh bước đi khó
khăn, nói năng ấp úng, nên khi anh tới, các thành viên quay mặt đi như không
nhìn thấy. Anh có thể nói gì với những siêu minh tinh màn bạc Steve Carleton,
hoặc như Mike Schmit, những kẻ sống rất phong lưu ngàn lần cách xa anh ?
Tuy không được đón tiếp nhiệt tình, anh
vẫn nói : "Tôi biết rằng tôi rất khác biệt với các bạn, "nhưng nhờ ơn
Chúa mà tôi được như thế này" (1Cr.15,10). Và anh thao thao bất tuyệt nói
về lòng nhân hậu của Thiên Chúa đã tuôn đổ phúc lộc xuống trên cuộc đời anh.
Anh mạnh mẽ xác quyết : "Các bạn có thể thành công suốt cả cuộc đời, lãnh
cả triệu đôla mỗi năm, nhưng khi ngày giờ đến, ngày mà người ta đóng nắp quan
tài của các bạn lại, thì các bạn cũng như tôi. Mọi người đều như nhau. Tôi
không cần những gì các bạn đang có, nhưng tôi chắc chắn rằng các bạn cần một điều
mà tôi luôn có, đó là Đức Giêsu Kitô".
*
Suốt chiều dài lịch sử Cựu Ước, Thiên
Chúa đã chuẩn bị cho con người đón tiếp Đức Kitô. Và khi đến thời gian đã định,
Thiên Chúa dùng Gioan Tiền Hô, một tiên tri vĩ đại gạch nối giữa Cựu và Tân ước
để chuẩn bị cho Đấng Cứu Thế : "Có tiếng kêu trong hoang địa : Hãy dọn đường
Chúa, hãy sửa đường Chúa cho ngay thẳng" (Mc.1,3).
Gioan không làm cách mạng, ngài không bắt
người ta phải thay đổi cuộc sống, thay đổi địa vị xã hội, cho dù là thu thuế
hay binh lính, hai hạng người mà thời bấy giờ bị coi khinh và xem thường. Nhưng
Gioan chỉ nhắc nhở, thúc giục mọi người hãy cải thiện đời sống, đổi mới tâm hồn
để sẵn sàng chờ đón Chúa đến.
Để gặp gỡ Đức Kitô, chúng ta không thể
làm gì khác Gioan, sống khó nghèo và đơn sơ trong cách ăn mặc và lối sống.
Để gặp gỡ Đức Kitô, chúng ta không thể sống
buông thả, theo tính khoe khoang và tự mãn.
Để gặp gỡ Đức Kitô, chúng ta không thể
không học nơi Gioan lòng khiêm nhường, luôn qui hướng mọi vinh quang về cho
Chúa.
Chính nhờ có Đức Kitô mà Cordell Brown
trong câu chuyện trên đây cảm thấy hạnh phúc tràn đầy. Hạnh phúc ấy chỉ có được
bằng giá của sự từ bỏ liên tục. Ludovic Giraud đã viết : "Sống không phải
chấp nhận tất cả, mà là chọn lựa, là cắt bỏ, là hy sinh. Nhựa cây chỉ dẫn đến
cành khi được cắt tỉa và nó chỉ sống được khi ngành cây tầm gởi không bóp nghẹt
nó".
Mùa Vọng là thời gian của hy vọng. Con
thuyền hy vọng của người tín hữu Kitô luôn chất đầy tin tưởng và phó thác :
- Tin tưởng Thiên Chúa không bao giờ thất
vọng về con người, nên chúng ta cũng đừng thất vọng về chính mình.
- Phó thác cho Thiên Chúa Tình yêu, nên
dù tội lỗi có ngập tràn, khổ đau có chồng chất, chúng ta vẫn một niềm cậy
trông.
Tin tưởng và phó thác là đôi mắt của người
tín hữu nhìn thẳng vào Chúa mà hy sinh và từ bỏ.
*
Lạy Chúa, xin giúp chúng con chuẩn bị
đón Chúa với thái độ của người lữ hành trong sa mạc : dẹp đi những cồng kềnh vướng
bận. Xin cho chúng con biết khổ chế nơi thân xác và chay tịnh trong cõi lòng,
cho tâm hồn chúng con được thanh thoát, đón mừng Chúa đến ban nguồn vui Ơn Cứu
độ. Amen. (Thiên Phúc, "Như Thầy đã yêu")
*
5. Đừng tưởng
Những người thuộc phái Pharisêu và Sađóc
là những thành phần đạo đức và sốt sắng nhất thời đó. Bởi thế họ nghĩ rằng cho dù
ai đó có bị mất phần rỗi thì họ vẫn chắc chắn sẽ được cứu rỗi thôi. Nhưng Gioan
bảo họ : "Đừng tưởng thế… Hãy sinh hoa kết quả"
Chúng ta tuy không đạo đức sốt sắng như
những người pharisêu và sađóc, nhưng chúng ta không bỏ lễ Chúa nhựt nào, không
bỏ kinh hôm kinh mai ngày nào, không phạm tội trọng nào cả. Thế thì chúng ta
cũng có thể được hưởng ơn cứu độ chứ. Gioan cũng nhắc chúng ta "Đừng tưởng
thế". Một cái cây sum xuê lá cành mà không sinh hoa kết quả thì cũng vô
ích và phải bị chặt đi thôi !
6.
Hãy an tâm, hãy an tâm !
Trong số biết bao lời trong Thánh Kinh,
chắc hẳn đây là một trong những lời dễ nghe chịu nhất : "Hãy an tâm, hãy
an tâm ! Thời nô lệ đã chấm dứt, tội lỗi đã được ân xá, Chúa đã ban ơn nhiều gấp
hai lần tội lỗi".
Thực ra, lời ngọt ngào này Thiên Chúa
không chỉ nói một lần duy nhất qua miệng ngôn sứ Đệ nhị Isaia. Ngài đã nói thế
không biết là bao nhiêu lần bằng những lời lẽ khác. Hãy đọc lại những chương đầu
của sách Sáng thế, ta sẽ thấy rằng sau mỗi lần con người phạm tội và bị phạt
thì Thiên Chúa đều tỏ một cử chỉ yêu thương : mặc áo cho hai nguyên tổ đang xấu
hỗ vì trần truồng, ghi dấu trên trán Cain để bảo vệ anh, tự tay đóng cửa chiếc
tàu Noê trước khi cơn hồng thuỷ ập xuống… Hãy nhìn lại dòng lịch sử cứu độ, ta
lại thấy lịch sử cứu độ là một lịch sử tha thứ : con người phạm tội không biết
là bao nhiêu lần, và Thiên Chúa vẫn rộng lượng tha thứ không biết là bao nhiêu
lần.
Đức Giêsu đến trần gian cũng chỉ để nói
lên lời ngọt ngào đó. Hãy đọc lại Tân Ước và đếm xem bao nhiêu lần Đức Giêsu bảo
người ta "Đừng sợ", bao nhiều lần Ngài âu yếm nói "Tội con đã được
tha". Khi muốn mượn một hình ảnh để giúp người ta hiểu về mình, Đức Giêsu
đã ví mình như một mục tử lặn lội đi tìm con chiên lạc và khi tìm được rồi thì
trìu mến ẵm chiên trong lòng…
Bởi thế,
thông tin về việc Ngài đến chính là một Tin Mừng.
Chúng ta hãy làm theo lời kêu gọi của
Isaia trong bài đọc I hôm nay : "Hỡi những kẻ đưa Tin Mừng, hãy trèo lên
núi cao, hãy mạnh dạn cất tiếng, hãy nói cho các dân rằng : Đây Chúa là Thiên
Chúa sẽ đến !".
7.
Tiếng kêu trong hoang địa
Tiếng của Gioan Tẩy giả là một tiếng kêu
trong hoang địa, nhiều người không nghe thấy.
Ngày nay cũng có nhiều tiếng kêu trong
hoang địa :
- Hiện giờ ở đâu đó một đứa trẻ đang
kêu. Em cần tình thương, hay đơn giản hơn chỉ là một miếng bánh.
- Hiện giờ ở đâu đó một người trẻ đang
kêu. Anh cần một đôi tai lắng nghe, hoặc một con tim thông cảm.
- Hiện giờ ở đâu đó một người già đang
kêu. Ông cần ai đó đến thăm, hoặc con cái nói một lời.
Hàng ngàn hàng vạn tiếng kêu đang vang
lên nhưng không ai nghe thấy trong thế giới bất công này.
Lạy Chúa, xin giúp con lắng nghe những
tiếng kêu trong hoang địa.
Nhất là xin giúp con nghe được tiếng
Chúa, đang thì thầm trong hoang địa của lòng chúng con. (Viết theo Flor McCarthy)
V. LỜI
NGUYỆN CHO MỌI NGƯỜI
Chủ tế
: Anh chị em thân mến, hôm nay Chúa nhật thứ 2 Mùa Vọng, Hội thánh mời gọi
mọi người hãy dọn đường cho Chúa đến, sửa lối cho thẳng để Người đi. Chúa đến
là một hồng ân cho mỗi người. Chúng ta hãy thành tâm khẩn nguyện :
1. Hội thánh được sai đi để dọn đường
cho Chúa đến với mọi người / chúng ta cầu xin Chúa cho mọi người trong Hội
thánh biết noi gương thánh Gioan tẩy giả / để dọn đường sửa lối cho Chúa đến.
2. Thế giới còn đầy những bất công chia
rẽ / nhiều nơi còn đang chiến tranh, đói khát / chúng ta cầu xin Chúa cho các
nhà cầm quyền biết cai trị theo công lý, hòa bình và tình huynh đệ / để dọn đường
cho Chúa đến với mọi người.
3. Chung quanh chúng ta còn nhiều người
nghèo đói, thất nghiệp, bệnh tật, không ai quan tâm giúp đỡ / chúng ta cầu xin
Chúa cho họ biết kiên nhẫn và can đảm / để mong chờ và hy vọng Chúa đến giúp đỡ
họ.
4. Trong hoàn cảnh khó khăn còn phải lo
âu nhiều cho cuộc sống hằng ngày / chúng ta cầu xin Chúa cho anh chị em trong họ
đạo chúng ta / đừng vì thế mà dửng dưng với việc dọn đường sửa lối cho Chúa đến.
Chủ tế
: Lạy Đức Giêsu, Chúa đến để đem hạnh phúc thật cho mọi người chúng con.
Xin Chúa giúp chúng con dẹp bỏ mọi cản trở trên đường Chúa đến, bằng lòng ăn
năn sám hối mọi tội lỗi, để được Chúa viếng thăm. Chúa là Đấng hằng sống và hiển
trị muôn đời.
VI.
TRONG THÁNH LỄ
- Trước Kinh Lạy Cha : Chúng ta sắp cầu
nguyện cho Nước Chúa trị đến. Nhưng cũng hãy nhớ dọn đường cho Nước Chúa đến.
- Sau Kinh Lạy Cha : "… Xin đoái
thương cho những ngày chúng con đang sống được bình an, là dấu chỉ của việc Con
Cha đến trong trần gian. Nhờ Cha rộng lòng thương cứu giúp, chúng con cố gắng
hoán cải mỗi ngày, chúng con sẽ luôn thoát khỏi tội lỗi và được an toàn khỏi mọi
biến loạn. Xin giúp chúng con luôn tỉnh thức sẵn sàng đang khi chúng con đợi chờ
ngày hồng phúc…"
- Trước khi rước lễ : "Đây Chiên
Thiên Chúa, đây Đấng cứu độ trần gian, Đấng sắp đến viếng thăm chúng ta và ban
ơn cứu độ cho chúng ta. Phúc cho ai được…"
VII. GIẢI
TÁN
Anh chị em hãy ra đi dọn đường cho Chúa
trong gia đình, khu xóm và môi trường làm việc của mình. Chúc anh chị em ra về
trong bình an.
Lm. Carolo HỒ BẶC XÁI
Lectio Divina: Chúa Nhật II Mùa Vọng (B)
Chúa Nhật, 10 Tháng 12, 2017
Lời công bố của Gioan Tẩy Giả trong sa mạc
Mc 1:1-8
1.
Lời nguyện mở đầu
Lạy Chúa Giêsu, xin hãy ban Thần Khí
Chúa đến giúp chúng con đọc Kinh Thánh với cùng tâm tình mà Chúa đã đọc cho các
môn đệ trên đường Emmau. Trong ánh sáng
của Lời Chúa, được viết trong Kinh Thánh, Chúa đã giúp các môn đệ khám phá ra
được sự hiện diện của Thiên Chúa trong nỗi đau buồn về bản án và cái chết của
mình. Vì thế, cây thập giá tưởng như là
sự kết thúc của mọi niềm hy vọng, đã trở nên nguồn mạch của sự sống và sự sống
lại.
Xin hãy tạo trong chúng con sự thinh lặng
để chúng con có thể lắng nghe tiếng Chúa trong sự Tạo Dựng và trong Kinh Thánh,
trong các sự việc của đời sống hằng ngày và trong những người chung quanh, nhất
là những người nghèo khó và đau khổ.
Nguyện xin Lời Chúa hướng dẫn chúng con, để giống như hai môn đệ từ
Emmau, chúng con cũng sẽ được hưởng sức mạnh sự phục sinh của Chúa và làm chứng
cho những người khác rằng Chúa đang sống hiện hữu giữa chúng con như nguồn mạch
của tình anh em, công lý và hòa bình.
Chúng con cầu xin vì danh Chúa Giêsu, con của Đức Maria, Đấng đã mặc khải
cho chúng con về Chúa Cha và đã sai Chúa Thánh Thần đến với chúng con. Amen.
2. Bài
Đọc
a)
Chìa khóa dẫn đến bài đọc:
Tính thuần nhất văn chương của đoạn Phúc
Âm Máccô 1:1-13 mà trong đó có bài Tin Mừng của chúng ta (Mc 1:1-8) là một lời
giới thiệu ngắn để công bố Tin Mừng của Thiên Chúa. Có ba điểm chính: (i)
Tin Mừng được chuẩn bị bởi các sự kiện của Gioan Tẩy Giả (Mc
1:2-8); (ii) Nó được công bố nhân dịp Đức
Giêsu chịu phép rửa (Mc 1:9-11); (iii)
Nó bị thử thách tại thời điểm Chúa Giêsu bị cám dỗ trong sa mạc (Mc 1:12-13).
Vào những năm thuộc thập niên 70, thời
gian khi thánh Máccô đang viết quyển Tin Mừng của ông, các cộng đoàn đang trải
qua những thời điểm khó khăn. Họ đang bị
bách hại từ bên ngoài bởi đế chế La Mã.
Từ bên trong, họ đã sống với những nghi ngờ và căng thẳng. Có nhóm cho rằng Gioan Tẩy Giả thì ngang hàng
với Đức Giêsu (Cv 18:26; 19:3). Những
người khác muốn biết làm cách nào để rao giảng Tin Mừng của Chúa Giêsu. Trong một ít câu này, thánh Máccô bắt đầu trả
lời bằng cách nói với họ về Tin Mừng của Chúa mà Đức Giêsu đã công bố được bắt
đầu như thế nào, và Gioan Tẩy Giả giữ địa vị nào trong chương trình của Thiên
Chúa. Khi đọc, chúng ta hãy cố gắng để ý
tới Tin Mừng thấm nhập vào trong cuộc sống của người ta bằng cách nào.
b)
Phân đoạn bài Tin Mừng để trợ giúp cho bài đọc:
Mc 1:1:
Lời tựa và câu mở đầu của Tin Mừng Máccô
Mt 1:2-3: Trích lời của các tiên tri Malakhi và Isaia
Mt 1:4-5: Nội dung lời rao giảng của Gioan Tẩy Giả và
tiếng vang vọng của lời ấy
Mt 1:6-8: Ý nghĩa lời rao giảng của Gioan Tẩy Giả
c)
Phúc Âm:
1 Khởi đầu Phúc Âm của Đức Giêsu Kitô
Con Thiên Chúa. 2 Như có lời tiên tri
Isaia chép rằng: Đây, Ta sai thiên thần
của Ta đến trước mặt ngươi để dọn đường cho ngươi. 3 Có tiếng kêu trong hoang địa rằng: “Hãy dọn đường Chúa, hãy sửa đường Chúa cho
ngay thẳng.” 4 Gioan Tẩy Giả xuất hiện
trong hoang địa, rao giảng phép rửa sám hối cầu ơn tha tội. 5 Dân các miền Giuđêa và Giêrusalem tuôn đến
với người, thú tội và chịu phép rửa trong sông Giođan. 6 Lúc đó Gioan mặc áo lông lạc đà, thắt lưng
bằng dây da thú, ăn châu chấu và uống mật ong rừng. 7 Người rao giảng rằng: “Đấng đến sau tôi, quyền năng hơn tôi, tôi
không đáng cúi xuống cởi dây giày Người.
8 Phần tôi, tôi lấy nước mà rửa các ngươi, còn Ngài, Ngài sẽ rửa các
ngươi trong Chúa Thánh Thần.”
3.
Giây phút thinh lặng cầu nguyện
Để Lời Chúa được thấm nhập và soi sáng đời
sống chúng ta.
4.
Một vài câu hỏi gợi ý
Để giúp chúng ta trong việc suy gẫm cá
nhân.
a)
Phần nào của bài Tin Mừng này bạn thích nhất và phần nào đánh động bạn
nhất?
b)
Đoạn Tin Mừng nói gì về sứ vụ của Gioan Tẩy Giả?
c)
Tại sao Phúc Âm trích dẫn lời của hai tiên tri trong Cựu Ước?
d)
Đoạn Tin Mừng cho chúng ta biết gì về con người của Đức Giêsu và sứ vụ của
Người?
e)
Giáo lý ấy dạy cho chúng ta điều gì ngày nay?
5.
Dành cho những ai muốn đào sâu hơn vào trong chủ đề
a)
Bối cảnh thời ấy và ngày nay:
Tin Mừng theo Máccô bắt đầu như thế
này: Khởi đầu Phúc Âm của Đức Giêsu
Kitô, Con Thiên Chúa! (Mc 1:1). Tất cả mọi
việc đều có một khởi đầu, ngay cả Tin Mừng của Thiên Chúa mà Đức Giêsu truyền đạt
lại cho chúng ta. Đoạn Tin Mừng được đề
nghị cho việc suy gẫm cho chúng ta thấy thánh Máccô đã có lời mở đầu như thế
nào. Ông đã trích dẫn lời của các tiên
tri Isaia và Malakhi và đề cập đến Gioan Tẩy Giả, người đã dọn đường cho sự xuất
hiện của Đức Giêsu. Vì thế Máccô cho
chúng ta biết rằng Tin Mừng của Thiên Chúa, được mạc khải bởi Đức Giêsu, không
phải bất ngờ từ trên trời rơi xuống, nhưng đã đến từ lâu lắm rồi, qua lịch sử. Và nó có người dọn đường, một ai đó đã chuẩn
bị cho sự xuất hiện của Chúa Giêsu.
Đối với chúng ta cũng vậy, Tin Mừng xuất
hiện qua dân chúng và các sự kiện quy hướng về Đức Giêsu. Đó là lý do tại sao trong khi suy gẫm Tin Mừng
viết bởi Máccô, tốt hơn là chúng ta không nên quên câu hỏi này: “Trong câu chuyện cuộc đời của tôi, ai đã chỉ
cho tôi con đường đến với Chúa Giêsu?” Lần
nữa thêm một câu hỏi khác: “Tôi đã có
giúp ai khám phá ra Tin Mừng của Thiên Chúa trong đời của họ chưa? Tôi có đã là kẻ dọn đường cho người nào đó
chưa?”
b)
Lời bình giải về đoạn Tin Mừng:
Mc 1:1:
Khởi đầu Phúc Âm của Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa
Trong câu đầu của sách Tin Mừng, Máccô
viết rằng: Khởi đầu Phúc Âm của Đức
Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa! (Mc 1:1). Tại
phần cuối của sách Phúc Âm, khi Chúa Giêsu đang sinh thì, một người lính đã kêu
lên: Quả thật người này là Con Thiên
Chúa (Mc 15:39). Tại lúc khởi đầu và kết
thúc, chúng ta đều bắt gặp danh xưng này, Con Thiên Chúa. Giữa đoạn đầu và đoạn kết, qua các trang của
Phúc Âm, thánh Máccô đã giải thích về chân lý chủ yếu này của đức tin chúng ta,
rằng Đức Giêsu là Con Thiên Chúa, phải được thấu hiểu và được công bố.
Mc 1:2-3: Hạt giống Tin Mừng được ẩn dấu trong niềm hy
vọng của dân chúng
Hướng về điểm bắt đầu sách Tin Mừng,
Máccô trích dẫn lời các tiên tri Malakhi và Isaia. Trong lời của hai tiên tri này, chúng ta thấy
niềm hy vọng chất chứa trong lòng người ta vào thời Chúa Giêsu. Người ta hy vọng rằng vị sứ giả, được công bố
bởi tiên tri Malakhi, sẽ đến để chuẩn bị dọn đường cho Thiên Chúa (Ml 3:1), như
đã được công bố bởi tiên tri Isaia: Có
tiếng kêu rằng: ‘Hãy dọn đường cho Đức
Chúa trong hoang địa. Hãy sửa đường ngay
thẳng cho Thiên Chúa chúng ta’ (Is 40:3).
Đối với Máccô, hạt giống Tin Mừng là niềm hy vọng được nuôi dưỡng trong
dân chúng bởi những lời hứa tuyệt vời mà Chúa Giêsu đã nói trong quá khứ qua
hai ngôn sứ. Cho đến ngày nay, niềm hy vọng
của người ta là cái móc mà Tin Mừng của Chúa treo lên. Để biết cách bắt đầu công bố Tin Mừng, điều
quan trọng là khám phá ra niềm hy vọng mà người ta có trong lòng của họ. Hy vọng là điều tồn tại đến phút cuối!
Mc 1:4-5: Phong trào đại chúng được khởi đầu bởi Gioan
Tẩy Giả làm tăng niềm hy vọng của người ta
Thánh Máccô làm những gì mà chúng ta vẫn
còn làm ngày nay. Ông xử dụng Kinh Thánh
để làm sáng tỏ các sự kiện của đời sống.
Gioan Tẩy Giả đã bắt đầu một phong trào rất đại chúng. Tất cả dân miền Giuđêa và dân thành
Giêrusalem tuôn đến với Gioan! Máccô đã
dùng lời trong sách của tiên tri Malakhi và Isaia để làm sáng tỏ về phong trào
đại chúng này được phát động bởi Gioan Tẩy Giả.
Ông cho thấy rằng với sự xuất hiện của Gioan Tẩy Giả, niềm hy vọng của
dân chúng bắt đầu đi tìm câu trả lời, được thực hiện. Hạt giống của Tin Mừng bắt đầu nẩy mầm và
phát triển.
Mc 1:6-8: Gioan Tẩy Giả là ngôn sứ Êlia được người ta
mong đợi
Người ta nói về ngôn sứ Êlia rằng ông sẽ
đến để dọn đường cho Đấng Mêssia: “Ông sẽ
đưa tâm hồn cha ông trở lại với con cháu và tâm hồn con cháu trở lại với cha
ông” (Ml 3:24; Lc 1:17), nói cách khác, họ đã hy vọng rằng ngôn sứ Êlia sẽ đến
để xây dựng lại đời sống cộng đoàn. Ngôn
sứ Êlia đã được biết đến như “người mặc áo choàng lông… và thắt lưng da thú”
(2V 1:8). Máccô nói rằng Gioan đã mặc áo
lông lạc đà. Ông đang nói một cách rõ
ràng rằng Gioan Tẩy Giả đã đến để thi hành sứ vụ của Ngôn Sứ Êlia (Mc 9:11-13).
Trong những năm của thập niên 70, thời
gian lúc thánh Máccô đang viết quyển Tin Mừng, nhiều người đã nghĩ rằng Gioan Tẩy
Giả là Đấng Mêssia (xem Cv 19:1-3). Để
cho họ nhận thức, Máccô viết lại chính những lời của Gioan Tẩy Giả: Đấng đến sau tôi, quyền năng hơn tôi, tôi
không đáng cúi xuống cởi dây giày Người.
Phần tôi, tôi lấy nước mà rửa các ngươi; còn Người, Người sẽ rửa các
ngươi trong Chúa Thánh Thần. Máccô nói rằng
Gioan chỉ ra con đường để đến với Đức Giêsu.
Ông nói với cộng đoàn rằng Gioan Tẩy Giả không phải là Đấng Thiên Sai,
mà là người dọn đường cho Đấng ấy.
c)
Tài liệu phụ:
*
Bối cảnh rộng lớn hơn về phần mở đầu Phúc Âm theo Máccô (Mc 1:1-13)
Lời công bố trang trọng về Tin Mừng (Mc
1:9-11).
Người ta đã nghĩ rằng phép rửa của Gioan
là do Thiên Chúa! (Mc 11:32). Giống như
mọi người, Đức Giêsu cũng thấy rằng Thiên Chúa đã tự thể hiện trong lời rao
truyền của Gioan. Đó là lý do tại sao
Người đã rời Nagiarét, đến bờ sông Giođan và xếp hàng để được lãnh phép rửa. Đang khi Người sắp được lãnh phép rửa, Chúa
Giêsu đã có một trải nghiệm sâu xa về Thiên Chúa. Người đã thấy tầng trời mở ra và Chúa Thánh
Thần ngự xuống trên Người, và có tiếng Chúa Cha nói rằng: Con là Con Yêu Dấu của Cha, Cha hài lòng về
Con. Những lời ngắn ngủi này bao gồm ba
điểm rất quan trọng sau đây:
i)
Đức Giêsu có trải nghiệm Thiên Chúa là Cha và Người là Con. Ở đây có một tính chất tuyệt vời mà Đức Giêsu
thông tri với chúng ta: Thiên Chúa là
Cha. Thiên Chúa là Đấng cao vời như Chúa
Tể Tối Cao, tiến đến gần chúng ta như Chúa Cha, thật gần gũi như Abba, nghĩa là
Cha. Đây là tâm điểm của Tin Mừng mà
Chúa Giêsu mang đến cho chúng ta.
ii)
Có một câu nói mà Đức Giêsu đã nghe từ Chúa Cha và từ ngôn sứ
Isaia: Đấng Thiên Sai được loan báo như
Người Tôi Trung của Thiên Chúa và của muôn dân (Is 42:1). Chúa Cha tuyên bố với Đức Giêsu về sứ vụ của
Người như là Đấng Thiên Sai Tôi Tớ, và không phải như là một vị Vua vinh hiển. Đức Giêsu nhận lãnh sứ vụ phục vụ này và đã
trung thành cho đến chết, và chết trên thập giá
(xem Pl 2:7-8). Người đã
nói: “Ta đến không phải để được người ta
phục vụ, nhưng là để phục vụ!” (Mc 10:45).
iii)
Đức Giêsu đã nhìn thấy các tầng trời mở ra và Chúa Thánh Thần, như chim
bồ câu, ngự xuống trên Người. Đây chính
là lúc Đức Giêsu khám phá ra sứ vụ của Ngài là Đấng Mêssia Cứu Thế mà Người nhận
lãnh Chúa Thánh Thần để có thể trợ lực cho Người hoàn thành sứ vụ. Ân sủng của Chúa Thánh Thần đã được hứa bởi
các ngôn sứ (Is 11:1-9; 61:1-3; Ge 3:1).
Lời giao ước bắt đầu xảy ra một cách long trọng khi Chúa Cha tuyên bố Đức
Giêsu là Con Yêu Dấu của Người
Tin Mừng bị thử thách và được xác nhận
trong hoang địa (Mc 1:12-13).
Sau khi chịu phép rửa, Thần Khí Thiên
Chúa liền đẩy Đức Giêsu vào hoang địa, nơi đó Người chuẩn bị cho sứ vụ của mình
(Mc 1:12 và các câu kế tiếp). Máccô nói
rằng Chúa Giêsu ở trong hoang địa bốn mươi ngày và đã chịu ma quỷ, Satan, cám dỗ. Mátthêu 4:1-11 nói về những cám dỗ một cách
rõ ràng: Cám dỗ tấn công người ta trong
hoang địa sau khi dân Do Thái rời khỏi đất Ai Cập: cám dỗ của cơm bánh, cám dỗ
của vinh hoa lợi lộc, cám dỗ của quyền lực (Đnl 8:3; 6:16; 6:13). Cám dỗ là bất cứ điều gì tấn công người nào
đó trên con đường đi đến với Thiên Chúa.
Bằng cách để cho Lời Chúa hướng dẫn Người, Chúa Giêsu đối diện với những
cám dỗ và sẽ không cho phép mình bị cám dỗ lấn áp (Mt 4:4, 7, 10). Trong tất cả mọi việc, Người đều giống chúng
ta, ngay cả trong vấn đề cám dỗ, ngoại trừ tội lỗi (Dt 4:15). Sống giữa những người nghèo khó và nên một với
Chúa Cha qua lời cầu nguyện, Người đã quyết tâm và theo con đường của Đấng-Mêssia-Tôi-Tớ,
con đường của việc phục vụ Thiên Chúa và muôn người (Mt 20:28).
*
Khởi đầu Tin Mừng của Chúa Giêsu, ngày hôm nay! Hạt giống Phúc Âm ở giữa chúng ta.
Thánh Máccô bắt đầu quyển Phúc Âm của
mình bằng cách mô tả sự khởi đầu của việc công bố Tin Mừng Thiên Chúa. Chúng ta có thể mong chờ một ngày chính
xác. Nhưng những gì chúng ta có trong
tay thì dường như là một câu trả lời mơ hồ.
Máccô trích dẫn lời các ngôn sứ Isaia và Malakhi (Mc 1:2-3), nói về
Gioan Tẩy Giả (Mc 1:4-5), ám chỉ đến tiên tri Êlia (Mc 1:4), đề cập đến lời
tiên tri liên quan đến Người Tôi Tớ của Đức Chúa (Mc 1:11) và kêu gọi sự chú ý
của chúng ta về những cám dỗ của dân Do Thái trong sa mạc sau khi rời khỏi đất
Ai Cập (Mc 1:13). Và chúng ta thắc mắc: “Nhưng mà thánh Máccô, khi nào là thời điểm
chính xác của sự khởi đầu: tại lúc rời bỏ
đất Ai Cập, hay là lúc với các ông Môisen, Isaia, Malakhi, Gioan Tẩy Giả? Khi nào?”
Lúc khởi đầu, hạt giống, có thể là tất cả những điều này cùng một
lúc. Điều mà thánh Máccô muốn đề nghị là
chúng ta phải học cách đọc lịch sử của chúng ta từ một góc cạnh khác. Lúc khởi đầu, hạt giống Tin Mừng của Chúa được
ẩn dấu trong đời sống chúng ta, trong quá khứ của chúng ta, trong quá trình mà
chúng ta sống. Những người của Kinh
Thánh đã tin chắc rằng Thiên Chúa hiện diện trong đời sống chúng ta và trong lịch
sử chúng ta. Đó là lý do tại sao họ vẫn
tiếp tục nhắc lại các dữ kiện và nhân vật trong quá khứ. Bất cứ ai quên mất đi căn tính của mình, thì
không biết mình xuất xứ từ đâu hoặc mình sẽ đi về đâu. Những người của Kinh Thánh đọc về lịch sử của
quá khứ để tìm hiểu cách thức đọc lịch sử của hiện tại và khám phá ra ở đó các
dấu hiệu về sự hiện diện của Thiên Chúa.
Đây là những gì Máccô đã ứng dụng vào lúc khởi đầu quyển Phúc Âm của
ông. Ông cố gắng khám phá ra các dữ kiện
và tập trung vào chủ đề hy vọng đến từ cuộc xuất hành của dân Do Thái, từ ông
Môisen, qua các ngôn sứ Êlia, Isaia và Malakhi, đến thời ông Gioan Tẩy Giả là kẻ
trông thấy trong con người Đức Giêsu là Đấng hoàn thành niềm hy vọng của muôn dân.
Thấp hèn như chúng ta, chủ đề hy vọng
còn hiện hữu hôm nay trong lịch sử của chúng ta để hướng tới một tương lai tốt
đẹp hơn và công bằng hơn là gì? Sau đây
là một số những gợi ý: (1) sức đề kháng
và sự nhận thức chung trong thế giới của các dân tộc bị áp bức đi tìm cuộc sống
và phẩm giá cho tất cả mọi người; (2) một
ý thức mới mẻ như thế trong nhiều người cho thấy những khía cạnh mới trong đời
sống đã không được nhận thức trước đây;
(3) một tri giác sinh thái mới được triển nở khắp nơi, hơn hết cả là
trong giới trẻ và thiếu niên; (4) một nhận
thức ngày càng tăng về quyền công dân tìm kiếm các hình thức mới về dân chủ; (5) cuộc bàn cãi và tranh luận về các vấn đề
xã hội tạo nên sự mong muốn tham dự vào việc cải đổi đến một điều gì đẹp đẽ hơn
ngay cả trong số những người đang bận rộn với công việc và chuyện học hành mà vẫn
còn dành được thì giờ tình nguyện phục vụ người khác; (6) sự tìm kiếm cho những mối quan hệ êm ái
và sự tôn trọng giữa người ta và các dân tộc ngày càng gia tăng; (7) sự phẫn nộ ngày càng gia tăng đối với sự
thối nát và quá khích. Nói tóm lại, có một
cái gì đó mới mẻ đang phát triển và không cho phép sự thờ ơ trước các lạm dụng
về chính trị, xã hội, văn hóa, giai cấp và giới tính. Có một niềm hy vọng mới, một niềm mơ ước mới,
một ước muốn cho sự thay đổi! Việc loan
báo Phúc Âm sẽ thật sự là Tin Mừng nếu nó mang đến sự mới mẻ đang bắt đầu phát
triển trong người dân. Trợ giúp người ta
mở mắt để thấy sự mới mẻ này, ủy thác cộng đoàn đức tin để tìm kiếm lý tưởng ấy,
có nghĩa là công nhận sự hiện diện giải thoát và hoán cải của Thiên Chúa đang
tác động trong các việc hằng ngày của đời sống chúng ta.
6.
Thánh Vịnh 72 (71)
Niềm hy vọng vào Đấng Thiên Sai ở trong
tim mọi người
Tâu Thượng Đế, xin ban quyền bính Ngài
cho vị Tân Vương,
trao công lý Ngài vào tay Thái Tử,
để Tân Vương xét xử dân Ngài theo công
lý,
và bênh vực quyền lợi kẻ nghèo hèn.
Núi đem lại cảnh hoà bình trăm họ,
đồi rước về nền công lý vạn dân.
Người sẽ bảo toàn quyền lợi dân cùng khổ,
ra tay cứu độ kẻ khó nghèo,
đập tan lũ cường hào ác bá.
Nguyện chúc Người tuổi thọ sánh vầng ô,
như bóng nguyệt đến muôn đời muôn kiếp!
Mong Người xuống tựa mưa sa nội cỏ,
ơn vũ lộ thấm nhuần cả đất đai.
Triều đại Người, đua nở hoa công lý
và thái bình thịnh trị tới ngày nao tuế
nguyệt chẳng còn.
Người làm bá chủ từ biển này qua biển nọ,
từ Sông Cả đến tận cùng cõi đất.
Dân vùng sa mạc khúm núm quy hàng,
tất cả đối phương nhục nhằn cắn cỏ.
Từ Tác-sít và hải đảo xa xăm,
hàng vương giả sẽ về triều cống.
Cả những vua Ả-rập, Saba,
cũng đều tới tiến dâng lễ vật.
Mọi quân vương phủ phục trước bệ rồng,
muôn dân nước thảy đều phụng sự.
Người giải thoát bần dân kêu khổ
và kẻ khốn cùng không chỗ tựa nương,
chạnh lòng thương ai bé nhỏ khó nghèo.
Mạng sống dân nghèo, Người ra tay tế độ,
giải thoát cho khỏi áp bức bạo tàn,
từng giọt máu họ, Người đều coi là quý.
Tân Vương vạn vạn tuế!
Thiên hạ sẽ đem vàng Ả-rập tiến dâng
lên,
và cầu xin cho Người luôn mãi,
ngày lại ngày chúc phúc cho Người.
Mong cho xứ sở đầy dư gạo thóc,
đỉnh non cao sóng lúa rì rào,
trổ bông vàng đẹp tựa núi Li-băng,
thâu lượm được nhiều như cỏ dại.
Danh thơm Người sẽ trường tồn vạn kỷ,
nức tiếng gần xa dưới ánh mặt trời.
Ước gì mọi sắc tộc trần gian, nhờ Người
được chúc lành,
và muôn dân thiên hạ ngợi khen Người có
phúc.
Chúc tụng ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa Israel,
chỉ có Ngài làm nên những công trình kỳ
diệu.
Muôn muôn đời xin chúc tụng danh Chúa hiển
vinh,
ước gì vinh quang Chúa chiếu toả khắp
hoàn cầu!
Amen. Amen.
7.
Lời Nguyện Kết
Lạy Chúa Giêsu, chúng con xin cảm tạ
Chúa về Lời Chúa đã giúp chúng con hiểu rõ hơn ý muốn của Chúa Cha. Nguyện xin Thần Khí Chúa soi sáng các việc
làm của chúng con và ban cho chúng con sức mạnh để thực hành Lời Chúa đã mặc khải
cho chúng con. Nguyện xin cho chúng con,
được trở nên giống như Đức Maria, thân mẫu Chúa, không những chỉ lắng nghe mà
còn thực hành Lời Chúa. Chúa là Đấng hằng
sống hằng trị cùng với Đức Chúa Cha trong sự hiệp nhất với Chúa Thánh Thần đến
muôn thuở muôn đời. Amen.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét