Ngày 31 tháng 12
(Trong Tuần Bát Nhật Lễ
Chúa Giáng Sinh)
Bài
Ðọc I: 1 Ga 2, 18-21
"Các
con được Ðấng Thánh xức dầu, và các con biết mọi sự".
Trích
thư thứ nhất của Thánh Gioan Tông đồ.
Hỡi
các con, đây là giờ sau hết. Các con đã nghe biết là sẽ có Phản-Kitô đến, thì
nay đã có nhiều Phản-Kitô xuất hiện, do đó chúng ta biết rằng đây là giờ sau hết.
Họ ở giữa chúng ta mà ra, nhưng không thuộc về chúng ta, vì nếu họ thuộc về
chúng ta, thì họ vẫn còn ở với chúng ta. Như vậy để chứng tỏ rằng không phải tất
cả mọi người đều thuộc về chúng ta.
Còn
các con, các con được Ðấng Thánh xức dầu, và các con biết mọi sự. Ta viết cho
các con, không phải vì các con không biết sự thật, nhưng vì các con biết sự thật,
và phàm là dối trá thì không (thể) do sự thật mà có.
Ðó
là lời Chúa.
Ðáp
Ca: Tv 95, 1-2. 11-12. 13
Ðáp: Trời xanh hãy
vui mừng và địa cầu hãy hân hoan (c. 11a).
Xướng:
1) Hãy ca mừng Thiên Chúa bài ca mới. Hãy ca mừng Thiên Chúa, hỡi toàn thể địa
cầu. Hãy ca mừng Thiên Chúa, hãy chúc tụng danh Người, ngày ngày hãy loan truyền
ơn Người cứu độ. - Ðáp.
2)
Trời xanh hãy vui mừng và địa cầu hãy hân hoan. Biển khơi và muôn vật trong đó
hãy reo lên. Ðồng nội và muôn loài trong đó hãy mừng vui, các rừng cây hãy vui
tươi hớn hở. - Ðáp.
3)
Trước nhan Thiên Chúa, vì Người ngự tới, vì Người ngự tới cai quản địa cầu. Người
sẽ cai quản địa cầu cách công minh, và chư dân cách chân thành. - Ðáp.
Alleluia:
Dt 1, 2
Alleluia,
alleluia! - Ngày thánh đã dọi ánh sáng trên chúng ta. Hỡi các dân, hãy tới thờ
lạy Chúa, vì hôm nay ánh sáng chan hoà đã toả xuống trên địa cầu. - Alleluia.
Phúc
Âm: Ga 1, 1-18
"Ngôi
Lời đã làm người".
Bắt
đầu Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Gioan.
Từ
nguyên thuỷ đã có Ngôi Lời, và Ngôi Lời vẫn ở với Thiên Chúa, và Ngôi Lời vẫn
là Thiên Chúa. Người vẫn ở với Thiên Chúa ngay từ nguyên thuỷ. Mọi vật đều do
Người làm nên, và không có Người, thì chẳng vật chi đã được tác thành trong mọi
cái đã được tác thành. Ở nơi Người vẫn có sự sống, và sự sống là sự sáng của
nhân loại; sự sáng chiếu soi trong u tối, và u tối đã không tiếp nhận sự sáng.
Có
một người được Thiên Chúa sai đến tên là Gioan. Ông đã đến nhằm việc chứng
minh, để ông chứng minh về sự sáng, hầu cho mọi người nhờ ông mà tin. Chính ông
không phải là sự sáng, nhưng đến để chứng minh về sự sáng. Vẫn có sự sáng thực,
sự sáng soi tỏ cho hết mọi người sinh vào thế gian này. Người vẫn ở trong thế
gian, và thế gian đã do Người tác tạo và thế gian đã không nhận biết Người. Người
đã đến nhà các gia nhân Người, và các gia nhân Người đã không tiếp nhận Người.
Nhưng phàm bao nhiêu kẻ đã tiếp nhận Người, thì Người cho họ được quyền trở nên
con Thiên Chúa, tức là cho những ai tin vào danh Người. Những người này không
do khí huyết, không do ý muốn xác thịt, cũng không do ý muốn của đàn ông, nhưng
do Thiên Chúa mà sinh ra.
Và
Ngôi Lời đã hoá thành nhục thể, và Người đã cư ngụ giữa chúng tôi, và chúng tôi
đã nhìn thấy vinh quang của Người, vinh quang Người nhận được bởi Chúa Cha, như
của người Con Một đầy ân sủng và chân lý.
Gioan
làm chứng về Người khi tuyên xưng rằng: "Ðây là Ðấng tôi tiên báo. Người đến
sau tôi, nhưng xuất hiện trước tôi, vì Người có trước tôi". Chính do sự
sung mãn Người mà chúng ta hết thảy tiếp nhận ơn này tới ơn khác.
Bởi
vì Chúa ban Lề luật qua Môsê, nhưng ơn thánh và chân lý thì ban qua Ðức Giêsu
Kitô. Không ai nhìn thấy Thiên Chúa, nhưng chính Con Một Chúa, Ðấng ngự trong
Chúa Cha, sẽ mạc khải cho chúng ta.
Ðó
là lời Chúa.
Suy
Niệm:
Ngôi
Lời Ðã Hóa Thành Nhục Thể
Khởi
đầu Tin Mừng của thánh Gioan đã cho chúng ta thấy xuất xứ của Ðức Giêsu Kitô bởi
Thiên Chúa mà ra. Ðức Giêsu Kitô được sinh ra không do xác thịt, cũng không bởi
ý muốn của người đàn ông kết hợp với người đàn bà, nhưng bởi Thiên Chúa. Cho
nên Ðức Maria đã thắc mắc với thiên thần Gabriel: "Chuyện ấy xảy ra thế
nào được vì tôi không biết đến người nam". Thiên thần Gabriel đã giải
thích cho Ðức Maria: "Chúa Thánh Thần đến với Trinh Nữ và uy quyền Ðấng Tối
Cao sẽ bao phủ Trinh Nữ. Vì thế, Ðấng Trinh Nữ sinh ra sẽ là Ðấng Thánh và được
gọi là Con Thiên Chúa".
Vậy,
Ðức Kitô sinh ra bởi quyền phép Thiên Chúa và được gọi là Ngôi Hai Thiên Chúa
Nhập Thể, Ngài mặc lấy thân xác con người như chúng ta và như Gioan Tẩy Giả đã
giới thiệu với các môn đệ của ông: "Ðây Chiên Thiên Chúa, đây Ðấng xóa tội
trần gian" và ông cũng làm chứng bằng lời nói sau đây: "Ðây là Ðấng
tôi tiên báo, Người đến sau tôi nhưng xuất hiện trước tôi, vì Người có trước
tôi".
Theo
lẽ thường bà chị họ của Ðức Maria là Elizabeth mang thai Gioan Tẩy Giả trước
sáu tháng, thì Gioan được nhìn nhận là sinh ra trước Chúa Giêsu. Nhưng Gioan Tẩy
Giả lại nói: "Ngài có trước tôi", nghĩa là Gioan muốn nói lên bản
tính Thiên Chúa của Ðức Giêsu Kitô.
Như
vậy qua đoạn Tin Mừng này, Gioan Tẩy Giả muốn dẫn chứng cho chúng ta con người
của Chúa Giêsu Kitô có hai bản tính:
-
Bản tính Thiên Chúa.
-
Bản tính nhân loại.
Xét
theo bản tính Thiên Chúa: thì từ nguyên thủy đã có Ngài, Ngài vẫn ở với Thiên
Chúa và Ngài vẫn là Thiên Chúa. Vì Chúa Giêsu là Thiên Chúa cho nên mọi vật đều
được Người làm nên, và nếu không có Người thì không có vật chi đã được tác
thành trong mọi cái đã được tác thành. Nơi Ngài có sự sống và chính Người là
Thiên Chúa.
Theo
bản tính nhân loại: Chúa Giêsu đã được sinh ra ở làng quê Belem bé nhỏ, nước Do
Thái do một Trinh Nữ tên là Maria và một dưỡng phụ là Giuse. Chúa Giêsu đã sống
ẩn dật ba mươi năm ở Nazareth, ba năm đi rao giảng nước Thiên Chúa rồi cũng bị
bắt bớ, đánh đập và chết trên Thập Giá, an táng trong huyệt đá như mọi người đều
biết.
Trong
cuộc đời rao giảng của Chúa Giêsu, Ngài luôn luôn nhắc nhở đến sứ mệnh là phải chu
toàn công việc Cha Ngài ủy thác, Ngài luôn luôn đề cao sự kết hợp mật thiết giữa
Ngài với Chúa Cha và cả hai cùng làm việc không ngừng. Ngài cũng nhắc đến Chúa
Thánh Thần sẽ được sai đến để tiếp tục công việc cứu rỗi của Ngài ở trần gian
cho đến khi Ngài lại đến.
Chúa
Giêsu đem ơn cứu rỗi đến cho nhân loại, vì trước Chúa Giêsu, chưa có ai nhận được
ơn cứu rỗi kể từ lúc Adam và Evà phạm tội. Vì thế, bài Tin Mừng hôm nay đề cập
đến sự sung mãn của Chúa Giêsu mà hết thảy chúng ta được tiếp nhận từ ơn này tới
ơn khác. Bởi vì Chúa ban lề luật qua Môisen, nhưng ơn thánh và chân lý thì được
ban qua Ðức Giêsu Kitô.
Qua
bài Tin Mừng hôm nay, thánh sử đã giúp chúng ta thêm niềm tin vào Ðức Kitô là
Con Thiên Chúa, là Ngôi Hai Thiên Chúa đã đến làm người để đem ơn cứu rỗi đến
cho nhân loại tội lỗi.
Lạy
Chúa, trong Mùa Giáng Sinh năm nay, xin Chúa cho mỗi người chúng con thêm vững
niềm tin để chúng con xác tín mạnh mẽ hơn: Ngôi Hai Thiên Chúa Nhập Thể đem
tình thương tha thứ vô biên đến cho mỗi người chúng con. Xin cho chúng con sống
thực sự với mầu nhiệm Nhập Thể của Ngôi Hai Thiên Chúa làm người ở với chúng
con. Amen.
(Veritas Asia)
LỜI CHÚA MỖI NGÀY
Ngày 31 tháng 12, BNGS
Bài đọc: I Jn 2:18-21; Jn
1:1-18.
GIỚI THIỆU CHỦ ĐỀ: Những kẻ Phản-Kitô
là những người từ chối tiếp nhận Đức Kitô.
Đối
diện với sự xuất hiện của Đức Kitô, con người buộc phải tỏ thái độ: tin hay
không tin. Tùy thuộc vào thái độ này, con người tự chọn cho mình phải hư đi hay
đạt tới cuộc sống đời đời. Thiên Chúa không cần phán xét con người, nhưng Ngài
để cho con người tự phán xét lấy. Điều này đã rõ ràng trong Tin Mừng Gioan:
“Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của Người
thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời. Quả vậy, Thiên Chúa sai Con của
Người đến thế gian, không phải để lên án thế gian, nhưng là để thế gian, nhờ
Con của Người, mà được cứu độ. Ai tin vào Con của Người, thì không bị lên án;
nhưng kẻ không tin, thì bị lên án rồi, vì đã không tin vào danh của Con Một
Thiên Chúa” (Jn 3:16-18).
Các
bài đọc hôm nay xoay chung quanh việc từ chối tiếp nhận Đức Kitô. Trong Bài đọc
I, Thánh Gioan đề cập đến những kẻ Phản-Kitô và cuộc giao chiến cuối cùng của
các Kitô hữu với những kẻ này. Trong Phúc Âm, Thánh Gioan tường thuật hai phản ứng
của con người khi Ngôi Lời xuất hiện: (1) Có những kẻ từ chối tiếp nhận Người:
“Người ở giữa thế gian, và thế gian đã nhờ Người mà có, nhưng lại không nhận biết
Người. Người đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận” (Jn
1:10-11). (2) Nhưng nếu ai tiếp nhận Người thì Người ban cho họ quyền làm con
Thiên Chúa (Jn 1:12).
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/
Bài đọc I:
Cuộc chiến cuối cùng với những kẻ Phản-Kitô
1.1/
Cuộc chiến với những kẻ Phản-Kitô:
(1)
Giờ cuối cùng là khi nào?
Có 2 ý kiến khác nhau:
-
Thời gian trước Ngày Tận Thế: Từ thời các Tông-đồ, con người luôn cố gắng đóan
xem khi nào Ngày Tận Thế xảy ra: Thánh Phaolô trong Thư gởi tín hữu
Thessalonica I đã tiên đóan Ngày này sẽ xảy ra trong tương lai gần; nhưng sau
đó, ngài đã xét lại sự tiên đóan này trong các Thư: Thessalonica II, chương 2;
và Corintô I, chương 7.
-
Thời gian từ lúc Đấng Cứu Thế đến cho tới Ngày Tận Thế: Đây là ý kiến được đa số
công nhận hơn vì được Chúa Giêsu nói tới nhiều lần trong các Tin Mừng. Chính
Chúa Giêsu đã quả quyết: Ngày ấy chắc chắn sẽ xảy ra, nhưng khi nào xảy ra
không ai biết, trừ một mình Thiên Chúa Cha. Vì không ai biết khi nào Ngày đó xảy
ra, nên mọi người phải luôn chuẩn bị.
(2)
Ai là kẻ Phản-Kitô? Giới
từ anti có 2 nghĩa trong tiếng Hy-Lạp: chống lại hay thay chỗ
của. Vì thế từ Phản-Kitô cũng có 2 ý nghĩa:
-
Kẻ chống lại Đức Kitô: những ai trực tiếp và đơn giản chống lại Ngài, chẳng hạn:
các bè rối chống thiên tính hay nhân tính của Đức Kitô hay Con Thú trong Sách
Khải Huyền.
-
Kẻ muốn thay thế chỗ của Đức Kitô: những ai muốn thay thế chỗ của Đức Kitô cách
gián tiếp và không minh bạch, chẳng hạn: thay vì chỉ cho mọi người tới với
Chúa, họ lợi dụng những gì Chúa nói để chỉ vào mình hay từ từ đưa con người xa
Chúa.
1.2/
Dấu để nhận ra kẻ Phản-Kitô:
(1)
Là người ở giữa chúng ta: không phải là quỉ vương ra đời như nhiều người lầm tưởng. Thánh
Gioan chỉ rõ: “Chúng xuất thân từ hàng ngũ chúng ta, nhưng không phải là người
của chúng ta; vì nếu là người của chúng ta, chúng đã ở lại với chúng ta. Nhưng
như thế mới rõ: không phải ai ai cũng là người của chúng ta.” Vì kẻ Phản-Kitô lẫn
lộn trong cộng đồng, nên các tín hữu cần cẩn thận đề phòng, vì khó nhận ra họ.
(2)
Chúa Thánh Thần sẽ giúp chúng ta nhận ra kẻ Phản-Kitô: “Phần anh em, anh
em nhận được dầu, do tự Đấng Thánh, và tất cả anh em đều được ơn hiểu biết. Tôi
đã viết cho anh em, không phải vì anh em không biết sự thật, nhưng vì anh em biết
sự thật, và vì không có sự dối trá nào phát xuất từ sự thật.” Chúa Thánh Thần
là sự thật, chính Ngài sẽ giúp các tín hữu nhận ra ai là kẻ Phản-Kitô.
2/
Phúc Âm:
Người ở giữa thế gian, nhưng thế gian lại không nhận biết Người.
2.1/
Ngôi Lời tỏ mình cho thế gian: Thánh Gioan nêu ra ít là 3 cách Ngôi Lời đã tỏ mình:
(1)
Trong việc tạo dựng: “Nhờ
Ngôi Lời, vạn vật được tạo thành, và không có Người, thì chẳng có gì được tạo
thành. Điều đã được tạo thành ở nơi Người là sự sống, và sự sống là ánh sáng
cho nhân loại.” Con người có thể nhận ra Thiên Chúa qua việc tạo dựng và quan
phòng.
(2)
Qua nhân chứng Gioan: “Có
một người được Thiên Chúa sai đến, tên là Gioan. Ông đến để làm chứng, và làm
chứng về ánh sáng, để mọi người nhờ ông mà tin.” Gioan Tẩy Giả là nhân chứng đã
biết và đã chỉ cho dân chúng thấy khi Ngài xuất hiện: “Đây Chiên Thiên Chúa, Đấng
gánh tội trần gian” (Jn 1:29).
(3)
Qua biến cố Nhập Thể: “Ngôi
Lời đã trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta. Chúng tôi đã được nhìn thấy
vinh quang của Người, vinh quang mà Chúa Cha ban cho Người, là Con Một đầy tràn
ân sủng và sự thật.” Các Tông-đồ đã nhìn thấy Ngôi Lời bằng xương thịt. Ngài đã
ở giữa họ, đã dạy dỗ, và đã làm bao phép lạ để chứng tỏ uy quyền của Ngài.
Thánh-sử Gioan làm chứng cho chúng ta, những người không có kinh nghiệm nhìn thấy
Chúa, trong cả Phúc Âm và Thư của ngài.
2.2/
Phản ứng của con người: Có 2 phản ứng chính:
(1)
Từ chối và không tin Ngài: “Người ở giữa thế gian, và thế gian đã nhờ Người mà có, nhưng lại
không nhận biết Người. Người đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận.”
Có những người không nhìn thấy sự hiện diện của Thiên Chúa qua việc tạo dựng. Họ
cũng chẳng nhận ra Thiên Chúa qua Mầu Nhiệm Nhập Thể. Sau cùng, họ cũng chẳng
tin vào lời các người làm chứng cho Thiên Chúa. Thời của Chúa cũng như thời
nay, vẫn có những hạng người này.
(2)
Tiếp nhận và tin vào Ngài: “Còn những ai đón nhận, tức là những ai tin vào danh Người, thì
Người cho họ quyền trở nên con Thiên Chúa. Họ được sinh ra, không phải do khí
huyết, cũng chẳng do ước muốn của nhục thể, hoặc do ước muốn của người đàn ông,
nhưng do bởi Thiên Chúa.”
ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
-
Chúng ta phải tin vào Đức Kitô để được làm con Thiên Chúa và để đạt được cuộc sống
đời đời.
-
Con người tự phán xét lấy mình trong việc lựa chọn tin hay không tin vào Đức
Kitô.
-
Chúng ta phải cẩn thận đề phòng những kẻ Phản-Kitô: những người từ chối Đức
Kitô, những người mạo nhận danh nghĩa của Ngài, và những người muốn thay Ngài bằng
những điều khác.
Lm.An-tôn ĐINH MINH
TIÊN, OP.
HẠT GIỐNG NẢY MẦM
Ga 1,1-18
A. Hạt giống...
Các chuyên viên Thánh Kinh đã gọi đoạn này là
quyển Tin Mừng Thứ Tư tóm lược vì chứa đựng dưới dạng súc tích tất cả những chủ
đề chính của tác phẩm như : Chúa Giêsu là Lời, Sự Sống, Sự Sáng, Làm
chứng, Sự thật...
1. Đức Giêsu là “Lời” của Thiên Chúa, tiền hữu và
hằng hữu (cc 1-2)
2. Ngài là Đấng Tạo hóa (c 3a)
3. Ngài là sự sống và sự sáng (cc 3b-5)
4. Gioan Tiền hô là người làm chứng cho Chúa
Giêsu (cc 6-8)
5. Chúa Giêsu là sự thật (c 9)
6. Ngài đến ở giữa thế gian và thế gian đã nhờ
Ngài mà có. Nhưng thế gian đã không nhận Ngài (c 10-18)
B.... nẩy mầm.
1. “Lời đã trở thành nhục thể”. Trong những thế
kỷ đầu, có những lạc thuyết không chấp nhận việc Thiên Chúa nhập thể vì cho
rằng thể xác là xấu xa không đáng cho Thiên Chúa nhập vào. Nhưng Con Thiên Chúa
đã thực sự nhập thể, chứng tỏ thân xác chúng ta không xấu xa, chứng tỏ lòng
Ngài quá thương chúng ta, và còn cho biết từ nay Thiên Chúa muốn gặp gỡ chúng
ta qua thực tại nhân tính với tất cả những yếu đuối hèn hạ của nó. Hệ luận của
mầu nhiệm nhập thể này là từ nay ta có thể gặp gỡ Thiên Chúa khi gặp gỡ con
người, ta có thể yêu mến Thiên Chúa khi yêu mến con người...
2. “Ánh sáng chiếu trong bóng tối và bóng tối đã
không tiêu diệt được ánh sáng” : Nói một cách triết lý, Tối chỉ là thiếu
Sáng, cho nên khi nào Sáng đến thì Tối phải tan. Chỉ một ngọn nến nhỏ được đưa
vào một gian phòng mênh mông cũng đủ đuổi bóng tối ra khỏi gian phòng. Suy rộng
ra, Ác chỉ là thiếu Thiện, cho nên Ác không thể nào thắng Thiện, ngược lại
Thiện thắng Ác là điều tất yếu. Ngôi Hai đã nhập thế và nhập thể, ai đón nhận
Ngài vào lòng mình thì chắc chắn sẽ đẩy lùi bóng tối và sự ác khỏi lòng mình.
Bởi thế, trong quyền sách “Bước qua ngưỡng cửa hy vọng”, Đức Gioan Phaolô II
luôn lặp đi lặp lại lời kêu gọi đầy lạc quan : “Đừng sợ. Hãy mở rộng cửa
cho Chúa Kitô”.
3. Một đêm kia, trên một đường phố vắng vẻ, Bóng
Tối ngồi co ro, buồn bã. Từ một xó nọ loé lên một Tia Sáng, rất nhỏ và rất yếu,
nhưng là một tia sáng, phát ra từ một cây nến nhỏ mà ai đó đã cắm ở đấy. Một
người khách đi qua nhìn thấy cây nến nhỏ và nói :
- Sao mi lại chiếu sáng trong cái xó kẹt
này ? Thiếu gì chỗ khác, mi đến đó mà chiếu sáng thì sẽ hữu ích hơn nhiều.
- Tại sao hả, cây nến trả lời. Tôi chiếu sáng bởi
vì tôi là cây nến. Tôi có chiếu sáng thì tôi mới là cây nến. Vả lại tôi chiếu
sáng đâu phải chỉ để cho người ta thấy mà còn để cho tôi vui, vui vì được làm
Tia sáng, vui vì được chiếu sáng.
Bóng Tối nghe thế rất bực bội. Nó nhào tới phủ
lên Tia sáng mong làm cho Tia sáng bị tắt. Nhưng chẳng những Tia sáng không
tắt, trái lại Bóng Tối còn bị rách nát ra. (Willi Hoffsuemmer).
Lm. Carolo HỒ BẶC
XÁI – Gp. Cần Thơ
31/12/13 THỨ BA TRONG TUẦN BÁT NHẬT GS
Th. Xinvéttê I, giáo hoàng
Ga 1,1-18
Th. Xinvéttê I, giáo hoàng
Ga 1,1-18
VÌ LOÀI NGƯỜI CHÚNG TA ...
“Ngôi Lời đã trở nên người
phàm, và cư ngụ giữa chúng ta.” (Ga 1,14)
Suy niệm: “Người đã ăn, uống, ngủ, thức;
Ngài đã cảm thấy chán nản, biết buồn, biết vui. Ngài khóc, cười, đói, khát;
Ngài đổ mồ hôi, Người vất vả, cầu nguyện, đến nỗi giữa Ngài với ta không có dị
biệt nào, tuyệt nhiên không, ngoại trừ Ngài là Thiên Chúa và Ngài vô tội” (M. Luther). Con Thiên Chúa đã làm người trọn
vẹn, Ngài cũng có một khuôn mặt nhân loại, một cái tên, một quê hương, và cuộc
sống với tất cả vui buồn sướng khổ của kiếp người. Tuy nhiên, Ngài cũng là Ngôi
Hai Thiên Chúa, ở với Thiên Chúa, nên có thể mạc khải cho con người biết về
Thiên Chúa. Là Ngôi Hai Thiên Chúa, nơi Ngài tràn đầy sự sống và ân sủng, ánh
sáng và sự thật, vinh quang và tình yêu. Tất cả nguồn sung mãn ấy được Ngài
tuôn đổ trên tất cả ai tin và đón nhận Ngài.
Mời Bạn: Qua
bài Tự ngôn mở đầu, thánh Gioan đưa ta tiếp cận với bản tính cao siêu mầu nhiệm
của Chúa Giêsu, dẫn ta giáp mặt với Ngôi Hai vĩnh cửu, Ngôi Lời của Thiên Chúa.
Cũng như thánh nhân, càng có mối tương quan gắn bó, thân thiết và sâu sắc với
Chúa Giêsu, bạn càng nhận ra sự phi thường, siêu phàm và cao cả của Đấng vừa là
Thiên Chúa vừa là con người này.
Sống Lời Chúa: Tôi
dành thời gian mỗi ngày Chúa nhật để tìm hiểu về Chúa Giêsu qua sách giáo lý
hay sách viết về Ngài, cũng như dành thời gian cầu nguyện với Ngài mỗi ngày.
Cầu nguyện: Lạy Chúa Giêsu, Ngôi Lời nhập thể làm người, chúng con cảm tạ Chúa
đã đưa chúng con đi vào gia đình Thiên Chúa Ba Ngôi. Xin cho chúng con ngày
càng thêm hiểu biết và yêu mến Chúa hơn. Amen.
Suy niệm
Mừng lễ Giáng Sinh, chúng
ta nhắc nhau mầu nhiệm làm người của Ngôi Hai Thiên Chúa. Người đã trở nên
người, con của loài người với tên gọi hẳn hoi. Nhưng Người vẫn là Con Thiên
Chúa. Như vậy, Người là Thiên Chúa thật và là người thật.
Hôm nay, ngắm nhìn Hài
Nhi Giêsu, tôi nhận ra Thiên Chúa yêu thương tôi.
Hôm nay, ngắm nhìn Hài
Nhi bé nhỏ trong hình dáng của một trẻ thơ, tôi biết Thiên Chúa đã chia sẻ phận
người với tôi.
Mong sao, tôi nhận ra,
Con Chúa làm người để người được làm con Chúa.
Mong sao, tôi trân trọng
và sống ơn ban được làm con Chúa.
NGÔI LỜI ĐÃ LÀM NGƯỜI
(Gioan 1,1-18)
Thiên Chúa nói với chúng ta về
tình yêu của Ngài bằng cách gửi Lời Ngài đến với chúng ta. Lời Thiên Chúa đã trở
thành người phàm giống như chúng ta; Người đã nói một ngôn ngữ nhân loại, và đã
kể cho chúng ta về Cha của Người, nói về cách Người nghĩ về chúng ta, và các
chương trình Người lập ra cho chúng ta.
Lm PX Vũ Phan Long, ofm
1.-
Ngữ cảnh
Mười
tám câu đầu tiên của Tin Mừng IV được nhiều học giả coi như là
một Lời Tựa long trọng của tác phẩm: giọng văn của phân đoạn
này cũng như các đề tài chính của Tin Mừngđược hàm chứa trong đó biện
minh cho nhận định này. Đoi với những tác giả khác, Lời Tựa là như phần
Mở của Tin Mừng, theo nghĩa là một vở nhạc kịch
có một phần mở: các đề tài chính sẽ được nhắc lại trong phần thân của Tin
Mừng (sự sống, ánh sáng, sự thật, vinh quang, Con, tin, làm con Thiên
Chúa, thế gian, bóng tối, v.v.). Lại có những tác giả khác cho rằng Lời Tựa là
một bản văn theo đúng quy luật viết văn thời Thượng Cổ Hy-lạp và La-tinh nhằm
giúp độc giả hiểu các mục tiêu của bài tường thuật đến sau, nghĩa là cung cấp
cho độc giả các phương tiện giúp họ biết được đối tượng và diễn tiến của bài tường
thuật (Zumstein). Cuối cùng, có một số tác giả cho rằng cc. 1-18
còn hơn là một lời tựa hay mộtphần mở nữa; các câu ấy chính
là Tin Mừng trong một cái nhìn tổng hợp và sâu sắc, tất cả phần còn
lại chỉ lấy lại sứ điệp mà diễn tả chi tiết bằng những câu truyện, qua đó ta thấy
Ngôi Lời đã đến trong thế gian này và chia loài người thành hai khối trước mặt
Người cách nhiệm mầu.
Tuy nhiên, cũng có những khác biệt quan trọng giữa Lời Tựa và Tin Mừng. Thể thơ trong cc. 1-5.9-12.14-18 chỉ có ở trong Lời Tựa. Dung mạo trung tâm của Lời Tựa là “Lời” (logos) sẽ không bao giờ được nhắc đến nữa trong phần còn lại của TM. Một số từ ngữ quan trọng tập trung trong cc. 14-18, chẳng hạn “ân sủng” (charis), “sung mãn” (plêrôma) và “ở trong lều (= cư ngụ)” (skênoun) không thấy xuất hiện ở chỗ nào khác ngoài Lời Tựa…
Những điểm tương đồng và dị biệt giữa Lời Tựa và TM đã khiến các nhà chú giải đi đến ba kiểu nhận định về cách soạn thảo Lời Tựa:
-
Bởi vì có nhiều điểm tương đồng, một số vị cho rằng cùng một tác
giả đã soạn Lời Tựa và Tin Mừng.
-
Do có những khác biệt, những vị khác nghĩ rằng Lời Tựa không phải là công trình
nguyên thủy của tác giả, nhưng là một bài thơ hay là một bài
thánh ca có sẵn đã được cải biên để mở đầu TM. Tuy nhiên, lập trường
này không thể giải thích được vì sao trong bài thơ gốc ấy lại có quá nhiều từ
ngữ chuyên biệt của TM IV như vậy (ví dụ: sự sống, ánh sáng,
bóng tối, làm chứng, thế gian, vinh quang…).
-
Một số vị cho rằng Lời Tựa là một thánh ca Kitô học truyền thống,
có lẽ đã được sáng tác ra trong cộng đoàn Gioan, và đã được tác giả TM đặc
biệt cải biên thành mộtphần mở của TM. Ý kiến này được hỗ trợ bởi
các điểm tương đồng về từ vựng và đề tài giữa Lời Tựa và phần còn lại của TM cũng
như bởi các thánh ca Kitô học trong một số thưPhaolô (x. Pl 2,6-11; Cl 1,15-20; 1
Tm 3,16).
Dù thế nào đi nữa, hiện nay Lời Tựa có đó như một dẫn nhập tuyệt vời vào TM IV. Hầu như chắc chắn là Lời Tựa, cũng như phần Kết của TM, đã được thêm vào sau khi quyển TM đã được viết xong. Như thế, Lời Tựa có thể được coi như một suy tư vừa để nghiền ngẫm vừa để đánh giá TM, do tác giả và cộng đoàn ngài đã ghi lại trong quyển TM vừa mới hoàn tất, đặc biệt về lời công bố của quyển TM là bản thân Đức Giêsu là Đấng Mêsia và Con Thiên Chúa. Lời Tựa có thể được coi như “lời chú giải có uy tín và chính lục” cổ nhất về quyểnTM IV. Nó cũng cung cấp chìa khóa để chú giải TM IV (Collins). Và như vậy, Lời Tựa chỉ “hoàn toàn hiểu được” đối với người nào “biết trọn quyển Tin Mừng” (Bultmann). Chúng ta có thể tóm tất cả các quan điểm trên đây bằng nhận định của Zumstein: “Lời tựa xác định quy chế thần học của truyện Đức Giêsu trần thế. Truyện này phải được hiểu như là truyện về cuộc nhập thể của Lời Thiên Chúa, như hành vi yêu thương của Thiên Chúa, cho Logoscủa Ngài nhập thể để cống hiến cho loài người sự sống viên mãn. Truyện Đức Giêsu trần thế phải được hiểu như là cử chỉ mạc khải tuyệt hảo”.
2.-
Bố cục
Bản
văn có thể chia thành hai phần:
1)
Ngôi Lời Thiên Chúa là Sự Sống và Ánh sáng (1,1-13):
a) Lời ban sự sống (1,1-5),
b) Gioan là chứng nhân
(1,6-8 [15]),
c) Ngôi Lời là ánh sáng thật
(1,9-13);
2) Ngôi Lời Thiên Chúa là ân sủng và sự thật
(1,14.16-18).
3.- Vài điểm chú giải
- Lúc khởi đầu (1): Đây là những từ đầu tiên của sách Sáng thế, nhắm
tới không phải là khởi đầu thời gian của thế giới, nhưng là khởi đầu tuyệt đối
(x. St 1,1). Dĩ nhiên, tác giả không thể biết được điều gì ở
“lúc khởi đầu”, vì chưa có gì cả, kể cả loài người. Thật ra Lời Tựa là một lời
tuyên xưng niềm tin, được gửi đến các độc giả để mong chia sẻ.
- có (1): Động từ ên (was, était) ở thì vị-hoàn (imperfect) diễn tả sự kéo dài: Lời luôn hiện hữu cách siêu vời và vĩnh cửu.
- Lời (1): Đối với người Sê-mít, “lời” không phải chỉ là một âm thanh của tiếng nói, sẽ tan biến đi theo nhịp độ ta phát ra. Theo họ, một khi lời con người đã được nói ra, thì tồn tại như một sức mạnh huyền nhiệm, luôn luôn làm việc để tạo ra cái mà lời ấy diễn tả, về mặt tốt hay xấu. Trong Tân Ước, Đức Giêsu không bao giờ tự xưng là “Lời” và cũng chưa bao giờ được gọi như thế ngoài những bản văn Gioan. Nhưng trong các bản văn Cựu Ước vàTân Ước, có những chuẩn bị cho giáo lý của TM IV về Ngôi Lời. Chẳng hạn, có ba trào lưu tư tưởng nhắm nhân cách hóa Đức Khôn Ngoan, Lề Luật và Lời Thiên Chúa (Cn 8,22t; Hc24,22t; Is 55,10t; Kn 18,14t), cũng như có khuynh hướng đồng hóa sự Khôn Ngoan với Lời Thiên Chúa, thậm chí đồng hóa Lề Luật với Lời (Hc 24,1.3.22t). Đàng khác, trong các bản văn đầu tiên của Tân Ước, Lời có nghĩa là sứ điệp cứu độ nơi Đức Giêsu Kitô, và thánh Phaolô đã trình bày Đức Kitô như là Đức Khôn Ngoan của Thiên Chúa và gán cho Lời những phẩm tính tương tự các phẩm tính của Đức Giêsu Kitô (Cv 8,4; 19,20; 1 Cr 1,24; Pl2,16).
- Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa (2): Giới từ pros cho thấy một sự hướng chiều về mộtngười nào. Tách khỏi Cha được gọi là Thiên Chúa, Ngôi Lời cũng ở trong một sự hiệp thông hoàn hảo với Chúa Cha.
- Nhờ Người, vạn vật được tạo thành (3): Dịch sát là “nhờ Người, mọi sự đã trở thành (egeneto)”: Đọng từ egeneto cũng được bản LXX sử dụng trong St 1,3, diễn tả rất rõ việc tạo thành mọi sự “từ không có gì” (a nihilo) (x. 17,24). Thiên Chúa nhờ trung gian của Ngôi Lời mà tạo thành vạn vật. Cựu Ước đã gán công cuộc tạo dựng thế giới cho Lời Thiên Chúa (Tv 33,6.9; 147,15-18; Is 40,26; 48,3; Kn 9,1; x. St 1,3) hoặc cho Đức Khôn Ngoan của Thiên Chúa (Cn 8,27-30; Kn 7,12; 8,4; 9,9).
- không có Người, thì chẳng có gì được tạo thành lại đã được tạo thành (3): Chỗ cắt giữa c. 3 và c. 4 là một vấn đề được tranh luận rất nhiều. Bởi vì cả truyền thống thủ bản lẫn ngữ pháp không cho phép vĩnh viễn giải quyết cuộc tranh luận, thì phải giải quyết bằng chú giải. Nếu ghép c. 3c với c. 4a, có thể đọc c. 3 theo nhiều cách:
- những gì đã được tạo thành thì là sự sống
nơi Người;
- những gì đã được tạo thành, trong những
cái đó (tức trong thế gian) có sự sống;
- những gì đã được tạo thành, trong những
cái đó, Logos là sự sống;
- những gì đã được tạo thành nơi Người, đó
là sự sống.
Tất cả các cách dịch và giải thích đó, vì gán cho từ ngữ “sự sống” ý nghĩa là sự sống tự nhiên, chung cho mọi sinh vật, đều vấp phải một vấn nạn căn bản như nhau, đó là chưa nói đến những khó khăn riêng của mỗi kiểu dịch. Quả thế, cho dù không có kèm theo tính từ “đời đời/vĩnh cửu”, “sự sống” thường được nói đến trong TM IV luôn luôn là sự sống đời đờimà Đức Kitô mang đến cho loài người: loài người nhận được sự sống đó chính là được cứu độ. Đàng khác, ngữ cảnh gần lại cho thấy: mệnh đề kết hợp (coordinate) tiếp đó lấy lại từ “sự sống” với quán từ[1]: Tin Mừng bảo chúng ta rằng sự sống vừa nói đó là “ánh sáng cho nhân loại”. Do đó, chắc chắn sự sống đó phải là sự sống thần linh, lúc đầu có từ muôn đời trong Ngôi Lời, rồi được Người thông ban cho loài người.
- Câu 3 là câu thơ ở thể biền ngẫu đối nghĩa, nhằm nêu bật rằng Ngôi Lời đóng vai trò trung gian tuyệt đối trong công trình tạo dựng.
- Ngôi Lời là ánh sáng thật (9): Đây là một biểu tượng quan trọng của TM IV để nói về vai trò của Ngôi Lời. Tác giả sẽ dùng công thức “ánh sáng cho trần gian” như một dấu hiệu ở ngay đầu sách, để giúp độc giả nhạy cảm với cặp biểu tượng ánh sáng/bóng tối mỗi khi nó xuất hiện: khi nghe Đức Giêsu tuyên bố Người là “ánh sáng cho trần gian” (8,12), độc giả sẽ hiểu chiều kích biểu tượng của việc chữa cho người mù bẩm sinh thấy, là tin vào Đức Kitô (x. ch. 9). Rồi độc giả cũng sẽ hiểu tại sao Giuđa bỏ Đức Giêsu ban đêm (13,30), tại sao Maria Mácđala đến mộ khi trời còn tối (20,1), hoặc tại sao các môn đệ ở ch. 21 đã đánh cá suốt đêm mà không bắt được gì cho tới khi gặp Đấng Phục Sinh vào buổi sáng.
- những ai đón nhận, tức là những ai tin vào danh Người (12): Tin vào ai có nghĩa là hoàn toàn gắn bó với người ấy, đặt mọi sự dựa vào người ấy, tin tưởng hoàn toàn vào người ấy. Đây là thái độ căn bản của con người đối với Đức Giêsu. Có 33 lần, tác giả nói đến “tin vào Đức Giêsu”, chỉ 1 lần “tin vào Thiên Chúa” (14,1). “Tin vào danh” là một công thức hiếm hơn (1,12; 2,23; 3,18; 1 Ga 5,13) và luôn luôn quy về Đức Giêsu; công thức này có nghĩa là đặt tất cả sự tin tưởng vào tư cách của con người được nêu tên.
- Ngôi Lời đã trở nên người phàm (14): Dịch sát là “đã trở thành xác thịt/xác phàm”. Từ ngữ “xác thịt” (sarx) trong Kinh Thánh không nhắm đến một phần của con người, hoặc thậm chí thân xác của người ấy, mà là con người toàn vẹn, nhưng yếu đuối và mỏng giòn mong manh, một hữu thể phải chịu đau đớn và phải chết.
- Chúng tôi (14.16; x. 21,24): “Chúng tôi” đây là ai? Vấn đề trở nên phức tạp hơn khi “chúng tôi” ở bên cạnh các đại từ chỉ ngôi khác, chẳng hạn 1 Ga 1,1-4 (1 Ga 4,2 đưa đếnGa 1,14). Đàng khác, “chúng tôi” được dùng với sắc thái làm chứng: Ga 21,24 đưa về 19,35 và đưa đến cả 3 Ga 12. Phải chăng đại từ “anh em” (you) của Ga 15,26-27 là nguồn của từ “chúng tôi” kia? Dường như tất cả những ai đã nhận được lệnh làm chứng về Chúa Kitô trong Ga 15,26-27 không phải là những người xuất hiện trong TM IV và trong các Thưvới đại từ “chúng tôi”. Cuối cùng, sau khi đã khảo sát, chúng ta nhận ra ba khả thể: (1) “Chúng tôi” đây là loài người nói chung; (2) là các tín hữu hay các thành viên của cộng đoàn; 3) các chứng nhân đứng đầu cộng đoàn, chịu trách nhiệm ít nhiều về việc soạn thảoTM và các Thư. Thật ra trong mỗi “chúng tôi”, đều có một cái “tôi” nổi bật, được một nhóm người đi theo. “Chúng tôi” không phải là “tôi” được nhân lên, nhưng là “tôi” như phát ngôn nhân của nhóm (pluralis modestiae). “Chúng tôi” bao gồm (inclusive) thì tương đương với “tôi” + “anh em” = dịch là “chúng ta”. “Chúng tôi” loại trừ (exclusive) thì tương đương với “tôi” + “họ” = “chúng tôi”. Trong hy ngữ Tân Ước, và nói chung, hy ngữ Kinh Thánh, không có “chúng tôi cung kính” (pluralis maiestatis). Rất có thể “chúng tôi” đây là những vị hữu trách của cộng đoàn.
- Chúa Cha (14.18): TM IV dùng từ “Cha” để gọi Thiên Chúa 122 lần trong quan hệ với Đức Giêsu; chỉ có 3 lần là “Cha của loài người” (8,41-42 [2x]; 20,17 [1x]). Cũng trong TMnày, chỉ Đức Giêsu được gọi là “Con Thiên Chúa” theo nghĩa riêng, trên một bình diện bình đẳng và đồng phân với Thiên Chúa; loài người không được gọi là “con”, mà là “tạo thành” của Thiên Chúa.
- ân sủng và sự thật (17): Luật thế đôi (hendiadys) để nói là “ân sủng sự thật” hoặc “sự thật là ân sủng”. Sự song đối giữa c. 17a và 17b không phải là một sự đối lập, nhưng là một đỉnh điểm (climax). Hai về này có mục đích giải thích cụm từ “hết ơn này đến ơn khác” (charin anti charitos) của c. 16. Cả Luật Môsê lẫn mạc khải của Đức Giêsu đều là quà tặng do lòng quảng đại của Thiên Chúa. Cả hai hình thái mạc khải này đều phát xuất từ một nguồn mạch duy nhất: Logos Thiên Chúa, Đấng đã soi sáng cho Môsê.
4.- Ý nghĩa của bản văn
Mỗi tác giả Tin Mừng bắt đầu theo
cách của mình. Mt liên kết với lịch sử cứu độ: ngài tức khắc
giới thiệu Đức Giêsu Kitô như là con cháu vua Đavít và con cháu tổ phụ Abraham
(Mt1,1-17). Mc quy chiếu về công việc rao giảng Tin Mừng
hiện tại: Đức Giêsu là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa (Mc 1,1-15). Lc bắt
đầu tác phẩm theo cách các sử gia cổ thời, với một lời tựa, cho biết
ngài tiến hành có lớp lang (Lc 1,3): ở 1,31, ngài giới thiệu tên Đức
Giêsu lần đầu và ở 2,11, ngài cho biết địa vị của Đức Giêsu. Còn tác giả Gioan,
trước khi gọi tên Đức Giêsu Kitô ở 1,17, thì ở 1,1-13, đã nêu lên những đặc điểm
của Đức Giêsu và ở 1,14-18, mô tả hình thức, các nội dung và những điểm liên
can đến biến cố Đức Giêsu đến trần gian.
* Ngôi Lời Thiên Chúa là Sự Sống và
Ánh sáng (1-13)
Đối với tác giả TM IV, Đức Giêsu Kitô là Ngôi Lời. Bằng danh xưng này, ngài muốn diễn tả ra thực tại thâm sâu nhất của Đức Giêsu, sự kiện Người nhiệm xuất từ Thiên Chúa và tầm quan trọng của Người đối với loài người chúng ta. Dân Israel nhận biết vị Thiên Chúa của riêng mình như là Đấng nói với họ: không phải như vị Thiên Chúa khép kín mình lại và giam mình trong cõi thinh lặng, vị Thiên Chúa vô danh, xa cách và gây ra sợ hãi, nhưng như vị Thiên Chúa ngỏ lời với họ và cho họ biết các ý định và ý muốn của Ngài. Ngài đã nói với Abraham, đã gọi ông và đã ban cho ông lời hứa là muôn dân được chúc phúc (x. St 12,1-3). Qua trung gian Môsê, Ngài đã giải phóng dân Ngài khỏi kiếp nô lệ và đã cho biết ý muốn của Ngài đặc biệt trong “Mười điều răn”. Nhờ các ngôn sứ, Ngài đã can thiệp vào trong các tình cảnh khác nhau của lịch sử dân Ngài. Ngài đã ngỏ lời với họ, để cho họ truyền đạt như là lời khuyên nhủ, lời khuyến cáo, lời hứa và lời động viên. Lời Thiên Chúa ở tại khởi đầu của toàn thể lịch sử. Bằng Lời tạo dựng quyền năng, Thiên Chúa đã gọi mọi sự ra hiện hữu. Nhờ Lời này, Thiên Chúa giao tiếp với các tạo thành của Ngài, tự mạc khải ra cho họ, cho họ được thông dự vào tất cả dự phóng và ý muốn của Ngài về họ. Lời Thiên Chúa đã ban sự hiện hữu và sự sống. Lời này ngỏ với chúng ta, và kêu gọi chúng ta dấn thân. Lời này vừa là yêu cầu vừa là lời hứa. Lời này đến từ Thiên Chúa, làm nền tảng và xác định tương quan giữa Thiên Chúa và loài người.
Đức Giêsu Kitô không chỉ truyền đạt Lời Chúa như một ngôn sứ, nhưng Người chính là Lời này, Lời đầu tiên và Lời cuối cùng của Thiên Chúa. Nơi Người, Thiên Chúa tự mạc khải ra vĩnh viễn và chan hòa, Thiên Chúa nói với chúng ta và cho ta được biết Người. Khi Người ngỏ lời với chúng ta, thì cũng luôn luôn có một yêu cầu, một đòi hỏi phải trả lẽ. Các đặc điểm của Lời Thiên Chúa này là thế nào, Người đến từ những chiều sâu nào, Người có tương quan thế nào với toàn thể tạo thành, tương quan với Người thì đưa lại điều gì cho loài người chúng ta, tất cả những điểm này đều được tác giả Ga mô tả trong 1,1-13.
Lời đang ở nơi Đức Giêsu Kitô đã được chuyển đến cho loài người chúng ta không phải để vang lên rồi tắt mất, nhưng Lời ấy vĩnh cửu và trường tồn như Thiên Chúa: “Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời. Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa. Lúc khởi đầu, Người vẫn hướng về Thiên Chúa” (Ga 1,1-2). Tương quan của Ngôi Lời Thiên Chúa với chính Thiên Chúa được xác định ở đây với ba ý: Ngôi Lời thì vĩnh cửu và vô tạo như Thiên Chúa; Người sống trong sự hợp nhất trường tồn với Thiên Chúa; Người là Thiên Chúa theo cùng một cách như Thiên Chúa là Thiên Chúa. Ba điểm này được tóm trong c. 2, được nhắc lại và khẳng định như là bất biến. Chúng nêu lên bản chất sâu xa nhất, đặc tính chính yếu và tư cách của Đấng là Ngôi Lời Thiên Chúa: TM IV nói với chúng ta về hành trình, các lời nói và các hành động của Người trên mặt đất. Trong tất cả những gì Đức Giêsu làm, ta thấy được điều này: Người không phải là người mang các lời của Thiên Chúa, mà là chính Lời Thiên Chúa, Lời vững chắc và đáng tin như chính Thiên Chúa trong thần tính sâu xa và cao cả của Ngài.
Kinh Thánh mở ra với khẳng định: “Lúc khởi đầu, Thiên Chúa sáng tạo trời đất” (St 1,1). Ngược lại, TM IV không mở đầu bằng lời khẳng định: “Lúc khởi đầu, Thiên Chúa sáng tạo Lời”, nhưng bằng lời khẳng định: “Lúc khởi đầu đã có [Ngôi] Lời”. Giống như Thiên Chúa, Ngôi Lời không được tạo thành, nhưng hiện hữu từ muôn đời, sống trước cuộc tạo dựng, không có khởi đầu và không có kết thúc, vĩnh cửu và không ai trổi vượt hơn. Ngôi Lời vĩnh cửu này ở bên Thiên Chúa từ muôn đời. Người là một đối tác hằng sống của Thiên Chúa và liên kết với Thiên Chúa bằng một sự hợp nhất vĩnh cửu và không có trung gian. Sự hợp nhất này xảy ra ngay trên bình diện Thiên Chúa; các đối tác bình đẳng với nhau. Ở đây không phải là tương quan giữa Đấng Tạo Hóa và tạo thành. Ngôi Lời có bản tính Thiên Chúa, phẩm cách Thiên Chúa, Người có cùng bình diện hiện sinh của Thiên Chúa, Người là Thiên Chúa, Thiên Chúa thế nào thì Người cũng là như thế. Chỉ khởi đi từ tương quan của Người với Thiên Chúa, ta mới có thể hiểu được tầm quan trọng và giá trị, quyền năng và sự viên mãn của Ngôi Lời.
Từ muôn thuở muôn đời và vô biên trước tương quan Tạo Hóa–tạo thành, có tương quan Thiên Chúa–Lời Thiên Chúa. Bây giờ tương quan của Ngôi Lời với tạo thành mới được nói đến: “Nhờ [Ngôi] Lời, vạn vật được tạo thành”. Khẳng định này lại được nhắc lại và nhấn mạnh: “Và không có Người, thì chẳng có gì được tạo thành” (1,3). Toàn thể tạo thành nhờ Lời Thiên Chúa mà có (x. 1 Cr 8,6; Cl 1,16; Dt 1,2), lệ thuộc vào Người mà hiện hữu. Ngôi Lời sống trong sự hợp nhất vĩnh cửu với Thiên Chúa. Người gắn bó với tạo thành ngay từ thuở ban đầu, nhưng trong bản tính, Người là Lời Thiên Chúa. Do đó, khi đến trần gian, Người không thiết lập một tương quan mới với tạo thành, Người không đi vào một xứ sở xa lạ, nhưng Người đến nhà của Người, đến với sản nghiệp của Người (Ga 1,9-11). Khởi đi từ những tương quan căn bản của Người, Người nhắm tới việc thông truyền và liên kết, Người là Lời Thiên Chúa quay hướng về tạo thành của Người.
Tương quan đặc biệt của Ngôi Lời với loài người được diễn tả bằng sự sống và ánh sáng. Trong Cựu Ước, có lời khẳng định: “Lời Chúa là ngọn đèn soi cho con bước, là ánh sáng chỉ đường con đi” (Tv 119,105) và: “Lạy Chúa, thân con bị muôn phần khổ nhục, theo lời Ngài, xin cho con được sống” (Tv 119,107). Đặc tính căn bản của Ngôi Lời chắc chắn là sự sống vô cùng viên mãn, tức không có chút gì là bóng tối sự chết và giới hạn nơi Người. Như thế, Ngôi Lời có đặc điểm như Thiên Chúa, với lại Người là Thiên Chúa hằng sống (x. Ga5,26). Nhờ sự sống viên mãn không hề cạn kiệt của Người, Ngôi Lời trở thành ánh sáng cho loài người đang sống trong bóng tối và tiến về sự chết. Ngôi Lời là ánh sáng chiếu soi, ánh sáng làm cho mọi sự nên rõ ràng và làm cho ta có thể sống và định hướng đời mình.
Nhưng đến đây, lần đầu tiên, tác giả cho thấy công trình của Ngôi Lời gặp một sức mạnh đối nghịch. Bóng tối ngăn cản loài người nhận được ảnh hưởng của ánh sáng. Toàn thểTM IV nói đến cuộc xung đột giữa ánh sáng và bóng tối. Nhưng ánh sáng vẫn tỏa rạng và thắng vượt. Cuối cùng, có lời loan báo chiến thắng, tiên báo kết quả của trận đấu: “Bóng tối đã không diệt được ánh sáng” (1,5). Ánh sáng mạnh mẽ và mang sự sống tiếp tục chiếu soi loài người.
Sau khi nhìn lần đầu tiên đến chứng nhân Gioan, tác giả giải thích lần cuối cùng biến cố Ngôi Lời đến trong thế gian (1,9-13). Người đến như là ánh sáng thật soi chiếu mọi người. Tuy nhiên, cách thức đón tiếp khác nhau. Hai lần tác giả nói rằng Ngôi Lời bị xua trừ. Người đã ở trong thế gian, nhưng thế gian, tuy vẫn nhờ Người mà hiện hữu, lại không nhận biết Người; tạo thành bị mù lòa và cứ muốn ở trong tình trạng mù lòa khi ở trước Đấng Tạo nên mình. Từ ngữ “người nhà” một lần nữa cho thấy thế giới con người là sở hữu của Đấng tạo thành nó, hoặc Israel là dân của Thiên Chúa (x. Tv 135,4). Người nhà của Người đã muốn đẩy Người ra cửa, chứ không muốn có Người ở với họ. Thế mà không những Người đã tạo thành họ, Người còn xuống để đi tìm họ trong thế giới của họ.
Nhưng Ngôi Lời Thiên Chúa cũng có được tiếp đón. Người ta tiếp đón Người bằng đức tin, nhờ đó họ trở thành con Thiên Chúa. Tin là một quyết định cá nhân, một thái độ của ý chí con người. Đối với TM IV, “tin vào/tin vào danh” là thái độ căn bản mà con người phải có đối với Đức Giêsu. Theo Ga 3,18 (x. 1 Ga 5,13), danh của Ngôi Lời là “Con Một Thiên Chúa” (x. Ga 1,14.18). Như thế, chúng ta đón tiếp Ngôi Lời khi nhận biết Người là Con Một của Thiên Chúa và hoàn toàn tín thác vào Người.
Tất cả những ai tin vào Ngôi Lời Thiên Chúa thì được ban cho quyền trở nên con Thiên Chúa. Tương quan của một người cha với các con có đặc điểm là người cha truyền thông sự sống cho các con và họ sống một dây liên kết riêng tư thân tình. Các con của Thiên Chúa là những người có sự sống phát xuất từ Thiên Chúa và có thể sống hợp nhất với Ngài. Sự sống này hoàn toàn khác với sự sống trần gian: trong sự sống này, loại trừ mộtloạt những nhân tố cho thấy nguồn gốc của sự sống trần gian tự nhiên (Ga 1,13). Được sinh ra lần nữa bởi Thiên Chúa (x. 3,3), chúng ta trở thành con của Ngài, chúng ta có sự sống đời đời, được thông dự vào chính sự sống của Ngài. Sự tái sinh này tùy thuộc niềm tin đặt nơi Con Một Thiên Chúa.
* Ngôi Lời Thiên Chúa là ân sủng và sự
thật (14.16-18)
Ngoại trừ tên của chứng nhân Gioan (1,6), trong phần thứ nhất của Lời Tựa, chúng ta không gặp bất cứ tên người nào. Sau khi tác giả đã nói nhiều điều về Ngôi Lời Thiên Chúa, phát sinh các câu hỏi: Người ở trong thế gian như thế nào? Ta tìm ra Người ở đâu? Ai đã gặp Người? Người có gì mà thông ban cho chúng ta?
Trong phần thứ hai (1,14-18), các tên người được gom lại với nhau: một nhóm đi vào sân khấu, với tên gọi “chúng ta/chúng tôi” (1,14.16). Các khẳng định đan quyện vào nhau. Trước khi khẳng định rằng Ngôi Lời đã làm người (= đã thành xác phàm) có đầy ân sủng chân lý (1,14), tác giả nói rằng: “Chúng tôi đã được nhìn thấy vinh quang của Người” (1,14). Và trước khi nói rằng: “Từ nguồn sung mãn của Người, tất cả chúng ta đã lãnh nhận hết ơn này đến ơn khác”, ngài nêu bật chứng tá của Gioan [Tẩy Giả] (1,15). Chứng tá có tầm quan trọng đặc biệt cho khả năng thấy của nhóm “chúng ta/chúng tôi” (x. 1,29.30.36). Tác giả TM hẳn là đang nhắm đến một kinh nghiệm phi thường khiến ngài như nghẹt thở, và dường như ngài diễn tả điều này khi nêu lên chuỗi các khẳng định đan quyện nhau. Kinh nghiệm lớn lao duy nhất, cuộc gặp gỡ với Ngôi Lời làm người, hẳn là tác giả muốn diễn tả tất cả ngay trong một lần, trong khi kinh nghiệm ấy chỉ có thể thông tri dần dà, từng phần một.
Ngôi Lời như là ánh sáng thế gian đã đến (1,9), điều này được thể hiện trong việc Người “thành xác phàm”, trong việc Người “làm người”. “Trở thành xác phàm” có nghĩa là Ngôi Lời Thiên Chúa đã trở thành một con người thật sự, mỏng giòn và phải chết, và bằng cách đó Người đã đến hiện diện trong thế gian như là ánh sáng cho loài người. Ngôi Lời vô tạo, luôn ở trong một tương quan vĩnh cửu và sống động với Thiên Chúa và là chính Thiên Chúa, nay vẫn không thôi là Lời Thiên Chúa ấy, lại đồng thời trở thành một con người tất tử.
Trước khi nêu tên của con người ấy, cũng là Lời Thiên Chúa, là người thật và là Thiên Chúa thật, tác giả TM IV phác ra các đặc điểm của sự hiện diện thường trực của Người với loài người. Ngôi Lời không chỉ đến phớt qua rồi biến mất ngay, nhưng đã sống lâu dài trong và với cộng đồng loài người: Người đã cư ngụ giữa họ. Tác giả cũng mô tả cuộc gặp gỡ lạ lùng ngài đã có với Đấng ấy: “Chúng tôi đã được nhìn thấy vinh quang của Người” (Ga1,14). Không phải là một con người đơn lẻ, nhưng là một nhóm đã được gặp Ngôi Lời đã trở thành xác phàm. Bởi vì ngài nói đến “chúng ta/chúng tôi”, tác giả TM coi mình thuộc về nhóm này. Đây là nhóm các môn đệ; họ đã được sống hiệp thông trực tiếp với Đức Giêsu và hiểu thực tại đích thật của Người (x. 2,11; 20,30). Họ đã được thấy “vinh quang của Con Một Chúa Cha” (1,14). Cựu Ước đã nói đến “vinh quang của Thiên Chúa” vào dịp các cuộc tỏ mình của Thiên Chúa (x. Xh 24,16-17; Ed 1,28). “Vinh quang” này không phải là bất cứ thứ huy hoàng lộng lẫy nào, nhưng là nguồn sáng chói lọi trong đó ta trải nghiệm sự hiện diện của Thiên Chúa. Ngôi Lời Thiên Chúa, nay hiện diện như là con người phải chết và ẩn giấu, trở thành thấy được cho các môn đệ trong thực tại đích thực của Người. Các môn đệ đã được sống cuộc tỏ mình cho thấy bản thân thâm sâu của Ngôi Lời, khiến họ nhạn được ánh sáng (Ga 1,4.9) và hết sức vui mừng (x. 1 Ga 1,4).
Đến đây đã rõ là Ngôi Lời chính là Con duy nhất và vô song của Thiên Chúa, mà Chúa Cha đã cử đến trần gian. Tác giả diễn tả tương quan có một không hai này nhiều cách: Thiên Chúa hầu như chỉ là “Cha” của Đức Giêsu, và chỉ Đức Giêsu mới là “Con” của Thiên Chúa.
Ngôi Lời làm người, Chúa Con được Chúa Cha sai phái đến thế gian, là Đấng “đầy tràn ân sủng và sự thật” (Ga 1,14). Công thức này cho biết điều gì đã được ban cho loài người nhờ sự hiện diện của Ngôi Lời, điều gì các môn đệ đã nhận được khi hiểu rõ ràng bản thân Ngôi Lời (1,16). Nhờ Đức Giêsu, là chính Sự Thật của/về Thiên Chúa, đã được ban xuống cho chúng ta như “quà tặng” (= ân sủng), ân sủng sự thật đã có đó (1,17; x. 14,6). “Ân sủng sự thật” chính là mạc khải về một thực tại cho đến nay vẫn còn ẩn giấu, nay được ban như một quà tặng, được ban nhưng-không. Vì Người là “sự thật”, Người cho chúng ta được biết một phương diện hoàn toàn mới của Thiên Chúa: “Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha” (14,9). Trong thân phận là Con, Người mạc khải về Thiên Chúa như là Cha: ta không thể biết Đức Giêsu như Con Thiên Chúa mà không đồng thời biết Thiên Chúa như là Cha của Đức Giêsu. Được biết rõ như thế về Thiên Chúa là một ân sủng, là một sự chiếu cố nhân ái của Thiên Chúa đối với loài người.
Để cho thấy đây là một điều mới mẻ, tác giả so sánh với Cựu Ước. Nhờ trung gian Môsê, Lề Luật đã được ban cho dân Chúa. Lề Luật này là lời Thiên Chúa, dấu chỉ lòng ân cần của Thiên Chúa, cũng mạc khải ý muốn của Thiên Chúa, xuyên qua các điều răn và các lời hứa của Thiên Chúa; Lề Luật loan báo điều mà chính Thiên Chúa muốn làm, điều Ngài sẽ ban cho dân Ngài (x. Ga 1,45; 5,46), đồng thời cho biết điều mà dân Chúa phải làm, để sống phù hợp với ý muốn của Thiên Chúa. Ngay các điều răn của Thiên Chúa cũng được nhận biết như là những dấu chỉ về ân sủng của Ngài: xuyên qua các điều răn này, Israel có thể biết điều gì Thiên Chúa muốn (x. Tv 19; 119).
Nhưng điều Thiên Chúa chuyển đến cho loài người nhờ trung gian Đức Giêsu còn vượt quá ân ban trên. Đức Giêsu Kitô không phải là một trung gian theo kiểu Môsê, là người chỉ truyền đạt điều đã nhận. Nhờ Đức Giêsu, Con Thiên Chúa đã đến trong thế gian, ân ban là sự thật, là mạc khải về điều cho đến nay còn bị giấu kín, đã được ban cho ta: “Thiên Chúa, chưa bao giờ có ai thấy cả” (Ga 1,18). Không một ai, kể cả Môsê, đã được cho gặp trực tiếp và biết đầy đủ về Thiên Chúa. Nay “Con Một vốn là Thiên Chúa và là Đấng hằng ở nơi cung lòng Chúa Cha, chính Người đã tỏ cho chúng ta biết” (1,18). Nhiệm vụ chính của Đức Giêsu là loan báo cho chúng ta sự hiểu biết này. Chính ba tư cách được nêu vừa rồi cho phép Đức Giêsu làm công việc mạc khải về Chúa Cha.
Trong ba tư cách này, tác giả nhắc lại những gì Lời Tựa đã nói về ngôi Lời: Đức Giêsu là Con Một (x. Ga 1,14), Người có một tương quan hoàn toàn đặc biệt với Thiên Chúa, Người là Thiên Chúa (x. 1,1c). Đây là tương quan giữa những nhân vật ngang hàng nhau, có cùng một bản tính và đặc điểm như nhau. Tương quan này được sống trong sự hợp nhất thân tình, tin tưởng (x. 13,23). Cựu Ước đã biết đến vị Thiên Chúa Tạo Hóa, hoàn toàn cách biệt với các thọ tạo; khi đó, người ta nhận biết Thiên Chúa chỉ có một, “nhất khối”. Nhờ Đức Giêsu, ngay tại bình diện Thiên Chúa, có sự hiệp thông, có tương quan tình yêu âu yếm và tin tưởng giữa Chúa Cha và Chúa Con. Đức Giêsu mang đến một sứ điệp về Thiên Chúa, mà thật ra Người chính là sứ điệp đó. Người mang đến sứ điệp này, để những ai tin vào Người như là Con thì được thông dự vào tương quan của Người với Thiên Chúa, và trở thành con Thiên Chúa (1,12). Đây là điều mới mẻ tuyệt đối mà Đức Giêsu cho chúng ta biết. Cho đến nay thì đúng là “Thiên Chúa, chưa bao giờ có ai thấy cả” (1,18); nhưng bây giờ, “ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha” (14,9).
Lời Tựa có ghi ba tên: Gioan, Môsê và Giêsu. Như thế, các lời khẳng định của Lời Tựa được liên kết với ba nhân vật lịch sử. Gioan đã đến như chứng nhân của ánh sáng (Ga1,7). Nhờ trung gian Môsê, Lề Luật đã được ban cho dân (1,17). Với Đức Giêsu, ân ban sự thật đã đến trong thế gian. Đây là con người lịch sử mang tên là Giêsu Nadarét. Khi tác giả nói tên Người ra (1,17), thì ngài đã nói tất cả những gì làm cho rõ về bản thân Đức Giêsu và ý nghĩa của tên này. Nhưng tất cả những gì ngài trình bày không phải là hoa trái của suy diễn, nhưng rút ra từ việc chiêm ngắm và gặp gỡ con người lịch sử này ngày càng sâu sắc hơn. Lời Tựa tóm tắt những gì đã được ban cho các môn đệ khi họ được nhìn xem vinh quang của con người ấy.
Chỉ Đức Giêsu mới có một danh hiệu: Người được gọi là “Kitô”. Như thế, Người được tuyên xưng như là vị vua cuối cùng đã được Thiên Chúa ban cho dân Israel, Người là “ân sủng sự thạt”. Đến cuối TM, chính Đức Giêsu sẽ tóm tắt địa vị và nhiệm vụ của Người trước mặt Philatô: “Chính ngài nói rằng tôi là vua. Tôi đã sinh ra và đã đến thế gian nhằm mục đích này: làm chứng cho sự thật. Ai đứng về phía sự thật thì nghe tiếng tôi” (Ga 18,37). Nhiệm vụ thiên sai và vương giả của Đức Giêsu là mang sự thật đến, là mạc khải vị Thiên Chúa ẩn mình ra trong thực tại của Ngài là Cha.
+ Kết luận
Ngôi Lời có tương quan mật thiết với Chúa Cha, nhưng cũng rất gắn bó với loài người, được sai phái đến trần gian là để làm cho chúng ta có thể thông dự vào sự sống vĩnh cửu của Thiên Chúa, nhờ chúng ta tin. Đây là chân trời từ đó bung mở tất cả truyện Giêsu.
Tác giả TM IV đã chiêm ngắm công trình và tầm quan trọng của Đức Giêsu theo cách quy thần. Ngôi Lời mang đến sứ điệp về Thiên Chúa, một sứ điệp cũng chính là bản thân Người. Tất cả những gì tác giả khẳng định về Ngôi Lời Thiên Chúa đã thành xác phàm, với các từ “ánh sáng, sự sống, vinh quang, ân sủng, sự thật”, đều trở nên rõ nghĩa trong sứ điệp về Thiên Chúa. Chúa Con, Đấng mạc khải Thiên Chúa như là Cha và sự hiệp thông trong Thiên Chúa, vẫn đang soi sáng thế gian, Người xán lạn vinh quang, Người chính là mạc khải về Thiên Chúa và sự quan tâm đầy tràn ân sủng của Thiên Chúa và Người ban sự sống đời đời cho những ai tin vào Người.
5.- Gợi ý suy niệm
1. Thiên Chúa nói với chúng ta về tình yêu của Ngài bằng
cách gửi Lời Ngài đến với chúng ta. Lời Thiên Chúa đã trở thành người phàm giống
như chúng ta; Người đã nói một ngôn ngữ nhân loại, và đã kể cho chúng ta về Cha
của Người, nói về cách Người nghĩ về chúng ta, và các chương trình Người lập ra
cho chúng ta. Để biết Chúa Cha, tất cả những gì chúng ta phải làm là nhìn Chúa
Kitô, xem những gì Người làm, lắng nghe những gì Người nói và dạy, nhìn xem những
con người mà Người quan hệ với, nơi và những người mà Người đến chia sẻ bữa cơm
với, những người mà Người chọn để cộng tác với Người.
2. Khi chiêm ngắm Lời Thiên Chúa, Đấng diễn tả trọn vẹn ý muốn của Thiên Chúa và mạc khải chính Thiên Chúa ra cho loài người, để họ tin và được cứu độ, chúng ta cũng được mời gọi nhìn lại và lượng định kinh nghiệm của chúng ta về khả năng “nói” của loài người (như là thông giao, diễn tả sự tin tưởng, khuyến khích, trân trọng v.v.) và về “sự thinh lặng” (do cần thiết, do bị câm, do thiếu quan tâm, do hiềm khích v.v.).
3. Các Kitô hữu cũng được thúc bách nhìn lại: chúng ta có chăng khả năng nhận ra được là nhiều lần chúng ta bị bóng tối vây hãm. Chúng ta phải tự hỏi: Điều gì ngăn cách giữa tôi và Đấng tạo thành tôi, điều gì đang che phủ Ngài, khiến tôi không nhận ra Ngài và ngăn cản tôi đi vào thông hiệp sống động với Ngài? Dường như chúng ta còn đang bị cám dỗ thấy có nhiều điều đáng quan tâm hơn, quan trọng hơn, thuyết phục hơn và hứa hẹn hơn là việc đón tiếp Thiên Chúa, Đấng tự hiến ban chính mình! Đàng khác, nếu Chúa Cha yêu thương chúng ta đến như thế, tại sao chúng ta lại không yêu thương nhau?
4. Ở 1 Ga 2,23, chúng ta đọc: “Ai chối Chúa Con thì cũng không có Chúa Cha; kẻ tuyên xưng Chúa Con thì cũng có Chúa Cha”. Chúng ta phải hiểu tương quan của Đức Giêsu với Chúa Cha có ý nghĩa gì cho chúng ta? Dường như cho đến hôm nay, sự hiểu biết của chúng ta về Thiên Chúa vẫn ở tầm mức Cựu Ước hơn là Tân Ước?
5. Làm thế nào liên kết những gì tác giả TM IV đã nói về Lời Thiên Chúa với Đức Giêsu Nadarét lịch sử? Hoặc là chúng ta nghĩ đến Lời Thiên Chúa như một nhân vật siêu vời hoàn toàn không dính dáng gì đến thế giới chúng ta, hoặc chúng ta nghĩ đến Đức Giêsu như mộtcon người chìm trong những thực tại trần thế đến mức không còn gì là siêu phàm nữa. Dường như hiện nay đang có một xu hướng kéo Đức Giêsu “là người thật” xuống trần gian đến mức không còn là “Thiên Chúa thật” nữa!
------------------------
[1] article.
Thứ Ba 31-12
Thánh Giáo Hoàng Sylvester I
(c. 335)
|
K
|
hi nghĩ đến vị giáo
hoàng này chúng ta phải nghĩ đến Sắc Lệnh Milan, sự xuất hiện của Giáo Hội sau
những năm tháng trốn tránh trong hang toại đạo, các vương cung thánh đường như
Ðền Thánh Gioan Latêranô, Ðền Thánh Phêrô, Công Ðồng Nicea và các biến cố quan
trọng. Nhưng hầu hết các biến cố này được hoạch định và xảy ra là nhờ Hoàng Ðế
Constantine.
Có nhiều truyền thuyết
về con người đức giáo hoàng vào thời điểm cực kỳ quan trọng này, nhưng rất ít
sự kiện có thể xác định được về phương diện lịch sử. Chúng ta biết chắc là
triều đại giáo hoàng của ngài kéo dài từ năm 314 đến khi ngài từ trần năm 335.
Tìm hiểu ẩn ý của lịch sử, chúng ta biết chắc là không có ai ngoài vị giáo
hoàng này là người có thể duy trì sự độc lập cần thiết cho Giáo Hội khi phải
đối diện với nhân vật quyền thế là Hoàng Ðế Constantine. Các giám mục thời ấy
nói chung vẫn trung thành với Tòa Thánh và có lúc cũng phải xót xa cho Ðức
Sylvester vì phải thi hành những chương trình quan trọng của Giáo Hội dưới sự
thúc giục của Constantine.
Lời Bàn
Khi đối diện với sự chỉ
trích, một nhà lãnh đạo cần có sự khiêm tốn và can đảm để có thể nhường bước
cho các biến cố xảy ra theo tiến trình của lịch sử, một khi sự khẳng định quyền
bính của mình chỉ dẫn đến những căng thẳng và xung đột không cần thiết. Thánh
Giáo Hoàng Sylvester đã dạy một bài học quý báu cho các vị lãnh đạo Giáo Hội,
các chính trị gia, các bậc làm cha mẹ và những người có thẩm quyền.
Lời Trích
Ðể nhấn mạnh đến sự liên
tục của Chức Thánh, sách nhật tụng mới đây trong phần tiểu sử các giáo hoàng
thường chấm dứt với con số thống kê quan trọng. Về ngày lễ Thánh Sylvester,
sách viết: "Ngài chủ tọa bảy lần tấn phong mà trong đó ngài đã tạo được
42 linh mục, 25 phó tế và 65 giám mục cho một vài giáo phận." Quả
thật, Ðức Thánh Cha là tâm điểm của hệ thống bí tích trong Giáo Hội, là yếu tố
cốt yếu cho sự hiệp nhất của Giáo Hội.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét