TRẢI NGHIỆM PHỎNG VẤN ĐỨC GIÁO HOÀNG LÊ-Ô XIV

 Trải nghiệm phỏng vấn Đức Giáo Hoàng Leo XIV

Vũ Văn An  22/Sep/2025

 

Elise Ann Allen, phỏng vấn Đức Giáo Hoàng Lêô XIV tại dinh thự của ngài ở Palazzo Sant’Uffizio, Vatican vào ngày 30 tháng 7 năm 2025. (Ảnh: Crux/John L. Allen Jr.)

 

Elise Ann Allen của Crux, ngày 22 tháng 9, 2025, viết về việc bà phỏng vấn Đức Leo XIV:

Đến nay, hầu hết độc giả thường xuyên của Crux, và phần lớn thế giới, đều biết rằng Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã dành cho tôi bài phỏng vấn chính thức đầu tiên về triều giáo hoàng của ngài, cho cuốn tiểu sử mới của tôi về ngài, León XIV: Ciudadano del mundo, misionero del siglo XXI, hay “Leo XIV: Công dân của Thế giới, Nhà truyền giáo của Thế kỷ XXI”, được Penguin Peru xuất bản bằng tiếng Tây Ban Nha vào ngày 18 tháng 9.

Cuốn sách sẽ được dịch sang tiếng Pháp vào cuối năm nay và sẽ được phát hành bằng tiếng Anh, tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Ý vào các thời điểm khác nhau trong năm 2026.

Trong khuôn khổ dự án này, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV và tôi đã có hai cuộc trò chuyện riêng biệt, tổng cộng khoảng ba giờ đồng hồ, về cuộc đời, chức vụ và sự lãnh đạo của ngài, cũng như tầm nhìn của ngài về tương lai và cách tiếp cận của ngài đối với các vấn đề liên quan đến thời hiện đại, dù đó là nỗ lực hòa bình ở Ukraine và Gaza, hay vai trò của phụ nữ, cuộc khủng hoảng lạm dụng, hay sự hòa nhập của người Công Giáo LGBTQ+.

Kể từ khi cuốn sách được xuất bản và các trích đoạn của cuộc phỏng vấn cuối cùng, nằm trong chương cuối, mang đến một "cái nhìn về tương lai", được công bố, hai câu hỏi nhất quán mà tôi nhận được trong hàng loạt cuộc phỏng vấn truyền thông mà tôi đã thực hiện là: "Phỏng vấn Đức Giáo Hoàng như thế nào?" và "Những điều chính ngài rút ra là gì?"

Vì những câu hỏi này dường như rất được quan tâm trên mọi phương tiện truyền thông và cá nhân ở mọi quốc gia và ngôn ngữ (tôi đã được các phương tiện truyền thông tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Ý hỏi những câu hỏi đó), tôi nghĩ độc giả Crux của chúng ta cũng có thể muốn nghe suy nghĩ của tôi về những điều đó.

 

Đức Giáo Hoàng Leo XIV được Elise Ann Allen phỏng vấn tại dinh thự của ngài ở Palazzo Sant’Uffizio, Vatican, ngày 30 tháng 7 năm 2025. (Ảnh: Crux/John L. Allen Jr.)

 

Tôi sẽ bắt đầu với câu hỏi đầu tiên: Phỏng vấn Đức Giáo Hoàng như thế nào?

Về cơ bản, phỏng vấn Đức Giáo Hoàng với tư cách là một nhà báo luôn cực kỳ thú vị nhưng cũng có chút hồi hộp. Vì đây là cuộc phỏng vấn chính thức đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Leo XIV trên cương vị giáo hoàng, và với tính cách khá e dè trước truyền thông của ngài cho đến nay, chắc chắn áp lực cũng tăng thêm.

Tuy nhiên, tôi phải thừa nhận rằng cũng có một chút thoải mái, mà tôi cho là do lịch sử quá khứ của chúng tôi, nhưng cũng là do tính cách của ngài.

Những ai theo dõi tin tức của chúng tôi về mật nghị Hồng Y, hẳn đều biết rằng John L. Allen Jr. và tôi đều đã từng liên lạc với Đức HY Robert Prevost rất lâu trước khi ngài được bầu làm giáo hoàng. Tôi gặp Đức Cha Robert Prevost lần đầu tiên vào năm 2018 trong một chuyến công tác đến Peru, khi ngài còn là giám mục Chiclayo và là chủ tịch ủy ban bảo vệ quốc gia. John cũng đã có dịp gặp ngài vào đầu những năm 2000, khi đó Cha Prevost đang sống tại Rome với tư cách là Bề trên Tổng quyền Dòng Augustinô.

Chúng tôi đã gặp ngài tại văn phòng một lần sau khi ngài đến Rome với tư cách là Tổng trưởng Bộ Giám mục và mời ngài dùng bữa tối, một lời mời mà ngài đã vui vẻ nhận lời vào tháng 10 năm 2024. Khi ngài được bầu làm giáo hoàng, chiếc ghế ngài ngồi trên sân thượng của chúng tôi về cơ bản được coi như một di tích lịch sử.

Vì vậy, khi được Penguin Peru liên hệ vào tháng 5 để viết một cuốn sách tiểu sử về vị giáo hoàng mới người Mỹ/Peru, việc tôi mời ngài tham gia là điều tự nhiên, đặc biệt là khi chúng tôi cùng chia sẻ xuất thân là người Mỹ, có kinh nghiệm và hiểu biết về cả Peru lẫn Vatican.

Khi tôi tham gia buổi phỏng vấn đầu tiên trong hai buổi phỏng vấn của chúng tôi, diễn ra vào ngày 10 tháng 7 tại dinh thự mùa hè của Đức Giáo Hoàng, Villa Barberini, ở Castel Gandolfo, đó là lần đầu tiên tôi gặp riêng Đức Giáo Hoàng Leo XIV kể từ khi ngài được bầu (John và tôi đã bắt tay ngài chớp nhoáng trong buổi tiếp kiến của ngài với đoàn báo chí vào ngày 12 tháng 5, nhưng khá nhanh).

 

Elise Ann Allen phỏng vấn Giáo hoàng Leo XIV tại dinh thự mùa hè của ngài, Villa Barberini ở Castel Gandolfo, ngày 10 tháng 7 năm 2025. (Nguồn: Crux.)

 

Dĩ nhiên, câu hỏi hiện lên trong đầu tôi là: Liệu ngài có thay đổi không? Liệu cuộc bầu cử, và chức vụ mới này, có làm ngài thay đổi không?

Tôi không biết chính xác điều gì sẽ xảy ra, nhưng khi ngài bước vào trong bộ đồ trắng và đưa tay ra với nụ cười ấm áp và hỏi tôi có khỏe không, Tôi phải kìm nén cảm xúc khi bắt tay ngài và nhận ra rằng chẳng có gì thay đổi cả. Ngài vẫn là con người như xưa.

Đức Prevost mà tôi có dịp tiếp xúc trước khi đắc cử là người chân thành, sâu sắc, trung thực và minh bạch, nhưng cũng rất rõ ràng về ý tưởng của mình, và mặc dù có thái độ điềm tĩnh, ngài không hề ngại ngùng, dễ bị đe dọa hay choáng ngợp.

Đó chính xác là người tôi đã gặp khi phỏng vấn Đức Giáo Hoàng Leo XIV: ngay từ khoảnh khắc đầu tiên, sau khi những lo lắng dễ hiểu đã lắng xuống đối với cả hai chúng tôi, chúng tôi đã bắt đầu một cuộc trò chuyện sâu sắc và cởi mở về chính ngài và những khía cạnh sâu sắc nhất trong cuộc đời và sứ vụ của ngài.

Nói chuyện với Đức Leo không hề có cảm giác cứng ngắc, hình thức hay định kiến: ngược lại, ngài hoàn toàn thoải mái, rất thoải mái với chính mình và với tôi, và ngài chu đáo, sâu sắc và chân thành khi trả lời mọi câu hỏi. Ngài muốn đưa ra những câu trả lời trực tiếp và trung thực, nhưng cũng là những câu trả lời sâu sắc, và điều đó cho tôi biết rất nhiều về ngài không chỉ với tư cách là một con người, mà còn là một mục tử; thực sự là mục tử của Giáo hội hoàn vũ.

Về những điều tôi rút ra được nhiều nhất từ hai cuộc trò chuyện riêng biệt mà chúng tôi đã có, tôi có thể nói rằng có một vài điểm chính nổi bật:

Thứ nhất, Đức Leo cực kỳ thận trọng, không phải vì ngài sợ hãi, mà bởi vì ngài cân nhắc rất kỹ lưỡng từng khía cạnh của một vấn đề và lựa chọn ngôn từ một cách có chọn lọc, đồng thời cố gắng đi trên sợi dây mong manh giữa sự trung thực và không làm gia tăng sự phân cực trong xã hội và trong Giáo hội.

Theo nghĩa này, Đức Leo gây ấn tượng với tôi là một người cực kỳ thông minh và nhận thức được những thách thức trước mắt. Ngài đã có một tầm nhìn rất rõ ràng về những gì mình muốn làm, nhưng cũng nhận thức được nhu cầu xây dựng cầu nối và sẽ ưu tiên thúc đẩy sự hiệp nhất.

Thứ hai, kể từ khi cuộc phỏng vấn được công bố, nhiều nhà bình luận đã bắt đầu suy đoán liệu Đức Leo có phải là "Giáo hoàng Phanxicô thứ hai", tiếp tục chương trình nghị sự của người tiền nhiệm, hay liệu ngài sẽ thay đổi giọng điệu và định hướng.

Một số cơ quan truyền thông chỉ trích ĐHY Prevost trước cuộc bầu cử, bao gồm InfoVaticana, đã đăng tải những bình luận than phiền rằng Đức Leo dường như muốn thúc đẩy nhiều mục tiêu trong chương trình nghị sự của Đức Phanxicô, trong khi những cơ quan khác lại cho rằng ngài đại diện cho một sự thay đổi hướng đi, dù tốt hay xấu.

Sau khi trò chuyện với Đức Leo và lắng nghe trực tiếp suy nghĩ của ngài về hầu hết các vấn đề quan trọng trên thế giới và trong Giáo hội, tôi thấy rằng cả hai cách diễn giải này đều đúng: Đức Leo cam kết với định hướng chung của người tiền nhiệm, đặc biệt là khi nói đến các vấn đề công bằng xã hội, nhắm vào hệ tư tưởng và sự phân cực, và thúc đẩy Giáo hội đồng nghị.

 

Elise Ann Allen phỏng vấn Đức Leo XIV tại dinh thự mùa hè của ngài, Villa Barberini ở Castel Gandolfo, ngày 10 tháng 7 năm 2025. (Nguồn: Crux.)

 

Tuy nhiên, Đức Leo không phải là Đức Phanxicô, và ngài sẽ làm điều đó theo cách riêng của ngài. Đức Phanxicô, ví dụ, thường bốc đồng, nhưng Đức Leo thì không, ngài sẽ dành thời gian, lắng nghe và suy gẫm trước khi đưa ra quyết định.

Đức Phanxicô cũng nổi tiếng là không tin tưởng vào hệ thống của chính mình và tìm cách xoay xở với nó, trong khi Đức Leo lại có bản năng làm việc cùng và thông qua nó, đồng thời cố gắng tiếp tục những cải cách mà ngài tin là cần thiết.

Về giọng điệu, Đức Phanxicô táo bạo và thẳng thắn, và vì vậy, bị nhiều người coi là gây chia rẽ, trong khi Đức Leo rất rõ ràng về ý định của mình, nhưng sẽ bình tĩnh và nhẹ nhàng hơn trong cách diễn đạt. Đức Phanxicô cũng thường xuyên đưa ra các quyết định đơn phương, trong khi cách tiếp cận của Đức Leo đối với việc ra quyết định là thông qua hợp tác và đối thoại.

Đức Leo đã nói rằng những cải cách Giáo triều Rôma của Đức Phanxicô trong Hiến chế Predicate Evangelium năm 2022 của ngài cung cấp một khuôn khổ quan trọng, nhưng ngài cũng nói, mà không tiết lộ bất cứ chi tiết nào, rằng ngài dự định sửa đổi một vài điều. Ngài cũng sẽ nhấn mạnh đến sự cần thiết phải chào đón những người LGBTQ+ vào Giáo hội và ngài sẽ tiếp tục đưa phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo, nhưng trong khi Đức Phanxicô thường mơ hồ, Đức Leo sẵn sàng nói rõ hơn về ranh giới của mình, ngay cả khi cách tiếp cận của các vị ít nhiều giống nhau.

Một điều nữa tôi rút ra được từ những cuộc trò chuyện của mình là Đức Giáo Hoàng Leo có thể mang lại những thay đổi tích cực về các vấn đề tài chính của Vatican và cuộc khủng hoảng lạm dụng tình dục của hàng giáo sĩ.

Là một người đã dành gần như toàn bộ cuộc đời linh mục của mình cho vai trò lãnh đạo và quản lý, ngài quen với việc quản lý ngân sách và có kinh nghiệm dày dặn trong việc thực hiện điều đó trong nhiều dự án và tổ chức khác nhau, dù là quyên góp từ thiện cho Caritas, gây quỹ xây dựng lại nhà thờ, hay quản lý giáo phận và dòng tu của mình.

Với kinh nghiệm quản lý phong phú của mình, nếu Đức Giáo Hoàng Leo nói, như ngài đã nói với tôi, rằng ngài không lo lắng đến tài chính của Vatican hay quỹ hưu trí gần như không tồn tại của nó, tôi có xu hướng tin tưởng ngài. Dường như ngài đã có sẵn một số ý tưởng, và tôi rất mong chờ được chứng kiến những gì ngài làm.

Đức Giáo Hoàng Leo cũng là một người rất giàu kinh nghiệm liên quan đến việc xử lý các vụ lạm dụng của giáo sĩ. Ngài đã xử lý những vụ việc này khi còn là thẩm phán tại tòa án giáo hội Trujillo với tư cách là một nhà truyền giáo, và ngài cũng đã xử lý vấn đề này một cách sâu rộng khi điều hành dòng Augustinô và với tư cách là giám mục Chiclayo, giai đoạn ngài cũng giữ chức chủ tịch ủy ban bảo vệ quốc gia.

Trong nhiều năm qua, Đức Leo đã lắng nghe và gặp gỡ các nạn nhân, và ngài đóng vai trò chủ chốt trong cuộc điều tra địa phương về Sodalitium Christianae Vitae (SCV) ở Peru, một cộng đồng giáo dân bị Đức Giáo Hoàng Phanxicô dẹp bỏ ngay trước khi ngài qua đời.

Dựa trên kinh nghiệm bản thân và những lời chứng mà tôi đã nghe được trong quá trình viết sách, Đức Leo nhận thức sâu sắc về các khía cạnh khác nhau của cuộc khủng hoảng lạm dụng của giáo sĩ và những thách thức đi kèm với nó, từ tầm quan trọng của việc chào đón và lắng nghe nạn nhân, đến việc đảm bảo một quy trình tố tụng hợp pháp và công lý được thực thi nhanh chóng nhất có thể.

Với kiến thức chuyên sâu về vấn đề này, ngài có vị thế độc nhất để đưa Giáo hội lên một tầm cao mới trong việc bảo vệ các nỗ lực và đơn giản hóa quy trình tư pháp.

Cuối cùng, điều tôi rút ra được là mặc dù giai đoạn "tuần trăng mật" của Đức Leo sẽ không kéo dài mãi mãi, đặc biệt là khi ngài bắt đầu đưa ra những quyết định và bổ nhiệm quan trọng hơn, nhưng cảm giác bình tĩnh và cân bằng mà ngài mang lại cho đến nay thật sự rất tươi mát.

Ngài là người rất muốn hạ nhiệt tình hình, và mặc dù hiểu rằng điều đó sẽ không thể hoàn toàn xảy ra, nhưng cam kết của ngài trong việc xây dựng cầu nối, thúc đẩy sự thống nhất và hiệp thông trong thời điểm phân cực này là rất rõ ràng, và tôi nghĩ sẽ là một dấu ấn đặc trưng trong nhiệm kỳ giáo hoàng của ngài. Điều này thể hiện rõ qua phong thái của ngài, cũng như giọng điệu trong câu trả lời và ngôn ngữ mà ngài chọn.

Nhìn chung, tôi nghĩ Đức Leo là một người rất lôi cuốn với nhiều điều ẩn giấu bên dưới, và tôi nghĩ rằng bất chấp sự bình tĩnh mà ngài đã mang lại cho đến nay, ngài chắc chắn sẽ khiến chúng ta ngạc nhiên.

 

http://vietcatholic.net/News/Html/298085.htm