08/03/2017
Thứ tư tuần 1 Mùa Chay.
Bài Ðọc I: Gn 3, 1-10
"Dân thành Ninivê đã bỏ đàng tội lỗi".
Trích sách Tiên tri Giona.
Lời Chúa phán cùng Giona rằng: "Hãy chỗi dậy và đi đến Ninivê, một
thành phố lớn, và rao giảng cho nó điều Ta sẽ nói cho ngươi". Giona chỗi dậy
và đi đến Ninivê theo lời Chúa dạy. Ninivê là một thành phố lớn, rộng bằng ba
ngày đàng. Giona tiến vào thành phố, đi một ngày đàng, rồi rao giảng rằng:
"Còn bốn mươi ngày nữa, Ninivê sẽ bị phá huỷ". Dân thành tin tưởng
nơi Chúa; họ công bố việc ăn chay và mặc áo nhặm, từ người lớn đến trẻ nhỏ.
Vua thành Ninivê nghe điều đó, liền bỏ ngai vàng, cởi áo cẩm bào, mặc áo
nhặm và ngồi trên đống tro. Trong thành Ninivê, người ta rao sắc lệnh sau đây của
nhà vua và các vương hầu: "Người, vật, bò, chiên, không được nếm, không được
ăn uống gì hết; người và vật phải mặc áo nhặm, phải kêu to lên cùng Chúa và phải
cải thiện đời sống, phải bỏ đàng tội lỗi và những điều bất chính đã phạm. Biết
đâu Chúa sẽ đổi ý thứ tha, nguôi giận và chúng ta khỏi chết?" Chúa thấy việc
họ làm, vì họ bỏ đời sống xấu xa, Chúa đổi ý định phạt họ, và Người không thực
hiện điều đó.
Ðó là lời Chúa.
Ðáp Ca: Tv 50, 3-4.
12-13. 18-19
Ðáp: Lạy Chúa, xin đừng chê tấm
lòng tan nát, khiêm cung (c. 19).
Xướng: 1) Lạy Chúa, nguyện thương con theo lòng nhân hậu Chúa, xoá tội
con theo lượng cả đức từ bi. Xin rửa con tuyệt gốc lỗi lầm, và tẩy con sạch
lâng tội ác. - Ðáp.
2) Ôi lạy Chúa, xin tạo cho con quả tim trong sạch, và canh tân tinh thần
cương nghị trong người con. Xin đừng loại con khỏi thiên nhan Chúa, chớ thu hồi
Thánh Thần Chúa ra khỏi con. - Ðáp.
3) Bởi vì Chúa chẳng ưa gì sinh lễ, nếu con dâng lễ toàn thiêu, Chúa sẽ
không ưng. Của lễ con dâng, lạy Chúa, là tâm hồn tan nát, lạy Chúa, xin đừng
chê tấm lòng tan nát, khiêm cung. - Ðáp.
Câu Xướng Trước Phúc
Âm: Ga 8, 12b
Chúa phán: "Ta là sự sáng thế gian. Ai theo Ta, sẽ được ánh sáng ban
sự sống".
Phúc Âm: Lc 11, 29-32
"Không ban cho dòng giống này điềm lạ nào ngoài điềm lạ của tiên tri
Giona".
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.
Khi ấy, thấy dân chúng từng đoàn lũ tụ tập lại, Chúa Giêsu phán rằng:
"Dòng giống này là dòng giống gian ác. Chúng đòi điềm lạ, nhưng sẽ không
ban cho chúng điềm lạ nào, ngoài điềm lạ của tiên tri Giona. Vì Giona đã nên điềm
lạ cho dân thành Ninivê thế nào, thì Con Người cũng sẽ là điềm lạ cho dòng giống
này như vậy. Ðến ngày phán xét, nữ hoàng phương nam sẽ đứng lên tố cáo và lên
án dòng giống này, vì bà đã từ tận cùng trái đất mà đến nghe sự khôn ngoan của
Salomon. Nhưng ở đây còn có người hơn Salomon. Dân thành Ninivê cũng sẽ đứng
lên tố cáo và lên án dòng giống này, vì họ đã sám hối theo lời Giona giảng,
nhưng ở đây còn có người hơn Giona nữa".
Ðó là lời Chúa.
Suy Niệm: Dấu lạ của
Thiên Chúa
“Người Do Thái đòi dấu lạ, người Hy Lạp tìm triết lý, còn chúng tôi,
chúng tôi rao giảng Đức Giêsu Kitô chịu đóng đinh Thập giá”. Thánh Phaolô, người
tự xưng là Do Thái hơn cả người Do Thái đã nêu bật não trạng của dân tộc ngài.
Người Do Thái xưa kia luôn đòi các luật sĩ làm dấu lạ để minh chứng lời
mình tuyên bố, và dĩ nhiên họ đời dấu lạ nơi những ai tự xưng mình là tiên tri.
Chúa Giêsu cũng không thoát khỏi sự chờ đợi này. Trong suốt giai đoạn hoạt
động công khai, Ngài không chỉ bị thách đố làm dấu lạ, mà ngay khi giữ chay 40
đêm ngày để chuẩn bị sứ vụ rao giảng Tin mừng, Ngài đã bị cám dỗ thực hiện dấu
lạ, như biến đá thành bánh, gieo mình xuống từ thượng đỉnh Đền thờ để minh chứng
Ngài là Con Thiên Chúa. Cuộc thách đố này còn kéo dài cả khi Ngài bị đóng đinh
Thập giá, lúc ấy Ngài bị thách thức: “Nếu ông là Con Thiên Chúa, hãy xuống khỏi
Thập giá”.
Trong bài Tin mừng hôm nay, những luật sĩ và biệt phái đến xin Chúa Giêsu
cho họ thấy một dấu lạ không hẳn là những đối thủ của Ngài. Nhưng điều Ngài muốn
họ phải tẩy sạch khỏi não trạng là những định kiến, qua đó họ vẽ sẵn một khuôn
mặt, một hình ảnh Đấng Cứu Thế và họ đòi buộc Chúa Giêsu phải mang lấy và phải
hành động rập theo khuôn mặt ấy. Nhưng ngược lại quan niệm của họ về một Đấng Cứu
Thế oai hùng, đánh đuổi ngoại xâm và tái lập một nước Do thái hùng mạnh, Chúa
Giêsu muốn minh chứng Ngài là Đấng Cứu Thế qua một dấu lạ nhỏ bé khiêm tốn, yếu
đuối: như tiên tri Giôna nằm trong bụng cá, Chúa Giêsu cũng sẽ nằm trong lòng đất
ba ngay ba đêm. Nhìn từ bên ngoài, đây là một dấu lạ thua thiệt, dấu hiệu của sự
thất bại, nhưng Thiên Chúa đã dùng dấu hiệu đó để áp dụng định luật: nhu thắng
cương, nhược thắng cường.
Tìm những dấu lạ, tìm những dấu chỉ thời đại để củng cố niềm tin vào sự
hiện diện cứu rỗi của Thiên Chúa trong cuộc sống không phải là một điều sai lầm,
nhưng còn là điều mà các Kitô hữu trưởng thành cần phải làm. Tuy nhiên, chúng
ta sẽ lạc lối nếu dõi theo vết xe cũ của luật sĩ và biệt phái giữ khư khư những
định kiến và bắt buộc Thiên Chúa phải hiện diện theo những khuôn mặt, hình ảnh
chúng ta đã vẽ sẵn. Vì thế, chúng ta phải chú tâm tìm những dấu chỉ hiện diện của
Thiên Chúa theo ý muốn của Ngài, chứ không phải theo quan niệm của chúng ta,
nghĩa là chúng là phải tìm gặp sự hiện diện của Ngài trong thân xác một người bị
chết treo trên Thập giá như một tên tử tội và được chôn táng trong mồ như một
người bại trận.
(Trích trong ‘Mỗi Ngày Một Tin Vui’)
Lời Chúa Mỗi Ngày
Thứ Tư Tuần I MC
Bài đọc: Jon 3:1-10; Lk 11:29-32.
GIỚI THIỆU CHỦ ĐỀ: Ai cũng có thể
ăn năn trở lại.
Mùa Chay là mùa của xám hối ăn năn. Biết bao nhiêu câu truyện của những
người sống hoang đàng trở về với Chúa, giúp chúng ta hy vọng vào lòng thương
xót của Chúa, và trở về với Ngài. Ví dụ, không ai có cuộc đời ăn chơi trác táng
như Augustine, đến nỗi mẹ ông đã phải khóc lóc van xin với thánh Ambrose để xin
ngài cầu nguyện và khuyên bảo con mình trở lại. Một cuộc đời cuồng tín, đang
trên đường bách hại các tín hữu như Phaolô, sau khi bị ngã ngựa, đã trở thành một
người nhiệt thành rao giảng Tin Mừng hơn hết mọi người. Hay sự trở lại của người
trộm lành trên Thập Giá: “Lạy Ngài, khi nào về vương quốc của Ngài, xin nhớ đến
tôi.” Và Chúa Giêsu hứa với anh: “Ngay hôm nay, anh sẽ được ở cùng ta trên
Thiên Đàng.” Những gương trở lại anh hùng này chứng minh cho chúng ta thấy: ai
cũng có thể ăn năn trở lại.
Các Bài Đọc hôm nay xoay quanh sự trở lại của tòan thành Nineveh sau biến
cố rao giảng của tiên-tri Jonah. Trong Bài Đọc I, Nineveh là một thành dân ngọai
cực kỳ rộng lớn và rất tội lỗi. Tuy không tin và thờ phượng Đức Chúa của
Israel, thế mà khi nghe tiên-tri Jonah rao giảng mới một ngày rằng: “Còn bốn
mươi ngày nữa, Nineveh sẽ bị phá đổ;” cả thành: từ Vua đến dân, từ lòai người đến
súc vật, đều ăn chay, nằm trên tro bụi, và ăn năn xám hối. Họ hy vọng Thiên
Chúa sẽ xót thương và đình chỉ hình phạt của Ngài trên thành, và xảy ra như thế.
Trong Phúc Âm, thánh Luca cho một hình ảnh ngược lại, những người Israel tin tưởng
Đức Chúa, mặc dù đã được thấy tỏ tường những việc Ngài làm và lắng nghe những lời
Ngài rao giảng, đã cứng lòng không chịu ăn năn trở lại, lại còn thách thức Chúa
làm những gì họ muốn trước khi có thể tin vào Ngài.
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: Sự trở lại của dân thành Nineveh
1.1/
Thiên Chúa thương xót và cho dân thành cơ hội trở lại: Nineveh là Baghdad, Iraq, ngày
nay. Trong thời của Jonah, đây là thành phố của Dân Ngọai, những người không phải
Do-Thái và không tin Thiên Chúa. Không những thế, họ còn là kẻ thù của dân
Do-Thái, vì đã mang quân đội phá bình địa Jerusalem, và bắt từ vua tới dân lưu đày
qua Babylon. Đây chính là lý do tại sao tiên-tri Jonah bất tuân Thiên Chúa lần
nhất không chịu qua Nineveh rao giảng. Tiên tri không thể hiểu nổi tại sao
Thiên Chúa lại tỏ lòng thương xót cho một thành Dân Ngọai và là kẻ thù không đội
trời chung của Do-Thái. Ông không hiểu Thiên Chúa là Cha của mọi người: Do-Thái
cũng như Dân Ngọai. Nếu Ngài là Cha, Ngài phải thương đồng đều tất cả các con:
đứa ngoan ngõan cũng như đứa cứng đầu. Ngài đã từng tuyên bố: “Ta không muốn kẻ
gian ác phải chết, nhưng muốn nó ăn năn xám hối để được sống” (Eze 33:11).
1.2/
Dân thành Nineveh tin vào Thiên Chúa: Tiên-tri mới chỉ rao giảng có một ngày, kết quả rao
giảng được ghi lại như sau:
- Dân Nineveh tin vào Thiên Chúa, họ công bố lệnh ăn chay và mặc áo vải
thô, từ người lớn đến trẻ nhỏ.
- Tin báo đến cho Vua Nineveh; Vua rời khỏi ngai, cởi áo choàng, khoác áo
vải thô, và ngồi trên tro.
- Vua cho rao tại Nineveh: "Do sắc chỉ của Đức Vua và các quan đại
thần, người và súc vật, bò bê và chiên dê không được nếm bất cứ cái gì, không
được ăn cỏ, không được uống nước.
Người và súc vật phải khoác áo vải thô và hết sức kêu cầu Thiên Chúa. Mỗi
người phải trở lại, bỏ đường gian ác và những hành vi bạo lực của mình. Biết
đâu Thiên Chúa chẳng nghĩ lại, chẳng bỏ ý định giáng phạt, và nguôi cơn thịnh nộ,
khiến chúng ta khỏi phải chết."
1.3/
Thiên Chúa không phạt dân thành nữa: “Thiên Chúa thấy việc họ làm, thấy họ bỏ đường gian
ác mà trở lại, Người hối tiếc về tai hoạ Người đã tuyên bố sẽ giáng trên họ,
Người đã không giáng xuống nữa.” Tác giả Sách Jonah không chú trọng đến thần học
về các bản tính của Thiên Chúa, nên Bản Bảy Mươi dùng động từ “hối tiếc;” trong
khi bản của Do-Thái dùng động từ ở thời thụ động (Niphal): Thiên Chúa động lòng
thương và đình chỉ tai họa Ngài định giáng xuống trên họ. Điểm tác giả chú trọng
tới là tình thương của Thiên Chúa dành cho tội nhân khi họ biết ăn năn trở lại.
2/ Phúc Âm: Hậu quả phải chịu nếu không biết
ăn năn trở lại.
2.1/
Niềm tin không chỉ dựa vào dấu lạ: Người Do-Thái thích dấu lạ, nên họ hay đòi hỏi phải
có dấu lạ để bảo đảm niềm tin. Chúa Giêsu không đả phá dấu lạ, vì chính Ngài đã
làm rất nhiều phép lạ, nhưng phép lạ chỉ khơi mào niềm tin mà thôi. Niềm tin vững
chắc không thể chỉ dựa trên phép lạ, vì rất nhiều người đã chứng kiến phép lạ
mà vẫn không tin. Còn đối với những người đã có niềm tin vững mạnh, phép lạ
không còn cần thiết nữa. Đó là lý do tại sao Chúa nói: "Thế hệ này là một
thế hệ gian ác; chúng xin dấu lạ. Nhưng chúng sẽ không được thấy dấu lạ nào,
ngoài dấu lạ ông Jonah. Quả thật, ông Jonah đã là một dấu lạ cho dân thành
Nineveh thế nào, thì Con Người cũng sẽ là một dấu lạ cho thế hệ này như vậy.” Dấu
lạ Chúa muốn nói ở đây chính là sự chết và sự phục sinh vinh hiển của Ngài.
2.2/
Niềm tin phải đặt căn bản trên sự khôn ngoan: Con người phải dùng trí khôn suy xét để nhận ra sự
thật. Đó là lý do tại sao Chúa Giêsu không chỉ làm phép lạ, nhưng Ngài còn mặc
khải và dạy dỗ dân để họ biết suy xét tìm ra sự thật. Rất nhiều lần Ngài đã sữa
chữa những niềm tin sai lầm của dân chúng, nhất là của các kinh sư và biệt
phái. Con người yêu mến sự thực và sự khôn ngoan, đó là lý do tại sao Nữ Hòang
Phương Nam đã không quản ngại đường xa mang biết bao lễ vật đến để học hỏi sự
khôn ngoan của Vua Solomon. Thế mà có người khôn ngoan hơn Solomon, Người đã
ban khôn ngoan cho Solomon, đang đứng trước mặt họ để dạy dỗ. Họ vẫn khinh thường
không chịu lắng nghe Ngài!
2.3/
Đạo trên danh nghĩa không bảo đảm được cứu độ: Tin Chúa là phải làm những gì Ngài dạy dỗ; niềm tin
trong trí sẽ không giúp được gì cho con người. Điều trớ trêu trong cuộc đời là
những con cái trong nhà như dân tộc Israel, những người được học hỏi nhiều như
những người Công Giáo; thế mà khi phải biểu tỏ niềm tin nơi Thiên Chúa, họ còn
thua cả những Dân Ngọai. Chúa Giêsu cảnh cáo dân Do-Thái, và chúng ta nữa:
“Trong cuộc Phán Xét, dân thành Nineveh sẽ chỗi dậy cùng với thế hệ này và sẽ kết
án họ, vì xưa dân ấy đã sám hối khi nghe ông Jonah rao giảng; mà đây thì còn
hơn ông Jonah nữa.”
ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
- Ai cũng có thể trở lại và ai cũng cần phải ăn năn trở lại. Chúa cho mọi
người cơ hội đồng đều để ăn năn trở lại. Chúng ta cũng phải hy vọng và cầu nguyện
cho tha nhân được ăn năn trở lại.
- Chúng ta phải nắm lấy cơ hội để học biết Thiên Chúa và ăn năn trở lại;
vì chúng ta không biết cơ hội có tới nữa hay không. Đức tin không thực hành sẽ
không mang lợi ích gì cho chúng ta.
Linh mục Anthony
Đinh Minh Tiên, OP
Th. Gio-an Thiên Chúa, tu
sĩ Lc 11,29-32
TẠI SAO TÌM “DẤU LẠ”?
Đức Giê-su bắt đầu
nói: “Thế hệ này là một thế hệ gian ác; chúng xin dấu lạ. Nhưng chúng sẽ không
được thấy dấu lạ nào, ngoài dấu lạ ông Giô-na.” (Lc 11,29)
Suy niệm: Bấy nhiêu phép lạ
Chúa Giê-su đã làm trước mắt họ không
đủ để chứng thực cho những người Pha-ri-sêu rằng Ngài chính là Đấng Thiên Sai.
Họ còn thách thức Ngài làm “một dấu lạ từ trời”. Thật không
khác gì tổ tiên họ ngày xưa trong hoang địa đã “dám thử thách Chúa, dù
đã thấy những việc Chúa làm” (Tv 95,9). Lời thánh vịnh than vãn: “Dòng
giống này làm Ta chán ngán” cũng chưa đủ để diễn tả, Chúa còn gọi họ
là “thế hệ gian ác” bởi vì sự thách đố của họ quả thật đã tái
hiện cơn cám dỗ của quỷ ngày nào: “Nếu ông là Con Thiên Chúa” thì
ông hãy làm những dấu lạ để khẳng định quyền lực của mình đi! Khi ví mình với
Gio-na, Chúa Giê-su cho biết dấu lạ là chính Ngài sẽ phải chịu đau khổ, chịu
chết và sẽ sống lại để đem ơn tha tội cho những ai có lòng sám hối.
Mời Bạn: Con
người ngày nay đang đặt ra một thách thức khác. Họ đua nhau tìm kiếm “dấu lạ”
không phải từ trời mà là trong việc hưởng thụ vật chất. Cuộc sống nhìn lui thì
trống rỗng chán chường, nhìn tới thì bế tắc, lạc hướng, thế nhưng cơn khát “ham
mới chuộng lạ” vẫn quay quắt không bao giờ thoả mãn. Ngay từ đầu mùa Chay, Hội
Thánh mời gọi mỗi người bắt đầu việc canh tân từ tâm hồn mình: “Hãy sám
hối và tin vào Tin Mừng.” Lộ trình của việc sám hối là lần theo những
dấu chỉ đường của dấu lạ Gio-na, tức là con đường thập giá của Đức Ki-tô.
Sống Lời Chúa: Nhắc
nhở mọi người trong gia đình đi tham dự Sám hối
và lãnh
nhận Bí tích Hòa giải sốt sắng.
Cầu nguyện: Đọc kinh Ăn Năn Tội.
(5 phút lời Chúa )
Con Người sẽ là một dấu lạ (8.3.2017 – Thứ tư Tuần 1 Mùa Chay)
Mùa Chay là thời gian đọc lại những chuyện lạ Chúa đã làm cho đời mình. Có những chuyện bề ngoài tưởng là chuyện tự nhiên hay ngẫu nhiên. Chỉ ai biết nhìn mới thấy lạ.
Suy niệm:
Khi đọc chuyện ông Giôna
người Galilê, ai cũng nhớ ông đã bị cá nuốt ba ngày.
Sau đó ông lại được cá
khạc ra trên đất liền mà vẫn còn sống.
Nhưng điều đáng nhớ hơn
là sau kinh nghiệm đó Giôna đã biết vâng phục Chúa.
Ông chấp nhận đi giảng
cho dân Ninivê, một dân ngoại ở vùng là Irắc bây giờ.
Thật không ngờ, lời rao
giảng của ông đã kéo cả nước vào một cuộc hoán cải,
Từ vua đến dân, thậm chí
cả súc vật, đều ăn chay, sám hối việc mình làm.
Thái độ của họ đã làm Đức
Chúa đổi ý, không đoán phạt nữa.
Đức Chúa không muốn trừng
phạt, Ngài chỉ mong con người sám hối.
Bài Tin Mừng hôm nay cho
thấy nỗi buồn của Đức Giêsu
khi dân chúng đòi dấu lạ,
dù họ đã thấy nhiều phép lạ của Ngài.
Dấu lạ ở đây phải hiểu là
một điềm báo hoành tráng từ trời
để chứng thực về con
người và sứ mạng của Ngài.
Khi bị cám dỗ trong hoang
địa, Ngài đã không nhảy xuống từ nóc Đền thờ.
Ngài không muốn mua lòng
tin của con người bằng một cử chỉ ngoạn mục.
Bây giờ Ngài cũng dứt
khoát từ chối:
“Họ sẽ không được ban một
dấu lạ nào, ngoài dấu lạ ông Giôna”.
Dấu lạ ông Giôna không
phải là chuyện ông bị cá nuốt mà còn sống.
Dấu lạ là chính con người
của ông với việc rao giảng của ông.
Dân Ninivê đã sám hối khi
nghe Giôna giảng,
nhưng thế hệ đương thời
với Đức Giêsu đã từ khước Ngài.
Họ là một thế hệ gian ác
(c. 29) vì không chịu sám hối.
“Đây còn hơn Giôna,
đây còn hơn Salômôn” (cc. 31-32).
Đức Giêsu đã không thành
công bằng hai ông này.
dù lời giảng của Ngài còn
khôn ngoan hơn lời của vua Salômôn
và thuyết phục hơn lời
giảng của ngôn sứ Giôna.
Dân Ninivê và nữ hoàng
Shêba sẽ kết án thế hệ này vì sự cứng cỏi của họ.
Mùa Chay là thời gian đọc
lại những chuyện lạ Chúa đã làm cho đời mình.
Có những chuyện bề ngoài
tưởng là chuyện tự nhiên hay ngẫu nhiên.
Chỉ ai biết nhìn mới thấy
lạ.
Có khi chúng ta vẫn thèm
Chúa làm một cái gì đó thật kinh khủng
để ta mạnh mẽ đổi đời và
từ bỏ hoàn toàn nếp sống cũ.
Làm sao để lòng sám hối
đến từ việc nhận ra những chuyện nhỏ bé
mà Chúa vẫn làm cho ta
mỗi ngày nhiều lần?
Cầu nguyện:
Như người mù ngồi bên vệ đường
xin Chúa dủ lòng thương
cho con được thấy.
Xin cho con được thấy bản thân
với những yếu đuối và
khuyết điểm,
những giả hình và che
đậy.
Cho con được thấy Chúa hiện diện bên con
cả những khi con không
cảm nghiệm được.
Xin cho con thực sự muốn thấy,
thực sự muốn để cho ánh
sáng Chúa
chiếu dãi vào bóng tối
của con.
Như người mù ngồi bên vệ đường
xin Chúa dủ lòng thương cho con được thấy.
Lm Antôn Nguyễn Cao Siêu, SJ
Hãy Nâng Tâm Hồn Lên
8 THÁNG BA
Chúng Ta Được Năng
Lực Biến Đổi Của Thiên Chúa Chạm Đến
Chúng ta đọc thấy
trong Thông Điệp Dives in misericordia: “Dụ ngôn Người Con Đi
Hoang diễn tả một cách đơn giản nhưng rất thâm sâu về thực tại hoán cải. Dụ
ngôn này là mô tả cụ thể nhất của tình yêu và lòng thương xót.” Qua dụ ngôn,
chúng ta thấy được cách mà tình yêu và lòng thương xót của Thiên Chúa phục hồi
và thăng tiến những gì tốt đẹp. Tình yêu và lòng thương xót này thậm chí có thể
rút ra được điều tốt từ bất cứ hình thức sự dữ nào trong thế giới chúng ta.
Tình yêu và lòng
thương xót vô điều kiện của Thiên Chúa chính là nền tảng sứ điệp cứu độ của Đức
Kitô. Xuất phát từ tình yêu và lòng thương xót ấy, Thiên Chúa đã giao hòa thế
gian với chính Ngài trong Đức Kitô. Chúng ta nhận ra rằng Đức Giêsu cũng dạy
các môn đệ Người phải biết yêu thương và nhân hậu. Sứ điệp ấy không bao giờ ngừng
thôi thúc con tim và hành động của các môn đệ Đức Kitô. Nơi họ, tình yêu đối với
Thiên Chúa và đối với nhau không bao giờ bị chao đảo bởi sự dữ ; trái lại, tình
yêu ấy vượt thắng mọi sự dữ (Rm 12,21).
Như vậy, dụ ngôn Người
Con Đi Hoang cho chúng ta thấy cách mà tình yêu và lòng thương xót của Thiên
Chúa biến đổi đời sống của tội nhân, cách mà con người cũ bị đẩy lùi và vượt
qua. Ngay cả những tội lỗi đã bén rễ và những thói xấu trầm kha cũng bị nhổ rễ
bởi ơn hoán cải. Đức Kitô đã đem lại sự sống mới này cho con người “bằng Máu
Người đổ ra trên Thập Giá” (Cl 1,20). Trong Đức Kitô, tội nhân trở thành “một tạo
vật mới”. Trong Đức Kitô, tội nhân được hòa giải với Thiên Chúa là Cha.
- suy tư 366 ngày của
Đức Gioan Phaolô II -
Lm. Lê Công Đức dịch từ nguyên tác
LIFT UP YOUR HEARTS
Daily Meditations
by Pope John Paul II
Lời Chúa Trong Gia Đình
Ngày 08 – 3
Thánh Gioan Thiên
Chúa
Gn 3, 1-10; Lc 11,
29-32.
Lời suy niệm: “Quả thật,
ông Giona đã là một dấu lạ cho dân thành Ninivê thế nào, thì Con Người cũng sẽ
là một dấu lạ cho thế hệ này như vậy.”
Chúa Giêsu đến, Người
kêu gọi mọi người hãy sám hối và tin vào Tin Mừng vì Nước Trời đã đến gần, và
Người đã làm biết bao dấu lạ giữa muôn dân, nhưng rồi những người lãnh đạo
trong dân Do-thái đã đòi hỏi nơi Người một dấu lạ để tin Người là Đấng được
Thiên Chúa sai đến, và Chúa Giêsu đã từ chối, Người chỉ nhắc lại câu chuyện của
tiên tri Giona và sự sám hối của dân thành Ninivê. Trong cuộc sống ngày hôm nay
trong chúng ta cũng đang có lắm người muốn thấy một dấu lạ nào đó để sám hối và
tin vào Tin Mừng.
Lạy Chúa Giêsu, chung
quanh chúng con có biết bao dấu lạ đang nhắc nhở chúng con có sự hiện hữu
của Chúa, có biết bao dấu lạ đang nhắc nhở chúng con ngày giờ cuối cùng của
chúng con, có biết bao dấu lạ đã giúp chúng con thoát khỏi bao nguy hiểm và
đang được bình an. Xin Chúa cho chúng con nhận ra những dấu lạ đó để sống tạ ơn
và thờ phượng Chúa cho xứng đáng hơn.
Mạnh Phương
Gương Thánh Nhân
Ngày 08-03: THÁNH
GIOAN THIÊN CHÚA
Tu sĩ (1495 - 1550)
Gioan sinh ngày 8
tháng 3 năm 1495 tại Bồ Đào nha. Cha mẹ Ngài là những người nghèo khổ nhưng đạo
đức và đầy lòng bác ái. Lúc 9 tuổi Ngài bỏ nhà trốn đi, theo một nhà mạo hiểm
đã khéo kích thích trí tưởng tượng của tuổi thơ. Mẹ Ngài đã qua đời sau ba tuần
đau khổ vì không biết số phận của con trẻ ra sao. Còn cậu bé bi bỏ rơi, thiếu
thốn mọi sự nên đành ở đợ nuôi thân.
Ngài giúp việc cho một
nhà tiểu nông, hàng ngày lo đi chăn chiên, cho đến khoảng 20 tuổi. Chán với cuộc
sống đều đều, Ngài đăng lính đi chiến đấu ở Phontarabia. Thật bất hạnh khi kiếp
sống suy đồi của các bạn đồng ngũ đã lôi kéo Ngài tới chỗ mất cả lòng kính sợ
Chúa. Nhưng Chúa đã không bỏ rơi kẻ Ngài đã chọn. Ngày kia, khi đem thức ăn cho
súc vật. Gioan bị té ngựa và bị trọng thương không còn cử động và nói năng gì
được nữa. Nhận biết được mối nguy đang đe dọa thân xác tâm hồn, thánh nhân khấn
cầu Đức Trinh Nữ và hứa sẽ sửa mình. Nhưng khi vừa hết bịnh, Ngài lại trở về đường
cũ.
Chúa quan phòng vẫn tiếp
tục thể hiện tình thương bằng một hình phạt khác. Vị chỉ huy trao cho Gioan
canh giữ chiến lợi phẩm. Nhưng vì bất cẩn sao đó mà chiến lợi phẩm biến mất.
Gioan bị án xử giảo, bất kể mọi phân bua kêu khóc. Đến giờ hành hình, may có một
cấp chỉ hy cao hơn can thiệp Ngài mới được tha với điều kiện là bị giáng cấp. Bất
mãn, Gioan trở về chủ cũ và được tiếp đón niềm nở. Gia chủ còn đề nghị gả con
cho Ngài nữa, nhưng Ngài đã từ chối và chỉ sống như một kẻ chăn chiên vô tội.
Mười năm sau Gioan lại
đăng lính làm pháo thủ trong cuộc viễn chinh đánh phá Thổ Nhĩ Kỳ. Chiến tranh kết
thúc, binh đội Tây Ban nha được giải ngũ. Gioan muốn trở về quê nhà. Nhưng người
cậu cho biết mẹ Ngài đã qua đời ba tuần sau ngày Ngài bỏ nhà ra đi, cha Ngài
cũng mới qua đời tại một tu viện thánh Phanxicô, những lời trách móc xâu xé tấm
lòng của đứa còn hoang đàng... Gioan quyết sửa những ngông cuồng của tuổi trẻ
và muốn hiến thân phục vụ người nghèo khổ yếu đau.
Gioan quyết định đi
Phi Châu để giúp đỡ các Kitô hữu bị bắt làm nô lệ, với hy vọng được chết vì đạo.
Tới Gibraltar, Ngài gặp một nhà quí tộc bị thất sủng và phải đi đày. Cùng ông
đáp tàu tới Ceuta, Ngài đã phải làm việc để kiếm tiền nuôi ông chủ chẳng may
ngã bệnh và lâm cảnh cùng quẫn. Đồng thời Ngài đã vào các nhà tù, an ủi các tù
nhân và săn sóc họ. Vị lãnh Chúa qua đời. Gioan nhận lệnh của một tu sĩ
Phanxicô truyền phải trở lại Tây Ban Nha là nơi Thiên Chúa đã cho Ngài biết các
ý định của Ngài.
Gioan trở lại
Gibraltar. Ngài xin trời cao soi sáng và để nuôi thân Ngài đi bán rong giày dép
và tranh ảnh, nhưng vẫn luôn lo cải hóa các tâm hồn.
Một ngày kia Ngài gặp
trên đường một đứa trẻ cùng khổ đáng thương với cặp giò trần trụi bị nứt nẻ vì
sỏi đá. Ngài vác nó trên vai, dừng lại nghỉ, đám trẻ chỉ cho vị ân nhân một
trái lựu (Grenade) có mọc cây thánh giá và nói: - Hỡi Gioan Thiên Chúa, trái lựu
(Grenade) sẽ là thánh giá của ông.
Rồi đứa trẻ biến mất.
Gioan hiểu chính Chúa Giêsu là đứa trẻ Ngài đã giúp đỡ. Bây giờ Gioan đi
Grenada để sống đời bác ái và thống hối. Thánh giá đầu tiên của Ngài là đã bị
coi như một kẻ điên, phải chịu mọi thứ sỉ nhục và bị đối xử tàn tệ, Ngài hành
hương viếng Đức Bà Guadalupê, vừa bán củi khô để sinh sống. Cuối cuộc hành
hương Ngài thấy Đức Trinh Nữ cúi xuống và đặt hài nhi vào tay Ngài với y phục để
bao bọc cho Ngài.
Như vậy ơn gọi của
Ngài là giúp đỡ những người nghèo khổ của Chúa Giêsu Kitô. Khi qua Oropezo,
Gioan đã chữa lành một phụ nữ nghèo. Trở lại Grenada với số tiền kiếm được và với
những của trợ cấp, Ngài thuê một căn nhà để thu họp những người khốn khổ, cho
các người yếu đau bệnh tật trú ngụ. Ban chiều, Ngài vác giỏ đi ăn xin. Với hai
cái xoong trên vai Ngài la lớn :- Ai muốn hành thiện, xin tiếp tay với tôi đây
?
Ngài trở về nhà mang đầy
những thực phẩm. Niềm vui cũng thật lớn lao khi Ngài dẫn về nhà vài trú nhân mới,
một đứa trẻ bi bỏ rơi. Ưu tư của Ngài không ngừng lại nơi các thân thể bệnh tật.
Ở đâu nghĩ là có linh hồn hư mất, Ngài liền đến cải hóa. Ngài chỉ nghĩ tới việc
cứu vớt họ.
Lần nọ Ngài mang về một
người hấp hối mình đầy thương tích. Khi lau rửa và cúi xuống hôn chân bệnh
nhân, Ngài thấy những lỗ đinh chói sáng. Và Chúa, vì chính Ngài, nói: - Gioan đầy
tớ trung tín của cha, mọi việc thiện con làm cho những người nghèo khổ, là con
làm cho chính Cha. Cha đếm từng bước chân con đi và cha sẽ ân thưởng cho con.
Bệnh viện tràn ngập
ánh sáng khiến cho người ta ngỡ là một đám cháy.
Ngày kia có một đám
cháy thật, ở bệnh viện Hoàng gia tại Grenada, Gioan lao vào ngọn lửa mang các bệnh
nhân ra ngoài, rồi trở lại kéo các bệnh nhân khác. Thật là một phép lạ, khi ra
khỏi lò lửa một Ngài vẫn sống.
Trong một trận lụt,
Ngài cũng thực hiện những chuyện lạ lùng như vậy.
Giám mục truyền gọi
Gioan Thiên Chúa đến, mặc cho Ngài y phục và từ đó Ngài và các môn sinh vẫn mặc.
Khi đó Gioan Thiên Chúa đã thiết lập một hội dòng để giúp đỡ những người yếu
đau bệnh tật. Dòng sẽ lan rộng trên khắp thế giới, Ngài xây thêm một nhà thương
mới. Để trả nợ, Ngài phải đi quyên tiền ở Valladelid. Nhưng có quá nhiều người
nghèo vây quanh đến nỗi không đã phân phát hết số tiền quyên được. Người bạn chỉ
trích, Ngài đáp lại: - Này anh, người ta tặng ban cho ở đây hay ở Grenada, cũng
luôn là vì Chúa, bởi vì Thiên Chúa ở khắp nơi và trong mọi người nghèo.
Gioan tận tụy với mọi
người đau khổ không phân biệt. Ngài ngã bệnh khi tổng giám mục Grenada kêu tới.
Ngài đi ngay và là để nghe trách cứ vì đã nhận cả những người cứng lòng. Thánh
nhân trả lời: - "Nếu con chỉ nhận những người công chính, bệnh xá của
chúng con sẽ trống vắng ngay, và làm sao có thể lo lắng cho các tội nhân. Hơn nữa
con nhận biết mình chưa làm tròn hết bổn phận, cũng như con hổ thẹn mà thú thực
rằng trong nhà thương, Gioan Thiên Chúa là tội nhân duy nhất đã ăn của bố thí một
cách vô ích".
Nghe những lời này, vị
giám mục cảm động đến rơi lệ và ca tụng Gioan. Ít lâu sau, Ngài ban các bí tích
cuối cùng cho thánh nhân. Sắp chết Gioan còn thực hiện một điều lạ lùng, Ngài
được biết một người thợ dệt sắp thắt cổ vì quá cực khổ, Ngài liền vội vã ra đi,
tới thẳng người xấu số sắp kết liễu cuộc đời và cứu ông ra khỏi cơn tuyệt vọng
.
Vào giờ phút cuối
cùng, thánh nhân thú nhận ba thứ lo lắng làm se thắt lòng Ngài, là bất xứng với
ơn phúc đã lãnh nhận, ưu tư cho những người nghèo mắc cỡ mà Ngài đã bỏ qua
không trợ giúp được và những món nợ Ngài đã mắc phải vì các người xấu số.
Các y tá đã nhận Gioan
Thiên Chúa làm thánh bảo trợ.
(daminhvn.net)
08 Tháng Ba
Phục Sinh
Một linh mục Brazil
thuật lại một kinh nghiệm Phục Sinh của mình như sau: "Mỗi ngày, khi đi
ngang qua một con đường ở Rio de Janeiro, tôi đều thấy một người đàn ông còn trẻ
ngồi dựa lưng vào tường, chìa tay xin ăn. Ông ta không đi được vì đôi chân bị tật.
Vì qua lại khá thường, nên sự hiện diện và số phận của người ăn xin què quặt
không làm tôi bận tâm suy nghĩ: thế nào là không đi được".
Nhưng một ngày kia,
số phận của ông ta bỗng đánh động tâm hồn tôi mãnh liệt. Nhất là khi dừng lại đằng
xa quan sát tôi thấy có bao nhiêu người đi ngang qua mà hình như không trông thấy
ông. Tôi quyết định đến nói chuyện và hỏi ông: "Ông có thể đứng dậy được
không? Ông có muốn đi không?". Ông ta đưa cặp mắt mệt mỏi nhìn tôi dò xét
và khi đọc được sự thành thật trên khuôn mặt của tôi, ông ta nói: "Tôi
luôn luôn hy vọng là một ngày nào đó cuộc đời tôi sẽ đổi mới. Dĩ nhiên tôi sẽ
đi được nhưng chi phí mua sắm những dụng cụ quá đắt làm sao tôi với tới. Vì thế
không còn cách nào hơn là đành quên giấc mơ có thể đi được".
Nghe xong tâm sự của
ông, tôi xiết chặt tay ông giã từ và hứa: "Một ngày gần đây, giấc mơ của
ông sẽ thành sự thật".
Trong bài giảng
thánh lễ Chúa Nhật sau đó, tôi thuật về số phận của ông ăn mày và đề nghị công đoàn
hãy làm một cái gì để giúp ông ta. Một cuộc lạc quyên được tổ chức và tôi vui mừng
khi thấy số tiền quyên góp được vượt quá chi phí của cặp nạn và đôi chân nhân tạo.
Người hành khất càng hân hoan hơn khi tôi báo tin mừng: ông được chuyên chở
ngay đến một bệnh viện đặc biệt và trong những tuần lễ kế tiếp, ông cố gắng tập
đi đứng một mình.
Lễ Phục Sinh đến.
Tôi đi mời ông dự lễ và dành cho ông một chỗ đặc biệt gần bàn thờ. Trong bài giảng
hôm ấy, tôi lại đề cập về ông đại ý như sau: "Chúa Giêsu đã Phục Sinh để sống
một cuộc sống mới. Ngài sẵn sàng ban cho chúng ta thông phần vào khả năng trao
tặng nhau những cuộc sống mới. Nhờ lòng hảo tâm của anh chị em, ông bạn của
chúng ta đã được ban cho một cuộc sống mới". Nói đến đây, tôi mời ông đứng
dậy để giới thiệu ông với cộng đoàn mà kể từ nay ông đã trở nên một phần tử.
Ông đứng dậy và chống nạng đi trước mặt mọi người. Tôi cảm thấy bầu khí nhà thờ
lúc ấy tràn đầy sức sống".
Tin mừng thuật lại như
sau: sau mẻ lưới đầy cá, Chúa Giêsu mời các môn đệ cùng điểm tâm với Ngài và
Ngài đã cầm lấy bánh và cá trao cho các ông ăn. Phần các môn đệ, tuy không giám
hỏi, nhưng họ biết rõ đó là Ngài. Ðây là phương thế Chúa Giêsu tiếp tục hiện diện
giữa những kẻ tin vào Ngài trải qua mọi thời đại: tự nhiên như trong một bữa ăn
thân mật, nhưng muốn cảm nghiệm sự hiện diện của Ngài, chúng ta phải noi gương
Ngài chia sẻ cho nhau tất cả những gì mình có.
(Lẽ Sống)
Lectio Divina: Luca
11:29-32
Thứ Tư, 8 Tháng 3, 2017
Thứ Tư Sau Chúa Nhật I Mùa Chay
1. Lời
nguyện mở đầu
Lạy Chúa là Thiên Chúa nhân từ, là Đấng hay tha thứ,
Chúng con cầu xin Chúa ban cho chúng con một chuẩn mực đúng đắn
Về lòng khiêm tốn và thành thực
Để xác nhận trước Chúa và trước mọi người
Rằng chúng con là những con người yếu đuối và nhiều sai lầm,
Là những kẻ thường vờ làm ngơ
Trước những thiếu sót và lỗi lầm của chúng con.
Xin cho chúng con nên mạnh mẽ với ân sủng đã được chiến thắng cách khó
khăn
Bởi Con Chúa trên thập giá,
Chúng con xin Chúa cho chúng con lòng dũng cảm
Để tìm kiếm sự tha thứ của Chúa
Quay về và hết lòng với Chúa
Để phục vụ Chúa và mọi người.
Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con.
2. Phúc
Âm – Luca 11:29-32
Khi ấy, thấy dân chúng từng đoàn lũ tụ tập lại, Chúa Giêsu phán rằng: “Dòng giống này là dòng giống gian ác. Chúng đòi điềm lạ, nhưng sẽ không ban cho
chúng điềm lạ nào, ngoài điềm lạ của tiên tri Giôna. Vì Giôna đã nên điềm lạ cho dân thành Ninivê
thế nào, thì Con Người cũng sẽ là điềm lạ cho dòng giống này như vậy.
Đến Ngày Phán Xét, Nữ Hoàng Phương Nam sẽ đứng lên tố cáo và lên án dòng
giống này, vì bà đã từ tận cùng trái đất mà đến nghe sự khôn ngoan của
Salômôn. Nhưng ở đây còn có người hơn
Salômôn.
Dân thành Ninivê cũng sẽ đứng lên tố cáo và lên án dòng giống này, vì họ
đã sám hối theo lời Giôna giảng, nhưng ở đây còn có người hơn Giôna nữa.”
3.
Suy Niệm
- Chúng ta đang ở trong Mùa
Chay. Phần Phụng Vụ trình bày những văn
bản có thể giúp chúng ta sửa đổi bản thân và thay đổi đời sống chúng ta. Điều giúp ích nhiều hơn cho việc sửa đổi là
các sự kiện về lịch sử Dân Chúa. Trong
bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu trình bày hai câu chuyện trong qua khứ: ông tiên tri Giôna và Nữ Hoàng Phương Nam, và
chuyển đổi câu chuyện này thành hình ảnh trong cách mà người ta có thể khám phá
ra trong đó Chúa kêu gọi việc hối cải.
- Lc 11:29: Dòng giống gian ác đòi hỏi một điềm lạ. Chúa Giêsu gọi họ là dòng giống gian ác, bởi
vì họ không muốn tin vào Chúa Giêsu và tiếp tục đòi hỏi dấu lạ có thể chỉ ra rằng
Chúa Giêsu đã được Chúa Cha sai đến.
Nhưng Chúa Giêsu từ chối đưa ra những dấu chỉ này, bởi vì một cách dứt
khoát, nếu họ đòi hỏi một điềm lạ thì đó là vì họ không tin. Điềm lạ duy nhất được cho thấy là tiên tri
Giôna.
- Lc 11:30: Điềm lạ về tiên tri Giôna. Điềm lạ về tiên tri Giôna có hai khía cạnh
khác nhau. Khía cạnh thứ nhất là những
gì mà văn bản của Luca khẳng định trong bài Tin Mừng hôm nay. Ông tiên tri Giôna đã là một điềm lạ, nhờ vào
lời giảng dạy của ông, cho dân thành Ninivê.
Nghe theo lời tiên tri Giôna, người ta đã sám hối. Trong cùng một cách, lời giảng dạy của Chúa
Giêsu là một dấu chỉ cho dân của Người, thế nhưng người ta đã không cho thấy bất
kỳ một dấu hiệu sửa đổi nào. Còn khía cạnh
kia là điều mà sách Tin Mừng Mátthêu khẳng định khi Người trích dẫn câu chuyện
tương tự: “Quả thật, ông Giôna đã ở
trong bụng kình ngư ba ngày ba đêm thế nào, thì Con Người cũng sẽ ở trong lòng
đất ba ngày ba đêm như vậy” (Mt 12:40).
Khi kình ngư mửa ông Giôna ra trên đất liền, ông đã đi công bố Lời Chúa
cho dân thành Ninivê. Do đó, trong cùng
một cách, sau cái chết và sự sống lại vào ngày thứ ba, Tin Mừng sẽ được công bố
cho dân chúng thành Giuđa.
- Lc 11:31: Nữ Hoàng Phương Nam. Tiếp theo điều này, Chúa Giêsu nhắc lại câu
chuyện của Nữ Hoàng Phương Nam, người đến từ tận cùng trái đất để gặp vua
Salômôn, và nghe lời khôn ngoan của ông (xem 1V 10:1-10). Cả hai lần Chúa Giêsu khẳng định: “Và, nhìn xem, ở đây còn có người hơn vua
Salômôn nữa”, “Và xem này, ở đây còn có người hơn ông Giôna nữa”.
- Một khía cạnh khác rất quan trọng
là phần tiếp theo trong cuộc tranh luận giữa Chúa Giêsu và các thủ lãnh Dân Do
Thái mà trong đó Chúa Giêsu và những đối thủ của Người đứng trước mặt Thiên
Chúa. Sách của tiên tri Giôna là một dụ
ngôn, trong đó chỉ trích tâm lý của những kẻ đã muốn Thiên Chúa chỉ dành riêng
cho dân Do Thái. Trong câu chuyện của
tiên tri Giôna, dân ngoại được hoán cải đã nghe theo lời rao giảng của ông
Giôna và Thiên Chúa chấp nhận họ với lòng nhân ái của Người và đã không phá hủy
thành Ninivê. Khi tiên tri Giôna trông
thấy Thiên Chúa đã đoái nhận dân thành Ninivê và không phá hủy thành “ông Giôna
bực mình lắm, và ông nổi giận. Ông cầu
nguyện với ĐỨC CHÚA và nói: ‘Ôi, lạy ĐỨC
CHÚA, đó chẳng phải là điều con đã nói khi còn ở quê nhà sao? Chính vì thế mà con đã vội vàng trốn đi
Tác-sít. Thật vậy, con biết rằng Ngài là
Thiên Chúa từ bi nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương, và hối tiếc vì đã
giáng họa. Giờ đây, lạy ĐỨC CHÚA, xin
Ngài lấy mạng sống con đi, vì thà con chết còn hơn là sống!’” (Gn 4:1-3). Vì lý do này, tiên tri Giôna là một dấu chỉ
cho dân Do Thái thời Chúa Giêsu và đó tiếp tục là dấu chỉ cho Kitô hữu chúng
ta. Sau đó, theo một cách không thể nhận
thức được, giống như tiên tri Giôna, trong chúng ta cũng có một tâm lý là Kitô
hữu chúng ta được độc quyền về Thiên Chúa và tất cả những người khác phải trở
thành Kitô hữu. Điều này sẽ dẫn đến việc
lôi kéo tín đồ. Chúa Giêsu không đòi hỏi
tất cả mọi người phải trở thành Kitô hữu.
Người muốn muôn dân trở thành môn đệ (Mt 28:19), có nghĩa là, họ là những
người, giống như Chúa Giêsu, tỏa sáng và loan báo Tin Mừng về tình yêu Thiên
Chúa dành cho tất cả mọi người (Mc 16:15).
4. Một
vài câu hỏi gợi ý cho việc suy gẫm cá nhân
- Mùa Chay, thời gian cho việc
hoán cải. Điều gì mà tôi có về hình ảnh
của Thiên Chúa cần phải thay đổi? Tôi giống
như tiên tri Giôna hay giống như Chúa Giêsu?
- Đức tin của tôi được dựa vào
đâu, được xây dựng trên điều gì? Vào
các điềm lạ dấu chỉ hay là vào Lời của Chúa Giêsu?
5. Lời
nguyện kết
Lạy Chúa Trời, xin tạo cho con một tấm lòng trong trắng,
Đổi mới tinh thần cho con nên chung thủy.
Xin đừng nỡ đuổi con không cho gần Nhan Thánh,
Đừng cất khỏi lòng con thần khí thánh của Ngài.
(Tv 51:12-13)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét